ÖNSÖZ. Tüberküloz El Kitabı
|
|
- Nazar Akkaş
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1
2
3
4 ÖNSÖZ Bilinen en eski hastalıklardan biri olan Verem Hastalığı (Tüberküloz), dünyada her yıl milyonlarca insanı tehdit eden, acil hareket planı gerektiren, ölümcül, ancak tedavi edilebilir; bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalığın iyileşmesinin sağlanması, toplum sağlığının korunması ve geliştirilmesi açısından son derece hassas ve önemli bir süreçtir. Son yıllarda ülkemizde veremin kontrolü ile ilgili faaliyetlerin başarıyla yürütülmesi neticesinde, verem hastalarının erken dönemde teşhisi ile daha çok hasta kayıt altına alınmıştır. Bununla birlikte hastalığın doğası gereği verem mücadelesinin aksatılmadan sürdürülmesi gerekmektedir. Amacımız Veremsiz Bir Türkiye hedefine, dünyanın pek çok bölgesinden daha önce ulaşmaktır. DSÖ nün Tanı hedefi; var olan verem hastalarının % 70 inin bulunması, Tedavi hedefi; ise bulunan bu hastaların %85 inin başarıyla tedavi edilmesidir Dünya Raporu na göre Türkiye, bu hedeflere ulaşmış ülkeler arasında yer almaktadır. İlimizde, Tüberküloz Kontrolü çalışmaları uzun yıllardır başarıyla devam etmektedir. Dispanserlere kayıtlı hastalarda %90 ın üzerinde tedavi başarısı mevcuttur. Akciğer tüberkülozlu hastaların %90 dan fazlasına bakteriyolojik tetkik yapılmakta ve yaklaşık %70 inde pozitiflik bulunmaktadır. Yayma mikroskopisinin yanı sıra kültür ve ilaç duyarlılık testleri de yapılmaktadır ve bunların yapılma oranı Türkiye ortalamasından çok yüksektir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından verem kontrol programı için önerilen yöntem Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT) dir. DGT, verem hastasının tüm tedavisi boyunca ilaçlarının her dozunu bir görevli ya da sorumlu kişinin gözetiminde içmesi ve bu durumun kaydedilmesi esasına dayanmakta, bu yöntem sayesinde tedavi başarı ile tamamlanmaktadır. Veremsiz Bir Türkiye hedefine dünyanın pek çok bölgesinden daha önce ulaşmak amacıyla Ankara İlinde yürütülen Tüberküloz Kontrolü çalışmalarını ve DGT Uygulamasını gönülden destekleyen ve yürüten tüm sağlık personeline teşekkürlerimi sunarım. Uzm. Dr. Mustafa AKSOY Ankara İl Sağlık Müdürü 3
5 Hazırlayanlar Dr. Elif A. Arabulan Dr. A. Çiğdem Şimşek Dr. Ahmet Özlü Teşekkür Destek ve katkılarından dolayı Uzm. Dr. Mustafa H. Türkkanı S.B. Verem Savaş Daire Başkan Yardımcısı Uzm. Dr. Ayşe Gül Yıldırım S.B. V.S.D.B. Epidemiyoloji Şube Müdürü Uzm. Dr. Yasin Kocaman a Ankara Verem Savaşı İl Koordinatörü Teşekkür ederiz. 4
6 İÇİNDEKİLER Tüberküloz (verem) hastalığının tarihçesi...7 Dünyada ve Türkiyede tüberkülozun durumu...7 Tüberküloz nedir?...9 Tüberküloz enfeksiyonu nedir? Tüberküloz hastalığı nedir? İlaca dirençli tüberküloz nedir? Tüberküloz için risk faktörleri Tüberküloz hastalığında semptomlar ve tanı Tüberkülin cilt testi (PPD) Bildirimler ve temaslı taramaları Tedavi Yan etkilere yaklaşım Tedavinin sürdürülmesi ve hasta uyumu Doğrudan gözetimli tedavi (DGT) Veremden nasıl korunabiliriz?
7
8 Bilinen en eski bulaşıcı hastalıklardan biri olan ve halen dünyada her yıl milyonlarca insanı tehdit eden tüberküloz (TB) hastalığı, ülkemizde ve dünyada önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. Tüberküloz hastalığı, ölümcül ancak tedavi edilebilir bir hastalıktır. Tüberküloz dünyada, erişkinlerde bulaşıcı hastalıklardan ölümün HIV/ AIDS den sonra en büyük ikinci nedenidir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 1993 yılında tüberküloz için küresel acil durum ilan etmiştir. Dünyada bir hastalık için ilk kez acil durum ilan edilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü, 1994 yılında veremle savaş için yeni stratejiler ortaya koymuş ve DGTS (Doğrudan Gözetimli Tedavi Stratejisi) uygulamaları dünyada hızlı bir şekilde yayılmıştır. TÜBERKÜLOZ ( VEREM ) HASTALIĞININ TARİHÇESİ Tüberküloz hastalığının tarihi neredeyse insanlık tarihi kadar eskiye dayanmaktadır. M.Ö yılına ait Mısır daki mumyalarda tüberkülozun omurga ve kemiklerde yaptığı tahribat görülmüştür. 24 Mart 1882 tarihinde Robert KOCH tarafından, hastalık etkeni olarak tüberküloz basili gösterilmiştir. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE TÜBERKÜLOZUN DURUMU Şu anda dünyada 2 milyar insanın, yani dünya nüfusunun üçte birinin tüberküloz basili ile enfekte olduğu tahmin edilmektedir. 7
9 Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyada her yıl yaklaşık 9 milyon yeni tüberküloz hastasının ortaya çıktığı ve 1,7 milyon hastanın tüberküloz sebebiyle öldüğü bilinmektedir. Bu rakamlar tüberkülozdan her gün yaklaşık 5000 kişinin öldüğünü göstermektedir. Bu ölümlerinin hemen tümü önlenebilir ölümlerdir. Dolayısıyla hastalığın yaygınlığı daha uzun yıllar dünya için tehdit oluşturacağına işaret etmektedir. Ülkemizde ise tüberküloz, geçen yüzyılın ilk yarısında büyük bir salgın yapmış ve bir numaralı ölüm sebebi olmuştur. Türkiye de Yıllara Göre Yeni Verem Hasta Sayıları 8
10 Yürütülen yoğun verem savaşı çabaları sonucunda durum değişmiş, tüberküloz artık önemli bir ölüm nedeni olmaktan çıkmıştır. Türkiye de her yıl yaklaşık civarında tüberküloz hastası tespit edilerek tedavi edilmektedir. Enfekte nüfustan sürekli yeni hastaların çıkacağı düşünüldüğünde, tüberkülozla mücadelenin sürekli ve düzenli yapılması gerekliliği açıktır. Ankara ilinde ise yapılan başarılı tüberküloz kontrol çalışmaları ile tüberküloz görülme sıklığı Türkiye ortalamasına göre daha düşüktür. TÜBERKÜLOZ NEDİR? Tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis complex olarak tanımlanan basillerle oluşan, çok değişik klinik görünümlere sahip kronik, nekrozitan bir infeksiyondur. Hastalığın oluşumundan %97-99 oranında Mycobacterium tuberculosis sorumludur. Tüberkülozda bulaşma, bulaştırıcı akciğer ve larinks tüberkülozlu hastaların aksırma, öksürme ve konuşmaları sırasında havaya yayılan basillerin sağlam kişiler tarafından solunması ile olur. Solunum yoluyla alınan basil akciğer alveollerine ulaştıktan sonra, ya alveol makrofajları tarafından öldürülür ve enfeksiyon oluşmaz ya da basil makrofajlar tarafından öldürülemez, çoğalır ve enfeksiyon (latent enfeksiyon veya aktif enfeksiyon) oluşur. Tedavi olmayan bir akciğer tüberkülozlu hasta her yıl yaklaşık kişiyi enfekte edebilmektedir. Bu hastalarla yakın ve uzun süreli temas bulaşma riskini arttırmaktadır. Akciğer dışı tüberküloz genellikle bulaştırıcı değildir. Ayrıca çatal, kaşık, tabak ve eşyalarla bulaşma olmamaktadır. 9
