İLKÖĞRETİM 1-5. SINIF ÖĞRENCİLERİNDE GÖRÜLEN YAZMA SORUNLARINA İLİŞKİN SINIF ÖĞRETMENLERİNİN GÖRÜŞ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 3

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 9, Mart 2015, s Serdarhan Musa TAŞKAYA 1 Remzi YETKİN 2 İLKÖĞRETİM 1-5. SINIF ÖĞRENCİLERİNDE GÖRÜLEN YAZMA SORUNLARINA İLİŞKİN SINIF ÖĞRETMENLERİNİN GÖRÜŞ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 3 Özet Yazma, kişinin yaşamında ve eğitim hayatında oldukça önemlidir. Ayrıca günlük hayatta da yazma birçok alanda gerekli olan ve kullanılan bir beceridir. Ancak yazma alanında ilkokuldan üniversiteye kadar olan bütün eğitim kademelerinde önemli sorunlar yaşandığı görülmektedir. Bu araştırmada, ilköğretim 1-5. sınıf öğrencilerinde görülen yazma sorunlarına yönelik sınıf öğretmenlerinin görüş ve çözüm önerilerinin alınması amaçlanmıştır. Bu araştırma, öğretim yılında Ağrı ilinde görev yapmakta olan 35 sınıf öğretmeni ile yürütülmüştür. Araştırmada veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen açık uçlu görüşme formu ile toplanmıştır. Form, kişisel bilgiler ve sorular olmak üzere iki bölümden oluşmuştur. Verilerin analizi, betimsel analiz tekniği ile yapılmıştır. Araştırma sonucunda araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin öğrencilerde rastladıkları pek çok yazma hatası olduğu görülmüştür. Katılımcılarca bu hataların genelde harflerin yazımında yapıldığı, nedeninin öğrenciden ve harflerin yazım şeklinden kaynaklandığı, bireysel çalışmalar yapılarak yazma hatalarının azaltılabileceği belirtilmiştir. Yazma hatalarının en çok hangi konularda daha çok görüldüğü konusunun araştırılması önerilmiştir. Anahtar Kelimeler: Yazma, yazma sorunları, sınıf öğretmenleri, öğrenci. 1 Yrd. Doç. Dr., Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği ABD, serdarhan@mersin.edu.tr 2 Sınıf Öğretmeni, Mustafa Yassuboğa İlköğretim Okulu, Doğubayazıt-AĞRI, yetkinremzi@gmail.com 3 Bu makale, Mayıs 2012 tarihinde Rize de düzenlenen "11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu"nda sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

2 Serdarhan Musa Taşkaya - Remzi Yetkin 158 THE OPINIONS AND SOLUTION SUGGESTIONS OF PRIMARY SCHOOL TEACHERS RELATED TO THE WRITING PROBLEMS OF PRIMARY SCHOOL 1-5. GRADES STUDENTS Abstract Writing is highly important for one s life and education life. Besides, writing is a skill needed and used in many areas of daily life. However, it has been seen that there are significant problems in the field of writing in all levels of education from primary school to university. In this study, it has been intended to get the opinions and solution suggestions of primary school teachers about the writing problems which are seen in the students. This study was carried out in school year, with 35 primary school teachers working in Ağrı province. The data in this study were collected with the open-ended interview form which is developed by the researchers. The form consists of two parts which are personal information and questions. The data analysis was made with the descriptive analysis technique. As a result of the study, it was seen that there were a good number of writing errors the students made, which was encountered by the primary school teachers participating in the study. Participants suggested that these errors were often made in the way the letters are written, the reasons for the errors were due to the student and the way the letters are written and via one-to-one study with the students, these errors could be reduced. In most of which have been proposed to investigate the issue of write errors seen more topics. Keywords: Writing, writing problems, primary school teachers, student. GİRİŞ Anadil öğretiminde dört temel beceri vardır: Dinleme, okuma, konuşma ve yazma. Öğrenciler bu becerileri kazandıkları ölçüde önlerindeki eğitim hayatlarında ana dilini etkili biçimde kullanabileceklerdir. Bu becerilerden, yazma diğer becerilere göre daha zor kazanılır. Yazma, temel dil becerilerinden en son kazanılanı olarak kabul edilir (Demirel ve Şahinel, 2006; Ünalan, 2006). Ancak yazma, insanın gündelik hayatında sık kullandığı becerilerden biridir. Yazma, kısaca: "Beyinde yapılandırılmış bilgilerin yazıya dökülmesi" olarak tanımlanabilir (Güneş, 2007b: 159). Yazma, çeşitli nedenlerle ortaya çıkan bir ihtiyaç olarak karşımıza çıkar. Anlatacağımız şeyleri konuşma ve yazma yoluyla ifade ederiz (Karadağ ve Maden, 2013). Yazmanın hayatımızda, özellikle de iletişimde önemli bir yeri vardır. Bu nedenle yazmanın kazanımı gelişigüzel yapılamaz, bir rehber eşliğinde ve program dahilinde okullarda yapılmalıdır. Yazma temel dil becerilerinden biridir ve Türkçe programında önemli bir yer tutar (MEB, 2007). Yazmayı öğretmek düşünmeyi öğretmek anlamına da gelir (Ünalan, 2006). Yazma öğretimi süreci kazanım ve geliştirme olmak üzere iki aşamada düşünülmelidir (Akyol, 2013).

