FAHRİ GIDA MÜFETTİŞLERİ

Transkript

1 FAHRİ GIDA MÜFETTİŞLERİ FAHRİ GIDA MÜFETİŞLERİ MİZİN AMACI; Toplumumuzun yaşaması ve pek çok yönden gelişmesi onu oluşturan bireylerin sağlıklı olmasını gözeten ulusal çapta yürütülen bir FARKINDALIK projesinin parçası olmaktır. SAĞLIKLI BİR GELECEK İÇİN GIDA TERÖRÜNE KARŞI MÜCADELE PLATFOMU

2 FAHRİ GIDA MÜFETTİŞLERİ DERNEĞİ KURULUŞ AMACI Tarım, gıda, hayvancılık sektörüne yönelik ve bu sektörlerin çıktısı olan gıda üretimini, paketlenmesini, satışını, lojistiğini, stokunu, hijyenini, halk sağlığına etkilerini, tüketicinin tarladan sofrasına ulaşana kadar olan zincirde halkın (tüketicinin) kendi denetimini kendisinin gerçekleştirmesinde, açlık, obezite ile mücadelede ve halk sağlığının iyileştirilmesine yönelik faaliyetlerinin etkinleştirilmesi ve geliştirilmesini sağlamak ve bu konuda çalışmalar yapan kişi ve kuruluşlara destek vermek amacı ile kurulmuştur. Bu amaçları yürütürken yine halk sağlığına doğrudan etkili olan çevreyi daha yaşanabilir ve yeşil kalmasına dikkat çekmek, bu alanlardaki üreticileri ve tüketicileri bilinçlendirmek, yenilenebilir enerji, bio enerji, jeo enerji, su ve su kaynaklarının ve çevre, çevreye yönelik kaynakların daha etkin ve yerinde kullanılmasına teşvik ve destek olmak amacı taşımaktadır. Gıda Hijyeni Ne Demek? Gıdanın kullanım amacı dikkate alınarak tehlikenin kontrole alınması ve gıdanın insanlar tarafından tüketiminin uygunluğunun sağlanması için, gerekli her türlü önlem ve koşulları almak demektir. Tarladan sofraya gıda güvenliği ve hijyen denetim yaklaşımı; günümüzde sadece Ülkemizin değil tüm dünyanın en önemli gündem maddelerinden birini oluşturmaktadır. Gıdaların Güvenliği ve Hijyeni Sağlamadaki Ana Neden; Gıdanın üretim her aşamasında her bir zincirin güçlendirilmesine dayanmaktadır. Zincirin güçlendirilmesinde nelere dikkat edilmesi gerektiğine dair standartlar ve zincirin halkalarında bulunan çiftçi, gıda üreticileri ve satış yapanların bu kurallara uymaları ve gıda zincirinde kendilerinden sonra gelen kişilere gıda güvenliği ve hijyen ile ilgili bilgiyi aktarmaları çok önemlidir.

3 BESLENME VE SAĞLIK İLİŞKİSİ Yaşamın çeşitli aşamalarında tüketilen gıda miktarı ve bileşiminin birçok hastalıkları etkileyebildiği görülmektedir den beri yapılmış pek çok epidemiyolojik çalışma ile dünya da ölüm sebeplerinin arasında üst sıralarda bulunan kalp hastalıkları, belli başlı kanserler, inme, insüline bağımlı olmayan diabetus mellitus ve aterosiklerozis gibi beş önemli hastalığın etyolojisi ile diyet arasında sürekli bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Toplumların yaşaması ve pek çok yönden gelişmesi onu oluşturan bireylerin sağlıklı olmasına bağlıdır. Optimum sağlığın temel koşullarından birisi ise beslenme, beslenirken sağlıklı beslemeye dikkat etmesine bağlıdır. Son zamanlarda gündemde olan bir söz olan Ne Yersen Osun bizim gıda tüketimlerimizde ne kadar dikkatli olmamız gerekliliğini vurgulamaktadır. Yeterli ve dengeli beslenme artık sağlıklıoptimum beslenme olarak da tanımlanmaktadır. Sağlıklı beslenme; içinde bulunduğu fizyolojik duruma göre kişinin, büyüme ve gelişme, yaşamın sürdürülmesi, sağlığın korunması, iyileştirilmesi ve geliştirilmesi, yaşam kalitesinin arttırılması için besinlerin tüketilmesidir. Bu doğrultuda yaşam boyu tüm bireylerin sağlığının korunması, iyileştirilmesi ve geliştirilmesi, yaşam kalitesinin arttırılması ve sağlıklı yaşam (sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlığı) biçimlerinin benimsenmesinin amaçlanması gerekmektedir. Sağlıklı ve doğru beslenme 4 ana kavramla açıklanabilir: 1. Dengeli beslenme 2. Yeterli beslenme 3. Diyetin çeşitlendirilmesi