11 TÜBERKÜLOZ ENFEKSİYONU NEDİR? Tüberküloz basilinin solunum yoluyla alınmasıyla kişi enfekte olur. Enfekte olanlardan yüzde onu yaşamlarının herhangi bir döneminde hastalanıp, aktif tüberküloz hastası olabilir Enfekte olanların yüzde doksanında ise basil vücuda girdikten sonra vücudun oluşturduğu savunma mekanizması ile hapsedilip, sessiz şekilde kalmaktadır. Buna latent enfeksiyon denir. Kişinin bağışıklık sistemi zayıfladığında ise, latent enfeksiyon şeklinde akciğerde bekleyen tüberküloz basili çoğalıp, aktif enfeksiyon yani aktif tüberküloz hastalığı oluşturmaktadır. 10
12 TÜBERKÜLOZ HASTALIĞI NEDİR? Tüberküloz basili, akciğere yerleştikten sonra çoğalırsa kişi tüberküloz hastası olmaktadır. Tüberküloz hastalığı en çok akciğeri tutmasına rağmen, lenfojen ve hematojen yayılımla diğer organlarda da hastalık oluşturabilmektedir. Tedavi edilmezse, tuttuğu organlarda ciddi ve ölümcül sekeller bırakabilmektedir. Hastalık, akciğer dışında en sık lenfatik sistemi, plevrayı, santral sinir sistemini, genitoüriner sistemi, kemik ve eklemleri tutabilmektedir. Fakat bütün organlarda hastalık yapabilmektedir. Bazı nadir vakalarda ise, hastalık yaygın olarak tüm organları tutmakta ve buna miliyer tüberküloz (dissemine tüberküloz) denilmektedir. (Akciğerler : %70-80 Diğer %20-30) İLACA DİRENÇLİ TÜBERKÜLOZ NEDİR? Tüberküloz ilaçları, düzenli ve yeterli süre kullanılmazsa tüberküloz basili ilaçlara direnç kazanabilmektedir. Dirençli tüberküloz hastalarının tedavisi, çok daha zor, pahalı ve uzun sürede mümkün olabilmekte ve bazen hastalar kaybedilmektedir. Dirençli tüberküloz hastaları, hastalığı bu şekliyle bulaştırmakta ve dirençli tüberküloz hastalarının sayıları giderek artmaktadır. TÜBERKÜLOZ İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ 11
13 TÜBERKÜLOZ HASTALIĞINDA SEMPTOMLAR VE TANI Solunum Sistemi Bulguları Öksürük: Öksürük, akciğer tüberkülozunda görülen en sık yakınmadır. Hastalığın erken belirtilerindendir. Hastalığın başlangıcında genellikle kuru öksürük vardır. İlerleyen dönemde öksürüğe balgam da eşlik edebilmektedir. 2-3 haftadan uzun süren öksürükte tüberkülozdan şüphelenilmelidir. Balgam çıkarma Hemoptizi (Kanlı balgam) Göğüs ağrısı, sırt-yan ağrısı Nefes darlığı Ses kısıklığı Sistemik Bulgular Ateş (intermittan) Gece terlemesi Halsizlik İştahsızlık, kilo kaybı, kilo alamama Hastalığın olduğu organa özgün bulgular (LAP, idrarda kan görülmesi, eklemde şişlik gibi) Yakınmalar genellikle hafif başlamakta ve yavaş ilerlemektedir. Bazıları da yakınmalarını sigara ya da başka bir nedene bağlamaktadırlar. Bu nedenlerle, birçok hasta doktora başvurmakta gecikmektedir. Hastanın öyküsü, fizik muayene bulguları, akciğer filmi, tüberkülin cilt testi hastalıktan şüphelenmemizi sağlamaktadır. 12
14 Şüphelenilen hastalarda, hastadan alınan balgam ya da nadiren diğer örnekler bu amaçla laboratuarda incelenmelidir. Kesin tanı mikroskopta Z. Nielsen boyasıyla boyanmış basilin gösterilmesi ve L. Jensen besiyerinde basilin üretilmesi ile konulmaktadır. Günümüzde konvansiyonel (L.Jensen) besiyerlerinin yanısıra hızlı kültür sistemleri rutin inceleme amacıyla kullanılmaktadır. Özellikle son yıllarda dirençli olgu sayısındaki artış, tedaviye bir an önce başlayabilmek ve yeni bulaşları önleyebilmek amacıyla tüberkülozun hızlı tanısı ve antitüberküloz ilaç duyarlılık testleri için yeni bir seçenek olan moleküler yöntemleri gündeme getirmiştir. Ancak bu tekniklerin maliyetinin yüksek oluşu, ileri teknolojiye sahip cihazlara ve eğitimli personele ihtiyaç duyulması nedeni ile gelişmekte olan ülkelerde yaygın olarak kullanılamamaktadır. Özellikle 3 haftadan uzun süren öksürük yakınmaları olan hastalarda tüberkülozdan şüphelenilmeli ve hasta verem savaşı dispanseri ya da göğüs hastalıkları polikliniğine gönderilmelidir. Verem savaşı dispanserlerinde tanı, tedavi, ilaçlar ve takip ücretsizdir. TÜBERKÜLİN CİLT TESTİ ( TCT ) ( PPD ) TCT uygulaması intradermal (deri içine) enjeksiyon şeklinde yapılmaktadır. 72 saat sonra oluşan hipereminin çapı değil, endürasyonun (kabartının) çapı ölçülmektedir. BCG aşılılarda, aktif ve latent enfeksiyonda pozitiftir. TCT, M.Tuberculosis ile enfekte olan kişileri belirlemede yani latent enfeksiyon tanısının konulmasında kullanılmaktadır. Akciğer tüberkülozunda tanı, balgam incelemesiyle basilin gösterilmesine dayanmaktadır ve TCT aktif tüberküloz tanısında kullanılmamaktadır. 13
15 Tüberkülin Cilt Testinin (TCT) (PPD) Değerlendirilmesi BCG lilerde 0-5 mm Negatif kabul edilir mm BCG ye atfedilir. 15 mm ve üzeri Pozitif kabul edilir. BCG sizlerde 0-5 mm 6-9 mm 10 mm ve üzeri Bu amaçla yeni geliştirilen testler bulunmaktadır; Quantiferon -TB gold testi T-SPOT-TB assay Negatif kabul edilir. Şüpheli kabul edilir, bir hafta sonra tekrarlanır. Pozitif kabul edilir. Tüberkülin cilt testi ( TCT ) ( PPD ) pozitif olan enfekte kişilerin (Latent enfeksiyon) 6 ay boyunca düzenli koruyucu tedavi ( İzoniazid ) kullanması önerilmektedir. Verem savaş dispanserleri tarafından TCT ( PPD ) yapılmakta ve koruyucu tedavi ücretsiz olarak verilmektedir. BİLDİRİMLER VE TEMASLI TARAMALARI Tüberküloz, bildirimi zorunlu bir hastalıktır. Tüberküloz hastalığını ve hastalığa bağlı ölümlerini tespit etmeleri halinde hekimler İl Sağlık Müdürlüğüne bildirimde bulunmalıdırlar. Günümüzde öncelikle yüksek riskli grupların aktif taranması önerilmektedir. Bu gruplar, tüberküloz hastalarının temaslıları, cezaevlerinde kalanlar ve sağlık çalışanlarıdır. Temaslı taramalarda amaç, hastaya bulaştıran kaynak olguyu bulmak ve hastanın muhtemel bulaştırdığı kişileri saptamaktır. Tarama yoluyla kaynak olgu, yeni hastalar ve enfekte hastalar tespit edilmeye çalışılmaktadır. TEDAVİ Tüberküloz tedavisinde dinlenme, beslenme ve iklim gibi faktörlerin etkileri önemsizdir. En önemli faktör ilaçlardır, fakat bazı hastalarda cerrahi müdahale gerekebilmektedir. İlaçların düzenli ve yeterli süre kullanılması çok büyük önem taşımaktadır. Tedaviye başlanmasından 15 gün sonra, genellikle bulaştırıcılık 14