3 159 İlköğretim 1-5. Sınıf Öğrencilerinde Görülen Yazma Sorunlarına İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Görüş ve Çözüm Önerileri Yazma becerisinin kazanımı, çocuğun kalem tutmaya başladığı dönemden itibaren başlar. Ancak sistemli ve doğru yazma becerisi, okullarda ana dili öğretim dersleri ile edinilebilir. Bu dersler değişik adlarla olmaktadır ve okul öncesi dönemden başlayarak üniversiteye kadar devam eder. Okulun ilk yıllarında (1-8. sınıflarda) bu dersin adı Türkçedir. Türkçe (1-5. sınıflar) Öğretim Programı nda yazma öğrenme alanında yer alan kazanımlar şunlardır (MEB, 2007: 27): 1. Yazma Kurallarını Uygulama 2. Kendini Yazılı Olarak İfade Etme 3. Tür, Yöntem ve Tekniklere Uygun Yazma Yazma çok fazla zihinsel işlem gerektirdiğinden zihnin yapısını da düzenleyen bir etkinlik olarak görülebilir (Güneş, 2007b). Bu nedenle de yazma mutlaka rehber eşliğinde ve rehber denetiminde öğrenilmesi gereken bir beceridir. Öğrencilerin doğru, güzel ve etkili yazmalarını sağlayacak olan rehberler ise öğretmenlerdir. Okul öncesi dönemde kalem tutma, karalama ve boyama etkinlikleri yazma eğitiminin hazırlık çalışmalarıdır. Yazmanın temeli ise ilkokul birinci sınıfta atılır. Özellikle okuma yazma faaliyetleri ile ana dili öğretiminin bir plan dahilinde yapılmaya başlandığı ilkokulda birinci sınıftan sonraki yıllarda yazının geliştirilmesi ve yazının güzelleştirilmesi hedeflenir. Ancak, gerek birinci sınıfta gerekse diğer sınıflarda ve okul kademelerinde yazma alanında birçok sorunla karşılaşılabilmektedir. Yazmada görülen sorunlardan bazıları şunlardır: Harflerin yanlış yazılması, harflerin karıştırılması, noktalama işaretlerinin unutulması, harf atlama/ekleme, ters yazma, kelimelerin bitişik yazılması, satır sonu ayırma yapılmaması, yavaş yazma, yazma yönü, okunaksız yazma (Bay, 2010; Yıldız ve Ateş, 2010; Coşkun, Taşkaya ve Bal, 2013; Şahin, 2012). Akyol'a (2013) göre ise, yazma sürecinde karşılaşılan sorunlar şu başlıklar altında incelenebilir: - Dikkat toplayamama sorunları - Yazının kağıt yüzeyine yerleştirilmesiyle ilgili sorunlar - Aşamalandırma sorunları - Hafıza sorunları - Dil sorunları - Bilişsel problemler - Motorsal sorunlar Yazma hataları öğrencilerin yazım kurallarını bilmemesinden kaynaklanabileceği gibi motor becerilerinin yeterince gelişmemiş olmasından da kaynaklanabilir. Bu beceriler okul çağına gelmeden evde ve okul öncesi eğitim kurumlarında geliştirilmiş olmalıdır. Bu imkânı bulamayan öğrencilere ise ilköğretimin birinci sınıfında okuma yazma öğretiminde de bu beceri kazandırılmalıdır. Yazmanın geliştirilmesinde öğrenciye bol bol yazı yazdırmak bir yöntemdir. Ancak bunun yanı sıra örnek güzel ve doğru yazıların inceletilmesi de gerekir (Ünalan, 2006). Yazmada görülen sorunların çözümü için ise, öncelikle yazıya etki eden unsurların bilinmesi gerekir. Yazmayı etkileyen diğer unsurlardan bazıları kâğıdın niteliği, kâğıdı tutuş şekli, kalem tutuş, oturuş, yazının yönü, yazının şekli, yazanın fiziksel ve zihinsel niteliği, yazılan ortam sayılabilir. Yazma sorunları öğrenciden, ortamdan, yazma materyallerinden veya öğretmenden kaynaklanabilir.