4 4. Güvenilir gıda tüketme, zararlılardan kaçınma Toplumların, besin kaynakları, beslenme durumu, beslenme alışkanlıkları ve gereksinimlerinde ki farklılıklar ülkeye özel besin rehberlerin geliştirilmesini gerekli hale getirmiştir. Besin rehberlerinde yer alan yiyecek grupları ülkelere ve o ülkenin beslenme plan ve politikalarına göre farklılık gösterir. Beslenme, uluslararası insan hakları belgelerinde bir hak olarak ifade edilmekte ve bir ülkenin beslenme durumu o ülkenin en önemli refah göstergelerinden biri olarak kabul edilmektedir. Toplumun ve bireylerin sağlıklı ve güçlü olarak yaşamasında, ekonomik ve sosyal yönden gelişmesinde, refah düzeyinin artmasında yeterli ve dengeli beslenme temel şartlardandır. Günümüzün en büyük küresel sorunları arasında yer alan açlık, yoksulluk ve kötü beslenme (malnütrisyon - obezite) farklı boyutlarda olmakla birlikte tüm ülkeleri etkilemektedir. Kimi ülkelerde sorun kronik bir hal alarak nüfusun büyük bir bölümünü etkilerken, kimi ülkelerde bölgesel ve/veya dönemsel olarak baş gösterebilmektedir. Sorunun ortaya çıkış sebebi olarak iki farklı görüşün hakim olduğu söylenebilir. Görüşlerden birisi sorunu bir arz sorunu olarak tanımlarken, diğer görüş bir paylaşım sorunu olarak görmektedir. Bunların dışında her iki görüşün geçerli olabileceği de bir ara görüş olarak ortaya konmaktadır. Ancak herkes tarafından üzerinde görüş birliğine varılan konu açlık, yoksulluk ve sağlıksız beslenmenin önemli bir sorun olarak varlığıdır. Malnütrisyon (hem eksik beslenme hem de aşırı beslenme) halk sağlığı sorunudur ve bu durumun önlenmesi ve tedavisi için büyük ulusal ve uluslararası girişimler gereklidir. Aşırı beslenme (hem aşırı kilo hem de obezite) Avrupa ve ötesinde yaygındır ve artmaya devam etmektedir ve toplum için maliyetli bir sorundur. Sıklıkla hastalıkların neden olduğu eksik beslenme (hastalıkla ilişkili malnütrisyon) da önemli ve obeziteden daha pahalı bir problemdir. Yaşam kalitesini düşüren beslenme sorunlarının en aza indirilmesi veya tamamen çözümlenmesi, kötü beslenmeye bağlı olarak gelişebilecek kronik hastalıkların önlenmesine yönelik yaşam biçiminin iyileştirilmesi, çevre koşullarının düzeltilmesi ve geliştirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Beslenme bilimindeki son gelişmeler; diyetin, sadece optimal sağlığın oluşumu ve gelişiminde değil, dengesiz beslenmeye bağlı şişmanlık ve diyete bağlı kardiyovasküler hastalıklar, kanser, tip 2 diyabet, osteoporoz gibi