16 ortadan kalkmaktadır. Erken ve uygun tedavi başlanır ve yeterli süre tedavi edilirse hastalarda yüzde yüze yakın şifa sağlanmaktadır. İyileşme genellikle kalıcıdır. İlaçlar düzenli ve yeterli süre kullanılmadığında, ilaç direnci ve tedavi başarısızlığı ortaya çıkmakta ve hasta toplum sağlığını tehdit etmektedir. Hastalara bir günlük ilaçların tümü bir defada ve tercihen aç karnına verilmelidir. Böyle yapılarak unutma da önlenmiş olmaktadır. Tedavi rejimleri iki dönemlidir: Başlangıç dönemi ve idame dönemi Başlangıç dönemi, hızlı çoğalan basillerin temizlendiği dönemdir. Bu dönemde tedavi bırakılırsa, ilaç direnci gelişme olasılığı yüksektir. İdame dönemi, zaman zaman aktivasyon gösteren, aralıklı çoğalan basillerin temizlendiği dönemdir. Yani, sterilizasyon gerçekleşmektedir. Bu dönemde tedavi terk edilirse ise, nüks gerçekleşebilmektedir. Ülkemizde olduğu gibi İzoniyazid direncinin %4 ten yüksek olduğu yerlerde başlangıç döneminde dört ilaç (genellikle 2 ay ), idame döneminde ise en az iki ilaç (genellikle 4 ay ) kullanılmaktadır. İLAÇLAR: İzoniyazid(H), Rifampisin(R), Pirazinamid(Z), Morfozinamid(M), Etambutol(E), Streptomisin(S) Standart Tedavi : 2 ay HRZE (ya da HRZS) + 4 ay HR Çocuk TB : 2 ay HRZ + 4 ay HR Menenjit, Miliyer TB : 2 ay HRZE (ya da HRZS) ay HR Tedaviyi Terkten Dönen : 2ay HRZES + 1ay HRZE + 5 ay HRE Nüks Olgu : 2ay HRZES + 1ay HRZE + 5 ay HRE Tüberküloz hastaları tedavileri süresince her ay kontrole gitmelidirler. Tedavisi başarısız olan ya da düzelme göstermeyen hiçbir hastaya ilaç eklemesi yapılmaz! Tedavisi sürdürülürken, uzman bir merkeze danışılmalıdır. 15
17 YAN ETKİLERE YAKLAŞIM Tedavi başlangıcında hastalara kullandıkları ilaçlarla ortaya çıkabilecek en sık yan etkiler anlatılmalıdır. Yan etkiler genellikle tedavinin ilk üç ayında görülmektedir. En sık görülen yan etkiler gastrointestinal sistem ve dermal yan etkilerdir. Basit yan etkilerde semptomatik tedavi vermek ve hastaya durumu açıklamak yeterli olup ilaçlar kesilmemelidir. Vücut sıvılarının (tükürük, gözyaşı, balgam, ter, idrar) kırmızı/turuncu boyanması rifampisine bağlıdır ve tehlikesizdir. Fakat ciddi mide yakınmaları varsa ilaçlar yemekle birlikte verilebilir ya da ikiye veya üçe bölünebilmektedir. Daha az sıklıkla ise vestibuler yan etkiler ve hepatit görülmektedir. Hastalara, hepatit düşündüren bulantı, iştah kaybı, kusma, sürekli koyu idrar, cildin sarı olması, halsizlik, açıklanmayan ateş yükselmeleri, karında duyarlılık gibi şikayetleri olursa acilen doktoruna başvurması gerektiği söylenmelidir. Herhangi bir rahatsızlığı olmayan hastalarda yan etki araştırması için rutin laboratuar tetkiklerine gerek yoktur. TEDAVİNİN SÜRDÜRÜLMESİ VE HASTA UYUMU Tüberküloz en önemli özelliği hava yolu ile bulaşmasıdır. Bulaşması için de hasta ile aynı havayı solumak yeterli olmaktadır. Toplum sağlığını korumak için bulaştırıcı olguların tedavisinin garantilenmesi şarttır. Zaten dispanserde tanı, tedavi ve takibin ücretsiz oluşu, ilaçların devlet tarafından karşılanması ve tüberküloz kontrolünün bir programla yürütülmesinin de nedeni budur. Hastalar genellikle en az 6 ay süren ilaç tedavisini tamamlamakta zorlanmaktadırlar. Bu durumun temel nedenleri, tedavi süresinin uzun, ilaç sayısının fazla olması ve tedaviye başladıktan kısa bir süre sonra hastalık bulgularının hızla düzelmesi, buna bağlı olarak hastaların kendilerini iyi hissetmeleridir. Tedavisini tamamlamayan hastalarda, vücutta tümüyle temizlenmemiş olan basiller tekrar çoğalmakta ve hastalık tablosu tekrar ortaya çıkmaktadır. Ayrıca ilaç dirençleri gelişebilmekte, tedaviler daha pahalı ve güç hale gelmekte, hatta ölümler görülmektedir. Yapılan çeşitli araştırmalarla, eğer ilaçlar hastaya aylık olarak verilir ve kendisinin içmesi istenirse tedavi başarı oranlarının %50-60 lara kadar düştüğü gösterilmiştir. 16
18 DOĞRUDAN GÖZETİMLİ TEDAVİ (DGT ) Ulusal tüberküloz kontrol programının temelini Doğrudan Gözetimli Tedavi Stratejisi (DGTS) oluşturmaktadır. DGTS Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 1994 de tanımlanmıştır. Doğrudan Gözetimli Tedavi Stratejisinin (DGTS) unsurları şunlardır: Politik kararlılık ile sürekli ve yeterli finansman sağlanması Kalite kontrollü balgam bakteriyolojisi ile pasif olgu bulma Standart kısa süreli kemoterapi ve gözetimli ilaç içirilmesi (DGT) Anti-TB ilaçların düzenli ve kesintisiz sağlanması Her hasta için, olgu özelliklerini, tedavi sonuçlarını ve TB kontrol programının bütününün performansını değerlendirmeye olanak sağlayan standart bir kayıt ve raporlama sistemi oluşturulması DGTS nin en önemli unsurlarından olan Doğrudan gözetimli tedavi (DGT), hastanın her doz ilacını görevli bir kişinin, gözetiminde içmesi ve bu durumun kaydedilmesi esasına dayanan bir tedavi şeklidir. Bu görevli, eğitim almış ve denetlenen bir kişidir. Böylece hastanın tedaviye uyumu garantilenip, her doz ilacı içtiğinden emin olunur. Bu sayede tedavi başarısı ve kür oranları artarken hastalık insidansı, nüks ve ilaç direnci oranları da ciddi olarak düşmektedir. DGT de, hasta ile birlikte hastaya en uygun ve hastaya özel bir gözetim planı yapılmalıdır. Gözetim planında ilaçların nerede, ne zaman, nasıl ve kimin tarafından içirileceği belirlenmelidir. Özel durumlar hariç, hastalar her gün sağlık kuruluşuna gelerek ilaçlarını doktor, hemşire veya sağlık memuru gözetiminde içmelidirler. Çeşitli nedenlerle hasta gelemiyorsa hastanın evine, işyerine veya belirlenen bir yere gidilerek hastanın ilaçları içirilmelidir. DGT den kesinlikle ödün verilmemeli, bu kararlılık hastaya da gösterilmelidir. Bazen hastaların bulundukları yerlerde, herhangi bir sağlık kuruluşu ya da sağlık görevlisi bulunmayabilir. Böyle özel durumlarda öğretmen, imam, bakkal, muhtar vb. kişiler gözetmen olarak eğitilerek görevlendirilebilir. Bu kişilerin belirlenmesinde hastayla beraber karar verilmesi ve gözetmen olacak kişinin 17
19 gönüllü olması uygun olur. Bir aile üyesinin gözetmen olarak seçilmesi ise en son tercih edilen yöntem olmalıdır. DGT uygulamasında aksamalar olursa hasta ve hasta yakınları eğitime alınmalıdır. Her şeye rağmen hasta tedaviye uyum göstermezse, hastaneye yatırılabilir veya İl Umumi Hıfzıssıhha Kurul Kararı alınarak kolluk kuvvet aracılığıyla (polis) tedavi olacağı sağlık kuruluşuna getirtilebilmektedir. DGT uygulamalarında Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Dairesi Başkanlığının ilgili Genelgelerine göre hareket edilmesi gerekmektedir. TEDAVİYİ SÜRDÜREN HEKİM VE SAĞLIK ÇALIŞANI, HASTANIN TEDAVİSİNDE HASTANIN UYUMUNU SAĞLAMAK, TEDAVİYİ DÜZENLİ YÜRÜTMEK VE TAMAMLAMAKLA GÖREVLİDİR. 18