4 Serdarhan Musa Taşkaya - Remzi Yetkin 160 Yılmaz'a (2013) göre, öğretmenin yazmada karşılaştığı problemlerin nedenlerinden bazıları şunlardır: - Kalıplaşmış yöntemler kullanmak, - Denetim yetersizliği, - Sıkıcılık, - Dersin sanat dersi olduğunun unutulması, - Değerlendirmede yönlendirme eksikliği, - Zaman yetersizliği. Yazma hatalarının sebepleri tam olarak incelenerek yazma hatalarına çözüm önerileri getirilebilir. Hataların aza indirilebilmesi için ortam ve materyalin öğrencilere göre hazırlanması gerekir. Öğrencilerle birebir ilgilenerek hataların giderilmesi mümkün olabilir. Yazma hatalarının düzeltilmesinde ailelerden, diğer öğretmenlerden ve uzmanlardan da yardım alınmalıdır. Yapılan araştırmalara göre, öğrencilere haftada iki gün onar dakika yaptırılacak dikte çalışmaları, yazma, telaffuz, sözcük dağarcığı vb. alanlarda dikkate değer gelişim sağlamaktadır (Yangın, 2002: 124, Akt.: Göçer, 2010: 186). Demirel ve Şahinel (2006) ise yazma hatalarının öğrenciye düzelttirilmesinin etkili bir yöntem olabileceğini belirtmişlerdir. Yazmada görülen sorunlarla ilgili araştırmalar incelendiğinde, genel olarak yazılı anlatım üzerinde durulduğu görülür (Şimşek, 2000; Deniz, 2003; Bölükbaş ve Özdemir, 2012; Baş ve Şahin, 2013). Yazının şekli ile ilgili çalışmalarda ise birinci sınıflarda rastlanan yazma sorunları incelenmektedir (Çelenk, 2002; Kaya ve Taşdemirci, 2005; Bayraktar, 2006; Karaman ve Yurdusuven, 2008; Özsoy, 2006;Ünüvar, 2006; Yıldırım, 2008; Bay, 2010; Memiş ve Harmankaya, 2012; Temur, Aksoy ve Tabak, 2011; Temur, Aksoy, Tabak, 2012). Bunlar dışındaki araştırmalarda ise genellikle okuma yazma öğretiminde kullanılan yöntem konularında çalışmalar karşımıza çıkar (Bektaş, 2007; Tok, Tok ve Mazı, 2008; Yıldız ve Ateş, 2010; Baydık ve Bahap Kudret, 2012; Şahin 2012). Yazma hatalarının genel olarak ele alındığı araştırmalar da vardır (İnce, 2006; Erden, Kurdoğlu ve Uslu, 2002). Ancak bu tür araştırma sayısı çok azdır. İlk ve orta okulda yer alan Türkçe dersine sınıf öğretmenleri ve Türkçe öğretmenleri girmektedir. Sınıf öğretmenleri okuma ve yazma eğitiminin temelini vermeleri bakımından önemli bir görevi yerine getirmektedirler. Bu nedenle Türkçe öğretiminin en son ve en zor basamağı olan yazma becerisinin sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre incelenmesi ve bu konuda sınıf öğretmenlerinin önerilerinin alınarak çözüm yollarının ortaya koyulması gerekir. Amaç Bu araştırmada, ilköğretim 1-5. sınıf öğrencilerinde görülen yazma sorunlarına yönelik sınıf öğretmenlerinin görüş ve önerilerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırmada bu temel amaç çerçevesinde aşağıda yer alan alt problemlere cevap aranmıştır: 1-Sınıf öğretmenlerine göre öğrencilerin yazmada karşılaştıkları sorunlar nelerdir? 2-Sınıf öğretmenleri, yazmada karşılaştıkları sorunları hangi yöntemlerle çözmektedirler? 3-Sınıf öğretmenlerine göre yazma sorunlarının nedenleri nelerdir? 4-Sınıf öğretmenlerinin yazma sorunlarını önlemeye ve gidermeye yönelik önerileri nelerdir?

5 161 İlköğretim 1-5. Sınıf Öğrencilerinde Görülen Yazma Sorunlarına İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Görüş ve Çözüm Önerileri Yöntem Sınıf öğretmenlerinin yazma sorunlarına ilişkin görüş ve önerilerinin ortaya koyulmasını amaçlayan bu çalışma, tarama türünde desenlenen nitel bir araştırmadır. Karasar (1994) tarama modellerini, araştırılanları değiştirmeden kendi koşulları içinde olduğu gibi betimlemeyi amaçlayan yaklaşımlar olarak tanımlamaktadır. Çalışma, Ağrı ilinde görev yapmakta olan 35 sınıf öğretmeni ile yürütülmüştür. Araştırma başlangıcında 50 sınıf öğretmeni ile çalışılması planlanmıştır. Ancak görüş ve önerilerin benzer şekilde ifade edilmesi nedeniyle 35 sınıf öğretmeni ile yapılan görüşmelerden sonra görüşme aşamasına son verilmiştir. Katılımcıların kolay ulaşılabilir ve gönüllü öğretmenler olmasına dikkat edilmiştir. Veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen açık uçlu soru formu ile toplanmıştır. Açık uçlu sorular: "Yapılandırılmış ya da özelleştirilmiş seçeneklerden ziyade, katılımcıların ilgili çalışma alanında düşünce, duygu, inanç, eğilim vb. ortaya çıkarmayı amaçlayan, boş bırakılan yeri doldurmayı gerektiren sorulardan oluşmaktadır" (Ekiz, 2009: 120). Soru formu, kişisel bilgiler ve araştırma soruları olmak üzere iki bölümden oluşmuştur. Soru formunun geçerliği için başka bir ilde görev yapmakta olan 3 sınıf öğretmenine ön uygulama yapılmıştır. Soru formundan elde