: ANKARA BAROSU BAŞKANLIĞI

Transkript

1 ANKARA CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI NA (Basın Bürosu) MÜŞTEKİ : ANKARA BAROSU BAŞKANLIĞI Adliye Sarayı B Blok Kat:5 Sıhhiye/Ankara ŞÜPHELİ : 1. MUSTAFA AŞKAR Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ANKARA 2. TRT KANALINDA YAYINLANAN RAMAZAN SEVİNCİ ADLI PROGRAMIN YAYIMINDAN SORUMLU TRT PERSONELİ (Savcılıkça Tespiti Talebiyle) 3. Savcılıkça resen tespit edilecek diğer şüpheliler SUÇ : Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama SUÇ T A R İ H İ ve YERİ : Tv Canlı Yayını TALEP KONUSU : TRT de yayınlanan Ramazan Sevinci adlı programda sarf edilen sözlerle ilgili olarak şüpheliler hakkında kamu davası açılmasına karar verilmesi talebidir. 1 A Ç I K L A M A L A R : tarihinde Ulusal yayın yapan TRT televizyonunun Ramazan Sevinci isimli programında şüpheli Mustafa Aşkar tarafından aşağıdaki sözler sarf edilmiştir. Namaz, oruç, zekat bunlar fazilet değil. Aha bu görev, zaten kılıcan efendim ben namaz kılıyorum. Yahu niye söylüyorsun? Bakın Avustralya Hayvanat Bahçesine gittik Ethem Hocamla, Hacı Gedikli Abi de rahmetli vardı. Üç kişiydik,dünyanın en büyük hayvanat bahçesi Şunu söyleyeceğim, orada birimiz bir şey dedi. Yahu dedi ki: Alnı secdeye gelen başka bir varlık var mı? Yok! İnsan namaz ergonomik yaratılmış, secde eden tek varlık insan. O zaman ben düz söyleyeyim Ayet de bunu söylüyor, ağır gelmesin yani NAMAZ KILMAYAN DA HAYVANDIR. Yukarıda bahse konu sözlerin TCK nun 216. Maddesi kapsamında halkın bir kesimini din ve mezhep farklılığına dayanarak alenen aşağılamayı içerdiği açıktır. Böyle bir konuşmayı yapmak ve bunu yayınlamak sorumlu yayıncılık anlayışına aykırıdır. Demokratik devletin temel görevi, ülkesinde yaşayan bireylerin hak ve özgürlüklerini korumak onların maddi ve manevi varlıklarını geliştirebilecekleri ortamı sağlamaktır. Demokratik devlette; bireylerin devlete karşı ileri sürebilecekleri, devredilmez ve vazgeçilmez hak ve özgürlükleri vardır. Devlet, bu koruma görevini yerine getirirken, herkesin; tüm hak ve özgürlüklerden eşit olarak yararlanmasını sağlamaya özen göstermek ve bu hak ve özgürlükler arasında bir denge

2 kurmak zorundadır. Konunun Sayın Savcılıkça değerlendirilerek sorumlu kişilerin cezalandırılması için işbu şikayetimizin kabulü ile kamu davası açılmasını talep etmekteyiz. HUKUKA AYKIRILIKLAR : 1- Anayasamızın 24. Maddesinde din ve vicdan hürriyeti temel hak ve özgürlükler kapsamında düzenlenmiştir. Anılan madde metni; DİN VE VİCDAN HÜRRİYETİ MADDE 24 - Herkes, vicdan, dinî inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir. 14 üncü madde hükümlerine aykırı olmamak şartıyla ibadet, dini âyin ve törenler serbesttir. Kimse, ibadete, dinî âyin ve törenlere katılmaya, dinî inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; dinî inanç ve kanaatlerinden dolayı kınanamaz ve suçlanamaz. Din ve ahlâk eğitim ve öğretimi Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Din kültürü ve ahlâk öğretimi ilk ve ortaöğretim kurumlarında okutulan zorunlu dersler arasında yer alır. Bunun dışındaki din eğitim ve öğretimi ancak, kişilerin kendi isteğine, küçüklerin de kanunî temsilcisinin talebine bağlıdır. Kimse, Devletin sosyal, ekonomik, siyasî veya hukukî temel düzenini kısmen de olsa, din kurallarına dayandırma veya siyasî veya kişisel çıkar yahut nüfus sağlama amacıyla her ne suretle olursa olsun dini veya din duygularını yahut dince kutsal sayılan şeyleri istismar edemez ve kötüye kullanamaz. şeklindedir sayılı Türk Ceza Kanunu nun 216. maddesinde halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama suçu düzenlenmiştir. Anılan madde metni; Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama MADDE (1) Halkın sosyal sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge bakımından farklı özelliklere sahip bir kesimini, diğer bir kesimi aleyhine kin ve düşmanlığa alenen tahrik eden kimse, bu nedenle kamu güvenliği açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Halkın bir kesimini, sosyal sınıf, ırk, din, mezhep, cinsiyet veya bölge farklılığına dayanarak alenen aşağılayan kişi, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (3) Halkın bir kesiminin benimsediği dini değerleri alenen aşağılayan kişi, fiilin kamu barışını bozmaya elverişli olması halinde, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. şeklindedir. Aynı Kanunun 218. maddesinde 216. Madde hükmünü de kapsayan ortak hüküm konularak, bu suçun basın veya yayın işlenmesi halinde verilecek cezanın arttırılacağı hüküm altına alınmıştır. Anılan madde metni; Ortak Hüküm