20 VEREMDEN NASIL KORUNABİLİRİZ? A. Toplumsal korunma Bulaştırıcı olan verem hastalarını en kısa sürede bulmak ve bunları etkin bir şekilde tedavi ederek bulaştırıcı durumdan çıkarmak. B.Kişisel korunma BCG ile aşılama: BCG aşısı Türkiye de sadece bir kez (2 ayını dolduran bebeklere) yapılmaktadır. Çocuklarda koruyuculuğu yüksektir (yaklaşık % 80). Özellikle daha tehlikeli olan verem hastalığı türlerinden (menenjit ve kan yoluyla yayılan veremden) korur. Koruyucu İlaç Tedavisi (Kemoprofilaksi): Koruyucu ilaç tedavisinin amacı, TB hastası ile teması olan kişide enfeksiyon gelişimini ya da enfekte kişide TB hastalığı gelişimini önlemektir. Hastalanma riski yüksek olan kişilerin ve enfekte kişilerin (Latent enfeksiyon) 6 ay boyunca düzenli izoniazid kullanması önerilmektedir. Bu süre bazı özel durumlarda ( HIV Pozitifler, silikozis olanlar,bağışıklığı baskılayıcı tedavi alanlar ) 9 aya kadar uzayabilmektedir. Koruyucu ilaç tedavisi yüzde koruyucudur ve bu tedavinin 19 yıla kadar etkili olduğu gösterilmiştir. Bu tedavi de verem savaşı dispanserlerince ücretsiz verilmektedir. 19
21 Sağlık Bakanlığının Doğrudan Gözetimli Tedavi konulu 2009/51 sayılı Genelgesinin Aile Hekimleri ile ilgili bölümleri aşağıda yer almaktadır: 4.b. Aile hekimliğine geçilen illerde; verem hastasının dispansere kaydı sonrasında dispanser doktoru, hastayı ilgili aile hekimine yönlendirir. Aile hekimi, hastaya DGT uygulaması hakkında bilgi verdikten sonra hasta ve ailesiyle görüşerek; hastanın yaşı, genel durumu, çalışma hayatı ve sosyal durumu dikkate alınarak ne zaman, kim tarafından (DGT gözetmeni) ve nerede en uygun DGT uygulaması yapılacağı kararlaştırılır. Sonra EK-1 de yer alan Tüberkülozlu Hasta ve DGT Bilgi Formu doldurularak aynı gün ilgili Verem Savaşı Dispanserine ve İl Sağlık Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Şubesine bildirir. 5. Bulaşıcı Hastalıklar Şubesinde, gönderilen Tüberkülozlu Hasta ve DGT Bilgi Formu elektronik ortamda kaydedilir. 6. Tedavi boyunca DGT uygulama detaylarındaki değişiklerde ve DGT gözetmeni değişikliğinde aynı gün içerisinde EK-1 ile ilgili yerlere bildirimi yapılır. 7. Hasta için VSD de hazırlanan ilaçlar ve EK-2 de yer alan Aylık DGT İzlem Cetveli DGT gözetmenine ulaştırılır. İlaçlar ve izlem cetveli gözetmende kalır, hastaya teslim edilmez. 8. Verem hastası, DGT gözetmeni eşliğinde günlük ilaçlarını içer ve Aylık DGT İzlem Cetveli ne hasta ve DGT gözetmeni tarafından günlük imzalar atılır ve ilaç içirilen yer ve saat yazılır. 9. DGT gözetmeni, hastanın tedaviye uyumuna destek olur. Hastaya ilaçların içirilemediği gün ilgili aile hekimine ve VSD ne durumu bildirir. İlgili aile hekimi veya dispanser hekimi tarafından tedavisi amacıyla uygulanan DGT nin gerekliği olduğu hususunda hastanın ikna edilmesi sağlamalıdır. DOĞRUDAN GÖZETİMLİ TEDAVİYİ UYGULA TÜBERKÜLOZU DURDUR 20
22 DGT UYGULA!!! TÜBERKÜLOZU DURDUR 21
23 TB ANYWHERE IS EVERYWHERE 22
24
TÜRKİYE ULUSAL VEREM SAVAŞI DERNEKLERİ FEDERASYONU 71. Verem Eğitim ve Propaganda Haftası
TÜRKİYE ULUSAL VEREM SAVAŞI DERNEKLERİ FEDERASYONU www.verem.org 71. Verem Eğitim ve Propaganda Haftası VEREM (TÜBERKÜLOZ) NEDİR? Verem, Mycobacterium Tuberculosis denilen bir basille oluşan, tedavi edilmezse
DetaylıTÜBERKÜLOZ Tüberküloz hastalığı gelişimi için risk faktörleri
TÜBERKÜLOZ Tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis mikrobu ile oluşan bulaşıcı bir hastalıktır. Kişiden kişiye solunum yoluyla bulaşir. Hasta kişilerin öksürmesi, aksırması, hapşurması, konuşması ile havaya
DetaylıTürkiye'de Yıllara Göre Yeni Verem Hasta Sayıları. 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2007 Yıllar
Verem Haftası etkinlikleri çerçevesinde Akkuş İlçe Sağlık Grup Başkanımız Dr. Mustafa AKDOĞAN 18/01/2010 tarihinde ilçemizde çalışan din adamları ve halka yönelik verem hastalığı ile ilgili çeşitli bilgiler
DetaylıT.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Verem Savaşı Dairesi Başkanlığı. Sayı : B.10.0.VSD.0.00.00.06-010/ Konu : Doğrudan Gözetimli Tedavi
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Verem Savaşı Dairesi Başkanlığı Sayı : B.10.0.VSD.0.00.00.06-010/ Konu : Doğrudan Gözetimli Tedavi.VALİLİĞİNE (İl Sağlık Müdürlüğü) GENELGE 2009/51 İlgi: 2006/78 tarih ve 857 sayılı
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı VEREM HASTALIĞI
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı VEREM HASTALIĞI VEREM (TÜBERKÜLOZ) NEDİR? Verem hastalığı; verem mikrobunun solunum yolu ile alınmasıyla oluşan bulaşıcı bir
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı. VEREM HASTALIĞI ve VEREM HAFTASI
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı VEREM HASTALIĞI ve VEREM HAFTASI VEREM EĞİTİM VE PROPAGANDA HAFTASI Geleneksel olarak her yıl Ocak ayının ilk Pazar gününden
DetaylıVerem Eğitim ve Propaganda Haftası
TÜRKİYE ULUSAL VEREM SAVAŞI DERNEKLERİ FEDERASYONU TUVSDF www.verem.org.tr Verem Eğitim ve Propaganda Haftası (Her yılın ilk haftası) TÜRKİYE ULUSAL VEREM SAVAŞI DERNEKLERİ FEDERASYONU Kuruluş: 1948 Ord.Prof.Dr.Tevfik
DetaylıEK: VEREM EĞİTİM VE PROPAGANDA HAFTASI BİLGİ NOTU (01-07 Ocak 2017)
EK: 1 70. VEREM EĞİTİM VE PROPAGANDA HAFTASI BİLGİ NOTU (01-07 Ocak 2017) VEREM EĞİTİM VE PROPAGANDA HAFTASI Verem Eğitim ve Propaganda Haftası 1947 yılında kutlanmaya başlamıştır. Her yıl Ocak ayının
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı VEREM HASTALIĞI VE VEREM HAFTASI
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı VEREM HASTALIĞI VE VEREM HAFTASI VEREM EĞİTİM VE PROPAGANDA HAFTASI Geleneksel olarak her yıl Ocak ayının ilk Pazar gününden
DetaylıEK: 1 68. VEREM EĞĠTĠM VE PROPAGANDA HAFTASI BĠLGĠ NOTU (04-10 Ocak 2014)
EK: 1 68. VEREM EĞĠTĠM VE PROPAGANDA HAFTASI BĠLGĠ NOTU (04-10 Ocak 2014) VEREM EĞĠTĠM VE PROPAGANDA HAFTASI Verem Eğitim ve Propaganda Haftası 1947 yılında kutlanmaya başlamıştır. Her yıl Ocak ayının
DetaylıTÜBERKÜLOZ. Verem; TB; TBC; Tüberküloz nasıl yayılır? Tüberküloz şikayetleri nelerdir?
TÜBERKÜLOZ Verem; TB; TBC; Hava yoluyla yayılan bulaşıcı akciğer hastalığıdır. Akciğer dışında kemik, lenf bezleri, böbrek, beyin zarları gibi diğer organları da tutabilir. Tüberküloz bakterisi Mycobacterium
DetaylıTÜBERKÜLOZ. Doç. Dr. Bülent Erdur PAUTF Acil Tıp AD EUSEM 2012
TÜBERKÜLOZ Doç. Dr. Bülent Erdur PAUTF Acil Tıp AD EUSEM 2012 1 Sunu Planı Epidemiyoloji Patofizyoloji Klinik Özellikler Tanı ve Ayırıcı Tanılar Tedavi 2 Epidemiyoloji Tbc insanlık tarihi kadar eskidir
DetaylıBununla birlikte tüberkülozla savaş yeterli bütçeyi büyük ölçüde bulamamaktadır. Bu kabul edilemez bir durumdur.