5 kronik hastalık riskini azaltmada da potansiyel bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Günümüzde diyete bağlı kronik hastalıkların; ölümlerin %60 ında, hastalıkların % 46 sında temel neden olduğu belirtilmekte ve 2020 yılında gelişmekte olan ülkelerde görülen toplam ölümlerin %71 inin iskemik kalp hastalıkları, %75 inin inme, %70 inin diyabet nedeniyle olacağı öngörülmektedir. Beslenme ile ilgili sorunlar, müdahale edilebilir olmaları nedeniyle, başta sağlık alanı olmak üzere pek çok bilimin ve sektörün işbirliği sonucu, bireye ve topluma yönelik politikalar geliştirilmesi ile çözülebilir. Bu insani ve ekonomik bir zorunluluk olarak kabul edilir. Ancak tüm sürecin başarıya ulaşabilmesi için sistemli ve sürdürülebilir bir yaklaşım gereklidir. Gıda Güvenirliliği Neden Önemli? Gıda Nedir? Güvenilirliği Dünya da gıda kaynaklı hastalık sıklığında artış yaşanmaktadır. Gıdalarda bulunan zararlı bakterileri, virüsler, parazit veya kimyasal katkılar ishalden kansere kadar 200 den fazla hastalıktan sorumlu tutulmaktadır. Sağlıksız gıdalardan çocuklar dâhil yılda yaklaşık 2 milyon kişi ölmektedir. Gıdalarda daha önce bilinmeyen tehlikelerin varlığı, gıda ticaretinin küresel bir boyut kazanması, kimyasal kirleticilerdeki artış, yeni teknolojilerin sektöre girişi ve farklı riskler yaratması, ekonomik yük getirmesi, besin teminindeki hızlı artış, hızlı talep artışı ve yarattığı eşitsizlikler gıda güvenilirliğini her geçen gün tehdit etmektedir. Gıda güvenilirliği; amaçlandığı biçimde hazırlandığında, fiziksel kimyasal ve mikrobiyolojik özellikleri itibariyle tüketime uygun, besin değerini kaybetmemiş gıda maddesi olarak tanımlayabiliriz. Beslenmeye dayalı gıda kaynaklı hastalıklar sağlık sistemine yük getirerek sosyo-ekonomik gelişmeyi engelleyerek, turizm, ticaret ve ulusal ekonomiye çok ciddi zarar vermektedir.

6 Gıda Güvenirliliği; Tarladan sofraya kadar, çevre ve insan sağlığına zarar vermeyen, üretimin her aşamasında gerekli kontrolleri yapılmış, sağlıklı ve güvenilir ürünlerin temin edilmesinden geçer. Tarladan sofraya gıda güvenilirliği dediğimiz zaman hayvan sağlığı, bitki sağlığı, hayvan yemlerinin güvenilirliği, gıda maddelerinin güvenilirliği, gıdaların etiketlenmesi, merkezi yetkili gıda güvenilirliği otoritelerinin kontrol ve denetimlerinin tamamını kapsamaktadır. En Basit Tabirle Para kazanmak için önce sağlığımızı, Sağlığımızı geri kazanmak için kazandığımız paramızı feda ediyoruz Ülkemizdeki Gıda Güvenilirliği; Gıda güvenilirliğinin önemi ve gerekliliği maalesef ülkemizde tam anlamıyla anlaşılmış değildir. Çiftçiden, Tüketiciye, İşletmeciden, toptancıya, perakendeciden, pazarlamacıya kadar zincir her halkası üzerinde sorumluluk olduğunu idrak edebilmiş bir toplum olmadığımızı görüyoruz. Toplumumuzun gıda güvenirliliğinin insan sağlığına etkileri konusunda yeterli bilgi sahibi olmadıkları görülmektedir. Gıda güvenirliliği konularda toplumuna eğitim, bilgi ve farkındalık kazandırılması şarttır. Özellikle tüketicinin bilinçlendirilmesi daha sağlıklı gıdaya ulaşmak istemesine sebep olacağından üreticinin daha sağlıklı ve güvenilir gıda üretmek zorunda bırakacağı gibi gıda teröristlerinin de kendiliğinden ortadan yok olacağı anlamına gelecektir. Aslında Arz, Talep Dengesi Hepsi Bu! Talep nasıl şekillendirilse Arz ona göre kendiliğinden şekillenecektir.