edilen verilerin analizi, betimsel analiz tekniği ile yapılmıştır. Yıldırım ve Şimşek (2005), betimsel analizin konu ve tema başlıklarının önceden bilindiği durumlarda özetleme yapmak için kullanılabileceğini belirtmişlerdir. Sorulara verilen cevaplar, araştırmacılar tarafından okunarak içeriklerine göre alt problemde de önceden belirlenen konu başlıkları altına yerleştirilmiştir. Bu araştırmada yoğunluktan ziyade durumun nasıl olduğunun ortaya koyulması amaçlandığından frekans ve yüzde dağılımı yapılmamıştır. Belirlenen konu başlıkları şunlardır: - Yazma Sorunları - Yazma Sorunlarının Nedenleri - Yazma Sorunlarının Çözüm Yöntemleri - Yazma Sorunlarının Çözümüne Yönelik Öneriler Bulgu ve Yorumlar 1- Öğrencilerin Yazmada Karşılaştıkları Sorunlar Sınıf öğretmenlerine göre öğrencilerin yazmada karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşlerden bazıları şunlardır: - Cümleye küçük harfle başlanması, - Yazıyı sürdürmede sorun çıkması, - Harfleri birleştirmede yanlışlıklar yapılması, - Yazının güzel ve estetik olmaması, - Yazının okunaklı olmaması, - Noktalı ve noktasız harflerin karıştırılması,

6 Serdarhan Musa Taşkaya - Remzi Yetkin Harflerin unutulması, - Noktalama işaretlerinde yanlışlıkların yapılması, - Yavaş yazılması, - Dikte yapılırken çok geride kalınması, hatalı yazılması, - Yazı boyutlarının farklı yapılması, - Okunuşu benzer seslerin karıştırılması, - Yazarken g ve y harflerinin karıştırılması, - Satır çizgisinin takip edilememesi, - Kelimelerin birleşik yazılması, - Harflerin şekillerinin tam yapılamaması, - Alttan ve üstten uzatmalı harflerin yazımının yanlış yapılması. Bu ifadelerden anlaşıldığı üzere araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin, öğrencilerde yazma konusunda gördükleri hatalar olarak genelde yazının şekilsel yönü üzerinde durdukları görülmektedir. Belirtilen yazma sorunlarından bazılarında ise dil bilgisi kurallarına uyulmaması ve öğrencilerden kaynaklanan bazı eksiklerin neden olduğu hatalar dile getirilmiştir. 2-Sınıf Öğretmenlerinin, Yazmada Karşılaştıkları Sorunları Çözme Yöntemleri Araştırmaya katılan sınıf öğretmenleri, yazmada karşılaştıkları sorunları çözmede çeşitli yöntemlere başvurduklarını dile getirmişlerdir. Bu yöntemler şunlardır: - Kendi yazdıklarını tekrar okutma, - Yavaş yazdırma, - Çalışma kâğıtları hazırlama, - Ellerini tutarak yazdırma, - Güzel yazmanın önemini anlatma, - Sürekli yazı kontrolü yapma. - İlgilerini çekecek yazılar yazdırma, - Örnek yazma, - Kitap okutma, - Hata yapılan kelimeleri ya da harfleri yazma çalışmalarında daha fazla kullandırma, - Ders sonu öğrenci ile birlikte ek çalışma yapma, - Dikteyi sürekli yapma, - Velilerle görüşmeler yaparak yazmanın önemini anlatma, - Anında dönüt verme, - Kısa şiir ve tekerlemeler yazdırma, - Haftada bir ders saatini yazmaya ayırma, - Kum havuzunda yazdırma, - Kasların gelişimi için boyama ve parmak oyunları yaptırma, - Yazılı etkinlikler düzenleme. Katılımcıların, yazmada karşılaştıkları sorunları çözme yöntemlerine bakıldığında, yazmada sorun yaşayan öğrenci ile öğretmenin bire bir ilgilenmesi, en sık kullanılan yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer önerilerde genel olarak öğretmenlerin bütün sınıfla birlikte yapabileceği türden etkinlikler olduğu görülmektedir. 3-Sınıf öğretmenlerine göre yazma sorunlarının nedenleri Katılımcılar, yazma sorunlarının nedenlerine ilişkin çeşitli görüşler dile getirmişlerdir. Bu görüşlerden öne çıkanlara örnekler aşağıda verilmiştir:

7 163 İlköğretim 1-5. Sınıf Öğrencilerinde Görülen Yazma Sorunlarına İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Görüş ve Çözüm Önerileri - Çocukların el kaslarının ve kemiklerinin yeterince gelişmemiş olması, - Yazıyı ailelerden yanlış öğrenmeleri, - Bitişik eğik el yazısının kullanılması, - Ödevlerin yapılmaması, - Yazarken dikkatsiz olunması, - Yazının öneminin kavranılamaması, - Öğrencilerin yaz tatillerinde yazmayı unutmaları, - Öğrencilerin dikte sırasında çok hızlı yazmaya çalışmaları, - Yazmaya hazırlık çalışmalarının yeterince yapılmaması, - Öğrencinin yazıya yeterince önem vermemesi, - Öğrencilerin büyük harf küçük harf kavramını yeterince kavrayamamaları, - Okula başlama yaşının küçük olması, - Bazı harflerin yazımının zor olması (Ör: r, n, m), - Sınıflardaki öğrenci sayılarının fazla olması, - Bazı harflerin birbirine benzemesi nedeniyle karıştırılması (Ör: r-n, i-ü, d, b, p), - Bazı harflerin yazılış yönünün uygun olmaması, - Yetersiz beslenme, - Okuduğunu