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ (DSÖ) 2012 KÜRESEL TÜBERKÜLOZ RAPORUNU YAYIMLADI - Genç Gelişim K Tüberküloz, ülkemizdeki adıyla verem, havayolu ile bulaşan ve öldürebilen bir hastalıktır. Çok az maliyetle tedavi
Detaylı3. OLGU. Tüberküloz Kursu 2008 Antalya
3. OLGU Tüberküloz Kursu 2008 Antalya 43 yaşında erkek hasta, çiftçi Yakınması: Öksürük, balgam, balgamla karışık kan tükürme, nefes darlığı Hikayesi: Yaklaşık 5 aydır öksürük ve balgam yakınması olan
DetaylıÇOCUKLULARDA TÜBERKÜLOZ
ÇOCUKLULARDA TÜBERKÜLOZ FR-HYE-04-418-04 Tüberküloz (Verem) hastalığı nedir? Tıpta tüberküloz olarak adlandırılan verem hastalığına halk arasında ince hastalık da denmektedir. Tüberküloz, asıl olarak akciğerlerde
DetaylıDÜNYA TÜBERKÜLOZ GÜNÜ
DÜNYA TÜBERKÜLOZ GÜNÜ TÜBERKÜLOZ Hastalık etkeni nedir? Çağlar öncesinden beri bilinen tüberküloz (TB) hala dünya çapında önemli bir halk sağlığı problemi olmaya devam etmektedir. Halk arasında ince hastalık
DetaylıTüberküloz Tedavisinde Temel İlkeler
Tüberküloz Tedavisinde Temel İlkeler Dr. Tülin Sevim Süreyyapaşa Göğüs Kalp ve Damar Hastalıkları Eğitim Hastanesi Sunum Akışı Tüberküloz tedavisinin tarihçesi Tüberküloz tedavisinin biyolojik temelleri
DetaylıTÜBERKÜLOZ (VEREM) HASTALIĞI DÜNYADA TÜBERKÜLOZUN DURUMU NEDİR?
TÜBERKÜLOZ (VEREM) HASTALIĞI Doç. Dr. Şeref Özkara / e-posta: serefozkara@hotmail.com Tüberküloz binlerce yıldır varolduğu bilinen bir mikropla oluşmaktadır; bu mikrobun adı: Mycobacterium tuberculosis
DetaylıTÜBERKÜLOZ (VEREM) HASTALIĞI. Doç. Dr. Şeref Özkara / sorularınız için e-posta: ozkaraseref@yahoo.com
TÜBERKÜLOZ (VEREM) HASTALIĞI Doç. Dr. Şeref Özkara / sorularınız için e-posta: ozkaraseref@yahoo.com Tüberküloz binlerce yıldır varolduğu bilinen bir mikropla oluşmaktadır; bu mikrobun adı: Mycobacterium
DetaylıBEKLENTİLER LER. İzmir Bulaşı. Şubesi Dr. Mert AYDIN
TÜBERKÜLOZ Z KONTRK NTROLÜNDE NDE AİLE HEKİMİNDEN BEKLENTİLER LER İzmir İl l Sağlık k MüdürlM rlüğü Bulaşı şıcı Hastalıklar Şubesi Dr. Mert AYDIN Doğrudan Gözetimli G Tedavi Stratejisi (DGTS) (Directly
DetaylıTÜBERKÜLOZ. Verem; TB; TBC; Tüberküloz nasıl yayılır? Tüberküloz şikayetleri nelerdir?
TÜBERKÜLOZ Verem; TB; TBC; Hava yoluyla yayılan bulaşıcı akciğer hastalığıdır. Akciğer dışında kemik, lenf bezleri, böbrek, beyin zarları gibi diğer organları da tutabilir. Tüberküloz bakterisi Mycobacterium
DetaylıTÜBERKÜLOZDA KAYIT ve BİLDİRİM. Dr. Suha ÖZKAN Ankara Verem Savaşı İl Koordinatörü
TÜBERKÜLOZDA KAYIT ve BİLDİRİM Dr. Suha ÖZKAN Ankara Verem Savaşı İl Koordinatörü 1 AMAÇ Bildirimi zorunlu bir hastalık olan tüberkülozun kendine özgü terminolojisi hakkında bilgilenmek, ülkemizdeki, bildirim,
DetaylıTÜBERKÜLOZ (VEREM) HASTALIĞI. Doç. Dr. Şeref Özkara / sorularınız için e-posta:
TÜBERKÜLOZ (VEREM) HASTALIĞI Doç. Dr. Şeref Özkara / sorularınız için e-posta: ozkaraseref@yahoo.com Tüberküloz binlerce yıldır varolduğu bilinen bir mikropla oluşmaktadır; bu mikrobun adı: Mycobacterium
Detaylı1. OLGU. Tüberküloz Kursu 2008 Antalya
1. OLGU Tüberküloz Kursu 2008 Antalya 49 yaşında kadın hasta, ev hanımı Yakınması: Öksürük, balgam Hikayesi: Yaklaşık 2 aydır şikayetleri olan hasta akciğer grafisinde lezyon görülmesi üzerine merkezimize
DetaylıTÜBERKÜLOZ Dr. Behice Kurtaran. Ç.Ü.T.F. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD
TÜBERKÜLOZ 2019 Dr. Behice Kurtaran Ç.Ü.T.F. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD TÜBERKÜLOZ İnsanlık tarafından bilinen en eski hastalıklardan biri 2 Halk arasında ince hastalık Dünyada
DetaylıSAĞLIK PERSONELİNİN BULAŞICI HASTALIKLARA YÖNELİK TARAMA PROTOKOLÜ
SAĞLIK PERSONELİNİN BULAŞICI HASTALIKLARA YÖNELİK TARAMA PROTOKOLÜ Çalışanların hastane ortamında bulaşıcı hastalıklardan korunmasını sağlamak, bulaşıcı hastalıklara maruziyet durumunda alınması gereken
DetaylıVerem Eğitim ve Propaganda Haftası 7-13 Ocak Doç. Dr. Şeref Özkara tarafından hazırlanmıştır.
Verem Eğitim ve Propaganda Haftası 7-13 Ocak 2019 Doç. Dr. Şeref Özkara tarafından hazırlanmıştır. Tüberküloz İle Enfekte Olan Nüfus Dünya nüfusunun %23 ü 1,66 milyar kişi tüberküloz ile enfektedir. Enfekte
DetaylıEK-7 KORUYUCU HİZMET GÖSTERGELERİ
EK-7 KORUYUCU HİZMET GÖSTERGELERİ Gösterge Adı Gebe Tespit Oranı (Yüzde) Gebelik sürecindeki riskli durumlarla ilgili oluşabilecek sorunları en aza indirmek için gebe sayısının tespit edilmesidir. İlgili
DetaylıEK-7 KORUYUCU HİZMET GÖSTERGELERİ
EK-7 KORUYUCU HİZMET GÖSTERGELERİ Gösterge Adı Gebe Tespit Oranı (Yüzde) Gebelik sürecindeki riskli durumlarla ilgili oluşabilecek sorunları en aza indirmek için gebe sayısının tespit edilmesidir. İlgili
DetaylıHepatit B ile Yaşamak
Hepatit B ile Yaşamak NEDİR? Hepatit B, karaciğerin iltihaplanmasına sebep olan, kan yolu ve cinsel ilişkiyle bulaşan bir virüs hastalığıdır. Zaman içerisinde karaciğer hasarlarına ve karaciğer kanseri
DetaylıOLGU 3 (39 yaşında erkek)
Yakınma OLGU 3 (39 yaşında erkek) Yaklaşık dört aydır öksürük, Kanlı balgam çıkarma, Göğüs ağrısı ve halsizlik yakınmaları Özgeçmiş Beş yıl önce çekilen akciğer radyogramında sağ üst ve alt zonda tespit
DetaylıSAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ
SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ Sağlık hizmeti veren, Doktor Ebe Hemşire Diş hekimi Hemşirelik öğrencileri, risk altındadır Bu personelin enfeksiyon açısından izlemi personel sağlığı ve hastane
DetaylıTüberkülozda Yeni Tanı Metodları (Quantiferon)
Tüberkülozda Yeni Tanı Metodları (Quantiferon) Tüberküloz bütün yaş gruplarında görülen ve tüm sistemleri tutabilen bir hastalıktır. Tüberküloz prevalansının yüksek olduğu toplumlarda genellikle çocuk
DetaylıHODGKIN DIŞI LENFOMA
HODGKIN DIŞI LENFOMA HODGKIN DIŞI LENFOMA NEDİR? Hodgkin dışı lenfoma (HDL) veya Non-Hodgkin lenfoma (NHL), vücudun savunma sistemini sağlayan lenf bezlerinden kaynaklanan kötü huylu bir hastalıktır. Lenf
DetaylıVerem. ya da Tüberküloz (TB) Bu slaytları kaynak göstererek sunumlarınızda kullanabilirsiniz.