3 MADDE (1) Yukarıdaki maddelerde tanımlanan suçların basın ve yayın yoluyla işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranına kadar artırılır. Ancak, haber verme sınırlarını aşmayan ve eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz. şeklindedir. 2- Şüpheli Mustafa Aşkar tarafından sarf edilmiş sözler, toplumda farklı inançlara sahip kişilerin Anayasa ile teminat altına alınmış din ve vicdan hürriyetlere müdahale olmakla beraber, bu inançları nedeniyle ulusal yayın yapan televizyon kanalında HAYVAN denilmek suretiyle aşağılanmalarına sebep olmuştur. Ülkemizin dini inanç bakımından kozmopolit bir yapıya sahip olduğu bilinen bir gerçektir, İslam dinine insanların yanında farklı dine mensup vatandaşlarımız olduğu gibi İslam dininin farklı mezheplerine tabi olan vatandaşlarımızın da olduğunu ilahiyat alanında akademik unvana sahip olan şüphelinin bilebileceği ortadadır. Ancak şüpheli düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetinin sınırları dışına çıkarak, toplumun inanç bakımından farklı kesimlerini alenen aşağılamıştır. Anayasamızın 26. maddesinde düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti ile bu hürriyetin sınırları hakkında düzenleme yapılmıştır. DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA VE YAYMA HÜRRİYETİ MADDE 26 - Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet resmî makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsar. Bu fıkra hükmü, radyo, televizyon, sinema veya benzeri yollarla yapılan yayımların izin sistemine bağlanmasına engel değildir. 3 Bu hürriyetlerin kullanılması, milli güvenlik, kamu düzeni, kamu güvenliği, Cumhuriyetin temel nitelikleri ve Devletin ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğünün korunması, suçların önlenmesi, suçluların cezalandırılması, Devlet sırrı olarak usulünce belirtilmiş bilgilerin açıklanmaması, başkalarının şöhret veya haklarının, özel ve aile hayatlarının yahut kanunun öngördüğü meslek sırlarının korunması veya yargılama görevinin gereğine uygun olarak yerine getirilmesi amaçlarıyla sınırlanabilir. Haber ve düşünceleri yayma araçlarının kullanılmasına ilişkin düzenleyici hükümler, bunların yayımını engellememek kaydıyla, düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetinin sınırlanması sayılmaz. Anayasada yapılan düzenleme ile düşünceyi açıklama hürriyeti başkalarının şöhret veya haklarının korunması amacıyla sınırlandırabilmektedir. Düşünce özgürlüğünün genel ve klasik sınırı, diğer özgürlüklerde olduğu gibi, başkalarının özgürlüğüdür. Buna göre kısıtlanan düşünce ile başkalarının yaşamı, kişiliği ya da düzeni olumsuz bir biçimde etkileniyorsa, böyle bir düşünce açıklaması düşünce özgürlüğü kapsamında değerlendirilmeyecektir. Hakaret, iftira, sövme ve benzeri nitelikli düşünce açıklamaları bu grubu oluşturur. (Ömer Korkmaz, Düşünce Özgürlüğü ve Sınırları, Seyfullah Edis e Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayını, İzmir 2000, sf. 13)