anlama problemi, - Harfleri yukardan bağlamanın zor olması, - Alfabede çok fazla noktalı harf olması, - Velilerin ilgisizliği, - Dikte çalışmalarının yeterli düzeyde yapılamaması, - Kitapların yazı türünün el yazısında farklı olması, - Öğrencilerin el yazısı sürekli kullanmayacağını düşünmeleri, - Sesler öğretilirken harflerin üzerinde yeterince durulmaması, - Anadili problemi (Bazı öğrencilerin Türkçeyi yeterince bilmemeleri), - Kitap okuma alışkanlığının olmaması, - Bazı öğrencilerin okul öncesi eğitim almadan ilkokula başlamaları, - Düz yazının öğrencilerin hayatlarında daha çok yer tutacağı inancı, - Bitişik eğik yazının el kaslarını daha fazla yorması, - Solak olanların sağa eğik yazıda zorlanmaları, - Sözcüklerin yanlış telaffuz edilmesi (yanlış yazıma neden olmakta). Yukarıda yer alan ifadelerden, yazma sorunlarının nedenlerine ilişkin olarak katılımcıların çeşitli nedenleri gördükleri anlaşılmaktadır. Yazma sorunlarının genelde öğrenciden ve okuma yazma sisteminden kaynaklandığı dile getirilmiştir. Bunun yanı sıra öğrencilerin okul öncesi eğitim almamaları, ana dilinin farklı olması da dile getirilen nedenlerden bazılarıdır. 4-Sınıf öğretmenlerinin yazma sorunlarını önlemeye yönelik önerileri Yazmada görülen sorunların çözümüne yönelik olarak araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin önerileri şunlar olmuştur: - Daha az yazı yazdırılmalı, - Yazma ödevi çok verilmemeli, - Daha yavaş yazdırılmalı, - Yazmaya hazırlık çalışmasına gereken önem ve zaman verilmeli,

8 Serdarhan Musa Taşkaya - Remzi Yetkin Öğretmenler, öğrencilerinin 1. sınıftan sonra da güzel yazmalarına özen göstermeli, - Velileri de yazma eğitimine katmalı, - Yazma sorunu olan öğrencilerle bireysel çalışmalar yapılmalı, - Bazı harflerin yazım şekilleri değiştirilmeli, - Düz yazıya tekrar geçilmeli, - Haftada en az bir ders saati yazıya ayrılmalı, - Dikte çalışmaları yapılmalı, - Kitap okuma artırılmalı, - Okul öncesi eğitimi bütün çocukların alması sağlanmalı, - Sınıflarda öğrenci sayısının ideal düzeyde olması sağlanmalı, - Yazmaya karşı öğrencinin ilgisini artırmak için küçük ödüller verilmelidir. Araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin yazma problemlerinin çözümüne ilişkin önerilerinin yazmada sorun yaşayan öğrencilerle daha çok ilgilenilmesini gerektiren öneriler olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra velilere de yazmaya ilişkin eğitim verilmesi öneriler arasında yer almaktadır. Yazı sisteminde değişikliğe gidilmesi de, bazı öğretmenlerce dile getirilen öneriler arasında yer almaktadır. Tartışma ve Sonuç Dil becerilerinden biri olan ve kişinin eğitim öğretim hayatında çok önemli bir yeri olan yazmada her zaman önemli problemlerle karşılaşılabilinmektedir. Problemlerin azaltılmasında en önemli görev öğretmenlere düşmektedir. Özellikle okuma yazmanın ilk öğretime başlanan dönem olan ilk okul yılları bu nedenle önemlidir. Bu problemlerin neler olduğunun ve nasıl çözüleceğinin en önemli muhatabı sınıf öğretmenleridir. Çünkü, bu beceriyi öğrencilere ilk olarak sınıf öğretmenleri kazandırır. Bu araştırmada öğretmenler, öğrencilerinin çok çeşitli hatalar yaptıklarını belirtmişlerdir. Yazım hatalarının neler olduğuna bakıldığında daha çok harf hatası yapıldığı ve yazının şekli ile ilgili hataların olduğu dile getirilmiştir. Benzer hatalar diğer araştırmalarda da belirlenmiştir (Erden, Kurdoğlu ve Uslu, 2002; Bayraktar 2006; İnce, 2006; Önder, 2009; Yıldız ve Ateş, 2010; Memiş ve Harmankaya, 2012; Şahin, 2012; Temur, Aksoy ve Tabak, 2012). Sınıf öğretmenleri, yazmada yapılan hataları düzeltirken genelde öğrenci ile birebir ek çalışmalar yapma yoluna gittiklerini ifade etmişlerdir. Tekrar ve materyallerle desteklenen bireysel eğitim ile yazıda yapılan hataların giderilebileceğini düşünmektedirler. Bazı katılımcılar, ayrıca aileden yardım alma yoluna da gittiklerini belirtmişlerdir. Sınıf öğretmenlerine göre öğrencilerin yazısında görülen sorunlar çok çeşitlidir. Bu sorunların iki grupta toplandığı görülmektedir. Birinci grupta öğrencilerin kendisinden kaynaklanan hatalar dile getirilmiştir. Bu grupta öğrencilerin yazımda yaptıkları pek çok yanlışlık olduğu görülmektedir. İkinci grupta ise öğrencilerin yazarken yaptıkları hataların bazılarının yazı sisteminden kaynaklandığı dile getirilmiştir. Bilindiği üzere 2005 yılından itibaren okuma yazma öğretiminde Ses Temelli Cümle Öğretimi yöntemi ve Bitişik Eğik Yazı kullanılmaya başlanmıştır. Yazmada görülen sorunların nedenlerinden biri olarak bazı öğretmenler bu sistemi gördükleri anlaşılmaktadır. Özsoy (2006), Samancı (2007), Koç (2012) ve Bektaş (2013) tarafından yapılan, Ses Temelli Cümle yöntemiyle okuma yazma öğretiminde karşılaşılan güçlüklerin incelediği çalışmalarda da, benzer sonuçlar tespit edilmiştir. Bu durum, üzerinden uzun süre geçmesine rağmen, Türkiye'de hala okuma yazma öğretim yönteminin bazı

9 165 İlköğretim 1-5. Sınıf Öğrencilerinde Görülen Yazma Sorunlarına İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Görüş ve Çözüm Önerileri öğretmenlerce eleştirilen yönlerinin olduğunu göstermektedir. Yıldız ve Ateş (2010) tarafından yapılan karşılaştırmalı araştırmada ise, 2005 öncesi ve sonrası kullanılan yazı ve öğretim yöntemlerinin yazma hatalarında farklılığa yol açmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Durukan ve Alver (2008) ve Tok, Tok, ve Mazı (2008) tarafından yapılan araştırmalarda da bu yöntemin sorun yaratmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Buna ek olarak sınıflarda öğrencilerle birebir ilgilenilememesi dile getirilen nedenlerden biri olmuştur. Bu soruna Yalar (2010) tarafından yapılan araştırmada da dikkat çekilmiştir. Sınıfların kalabalık olması öğrencilerle yakından ilgilenmede sıkıntı yaratmaktadır (Bektaş, 2013; Yılmaz, 2013). Yıldız ve Ateş (2010), yazma hatalarının giderilmesinde en önemli görevin öğretmenlere düştüğünü vurgulamışlardır. Güneş (2007) de, yazma hatalarının giderilmesi için öğretmenin düzenli alıştırmalar yaptırması gerektiğini belirtmiştir. Okuma yazma, ilkokul birinci sınıfta kazandırılan bir beceridir. Bu nedenle birinci sınıf öğrencileri açısından önemli bir basamağı oluşturmaktadır. Okuma yazmanın temelleri bu sınıfta atılmaktadır öğretim yılında yenilenen okul sisteminde okula başlama yaşı öne alınmıştır. Ancak 72 ayını dolduran çocukların okula başladığı dönemde yapılan bu çalışmada, bazı öğretmenler yazmada karşılaşılan sorunların nedenleri arasında okula başlama yaşının erken olmasını göstermektedirler. Bu durum, okul sistemi ile uygulamaya koyulan ve 60 aylık çocuklarında ilkokula gidebilmesine imkân sağlayan yeni düzenlemeyle ilgili sorunlar olduğuna işaret etmektedir. Çelenk (2002), Bektaş (2013), Tağa ve Ünlü (2013) ve Yılmaz (2013), yazma sorunlarında öğretmen kaynaklı olabileceğini belirtmişlerdir. Öğretmenlerden özellikle birinci sınıf öğrencilerinin yazı öğretimine gereken önemi vermeleri beklenmektedir. Ancak bu konuda öğretmenlerden kaynaklanabilen sorunlar da olabilir. Bu nedenle yazma konusunda ihtiyacı olan öğretmenlere hizmet içi eğitim verilmelidir. Burada, öğretmen yetiştiren kurumlarda hizmet öncesi eğitimde yazı ve öğretimi konusunda nitelikli bir eğitim verilmesi gereği ortaya çıkmaktadır. Araştırmada bazı öğretmenler, yazıda görülen sorunların temelinde bütün öğrencilerin okul öncesi eğitim almamaları olduğunu dile getirmişlerdir. Bu durumun, çocukların okula başladıklarında okuma yazmaya hazır bulunuşluk düzeyinin de önemini ortaya çıkardığı söylenebilir. Benzer sonuçlara Ünüvar (2006), Bayraktar (2006), Samancı (2007), Çelenk (2008), Erkan ve Kırca (2010), Yalar (2010), Çelik (2012), Mercan Uzun ve Alat (2014) tarafından yapılan çalışmalarda da ulaşılmıştır. Yazmada görülen hataların düzeltilmesinde öğretmenlere, öğrencinin kendine ve ailelere çok önemli görevler düşmektedir (Akyol, 2013; Ünalan, 2006; Yılmaz, 2013). Yazma hatalarının giderilmesine yönelik çok sayıda öneri dile getirildiği görülmüştür. Bu önerilerden birçoğu öğrencinin bireysel olarak çalıştırılmasına yöneliktir. Ayrıca birbiri ile zıt görüşler de dile getirilmiştir. Bazı öğretmenler daha az yazı yazdırmak gerektiğini dile getirirken bazı öğretmenler daha çok yazma çalışması yapılmasını ve yazma ödevinin verilmesi gerektiğini belirtmişledir. Demirel (1992) ve İnce (2006), yazma ile ilgili yanlışlıkların üzerinde önemle durulması ve tekrar çalışmalarının önemini ve gerekliliğini vurgulamışlardır. Bu araştırmada araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin belirttiği pek çok yazma hatası olduğu görülmektedir. Bu hataların genelde harflerin yazımında yapıldığı, nedeninin öğrenciden ve harflerin yazım şeklinden kaynaklandığı, bireysel çalışmalar yapılarak yazma hatalarının azaltılabileceği katılımcılarca belirtilmiştir. Bu sonuçlara dayanarak sınıf öğretmenlerinin