Bu slaytları kaynak göstererek sunumlarınızda kullanabilirsiniz. Verem ya da Tüberküloz (TB) Doç. Dr. Şeref Özkara Atatürk Göğüs Hastalıkları ve GCEA Hastanesi ANKARA ozkaraseref@yahoo.com www.verem.org.tr
DetaylıREVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No
REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No 14.01.2013 Madde 5.12, Personel Sağlık Taraması Takip 01 Çizelgesi ne atıfta bulunularak revize edildi. Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Enfeksiyon
DetaylıSu Çiçeği. Suçiçeği Nedir?
Suçiçeği Nedir? Su çiçeği varisella zoster adı verilen bir virüs tarafından meydana getirilen ateşli bir enfeksiyon hastalığıdır. Varisella zoster virüsü havada 1-2 saat canlı kalan ve çok hızlı çoğalan
DetaylıAMASYA AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI MERKEZİ BÖLÜM UYUM EĞİTİM REHBERİ
1.AMAÇ: Bu rehber; kalite bilincinin temel alındığı Merkezimizde aramıza yeni katılan çalışma arkadaşlarımızın kısa sürede hastanemize uyum sağlamaları amacıyla yürütülen uyum programına katkı amacıyla
DetaylıProf. Dr. Hayati Bilgiç
21. Yüzyılda Tüberküloz Sempozyumu ve II. Tüberküloz Laboratuvar Tanı Yöntemleri Kursu, Samsun TÜRKİİYE DE TÜBERKÜLOZUN DURUMU VE ERADİİKASYON ((KONTROL)) PROGRAMII Prof. Dr. Hayati Bilgiç GATA Göğüs Hastalıkları
DetaylıKüresel Bir Problem Olarak Tüberküloz. Prof. Dr. Ali ALBAY Gülhane Askeri Tıp Akademisi Tıbbi Mikrobiyoloji. AD. Öğretim Üyesi
Küresel Bir Problem Olarak Tüberküloz Prof. Dr. Ali ALBAY Gülhane Askeri Tıp Akademisi Tıbbi Mikrobiyoloji. AD. Öğretim Üyesi Tüberküloz: En eski hastalıklardan Tedavisi var Korunabilir En yaygın ve ölümcül
DetaylıDÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ - STANDART TÜBERKÜLOZ TEDAVİSİ, Haziran 2004, Gözden geçirme STAG tarafından onaylanmıştır. (Çeviri: Şeref Özkara)
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ - STANDART TÜBERKÜLOZ TEDAVİSİ, Haziran 2004, Gözden geçirme STAG tarafından onaylanmıştır. (Çeviri: Şeref Özkara) 4. STANDART TEDAVİ REJİMLERİ 4.1 Bölümün konusu Bu bölüm, değişik
DetaylıHEPATİT TARAMA TESTLERİ
HEPATİT TARAMA TESTLERİ Hepatit Tarama Testleri (Hepatit Check Up) Hepatit taraması yaptırın, aşı olun, tedavi olun, kendinizi ve sevdiklerinizi koruyun. Hepatitler toplumda hızla yayılan ve kronikleşerek
DetaylıSAĞLIK ÇALIŞANLARI MESLEKİ RİSKİ TALİMATI
Dok No: ENF.TL.15 Yayın tarihi: NİSAN 2013 Rev.Tar/no: -/0 Sayfa No: 1 / 6 1.0 AMAÇ:Sağlık çalışanlarının iş yerinde karşılaştıkları tehlikeler ve meslek risklerine karşı korumak. 2.0 KAPSAM:Hastanede
DetaylıHepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları
HEPATİT B TESTLERİ Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları Hepatit B virüs enfeksiyonu insandan insana kan, semen, vücut salgıları ile kolay bulaşan yaygın görülen ve ülkemizde
DetaylıÖZEL UNCALI MEYDAN HASTANESİ ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PLANI
Sayfa No: 1/5 ların yaralanma riskinin azaltılması Hastanelerimizde kesici ve delici alet yaralanmalarını önlemeye yönelik düzenlemelerin yapılması -Enfeksiyon Kontrol tedavisini sağlayan tüm sağlık personeli
DetaylıTravmalı hastaya müdahale eden sağlık çalışanları, hasta kanı ve diğer vücut salgıları ile çalışma ortamında karşılaşma riski bulunan diğer sağlık
Doç. Dr. Onur POLAT Travmalı hastaya müdahale eden sağlık çalışanları, hasta kanı ve diğer vücut salgıları ile çalışma ortamında karşılaşma riski bulunan diğer sağlık personeli gibi hastalardan bulaşabilecek
DetaylıANTALYA TÜBERKÜLOZ İL KOORDİNATÖRLÜĞÜ YILI ÇALIŞMALARI
ANTALYA TÜBERKÜLOZ İL KOORDİNATÖRLÜĞÜ 2016-2017 YILI ÇALIŞMALARI Dünya nüfusunun üçte birini infekte eden basiliyle Tüberküloz, halen dünyanın en yaygın infeksiyon hastalığıdır. son 20 yılda Dünya Sağlık
DetaylıADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ. Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu
ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu Sağlık Hizmetlerinin Özellikleri Ergenin yaşına, gelişim düzeyine uygun Bireysel, kültürel ve sosyoekonomik farklılıklara
DetaylıAstım tedavisinde yaygın olarak yapılan yanlışlar vardır. Bu doğru bilinen yanlışların düzeltilmesi
Bölüm 17 Astım Tedavisinde Yapılan Yanlışlar Astım Tedavisinde Yapılan Yanlışlar Dr. Gülhan AYHAN ve Dr. Ömer AYTEN Astım tedavisinde yaygın olarak yapılan yanlışlar vardır. Bu doğru bilinen yanlışların
DetaylıBakteriler, virüsler, parazitler, mantarlar gibi pek çok patojen hastalığın oluşmasına neden olur.
Dr.Armağan HAZAR ZATÜRRE (PNÖMONİ) Zatürre yada tıbbi tanımla pnömoni nedir? Halk arasında zatürre olarak bilinmekte olan hastalık akciğer dokusunun iltihaplanmasıdır. Tedavi edilmediği takdirde ölümcül
DetaylıOlgu sunumu. Doç. Dr. Erkan Çakır. Bezmialem Vakıf Üniversitesi Çocuk Hastalıkları Anabilim Dalı Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı
Olgu sunumu Doç. Dr. Erkan Çakır Bezmialem Vakıf Üniversitesi Çocuk Hastalıkları Anabilim Dalı Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı Şikayet ve hikayesi E.K 13 yaş kız hasta Özel bir tekstil atölyesinde
DetaylıÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PLANI
KOD YÖN.PL.04 YAY.TAR. 15.02.20 REV.TAR. SIRA NO 1 ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ HEDEFİ El Hijyenine bağlı risklerin azaltılması PLANLANAN FAALİYETLER El hijyeni malzemelerine tüm personelin her zaman ulaşabilirliğini
DetaylıKANSER TANIMA VE KORUNMA
KANSER TANIMA VE KORUNMA Uzm. Dr Dilek Leyla MAMÇU Sunum İçeriği Genel Bilgiler Dünyada ve Ülkemizdeki son durum Kanser nasıl oluşuyor Risk faktörleri neler Tedavi seçenekleri Önleme mümkün mü Sorular/
DetaylıDoğrudan Gözetimli Tedavi Uygulamaları. Dr.Dilek Polat
Doğrudan Gözetimli Tedavi Uygulamaları Dr.Dilek Polat Sunum Planı DGT nedir? Neden DGT? Gözetim planı DGT uygulamaları DGT nin izlenmesi, denetimi Sorunların giderilmesi Doğrudan Gözetimli Tedavi Bir hastanın
DetaylıMuzaffer Fincancı İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Muzaffer Fincancı İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi HIV infeksiyonlu hastalarda tüberküloz sıklığı İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi 212 HIV infeksiyonlu hasta - 8 Akciğer tüberkülozu - 4
DetaylıVerem (TB) ile teması olan kişiler için bilgiler
Verem (TB) ile teması olan kişiler için bilgiler Information for contacts of Tuberculosis (TB) - Turkish January 2013 Page 1 Verem (Tüberküloz) için sizinle niçin ilişkiye geçtik? Veremli bir kişiyle temasınız
DetaylıHaftalık İnfluenza (Grip) Sürveyans Raporu
Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı Haftalık İnfluenza (Grip) Sürveyans Raporu 29 Nisan 2015 17. Hafta (20-26 Nisan 2015) ÖZET Ülkemiz de 2015 yılı 17. hafta itibariyle çalışılan sentinel numunelerdeki
DetaylıÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PROGRAMI
KOD YÖN.PL.06 YAY. TAR OCAK 2013 REV.TAR OCAK REV. NO 02 SYF. NO 1/5 S. NO PLANLANAN FAALİYET SORUMLULAR PLANLANAN FAALİYET DÖNEM Her doktor ve hemşire odasında el hijyeni malzemeleri (alkol bazlı el antiseptikleri,
DetaylıVEREM. İLYAS ÇELİK ( ) ve Prof. Dr. Figen ERKOÇ Gazi Eğitim Fakültesi
VEREM İLYAS ÇELİK (040559009) ve Prof. Dr. Figen ERKOÇ Gazi Eğitim Fakültesi Verem [Tüberküloz TB], soluduğumuz hava ile akciğerlere giren verem bakterisinin (mikrobunun) yol açtığı bulaşıcı bir hastalıktır.