4 3- Kitle iletişim araçları toplum ve toplumsal olaylar arasındaki ilişkiler açısından büyük önemi haizdir. Her toplum bir takım yapı unsurlarına, sosyal değerlere, amaçlara sahiptir. Bu anlamda sosyal değerler ve amaçlar üzerinde önemle durulmalı ve kitle iletişim araçları kullanılırken toplumun eğitim, sosyal, ekonomik, dini ve kültürel yönden farklı kesimlere hitap ettiği de göz önüne alınarak YIKICI AMAÇLARLA KULLANILMAMALIDIR. Aksi toplumda ayrışmaya, kutuplaşmaya, şiddet ve nefrete yol açarak barış ve huzur ortamı için tehdit oluşturur. Kutuplaşan taraflardan nefret söylemi yöneltilen taraf için en büyük sorunlardan biri bu topluluğun ötekileştirilmesi sonucunu doğurmasıdır. Bu anlamda medya/görsel medya, toplumsal kutuplaşmaya neden olacak bir yayıncılık anlayışı içinde olmamalı; bilakis insan hakları odaklı ve toplumsal yarar gözeterek yayın yapmalıdır sayılı Radyo ve Televizyon Kanununun Yayın esasları başlığı altında düzenlenen 5. Maddesi uyarınca Madde 5 Genel yayın esasları şunlardır: a) Anayasanın sözüne ve ruhuna bağlı olmak;devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü, milli egemenliği, Cumhuriyeti, kamu düzenini, genel asayişi, kamu yararını korumak ve kollamak, b) Atatürk ilke ve inkılaplarını kökleştirmek, Türkiye Cumhuriyetinin çağdaş uygarlık düzeyinin üstüne çıkmasını öngören milli hedeflere ulaşmayı gerçekleştirmek, c) Devletin milli güvenlik siyasetinin, milli ve ekonomik menfaatlerinin gereklerine uymak, d) Devletin bir kişi veya zümre tarafından yönetilmesini veya sosyal bir sınıfın diğer sosyal sınıflar üzerinde egemenliğini sağlamak yahut Devleti ve Devlet otoritesini ortadan kaldırmak veya dil, ırk, din ve mezhep ayırımı yaratmak yahut sair herhangi bir yoldan bu kavramlara ve görüşlere dayanan bir Devlet düzeni kurmak amacı güden rejim ve ideolojilerin propagandasına yer vermemek, e) Genel ahlakın gereklerini, milli gelenekleri ve manevi değerleri gözetmek, f) Türk milli eğitiminin temel görüş, amaç ve ilkelerine uymak, g) Kolayca anlaşılabilir, doğru, temiz ve güzel bir Türkçe kullanmak, h) Toplumun beden ve ruh sağlığına zarar verecek hususlara yer vermemek, i) Karamsarlık, umutsuzluk, kargaşa, dehşet, saldırganlık gibi olumsuz duygular uyandırmak ve telkin etmek amacına yönelik yayın yapmamak, j) Kişilerin özel hayatlarına, şeref ve haysiyetlerine saygılı olmak ve dürüstlük anlayışına bağlı kalmak, k) Haberlerin toplanması, seçilmesi ve yayınlanmasında tarafsızlık, doğruluk ve çabukluk ilkeleri ile çağdaş habercilik teknik ve metotlarına bağlı olmak, l) Haberler ile yorumları ayırmak ve yorumların kaynaklarını açıklamak, m) Kamuoyunun sağlıklı ve serbestçe oluşabilmesi için kamuoyunu ilgilendirecek konularda yeterli yayın yapmak; tek yönlü, taraf tutan yayın yapmamak ve bir siyasi partinin, grubun, çıkar çevresinin, inanç veya düşüncenin menfaatlerine alet olmamak. hükümlerine yer vermektedir. 4 ÜÇÜNCÜ KISIM Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu BİRİNCİ BÖLÜM Kuruluş ve Görevler Kuruluş: Madde 8 Tarafsız bir kamu tüzelkişiliğine sahip Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu kurulmuştur. Kısa adı TRT'dir. Merkezi Ankara'dadır.

