K T M M O B KIBRIS TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ Union of the Chambers of Cyprus Turkish Engineers and Architects

Transkript

1 K T M M O B KIBRIS TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ Union of the Chambers of Cyprus Turkish Engineers and Architects II. KONUT KURULTAYI SONUÇ DEĞERLENDİRİLMESİ KTMMOB olarak Mart 2006 günleri arasında düzenlediğimiz Konut Kurultayı nın ikincisine ait çalışmalar tamamlanmıştır. Lefkoşa da düzenlediğimiz Kurultay, geniş bir katılımla başlamış ve üç gün sürmüştür. Toplantıya 46 bildiri sunulmuş ve tartışmalar 9 oturumda gerçekleşmiştir. Toplam 469 sayfa tutarındaki bildiriler kitabı; kurultayın başlamasından önce bastırılmış ve toplantılara katılan ilgililerin yararlanmasına sunulmuştur. Kuzey Kıbrıs ın konut sorunlarına çözüm bulmayı amaçlayan Kurultay: Kuzey Kıbrıs ta Konut Sorunlar Öneriler, ana başlıklı ve, I. Konutun Tarihi II. Geleneksel Konut I. Gün III. Konut Tasarımı IV. Kuzey Kıbrıs /Konut V. Konut Politikaları VI. Sağlıklı Konut II. Gün VII. Çevresel Faktörler VIII. Planlama Model IX. Konut Teknik III. Gün Konulu alt başlıklarca gerçekleştirilmiştir. Üç gün süren toplantılara Mimar, Mühendis, Şehir Plancısı, İç Mimar, Sanat Tarihçisi, Ekonomist, Çevreci gibi çok sayıda değişik uzmanların yanında ilgi duyan vatandaş ve öğrenciler katılmıştır. Konutun her boyutu ile çözümünde Meslek Odaları, Üniversiteler, Yerel Yönetimler ve Merkezi İdare nin birlikte oluşturacağı örgütlenmenin sürekli çalışması hedefi ile Kurultay dan aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir: 1

2 1. PLANLAMA, DENETİM VE POLİTİKALARA YÖNELİK ÖNERİLER YASAL MEVZUAT Devlet tarafından yürütülen yasa çalışmaları, imar planları ve emirnameler konuttaki hızlı artış karşısında yetersiz kalmıştır. Acil olarak Ülkesel Fiziki Planın yapılıp hayata geçirilebilmesi için süratle sonuç alınabilecek politikalar üretilmesi, Farklı birimlerin destek ve katkılarıyla, kentlerin kimliklerini gözeterek İmar planı olmayan kentlere acil olarak imar planlarının yapılması, Mevcut emirnamelerin, planlar yapılana kadar geçerli olmak üzere güncellenmesi ve en kısa sürede plana geçilmesi Emirnameler kapsamı dışında kalan bölgelerde Ülkesel Fiziki Planı yapılana kadar geçici düzenlemeler yapılmalısı DENETİM Acilen, ilgili bakanlıklar, yerel yönetimler ve meslek odalarının çalışmaları sonucunda, can ve mal güvenliğini teminen, imar planına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun, kaliteli yapı yapılması için yapı denetimi sağlanmalı ve yapı denetimine ilişkin usul ve esaslar düzenlenmelidir. Yapı uygulama denetimi ilgili Bakanlıklar ve Meslek Odalarının çalışmaları doğrultusunda, yasal zornluluk haline getirilmesi ve bu yasa ile birlikte; o İnşaat sürecinde binaların sürekli denetimlerinin artırılması, o Yarım bırakılan ve bitirilmeyen yapıların denetlenmesi, o Izin alınmadan inşaatların başlatılmasının engellenmesi ÜLKESEL VE BÖLGESEL FİZİKİ PLANLAR Ülkesel Fiziki Planlama ile, konut, turizm, ticaret, tarım alanları, ulaşım ağı, eğlence tesisleri ile nüfusun yoğunlaşacağı yerlerin ve sosyal, doğal, tarihi, kültürel ve mimari özellikleri olan bölgelerin belirlenmesi Bölgesel ve ülkesel planlamalarda güncel modellerin uygulanmasına gidilmelidir. Merkezi yönetimlerin sorumluluğunda yürütülen kent planlaması farklı birimlerle işbirliği halinde organize edilmelidir. Bu birimler, merkezi hükümet birimleri, yerel yönetimler, üniversiteler, sosyal uzmanlar, sivil toplum örgütleri, mimarlar, mühendisler ve kent plancıları tarafından oluşturulmalıdır. 2

3 Herkese konut, insan yerleşmeleri yönetiminin güçlendirilmesi, toprak kullanımı, teknik alt yapı (çöp, su, drenaj,..), enerji ve ulaşım, insan yerleşmelerinin sismik güvenli alanda planlanması, sürdürülebilir yapılaşmanın cesaretlendirilmesi, insan yerleşmeleri için kaynak ve kapasite arttırılması gibi sürdürülebilir kavramlar planlamanın tüm aşamalarında dikkate alınmalıdır. Kent planlamasında kent güvenliği ve insani ilişkiler her zaman göz önünde bulundurularak, planlama aşamasından başlayarak daha etkin bir politka izlenmelidir. KATILIMCILIK Kuzey Kıbrıs kentlerinin Gündem 21 programlarının oluşturulması ve Kent Konsey lerinin kurulması Yerel ve merkezi otoriteler, eğitim kurumları, meslek odaları, sivil toplum örgütleri ve vatandaşın katılımı ile daha şeffaf ve çok katmanlı bir örgütlenme biçimine geçilmelidir. 2. GÜVENLİ YAPI VE YAPI DENETİMİNE YÖNELİK ÖNERİLER ZEMİN GÜVENLİĞİ Ülkemizde yerleşime açılacak veya kapatılacak alanların Jeolojik çalışmaları, Geoteknik çalışmaları ve Jeofizik çalışmaları ile hazırlanacak detaylı zemin etüt raporlarının ışığında yasal düzenleme yapılmalıdır. Sorunlu zeminlerin tanınması ve sınıflandırılması yanında İnşaat Mühendisliği yapılarında meydana gelebilecek hasarların önceden tayin edilebilmesi ve önlenebilmesi için pratik ve ekonomik çözümlerin ortaya çıkarılması ve inşaat sektörünün bilgilendirilmesi, bu konuda ilgili Odaların ve üniversitelerin ortak çalışması DEPREME DAYANAKLI KONUT Kıbrıs Deprem Bölgelerini gösteren haritanın yasallaşarak yayınlanması Deprem bölgelerinde yeniden yapılacak, değiştirilecek, büyütülecek, onarılacak ya da güçlendirilecek resmi ve özel tüm binaların ve bina türü yapıların bağlı olacağı teknik koşulları düzenleyen kapsamlı bir yönetmelik yayınlanmalıdır. İgili bakanlıklar, üniversiteler ve meslek odaları tarafından oluşturulacak bir komisyon aracılığı ile mevcut yapılarımız, yapım yılları, yapım teknolojileri, 3