DetaylıHIV Enfeksiyonu ve Tüberküloz Birlikteliğinin Değerlendirilmesi
HIV Enfeksiyonu ve Tüberküloz Birlikteliğinin Değerlendirilmesi =Evaluation of HIV Infection and Tuberculosis Concomitance= Behice Kurtaran, Selçuk Nazik, Aslıhan Ulu, Ayşe Seza İnal, Süheyla Kömür, Ferit
DetaylıANKARA'DA BİR TURİZM ŞİRKETİNDE ÇALIŞAN ŞOFÖRLERİN TÜBERKÜLOZ ENFEKSİYONU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
ANKARA'DA BİR TURİZM ŞİRKETİNDE ÇALIŞAN ŞOFÖRLERİN TÜBERKÜLOZ ENFEKSİYONU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Songül A. VAİZOÐLU Dr. Oğuz YILMAZ Dr. Çiğdem ÖZEN Dr. Erguvan Tuğba ÖZEL İnt. Dr. Yusuf KIZIL
DetaylıKan Kanserleri (Lösemiler)
Lösemi Nedir? Lösemi bir kanser türüdür. Kanser, sayısı 100'den fazla olan bir hastalık grubunun ortak adıdır. Kanserde iki önemli özellik bulunur. İlk önce bedendeki bazı hücreler anormalleşir. İkinci
DetaylıHaftalık İnfluenza (Grip) Sürveyans Raporu
Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı Haftalık İnfluenza (Grip) Sürveyans Raporu 20 Mayıs 2015 20. Hafta (11-17 Mayıs 2015) ÖZET Ülkemiz de 2015 yılı 20. hafta itibariyle çalışılan sentinel numunelerdeki
DetaylıVücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır.
HODGKIN LENFOMA HODGKIN LENFOMA NEDİR? Hodgkin lenfoma, lenf sisteminin kötü huylu bir hastalığıdır. Lenf sisteminde genç lenf hücreleri (Hodgkin ve Reed- Sternberg hücreleri) çoğalır ve vücuttaki lenf
DetaylıHIV/AIDS epidemisinde neler değişti?
HIV/AIDS epidemisinde neler değişti? Dr. Gülşen Mermut Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji ABD EKMUD İzmir Toplantıları - 29.12.2015 Sunum Planı Dünya epidemiyolojisi
DetaylıLENFATİK VE İMMÜN SİSTEM HANGİ ORGANLARDAN OLUŞUR?
LENFOMA NEDİR? Lenfoma, diğer grup onkolojik hastalıklar içinde yaşamın uzatılması ve daha kaliteli yaşam sağlanması ve hastaların kurtarılmaları açısından daha fazla başarı elde edilmiş bir hastalıktır.
DetaylıİNTERFERON GAMA SALINIM TESTLERİ. Süheyla SÜRÜCÜOĞLU
İNTERFERON GAMA SALINIM TESTLERİ Süheyla SÜRÜCÜOĞLU TB Hastası 8 milyon/yıl TB İnfeksiyonu 2 milyar Latent Tüberküloz İnfeksiyonunun (LTBI) Tanısı Altın standart yöntem yoktur Tüberkülin Deri Testi, 1910
DetaylıBelge No: Yayın Tarihi: Güncelleme Tarihi: Güncelleme No: Sayfa No: EKÖ/YÖN 20 19.08.2009-1 1/5 GÜNCELLEME BİLGİLERİ
EKÖ/YÖN 20 19.08.2009-1 1/5 GÜNCELLEME BİLGİLERİ Güncelleme Tarihi Güncelleme No Açıklama - 0 - EKÖ/YÖN 20 19.08.2009-1 2/5 1. AMAÇ Bu yönergenin amacı; çalışanların iş kazası sonucu yaralanmalarında bildirimin
DetaylıTEMASLI MUAYENESİ. Yrd. Doç. Dr. Özkan KIZKIN İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Malatya
TEMASLI MUAYENESİ Yrd. Doç. Dr. Özkan KIZKIN İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Malatya Tüberkülozlu hasta ile temaslı olmak nedir? Akciğer tüberkülozu etkeni Mycobacterium
DetaylıAKCİĞER KANSERİ AKCİĞER KANSERİNE NEDEN OLAN FAKTÖRLER
AKCİĞER KANSERİ Akciğer kanseri; akciğerlerde anormal hücrelerin kontrolsüz olarak çoğalması sonucu ortaya çıkar. Kanser hücreleri akciğerlere, komşu dokulara veya vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.
Detaylıİnfluenza virüsünün yol açtığı hastalıkların ve ölümlerin çoğu yıllık grip aşıları ile önlenebiliyor.
Her yıl milyonlarca kişiyi etkileyen bir solunum yolu enfeksiyonu olan grip, hastaneye yatışı gerektirecek kadar ağır hastalık tablolarına neden olabiliyor. Grip ve sonrasında gelişen akciğer enfeksiyonları
DetaylıSAĞLIK ÇALIŞANLARININ MESLEKİ TEHLİKE ve RİSKLERİ. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL
SAĞLIK ÇALIŞANLARININ MESLEKİ TEHLİKE ve RİSKLERİ Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL Sağlık hizmeti sunumu sırasında sağlık çalışanları, bedensel, ruhsal ve sosyal yönden sağlıklarını tehdit eden pek çok riske maruz
DetaylıKazanılmış Bağışıklık Eksikliği Sendromu
AIDS EĞİTİMİ Acquired Immune Deficiency Syndrome Kazanılmış Bağışıklık Eksikliği Sendromu AIDS Tüm Dünyayı Tehdit Ediyor. Tanzanya da AIDS yetimleri AIDS Nedir? AIDS, bulaşıcı ve ölümcül bir hastalıktır.
DetaylıT.C ÇANAKKALE ONSEKİZMART ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PROSEDÜRÜ
T.C ÇANAKKALE ONSEKİZMART ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PROSEDÜRÜ KODU: YÖN.PR.09 YAYINLAMA TARİHİ: 21.04.2014 REVİZYON TARİHİ: 00 REVİZYON NO: 00 SAYFA SAYISI:05 1. AMAÇ:
DetaylıMEME KANSERİ. Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler
MEME KANSERİ Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler KANSER NEDİR? Hücrelerin kontrolsüz olarak sürekli çoğalmaları sonucu yakındaki ve uzaktaki başka organlara yayılarak kötü klinik
DetaylıHaftalık İnfluenza (Grip) Sürveyans Raporu
Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı Haftalık İnfluenza (Grip) Sürveyans Raporu 8 Nisan 2015 14. Hafta (30 Mart 5 Nisan 2015) ÖZET Ülkemiz de 2015 yılı 14. hafta itibariyle çalışılan sentinel numunelerdeki
DetaylıAyşe YÜCE Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD.