5 Bu Kanundaki özel hükümler ile düzenlenen hususlar dışında kalan konularda Kurum hakkında kamu iktisadi kuruluşlarına uygulanan genel hükümler uygulanır. Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu Hükümet ile ilişkilerini Başbakan aracılığıyla yürütür. Görevler: Madde 9 Türkiye Radyo - Televizyon Kurumunun görevleri şunlardır: a) (Değişik : 12/1/ /6 md.; İptal: Ana. Mah.nin 18/5/1990 tarih ve E. 1989/9, K. 1990/8 sayılı Kararıyla.; Yeniden düzenleme: 6/7/ /2 md.) Radyo ve televizyon yayınları yapmak ve bu amaçla radyo ve televizyon verici istasyonları, program iletim sistemleri ve stüdyo tesisleri kurmak, geliştirmek, radyo ve televizyon yayınları alanında ek gelir temin edecek düzenlemeler yapmak ve faaliyette bulunmak, b) Radyo ve televizyon yayınları için haber toplama ve program yayın ve yapımı maksatlarıyla gerekli birimleri oluşturmak, c) (Değişik: 11/6/ /2 md.) Bu Kanun çerçevesinde; Türkiye sınırları içinde yayın yapan yerel, bölgesel, ulusal radyo ve televizyon kurum ve kuruluşları ile sözleşme, anlaşma ve protokoller imza etmek; ayrıca Başbakanlığın onayını alarak gerektiğinde uluslararası radyo ve televizyon kurum ve kuruluşları ile anlaşma, sözleşme ve protokoller imza etmek, d) (...)(1) Tesislerde kullanılacak alet ve cihazlar ile ilgili araştırmalar yapmak veya yaptırmak, bunların onarım ve bakımlarını yapmak veya yaptırmak ve gerekli hallerde işletme için zorunlu olan alet ve cihazları imal etmek veya ettirmek, e) Yurt içine yapılacak; haber, kültür, bilim, sanat, eğlence ve benzeri türlerde eğitici, aydınlatıcı ve eğlendirici nitelikte her türlü yayınlarla 1. Atatürk ilke ve inkılaplarının kökleşmesine, türkiye cumhuriyetinin çağdaş uygarlık düzeyinin üstüne çıkmasını öngören milli hedeflerin gerçekleşmesine, 2. Devletin varlık ve bağımsızlığının, ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğünün, toplumun huzurunun, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı ve Atatürk milliyetçiliğine dayanan demokratik, laik ve sosyal hukuk devleti niteliklerinin korunmasına ve güçlendirilmesine, 3. Milli eğitim ve milli kültürün geliştirilmesine, 4. Devletin milli güvenlik siyasetinin, milli ve ekonomik menfaatlerinin korunmasına, 5. Kamuoyunun Anayasa ilkeleri doğrultusunda serbestçe ve sağlıklı bir şekilde oluşmasına, Yardımcı olmak. Şeklindedir. Oysa TRT, şikayet konusu yapılan yayında yukarıda yer verilen ve tabii olduğu kanunun hükümlerini açıkça ihlal etmiştir sayılı Radyo ve Televizyon Kanununun 28. Maddesinde sorumlu kişiler düzenlenmiştir. Buna göre; Sorumluluk: Madde 28 Türkiye Radyo - Televizyon Kurumunun yayınları yoluyla işlenen suçlarda veya haksız fiillerde, yayın tespit yoluyla yapılmışsa, metni yazan veya sesi tespit edilen, bu metni veya tespiti fiilen kontrol eden ve yayını fiilen yöneten ve kontrol eden kişiler sorumludur. Türkiye Radyo - Televizyon Kurumunun, kendilerine tevdi edilen metni aynen okumakla görevli personeli o yayının yönetim ve kontrolunda özel olarak görevlendirilmiş olmamak şartıyla, o yayın yoluyla işlenen suçtan veya haksız fiilden sorumlu tutulmazlar. Bu Kanunun 18, 22 ve 27 nci maddeleri uyarınca yapılan ve bu özelliği anonsla belirtilen yayınlar ile tespitlerden faydalanmaksızın Türkiye Radyo Televizyon Kurumu istasyonları dışındaki bir radyo ve televizyon kuruluşundan naklen yapılan yayınlardan, Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu personeli sorumlu değildir. Kişiler, kurum ve kuruluşlar yayınlar nedeniyle uğradıkları zararlardan ötürü, Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu personeli aleyhine değil, Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu aleyhine dava açarlar. Türkiye Radyo - Televizyon Kurumunun genel hükümlere göre sorumlu personele rücu hakkı saklıdır. Kişiler, kurum ve kuruluşlarca yayın yoluyla suç işlendiği iddia edilerek Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu personeli hakkında açılan ceza davalarında, personel, Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu avukatlarınca savunulabilir. Bu madde kapsamına giren suçlardan ve haksız fiillerden dolayı yayının yapıldığı tarihten başlayarak altmış gün içinde açılmayan davalar dinlenmez. maddesi gereğince sorumlu kişiler hakkında kamu davası açılmalıdır.

6 S O N U Ç V E İ S T E M : Yukarıda arz ve izah edilen ve re sen tespit olunacak nedenlerle; şüphelilerin eylemine uygun TCK nun 216/2. ve 218. maddelerini ihlal etmeleri gerekçesiyle gerekli soruşturmanın yapılarak kamu davası açılmasına karar verilmesini saygılarımızla vekâleten arz ve talep ederiz ANKARA BAROSU BAŞKANLIĞI Ekleri : 1-) TRT de yayınlanan tarihli Ramazan Sevinci adlı programın ilgili bölümüne ait CD 2-)Harçlandırılmış vekaletname örneği ve yetki belgesi 6