10 Serdarhan Musa Taşkaya - Remzi Yetkin 166 yazma konusunda hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerle desteklenmesi ve öğrenciden kaynaklanan sorunların çözümünde öğretmenlerin aile ile işbirliği yapmaları önerilmiştir. Öğrencilere yeni bir ses verileceği zaman sesin hissettirilmesi aşamasından sonra yazma sürecine geçildiğinde sesin öğrencilere yazılışı gösterilip pekiştirme çalışmaları aileye görev olarak verilebilir. Bu şekilde öğrenci bir gün sonraya harfi yazabilecek aşamaya gelmiş olur. Sesin yazılması gereken satır aralarına yazılamaması problemine ilişkin ses önce başka zeminlerde daha büyük satır aralarına yazılabilir. 72 aylık olup öğrencinin kasları yazmaya uygun değilse öğrenci ana sınıfındaki kas geliştirme çalışmalarına katılabilir. İnce detayları olan r, b, s, ş gibi harflerde karşılaşılacak sorunlar öğrenciye farklı zeminlerde ses daha büyük yazdırılarak giderilebilir. Unutmamak gerekir ki yazmaya karşı öğrencinin tutumu çok önemlidir. KAYNAKLAR AKYOL, H. (2013). Türkçe öğreti yöntemleri. (6. Bs.). Pegem Akademi, Ankara. BAŞ, G. ve ŞAHİN, C. (2013). İlköğretim öğrencilerinin yazma eğilimlerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), BAY, Y. (2010). Ses temelli cümle yöntemiyle ilk okuma-yazma öğretiminin değerlendirilmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(1) BAYDIK, B., ve BAHAP KUDRET, Z. (2012). Öğretmenlerin ses temelli cümle yönteminin etkilerine ve öğretim uygulamalarına ilişkin görüşleri. Journal of Faculty of Educational Sciences, 45(1), BAYRAKTAR, Ö. (2006). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin bitişik eğik yazıda yaptıkları hatalar. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. YÖK: BEKTAŞ, A. (2007). Ses temelli cümle yöntemiyle gerçekleştirilen ilk okuma-yazma öğretiminin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. YÖK: BEKTAŞ, E. (2013). İlkokuma yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm yollarının karma yöntem aracılığıyla incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. YÖK: BÖLÜKBAŞ, F. ve ÖZDEMİR, E. (2012). Aktif öğrenmenin yazılı anlatım becerilerine etkisi. Hasan Âli Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), COŞKUN, İ., TAŞKAYA, S. M. ve BAL, T. (2013). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe dersinde ölçme değerlendirme yöntemi olarak dikte çalışmasından yararlanma durumları. Trakya University Journal of Social Science, 15(2), ÇELENK, S. (2002). İlkokuma-yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 1(2), ÇELENK, S. (2008). İlköğretim okulları birinci sınıf öğrencilerinin ilkokuma ve yazma öğretimine hazırlık düzeyleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 8(1),

11 167 İlköğretim 1-5. Sınıf Öğrencilerinde Görülen Yazma Sorunlarına İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Görüş ve Çözüm Önerileri ÇELİK, M. E. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerinin farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(1), DEMİREL, Ö. (1992). İlkokullarda Türkçe öğretimi ve sorunları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(8), DEMİREL, Ö. ve ŞAHİNEL, M. (2006). Türkçe öğretimi. (7. Bs.). Pegem A Yayıncılık, Ankara. DENİZ, K. (2003). Yazılı anlatım becerileri bakımından köy ve kent beşinci sınıf öğrencilerinin durumu. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13(13), DURUKAN, E. ve ALVER, M. (2008).Ses temelli cümle yönteminin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 1(5), EKİZ, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. (2. Bs.). Anı Yayıncılık, Ankara. ERDEN, G., KURDOĞLU, F. ve USLU, R. (2002). İlköğretim okullarına devam eden Türk çocukların sınıf düzeylerine göre okuma hızı ve yazım hataları normlarının geliştirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(1), ERKAN, S. ve KIRCA, A. (2010). Okul öncesi eğitimin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazır bulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, GÖÇER, A. (2010). Türkçe öğretiminde yazma eğitimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), GÜNEŞ, F. (2007a). Ses temelli cümle yöntemi ve zihinsel yapılandırma. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. GÜNEŞ, F. (2007b). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. İNCE, V. M. (2006). İlköğretim 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi.yüksek Lisans Tezi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla. YÖK: KARADAĞ, Ö. ve MADEN, S. (2013). Yazma eğitimi: Kuram ve uygulama, ölçme ve değerlendirme. Türkçe Öğretimi El Kitabı. (Ed: GÜZEL, A. ve KARATAY, H.). Pegem Akademi, Ankara KARAMAN, M. K. ve YURDUSEVEN, S. (2008). İlk okuma yazma programına ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), KARASAR, N. (1994). Bilimsel araştırma yöntemi. (6.Bs.). 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd., Ankara. KAYA, K. ve TAŞDEMİRCİ, E. (2005). Birleştirilmiş sınıflar ile bağımsız sınıflarda ilk okuma yazma öğretiminde karşılaşılan sorunların karşılaştırmalı incelemesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), KOÇ, R. (2012). Okuma yazma öğretimi yöntemleri ve ses temelli cümle yöntemi uygulaması. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature

12 Serdarhan Musa Taşkaya - Remzi Yetkin 168 and History of Turkish or Turkic, 7(4), Doi Number : MEB. (2007). Türkçe (1-5. sınıflar) Öğretim Programı. Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi, Ankara. MEMİŞ, A. ve HARMANKAYA, T. (2012). İlköğretim okulu 1.sınıf öğrencilerinin bitişik eğik el yazısı hataları ile görsel algı düzeylerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. (19), MERCAN UZUN, E. ve ALAT, K. (2014). İlkokul Birinci Sınıf Öğretmenlerinin Eğitim Sistemi ve Bu Sistem Sonrasında İlkokula Başlayan Öğrencilerin Hazır Bulunuşlukları Hakkındaki Görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 14(2), ÖNDER, N. (2009). İlköğretim okulları 3. sınıf öğrencilerinin konuşma ve yazma sorunları: Bitlis örneği. Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu. YÖK: ÖZSOY, U. (2006). Ses temelli cümle yöntemiyle okuma yazma öğretiminde karşılaşılan güçlükler (Eskişehir ili örneği). Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir. YÖK: SAMANCI, S. (2007). Ses temelli cümle yöntemiyle okuma yazma öğretiminde ilköğretim birinci sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları problemler. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon. YÖK: ŞAHİN, A. (2012). Bitişik Eğik Yazı Öğretiminde Karşılaşılan Güçlükler. Eğitim ve Bilim. 37(165), ŞİMŞEK, Ö. (2000). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerinin incelenmesi ve bilgisayar destekli yazılı anlatım. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. YÖK: TAĞA, T. ve ÜNLÜ, S. (2013). Yazma eğitiminde karşılaşılan sorunlar üzerine bir inceleme. Turkish Studies-International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8), TEMUR, T., AKSOY, C. C., TABAK H. (2011). Kalemi kavrama noktası, oturuş şekli ve kağıt pozisyonu değişkenleri açısından ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin yazma hızları ve hatalarının değerlendirilmesi. Milli Eğitim. 191, TEMUR, T., AKSOY, C. C., TABAK H. (2012). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin kalem tutma biçimleri ve kavrama-sıkıştırma kuvvetlerinin yazma hızı ve hatalarına etkisi. Eğitim ve Bilim. 37(165), TOK, Ş., TOK, T. N. ve MAZI, A. (2008). İlkokuma yazma öğretiminde çözümleme ve ses temelli cümle yöntemlerinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 14(1), UZUN, E. M. ve ALAT, K. (2014). İlkokul birinci sınıf öğretmenlerinin eğitim sistemi ve bu sistem sonrasında ilkokula başlayan öğrencilerin hazırbulunuşlukları hakkındaki görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2),

13 169 İlköğretim 1-5. Sınıf Öğrencilerinde Görülen Yazma Sorunlarına İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Görüş ve Çözüm Önerileri ÜNALAN, Ş. (2006). Türkçe öğretimi. (3. Bs.). Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. ÜNÜVAR, P. (2006). Burdur ili ilköğretim okullarında ilkokuma ve yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlar nelerdir? I. Burdur Sempozyumu. Burdur tarihindehttp://sempozyum.mehmetakif.edu.tr/1burdursempozyumu/cilt9/9.20.pdf. adresinden indirilmiştir. YALAR, T. (2010). İlköğretim 3. sınıflarda Türkçe dersi öğretiminde karşılaşılan sorunların öğretmen görüşlerine göre belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. 15, YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (5. Bs.). Seçkin Yayıncılık, Ankara. YILDIRIM, M. (2008). Birleştirilmiş sınıflı ilköğretim okullarında ses temelli cümle öğretimi yöntemi ile ilk okuma-yazma öğretimi sırasında karşılaşılan güçlükler. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. YÖK: YILDIZ, M. ve ATEŞ, S. (2010). İlk okuma yazmayı farklı yöntemlerle öğrenen ilköğretim 3. sınıf öğrencilerinin yazılarının okunaklılık ve yazım hataları bakımından karşılaştırılması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 14(1), YILMAZ, Y. (2013). Yazma öğretimi. Türkçe öğretimi. (Ed: YILDIZ, C.). Pegem Akademi, Ankara