TÜRKİYE DE TÜBERKÜLOZUN DURUMU Ayşe YÜCE Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD. DSÖ Küresel Tüberküloz Kontrolü 2010 Raporu Dünya için 3 büyük tehlikeden
DetaylıTLERDE SEROLOJİK/MOLEK HANGİ İNCELEME?) SAPTANMASI
* VİRAL V HEPATİTLERDE TLERDE SEROLOJİK/MOLEK K/MOLEKÜLER LER TESTLER (NE ZAMANHANG HANGİ İNCELEME?) *VİRAL HEPATİTLERDE TLERDE İLAÇ DİRENCİNİN SAPTANMASI *DİAL ALİZ Z HASTALARININ HEPATİT T AÇISINDAN
DetaylıProf. Dr. Ayşe Yüce. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Nisan-2014
Prof. Dr. Ayşe Yüce Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Nisan-2014 1 Global Tuberculosis Report 2013, World Health Organization 2 Kötü sosyo-ekonomik
DetaylıBatman Verem Savaşı Dispanseri nde 2003 Yılında Takip Edilen Tüberküloz Olgularının Analizi
Dicle Tıp Dergisi, 7 Cilt:34, Sayı:1, (-24) Batman Verem Savaşı Dispanseri nde 3 Yılında Takip Edilen Tüberküloz Olgularının Analizi Tekin Yıldız, Levent Akyıldız, Güngör Ateş ÖZET Tüberküloz (TB) tüm
DetaylıTüberküloz yönetimi ve tedavisi. Oğuz Kılınç Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD
Tüberküloz yönetimi ve tedavisi Oğuz Kılınç Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD oguz.kilinc@deu.edu.tr Sunum planı Olgu üzerinden tb yönetimi ve tedavi ilkeleri Olgu 39 yaşında
DetaylıVEREM HAKKINDA BİLMEK İSTEDİKLERİNİZ Hazırlayan: Prof. Dr. Tevfik ÖZLÜ
VEREM HAKKINDA BİLMEK İSTEDİKLERİNİZ Hazırlayan: Prof. Dr. Tevfik ÖZLÜ Verem Hastalığının başka ismi var mıdır? Evet. Tıpta tüberküloz olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca halk arasında ince hastalık, ciğerlerinde
DetaylıDÜNYADA VE TÜRKİYE DE TÜBERKÜLOZ
DÜNYADA VE TÜRKİYE DE TÜBERKÜLOZ Esra Nurlu Temel Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD. KASIM 2015 Isparta Tüberküloz çok eski çağlardan beri bilinen
DetaylıÖzel durumlarda tüberküloz tedavisi
Özel durumlarda tüberküloz tedavisi Dr. Serir Aktoğu Özkan aktogu@yahoo.com İzmir Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi ÖZEL DURUMLARDA TÜBERKÜLOZ TEDAVİSİ Gebelik Lohusalık, emzirme,
DetaylıAKCİĞER TÜBERKÜLOZU TEDAVİSİ Dr. Mediha Gönenç Ortaköylü SBÜ Yedikule Göğüs Hastalıkları Hastanesi
AKCİĞER TÜBERKÜLOZU TEDAVİSİ Dr. Mediha Gönenç Ortaköylü SBÜ Yedikule Göğüs Hastalıkları Hastanesi TÜBERKÜLOZ TEDAVİSİNİN TARİHÇESİ DİRENÇ GELİŞME MEKANİZMALARI Mutasyonel direnç M. Tbc nin major anti-tbc
DetaylıDOMUZ GRİBİ BELİRTİLERİ VE TANISI
DOMUZ GRİBİ BELİRTİLERİ VE TANISI Domuz gribi nedir? Domuz gribi, A(H1N1) tipi virüsten kaynaklanan, insanlarda hastalığa yol açan viral bir hastalıktır. Hastalık ilk kez Meksika ve ABD de görülmüş ve
DetaylıȘarbon. Nedir? Nasıl Korunmalıyız?
Șarbon Nedir? Nasıl Korunmalıyız? Șarbon Hastalığı Nedir? Ot yiyen hayvanlardan insanlara temas yolu ile bulașan ve bazı tipleri ölümle sonuçlanabilen bir hastalıktır. Șarbon Hastalığı Nasıl Bulașır? Șarbon
DetaylıÇocukluk Çağı Tüberkülozu. Prof.Dr.Ayper SOMER İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı
Çocukluk Çağı Tüberkülozu Prof.Dr.Ayper SOMER İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı www.aypersomer.com Tüberküloz görülme sıklığı 1986 dan beri artmaktadır. Dünya nüfusunun
DetaylıNocardia Enfeksiyonları. Dr. H.Kaya SÜER Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
Nocardia Enfeksiyonları Dr. H.Kaya SÜER Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Nocardia Enfeksiyonları Nocardia insanlarda ve hayvanlarda lokalize veya dissemine enfeksiyonlardan sorumlu olabilen
DetaylıHazırlayan: Fadime Kaya Acıbadem Adana Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Hazırlanma Tarihi:
Hazırlayan: Fadime Kaya Acıbadem Adana Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Hazırlanma Tarihi: 30.06.2018 » İnfluenzanın Tanımı» İnfluenza Bulaş Türleri» İnfluenza Nasıl Bulaşır?» Konak Seçimi» Klinik
DetaylıSAĞLIK MESLEK LİSELERİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ XII. SINIF BULAŞICI HASTALIKLAR VE BAKIMI DERSİ İŞLETMELERDE BECERİ EĞİTİMİ PROGRAMI
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI SAĞLIK İŞLERİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI SAĞLIK MESLEK LİSELERİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ XII. SINIF BULAŞICI HASTALIKLAR VE BAKIMI DERSİ İŞLETMELERDE BECERİ EĞİTİMİ PROGRAMI ANKARA 2007 GİRİŞ
DetaylıÖzel durumlarda tüberküloz tedavisi. Dr. Serir Aktoğu Özkan İzmir Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Özel durumlarda tüberküloz tedavisi Dr. Serir Aktoğu Özkan aktogu@yahoo.com İzmir Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi ÖZEL DURUMLARDA TÜBERKÜLOZ TEDAVİSİ Gebelik Lohusalık, emzirme,
DetaylıWEİL-FELİX TESTİ NEDİR NASIL YAPILIR? Weil Felix testi Riketsiyozların tanısında kullanılır.
WEİL FELİX TESTİ WEİL-FELİX TESTİ NEDİR NASIL YAPILIR? Weil Felix testi Riketsiyozların tanısında kullanılır. Riketsiyöz tanısında çapraz reaksiyondan faydalanılır bu nedenle riketsiyaların çapraz reaksiyon
DetaylıİNSANİ AMAÇLI İLACA ERKEN ERİŞİM PROGRAMI KILAVUZU - Sağlık Bakanlığı Çarşamba, 26 Ekim :49 - Son Güncelleme Çarşamba, 26 Ekim :49
İNSANİ AMAÇLI İLACA ERKEN ERİŞİM PROGRAMI KILAVUZU (Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü Ekim 2005) COMPASSIONATE USE Tanım Bu program ülkemizde, Bakanlıkça ruhsatlandırılmış ve ulaşılabilir
DetaylıÇocuk Sağlığı İzlemi İlkeleri 6. PUADER Kongresi- Antalya
Çocuk Sağlığı İzlemi İlkeleri 6. PUADER Kongresi- Antalya Dr. Başak TEZEL Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanı İzlenmesi Gereken Gruplar 15-49 yaş kadınlar Gebeler Lohusalar 0-5 yaş çocuklar Okul çağı
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı TÜBERKÜLOZ
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı TÜBERKÜLOZ Tüberküloz (verem) hastalığı nedir? Mycobacterium tuberculosis isimli basilin insanlarda yaptığı, tüm organları
Detaylıf D r. f akup İMREN Halk Sağlığı Müdürü
T.C. VAN V A LİLİĞ İ Van Halk Sağlığı M üdürlüğü Sayı : 37.811.563-934/ 30/11/2015 Konu : Teklife Davet Kurumumuzun ihtiyacı olan (2) kalem AFİŞ VE BROŞÜR ALIMI işi için aşağıda yazılı ihtiyaç kalemleri,4734
DetaylıHEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI KİMLERE YAPILIR? HEPATİT B RİSKİ OLAN KİŞİLER
HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI Hepatit B aşısı bilinen en etkili aşılardan biridir. Hepati B aşısı inaktif ölü bir aşıdır, aşı içinde hastalık yapacak virus bulunmaz. Hepatit B aşısı 3 doz halinde yapılmalıdır.
DetaylıHAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN
Sayfa No : 01 KALİTE KOMİTESİ HEDEF PLANLANAN FAALİYETLER SORUMLU UYGULAMA İZLEME YÖNTEMİ TERMİN 1. Hastane enfeksiyonunun oluşmasını ve yayılmasını önlemek 1.a) Enfeksiyon kontrol programı oluşturmak
DetaylıÇok ilaca dirençli tüberküloz tedavisinde cerrahinin yeri. Dr. Kemal Tahaoğlu Antalya 2007
Çok ilaca dirençli tüberküloz tedavisinde cerrahinin yeri Dr. Kemal Tahaoğlu Antalya 2007 Tüberküloz tedavisinin tarihçesi İkinci Yüzyıl İstirahat, Diyet Öksürüğün önlenmesi Onsekizinci Yüzyıl Kır havası
Detaylı