4 kullanılan yapı malzemeleri, kat adetleri, yapı önem katsayıları, bulundukları bölge zemin özellikleri ve benzeri hususlar göz önüne alınarak sınıflandırılmalı, en önemlilerinden (kamu yönetim binaları,okullar, hastahaneler, halkın yoğun olarak bulunduğu binalar, deprem sonrasında mutlaka hizmet vermesi gerekli tesisler) başlayarak yeniden kontroller yapılarak, güçlendirme gerekenler için kaynak yaratılarak güçlendirilmelidir. YAPI ÜRETİMİNDE MALZEME o Yapı üretiminde gerek yerel gerekse yeni yapım sistemleri ve malzeme kullanılması, meslek odaları ve eğitim kurumları tarafından teşvik edilmelidir. Yenilenen kerpiç teknolojilerinin ve hafif çelik yapı sistemlerinin beraber kullanımı, ısı ve ses yalıtım yüksek, hafif yapı elemanları tercih ve teşvik edilerek önerilmelidir. STANDARTLAR Tüm yapı malzemelerinde(üretilen veya ithal edilen) Avrupa Birliği normları ile uyumlaştırdığı EN standartlarının kullanılması yasallaştırılmalıdır. Standartların denetlenmesi ve takibi için bir enstitünün kurulması YAPI KALİTESİ Konut üretiminde yapı ve çevre kalitesi yükseltilerek tarihi, doğal dokunun, sosyal ve kültürel değerlerin korunacağı, sağlıklı, güvenli, kaliteli ve ekonomik konut ve çevrelerin oluşturulabileceği yapı ve çevre standartları geliştirilmelidir. 3. GAYRI - EKONOMİK, YAPILAŞMAYA YÖNELİK ÖNERİLER Gelişme bölgeleri, Belediye hizmetlerinin sağlanabilmesi ve alt yapı maliyetleri dikkate alınmadan imara açılmamalıdır. Konut edinmede devletin kullanıcı yararına yönelik ekonomik katkısı olmalıdır. 4. KONUT GENELİNE YÖNELİK ÖNERİLER ÖZEL KONUTLAR İnsani yakınlığıyla, ölçü birliği ve proporsiyonel dengesiyle, kullanışlılığı, sağlıklı ve kültürümüzün önemli bir parçası olmasıyla yeni yapılacak konutlarda Kıbrıs Evinin özünden yararlanılmalıdır. Konut tasarımında geçmişten bugüne etkili olan, topoğrafya, arazi yapısı ve konumu, iklimsel veriler, kullanıcı gereksinimleri, sosyal ve kültürel yapı, gibi kriterler yanında, enerji, ekoloji, sürdürülebilirlik, gibi daha güncel kriterlerin 4

5 ve kavramların da göz önünde bulundurulmasına yönelik yasa ve yönetmelikler hazırlanmalıdır. Her projenin yaşlılara ve engelli bireylere hizmet verecek şekilde yapılması zorunluluğu getirilmelidir. TOPLU KONUTLAR Toplu konutların, başarılı, kimlikli, yaşanabilir, ve sürdürülebilir olabilmesi için, bu çevrelerin tasarımında kentsel tasarım ilkelerinin devreye sokulması Bu ilkeler doğrultusunda da kentsel tasarımın temel hedefleri olan geçirgenlik, çeşitlilik, okunabilirlik, sağlamlık / güçlülük, görsel uyum öncelikle göz önünde bulundurularak meslek odaları ve uzmanlar işbirliği ile konut çevreleri tasarım rehberleri hazırlanmalı ve bunların denetim mekanizması kurulmalıdır. Bu rehberler bağlantısıyla, mimari projelerde kimliksizleşmeye ve okunabilirliğin azalmasına sebep olacak tektip-kullanım, tektip-ölçek ve tektip-yoğunluk lardan kaçınılmasına yönelik tasarımların yapılma zorunluluğu getirilmelidir. Konut alanlarında sosyal alanlar, ortak açık alanlar etrafında toplanmasına imkan veren projeler yapılması zorunluluğu getirilmelidir. Toplu konut dokusu içinde yaya akslarının oluşumu ve taşıt dağıtım aksının netliği ve bu akslardan tüm noktalara kolay erişim sağlanabilmesi ve otopark alanlarının düzenli ve yeterli olması sağlanmalıdır. Ayni zamanda toplu konut projelerinde peyzaj mimari projelerinin hazırlanmasına teşvik edilmelidir. Toplu konutlarda arıtma sisteminin kullanımı ve işletimi yasal olarak düzenlenmelidir. KIRSAL VE KENTSEL ÖLÇEKTE KONUT Devlet tarafından kırsal kesim arazilerine sosyal konut projeleri adı altında düşük maliyetli tip proje dağıtımı, çevre, kullanım ve güvenlik açısından yaratabileceği problemler gözönünde bulundurularak durdurulması 5

6 KÜLTÜREL VE TARİHİ ÇEVRE İÇİNDE KONUT Bina ölçeğinde değil kentsel ölçekte korumanın yapılması, Eski Eserlerin korunması yönelik kredilerin arttırılması, Yapıların farklı disiplinlerin öngöreceği bir fikirle restore edilmesi, Cephe restorasyonu yerine tarihi alanlara uygun fonksiyonlar ile sosyal yaşamın eklenerek korunması önerilmektedir. TEKNOLOJİ VE KONUT İLİŞKİSİ o Teknolojiden yoğun olarak yararlanan akıllı konutların tasarımının, o Enerjisini kendi kendine kontrol eden enerji etkin evlerin yapılması yönünde teşvik edilmelidir. o Güneş enerjisinden etkin yaralanılmalıdır. Örneğin, güneş enerjisi destekli merkezi ısıtma sistemleri gibi yeni uygulamalara yönelmelidir. MEKANİK VE SIHHİ TESİSAT o Tamir edilmesi, çok pahalı ve imkansız olan zararların önüne geçebilmek için mekanik sıhhi tesisat projelerinin yapılması 5. ÇEVRE VE EKOLOJİK DENGEYE YÖNELİK ÖNERİLER o Yeşil ya da ekolojiye duyarlı tasarımın amaçları doğal çevreye en az zarar verecek şekilde inşaa etmek ve inşaa edilen çevrenin o bölgenin ekolojik sistemine entegre edilmelidir. o Ekosistemler ve su akiferleri binalaşmadan uzak tutulmalıdır. o Çevre Etki Değerlendirme Raporlarının, proje aşamasında hazırlanmalıdır. o Isı Yalıtım Yönetmeliğinin acil olarak gündeme getirilmesi 6. ALTYAPIYA YÖNELİK ÖNERİLER o Yerleşim bölgelerinin planlı gelişiminde mutlaka altyapı kapasitesini rahatlatacak ek önlemlerle yağmur suyu drenaj sistemleri kentin bütünsel alt yapı planına uygun olmalıdır. Bütünsel alt yapı olmayan kentlerde en erken zamanda alt yapı planlaması yapılmalıdır. 6

7 o Konutlara yönelik süratli internet bağlantıları da dahil olmak üzere telli bağlantı gerektirmeyen iletişim teknolojileri. Ülkemizde oluşan dağınık yapılaşmaya alternatif bir hizmet yolu olarak kullanılması uygundur. 7. SONUÇ ÖNERİSİ Bu kurultayın sonuçlarının da sürdürülebilir olması için; KTMMOB, Belediyeler ilgili kamu kurumları ve Üniversitelerden temsilcilerin oluşturacağı bir üst kurulun konuları değerlendirmesi, sorun ve çözümleri somutlaştırıp takip etmesi Günümüzde nüfus artışına parallel olarak, yapı teknolojisi; (çok sayıda toplu konut yerleşmelerini gerçekleştirebilmesi açısından;) elverişlidir. Ancak konutların yer seçimleri, tasarımlardaki form fonksiyon ilişkileri, sağlamlık, ekonomik ve estetik kaygılar gibi konular yanında; alt yapı ve çevre sorunlarına karşı, özellikle merkezi ve yerel yönetimlerin ve de bizlerin çok daha duyarlı ve bilinçli hareket etmemizin kaçınılmaz olduğu görünmektedir. III. Konut Kurultayında: Güzelliklerle iyi örneklerden söz etmek üzere, gene burada sağlıklı ve birlikte olabilmek ümidiyle hepinize saygılar sunuyoruz. 7