7 FAHRİ GIDA MÜFETİŞLERİ MİZİN AMACI; Toplumumuzun yaşaması ve pek çok yönden gelişmesi onu oluşturan bireylerin sağlıklı olmasını gözeten ulusal çapta yürütülen bir projenin parçası olmaktır. Ülkemizdeki Gıda Üretim, Toptan ve Parkende Satış İş Yerleri Durumu! Ülkemizde; Bakanlığımızın verileri göre (2014 yılı itibari ile) den fazla denetlenmesi gerekli kayıt altına alınmış gıda işletmesi, üreticisi ve satış noktası mevcuttur. Esnaf ve Tüketici birlikleri verilerine göre en az den fazla kayıt dışı merdiven altı adı ile tabir edilen gıda üretim ve/veya satış noktası olduğunu göstermektedir. Bakanlığımız konu ile ilgili tüm personeli ve çabalarına rağmen ancak noktayı denetleyebilmektedir. Daha fazla denetim yapabilmesi için çok daha fazla istihdam, araç, teknik donanım, laboratuvar gibi yatırımlara ihtiyaç duymaktadır. Bu imkânlara kavuşabilse dahi en etkin ve kalıcı denetimin halkın kendisi tarafından yapılabilen olduğunu düşünmektedir. Bu sebeptendir ki; gıda güvenliği/güvenirliliğini kendimiz, ailemiz ve bir parçası olduğumuz toplumumuzun sağlığı için kendi üzerimize düşen sorumluluğun bilincinde olmalıyız. Bu bilinç; önce bize/kendimize biz oldukça var olacak devletimize hem maddi hem de manevi birçok kazanım getirecektir.

8 FGM NİN YAPILANMA VE ÇALIŞMA PRENSİBİ İSTİŞARE KURULU; Sektörün önde gelenleri, otorite sayılan kişiler, FGM nin amaç ve faaliyetleri için yön gösterici, öngörü paylaşımı, bilgi ve deneyimleri ile destek vermektedir. BİLİM KURULU; Potansiyel riskler konusunda bilgi alışverişi ve bilgi havuzu için bir mekanizma oluşturmaktadır. Bilimsel konularda, kendi çalışma programı ve öncelikleri konusunda FGM ye tavsiyelerde ve mümkün olduğunca erken ortaya çıkacak riskleri, bu risklerin oluşturacağı sorunlar için çözüm önerileri üretmek ve gerekli bilimsel çalışmalarla desteklemektedir. İCRA KURULU; FGM nin yıllık çalışma planı, amaç ve faaliyetlerini fiilen yürüten birimidir. GENEL KOORDİNATÖRLÜK; FGM nin tüm birimleri arasında koordinasyon, iletişim, ulaşım, yazışma, teşkilatlanma, organizasyon işlerini yürüten birimdir. FAHRİ GIDA MÜFETİŞLERİ; Görev ve Çalışma Yönergesi çerçevesinde ülkemiz genelinde 81 il ve tüm ilçelerinde teşkilatlanmış, gündelik hayatı içinde yaptığı alış-verişlerinde, toplumun sağlıklı beslenme gereksinimlerini yeterli, nicelik ve nitelikte olup, olmadığı gözlemlerini raporlayarak genel koordinatörlüğe gönderen özel seçilmiş kişilerdir. Fahri Gıda Müfettişleri tarafından Genel Koordinatörlüğe ulaştırılan gözlem raporu incelenerek, topluma sağlıklı beslenme gereksinimlerini yeterli, nicelik ve nitelikte ürün pazarlayan kişi, kuruluş ve/ veya işletme sahibi ile iletişime geçilerek gerekli uyarı ve çözüm önerisi verilir. Aynı işletmede ikinci kez aynı olumsuz nitelikte bir raporun gelmesi haline genel koordinatörlük bu işletmenin cezai işlem görmesi için gerekli kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapar ve bu işletmeye cezai işlem uygulanıp, uygulanmadığının takipçisi olur. FGM NİN Ortak Hareketle Çalıştığı ve/ veya Çalışma Planında Olan Kurum ve Kuruluşlar, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Sağlık Bakanlığı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

9 Ekonomi Bakanlığı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Orman ve Su işleri Bakanlığı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Yerel Yönetimler, Tüketici Grupları, Sivil Toplum Kuruluşları (STK), Çiftçiler, Gıda Üreticileri, Distribütörler, İşletmeciler, Halk ın Kendisi FAHRİ GIDA MÜFETTİŞİ NE YAPAR, NASIL ÇALIŞIR? FAHRİ GIDA MÜFETTİŞİ normal gündelik yaşamı içinde ev ve/veya iş yeri için yaptığı alış-verişlerde ve/veya eğlence için gittiği, AVM, Market, Cafe, Resturant v.b. gıda üreten, paketleyen, satan, stok eden, lojistiğini yapan, toptan satış yapan kısacası TARLADAN - SOFRAYA tüm gıda zinciri içinde; Gündelik hayat içinde toplumun sağlıklı beslenme gereksinimlerini yeterli, nicelik ve nitelikte olup, olmadığı gözlemlerini raporlayarak genel koordinatörlüğe gönderir. Örneğin: Gözlemlediği gıda arzın da olmaması gereken katkı, renk, küf, son kullanma tarihinin geçmesine rağmen rafta ürünün bulunması, Gıdayı servis eden yetkilinin fiziki görünüm ve hijyeni, Gıda satışı sunulan mekanın hijyeni gibi halk sağlığına olumsuz etkisi olabilecek her türlü olumsuz durumları gözlemler. Gözlemlenen olumsuz durum hakkında işletme yetkililerini uyarır. Söz konusu olumsuz durumun farkında ve durumdan rahatsız olduğunu hissettirir. Bu durumu aynı zamanda rapor haline getirilerek genel merkeze ile iletmektedir. Fahri Gıda Müfettişimizden gelen bu raporlar Genel Merkezde uzmanlarca değerlendirilip, ilgili makamlara iletilerek gerektiğinde yasal işlemlerin başlatılması ve başlayan yasal işlemlerin takip edilmesi sağlanmaktadır. Bu raporlar Genel Merkezde istatistik tutulması için arşivlenir. Bu sayede aynı işletme yıl içinde kaç kez, kaç kişi tarafından olumlu olumsuz raporlanmış, olumsuz davranışını bilerek mi? Yoksa sadece o zamana has bir durum mu? Hangi il, hangi bölgede daha fazla olumsuz örnekler olmakta gibi istatistik oluşturulmasında da kullanılmaktadır.

10 FAHRİ GIDA MÜFETTİŞİ GÖZLEM RAPORU MÜFETTİŞİN FORM (D) Adı Soyadı: Sicil No: GÖZLEM YERİ BİLGİLERİ İşyeri Unvanı: Adresi İl / İlçe Tarih: Saat: Sektörü: İletişim Bilgileri (Tel-Fax-Mail) GÖZLEMLENEN OLUMLU OLUMSUZ DURUMLAR VE ÖNERİLER Fahri Gıda Müfettişlerimiz bu formda gözlemlerini belirtirken yasal işlemlerin başlatılması için söz konusu işletmedeki olumlu /olumsuz durumu, fiş, fatura, resim gibi materyallerle destekler.

11 Proje Müdürü: Özge ALPÜREN Genel Başkan Vekili GSM: Tel: