Suriye Krizindeki İç Dinamikler: ÖSO-IŞİD-PYD Denklemi

Transkript

1 Suriye Krizindeki İç Dinamikler: ÖSO-IŞİD-PYD Denklemi Sayfa 1 Suriye Krizindeki İç Dinamikler: ÖSO-IŞİD-PYD Denklemi Ali SEMİN Orta Doğu da 2010 yılının Aralık ayın- da Tunus ta başlayan Arap uyanışı/ Arap baharı bölgedeki dengelerin de- ğişmesine yol açmıştır. Bir taraftan Tunus, Mısır, Libya ve Yemen de yönetimler değişirken, diğer taraftan da Orta Doğu da ortaya çıkan devlet dışı silahlı aktörler bölgesel istikrarsızlığı ve kaosu beraberinde getirmektedir. Irak ve Suriye deki gelişmeler sözü edilen bölgesel istikrarsızlığın ve terör örgütlerinin artışında kırılma noktasıdır. Dolayısıyla Arap uyanışının yarattığı domino etkisiyle Suriye krizi, bugün uluslararası çapta bir güvenlik sorunu haline dönüşmüştür. Mart 2011 de halk gösterileriyle başlayıp sonrasında iç savaşa dönüşen Suriye krizi hususunda başta Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve Arap Birliği olmak üzere uluslararası örgütlerin ve küresel güçlerin çözüm girişimleri sonuçsuz kalmıştır. Suriye krizinin iç sa- vaşa dönüşmesinin, bölgesel ve küresel güçlerin dış politikası üzerinde ciddi bir kırılmaya yol açtığı söylenebilir. Ayrıca Suriye de devam eden kaotik ortam, bölgesel güvenlik sorunlarına da neden olmaktadır. Özellikle Esed rejimine karşı savaşan silahlı muhalif grupların tek çatı altında toplanmış olmaması, çeşitli ideolojik emellere hizmet etmesi ve yerel bir güç durumundan bölgesel ve uluslararası güç rekabetinin bir parçasıhaline evrilmesi süregelen iç savaşın müsebbiplerindendir. Çünkü Suriye deki Esed rejiminin ve iç savaşın ömrünün uzaması ülkedeki muhalif silahlı grupların ve IŞİD (Irak Şam İslam Devleti) benzeri terör örgütlerinin artmasına yol açmaktadır. Bu durum Orta Doğu da bölgesel manada bir güvenlik sorunu ve boşluğu yaratmıştır. Suriye deki krizin artık ülke sınırlarını aştığı ve Orta Doğu coğrafyasından öte küresel bir sorun haline geldiği ifade edilebilir. Bu yazının amacı, Suriye iç savaşındaki iç dengelerin nasıl değiş- tiğini ve ülkedeki silahlı muhalif grupların Esed rejimine karşı verdikleri mücadelenin perde arkasına ışık tutmaktır. Ayrıca Suriye krizinin derinleşmesinde veya çözüme kavuşmasında bölgesel ve küresel güçlerin rolüne değinilmeye çalışılacaktır. Suriye deki İç Savaşın İnsani Boyutu Suriye de yaşanan iç savaşın sadece Esed rejimi ile Suriyeli muhalefet grubu arasında bir çatışma olmadığı, aynı zamanda bölgesel ve küresel güçlerin Orta Doğu daki nüfuz rekabetinde Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi (BİLGESAM) Mecidiyeköy Yolu Caddesi, No:10, Şişli -İSTANBUL bilgesam@bilgesam.org Tel: Fax: BİLGESAM Tüm hakları saklıdır. İzinsiz yayımlanamaz. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir.

2 Suriye Krizindeki İç Dinamikler: ÖSO-IŞİD-PYD Denklemi Sayfa 2 önemli ve kilit bir etmen haline geldiği müşahede edilmektedir. Suriye deki iç savaşın dünya düzenine adeta çok kutuplu bir sistemi empoze ettiği görülmektedir. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi nin daimi üyelerinin (ABD, Fransa, İngiltere, Çin ve Rusya) Suriye krizinin çözümü noktasında somut adımlar atmaması, Esed rejiminin ülkedeki iç savaşı sürdürebilmesini sağlamıştır. Bu bağlamda iç savaşın, Suriye deki bölgesel ve küresel güç mücadelesinin bir parçası olmasının yanı sıra ülkedeki muhalefet içerisindeki bölünmüşlüğü de etkilediği söylenebilir. Esed rejimine 2011 yılının Mart ayından bu yana Rusya nın ve İran ın verdiği destek sürerken, rejim karşıtı muhaliflerin içerisindeki güç mücadelesinin derinleştiği de izlenmektedir. Suriye krizinin çözümsüz kalmasından en fazla zarar gören kesim, Esed karşıtı muhalif gruplar ve Suriye halkıdır. Birleşmiş Milletler, Uluslararası Af Örgütü ve Suriye İnsan Hakları Gözlemevi raporlarına göre, Suriye deki iç çatışmalardan ötürü krizin başından günümüze dek hayatını kaybedenlerin sayısı 200 bini aşmıştır. Diğer yandan 6 milyon 500 bin Suriyeli ülke içerisinde evlerini terk etmek zorunda kalmış, 4 milyon Suriyeli ise iç savaştan dolayı ülkelerini terk ederek başta Türkiye olmak üzere Irak, Ürdün, Lübnan, Mısır ve Avrupa ya göç etmiştir. Bunlara ilaveten Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) tarafından, 2015 yılının Temmuz ayında Suriyeli çocuklarla ilgili olarak yayımlanan raporda, uluslararası toplumun gerekli önlemleri almaması halinde Suriyeli mülteci çocukların kayıp kuşak olma riski taşıdıkları belirtilmektedir. Örgüt raporunda 2,7 milyon Suriyeli çocuğun okula gidemediği vurgulanmak- tadır. 1 Öte yandan ülkedeki iç savaş sebebiyle 12 milyon Suriyeli insani yardıma muhtaçtır. Yukarıda belirtilen gelişmeler ışığında Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve uluslararası toplu- mun Suriye de yaşanan iç savaşın insani bilan- çosu karşısında somut adımlar atmaması olduk- ça düşündürücüdür. Amerika Bileşik Devletleri; Irak taki Saddam Hüseyin rejiminin kimyasal silaha sahip olduğu kuşkusuyla Mart 2003 te Irak ı işgal ederken, Esed rejiminin 21 Ağus- tos 2013 tarihinde Doğu Guta da kimyasal si- lah kullanarak 1500 insanın ölümüne sebebiyet vermesi karşısında Suriye ye müdahalede bu- lunmamıştır. ABD nin ve Batılı ülkelerin, Esed rejimine karşı silahlı mücadele veren muhalifleri ılımlı ve radikal olarak iki ana gruba ayırarak ül- kedeki iç savaşı daha da genişlettiğini ifade etmek mümkündür. Suriye Ulusal Koalisyonu nun askeri yapısı olan Özgür Suriye Ordusu (ÖSO), kendisine mali ve askeri yönden yeterli dış destek verilmemesinden ötürü ciddi anlamda bir güç kaybı yaşamıştır. Suriye deki Muhalefetin Askeri Yapısı ve IŞİD Cephesi Esed rejimi ile mücadele eden Suriyeli muhalefe- tin askeri gücü (Özgür Suriye Ordusu ve benzeri örgütler) tarafından kontrol altında tutulan böl- geler 2013 ve 2014 yıllarında rejim ordusunun, IŞİD in ve PYD nin (Partiya Yekîtiya Demokrat) askeri kanadı olan YPG nin (Yekîneyên Parasti na Gel) eline geçmiştir. YPG Suriye nin kuze- 1 arab_ world/ / html#ixzz3gcswypsn,(eri şim: )

3 Suriye Krizindeki İç Dinamikler: ÖSO-IŞİD-PYD Denklemi Sayfa 3 yindeki Kobani, Afrin, el-cezire ve Kamışlı yı, IŞİD ise Rakka ve Deyre-Zur u kontrol altına almıştır. Suriye Ulusal Koalisyonu nun askeri yapısı olan Özgür Suriye Ordusu (ÖSO), kendisine mali ve askeri yönden yeterli dış destek verilmemesinden ötürü ciddi anlamda bir güç kaybı yaşamıştır. Bu durumun temel sebebinin, ABD ile Batılı ülkeler tarafından Suriye deki muhalefetin radikal ve ılımlı olarak farklı şekillerde tanımlanmasıyla birlikte Esed rejiminin, IŞİD in ve el-kaide nin Suriye kanadı olan el- Nusra Cephesi nin güçlenebilmesi için belli bölgeleri mücadele etmeden söz konusu unsurlara bırakması olduğu ifade edilebilir. Bütün bu gelişmeler değerlendirildiğinde rejimin ordusuna karşı verilen mücadelede, Suriye muhalefeti içerisindeki ayrışmanın keskinleşmesinden ve bölgesel-küresel güçlerin rekabetinden dolayı başarı sağlanamamıştır. Esed rejimine destek veren İran ın ve Rusya nın Suriye iç savaşı sürecinde de bu tutumlarını devam ettirirken Suriye Ulusal Koalisyonu na ve Özgür Suriye Ordusu na destek veren ülkeler arasındaki nüfuz mücadelesi Suriye deki muhalefetin iç dinamiklerine olumsuz yansımıştır. Örneğin Rusya, İran ve Hizbullah yalnızca Esed rejimini desteklerken, Suriyeli muhalifleri destekleyen ve finansa eden ülkeler ise, tek bir muhalif gruptan ziyade kendilerine yakın hissettikleri farklı muhalif gruplara destek vermiştir. Bu durumun Suriye muhalefetindeki iç ayrışmayı tetiklediği ifade edilebilir. Suriye de 2015 yılının Ocak ayından itibaren rejime karşı savaşan si- lahlı gruplara destek veren ülkelerin (Türkiye, Suudi Arabistan, Katar) kendi güdümlerindeki tugay ve birliklerin bazı bölgelerde askeri koalisyon kurmalarını sağladığı görülmektedir. Bu bağlamda 24 Mart 2015 tarihinde Suriyeli mu- halifler, İdlib in rejim güçlerinden kurtarılması amacıyla el-fetih Ordusunu kurmuştur. Bu güç İdlib in Kurtuluşu operasyonu adı altında 28 Mart ta kentin merkezini kontrol etmiştir. 2 El- Fetih Ordusunu oluşturan silahlı gruplar üç ana akıma ayrılmaktadır: İslami, Selefi ve diğer irili ufaklı yerel gruplar. El-Fetih Ordusu, çatısı al- tında yer alan silahlı gruplarla -el Nusra Cephe- si, Ahrar el-şam, Cund-ul Aksa, Feylak el-şam, Ecned el-şam, Ceyşül Sünnet, Liva el-hak ve Sukur el- Şam- tesis edilen askeri bir yapıdır. 3 El- Fetih Ordusu 25 Nisan da el-nasır (Zafer) operasyonunu başlatarak, İdlib e bağlı en önem- li kent olup Suriye nin kuzeybatısında yer alan Cisr el-şuğur u kontrol etmiştir ki bu kent Türki- ye sınırına 20 kilometre uzaklıkta olup Halep in 104 kilometre doğusunda yer almasından dolayı stratejik öneme sahiptir. Yukarıda sözü edilen gelişmeler dikkate alınarak el-fetih Ordusunun Suriye deki muhalefete des- tek veren ülkelerin (Türkiye, Suudi Arabistan ve Katar) uzlaşması sonucunda teşkil edildiği söylenebilir. Özellikle bölgede cereyan eden ha- diseler doğrultusunda Suriye nin iç dengelerin- de de değişim söz konusudur. Suudi Arabistan Kralı Abdullah ın 21 Ocak ta hayatını kaybet- mesinin ardından Riyad yönetimini 23 Ocak ta devralan Kral Selman Bin Abdulaziz el-suud un Suriye deki iç dengeleri de etkilediğini ifade et- mek mümkündür. Kral Selman ın Yemen deki Husiler e karşı 26 Mart ta başlattığı Kararlılık Fırtınası operasyonunun Suriye muhalefeti içe- 2 com/watch?v=ydjx1a_4tkm,(erişim: ) 3

4 Suriye Krizindeki İç Dinamikler: ÖSO-IŞİD-PYD Denklemi Sayfa 4 risindeki iç dinamiklere ve güç mücadelesine yeni bir boyut kazandırdığı görülmektedir. Suriye muhalefetine destek veren Türkiye, Suudi Arabistan ve Katar, Esed rejiminin devrilmesini amaçlayan Suriye deki muhalif yapının tek çatı altında birleşmeden kazanım elde edilemeyeceğinin farkına varmıştır. Aslında Suriyeli muhalif gruplara destek veren ülkelerin temel amacı, Esed rejiminin devrilmesi olsa da stratejilerin belirlenmesi konusunda fikir ayrılığına düştükleri gözlemlenmektedir. Bu bağlamda 2 Temmuz 2015 tarihinde Suriyeli muhalifler Halep in kurtarılması için el-fetih Ordusunun devamı olarak Ensar-ul Şaria adı altında ittifak kurmuşlardır. Ensar-ul Şaria oluşumuna destek verenler arasında; Nusra Cephesi, Ahraru Şam, Ensar ed Din, Fevc Evvel, Liva Sultan Murad (Türkmen), Ensar Hilafe, Ebu Amara gibi muhalif gruplar vardır. Akabinde muhalifler, Halep i kurtarmak için 4 bin 500 kişiyle Ensar-ul Şaria operasyonu adı altında saldırılara başlamıştır. Tüm bu gelişmelere bakılarak, Esed in devrilebilmesi için ılımlı muhalif grupların, Suriye deki savaşta mücadele eden diğer silahlı gruplar ile tek çatı altında savaşmaktan başka seçeneklerinin kalmadığı söylenebilir. Çünkü muhalif güçlerin hem bölgesel rekabet denkleminden hem de kendi içlerindeki bölünmüş yapıdan mütevellit birbirleriyle çatışmalarının derinleşmesi hem uluslararası desteği hem de kontrol altına aldıkları bölgeleri kaybetmelerine neden olmaktadır. Bu tablo Esed in yönetimde kalmasının yanı sıra uyguladığı stratejilerin başarılı olmasını ve hatta IŞİD gibi radikal unsurların güçlenmesini beraberinde getirmektedir. Bu nedenle Suriye muhalefetinin radikal, ılımlı veya karşıt gruplar şeklinde tanımlamalar yapmaksızın belirli bölgelerdeki farklı unsurlarla birleşmek zorun- luluğunu hissetmeye başladığı görülmektedir. El-Fetih Ordusunun tesis edilmesinin, el-nusra Cephesi ve Özgür Suriye Ordusu açısından şu dikkat çekici sonuçları doğurabileceği belirtile- bilir: 1. ÖSO nun el-fetih Ordusuna destek verme- si veya çatısı altında bulunan bazı birliklerin radikal gruplarla hareket etmesi uluslararası toplum nezdinde imajını zedeleyebilir. Bu se- beple el-fetih Ordusunun kurulması; el-nusra Cephesi nin, el-kaide terör örgütünün Suriye kolundan ziyade ülkenin belirli bölgelerindeki yerel halktan destek alabilmesine yol açabilir. Başka bir ifadeyle yıllarından beri rejime karşı ciddi bir zafer elde edemeyen Özgür Suriye Ordusu nun İdlib de ve Halep kırsalında el-fetih Ordusunun çatısı altında kontrol ettiği bölgeleri, el-nusra Cephesi nin desteği ve gücü neticesinde kazandığı görüntüsü verebilir. Bu durum el-nusra Cephesi ne yerel halk nezdinde destek ve sempati kazandırabilir. Suriye deki silahlı muhalif güçler adına el-fetih Ordusu, Esed rejimine karşı başarı elde ettikçe Özgür Suriye Ordusu nun geri planda kalacağı kuvvetle muhtemeldir. 2. Suriye deki silahlı muhalif güçler adına el- Fetih Ordusu, Esed rejimine karşı başarı elde ettikçe Özgür Suriye Ordusu nun geri planda kalacağı kuvvetle muhtemeldir. Ayrıca Özgür Suriye Ordusu çatısı altında savaşan irili ufaklı silahlı grupların, el-fetih Ordusunu benimsemesi de Özgür Suriye Ordusu nun zayıflamasına neden olabilir. Şu noktaya değinmek gerekir ki el-fetih Ordusunun başarılı olması durumunda

5 Suriye Krizindeki İç Dinamikler: ÖSO-IŞİD-PYD Denklemi Sayfa 5 Özgür Suriye Ordusu na destek veren ülkelerin Suriyeli muhalifler üzerindeki etkisi azalabilir. 3. ABD nin Türkiye ve Ürdün de başlattığı eğitdonat programı kapsamında muhalif gruplar dışında el-fetih Ordusu da söz konusu programa dâhil edildiği takdirde, Özgür Suriye Ordusu ve diğer silahlı gruplar arasında güç mücadelesi başlayabilir. Bu sebeple el-fetih ordusu çatısı altında Suriyeli muhaliflerin ittifak kurması, kısa vadede Esed rejimine karşı bir başarı elde edilmesini mümkün kılabilir. Fakat el-fetih Ordusunun çatısı altında birleşen silahlı gruplar arasında orta vadede, kontrol ettikleri bölgelere ilişkin olarak muhtemel çatışmalar yaşanabilir. Zira el-fetih Ordusunun kontrol ettiği İdlib te ve Cesr el-şuğur da selefi ve cihadi hitapların ön plana çıktığı görülmektedir. Aslında el-fetih Ordusu, silahlı Suriyeli muhalifler arasında kurulan bir ittifak niteliğindedir. Söz konusu askeri yapı ilerideki dönemlerde eğer siyasi ve askeri yönden bir uzlaşmaya dönüştürülemezse ne Esed rejimine ne de IŞİD e karşı başarı sağlanabilir. Yukarıda belirtilen gelişmeler ışığında, el-fetih Ordusunun kurulmasının ardından rejim ordusuna karşı mücadele eden muhalif grupların tek çatı altında birleştikleri görüntüsü verilse de İdlib te, Halep te ve Suriye nin güneyinde bölgesel bir ittifakın ötesine geçilemeyeceği ifade edilebilir. Çünkü ittifakı oluşturan silahlı muhalif gruplar içerisindeki; keskin ideolojik ayrışmalar ve iç savaşın başlangıcından beri birbirleriyle çatışma halinde oldukları gerçeği düşünüldüğünde muhalif güçlerin böylesi bir ittifakı uzun süre devam ettirebilmeleri zordur. Örneğin el-nusra Cephesi, Özgür Suriye Ordusu ile uzun bir süre çatışmıştır. Ancak IŞİD in Suriye de Rakka yı kontrol etmesi ve ülkedeki ilerleyişini sürdür- mesiyle birlikte el-nusra Cephesi nin el-fetih Ordusuna katılmaktan başka seçeneğinin kalmadığı söylenebilir. Bu nedenle Suriyeli muhalifler arasında kurulmuş el-fetih ordusunun hem ülkedeki hem de bölgedeki iç dengelerin değiştiğini göstermesi anlamında önemli bir işaret olduğu düşünülebilir. IŞİD-YPG ve Muhalifler Denklemi PKK nın Suriye uzantısı olan PYD nin askeri kanadı YPG, 19 Haziran 2015 tarihinde IŞİD in kontrolündeki Tel-Abyad ı ele geçirmiştir. YPG, Suriye nin kuzeyindeki muhaliflerin oluşturduğu Burkan el-fırat adı altındaki askeri örgütün, Liva el-tahrir tugayının ve IŞİD ile mücadele etmek amacıyla ABD nin öncülüğünde kurulmuş uluslararası koalisyon uçaklarının hava operasyonları ile Tel-Abyad ın kontrolünü IŞİD den alabilmiştir. PYD nin Suriye nin kuzeyinde kurduğu Kobani, Afrin ve el-cezire kantonlarının, Esed rejimine karşı savaşan muhalif gruplar arasındaki dengeyi değiştirdiği görülmektedir. Aslında IŞİD ve YPG nin, Suriye nin kuzeyini ve kuzeydoğusunu kontrol etmesi Esed rejimine karşı savaşan Özgür Suriye Ordusu ve benzeri muhalif güçlerin zayıflamasına yol açmıştır. Bu tablonun ortaya çıkmasındaki nedenler şu şekilde sıralanabilir: 1. PYD ne Esed rejimiyle savaşmış ne de Suriye muhalefeti içerisinde yer almıştır. Bu durum Esed rejiminin elini kuvvetlendirmiştir. Çünkü Esed in Kürtlerle olan cephesi PYD/YPG den dolayı kapatılmıştır. Başka bir ifadeyle, YPG nin Esed rejimiyle çatışması gerekirken Özgür Suriye Ordusu ve diğer muhalif gruplarla çatışmaya girdiği unutulmamalıdır. Hatta PYD, Kuzey Irak Kürt Yönetimi Başkanı Mesud Barzani nin des-

6 Suriye Krizindeki İç Dinamikler: ÖSO-IŞİD-PYD Denklemi Sayfa 6 teğiyle kurulan Suriye Kürt Ulusal Konseyi ne karşı da sert tutum sergilemiştir. PYD nin 2011 yılının Temmuz ayında Erbil de ve 2014 yılının Ekim ayında Dohuk ta, Suriyeli Kürt partiler ile imzalamış olduğu deklarasyonun koşullarına uymadığı da söylenebilir. PYD, Esed e karşı Suriye muhalefetine destek sunan Kürt partilerinin yetkililerini zaman zaman tutuklamış veya kurduğu kantonlara üyelerinin girişlerini yasaklamıştır. 2. PYD nin, Esed rejimine karşı mücadele eden Suriyeli muhalifler herhangi bir başarı sağlamamışken ülkenin kuzeyinde kantonlar kurması iç dengelerin değişmesine yol açmıştır. Bilhassa kontrol ettiği bölgelerdeki Esed rejimi karşıtı tüm eylemleri Kürtlere yasaklaması; Esed-PYD dolaylı ittifakının bir göstergesi olarak düşünülebilir. Şu noktaya vurgu yapmakta yarar vardır: PYD nin Suriye nin kuzeyinde güçlü olması, bölgedeki Kürtlerden aldığı destekten kaynaklanmamaktadır, sadece YPG gibi güçlü bir silahlı örgütün varlığından dolayı bölgeyi kontrol etmiş durumdadır. PYD nin ülkenin kuzeyinde oluşturduğu kantonlar, Suriyeli Kürt partilerce meydana getirilmiş ittifak neticesinde kurulma- mıştır. Dolayısıyla PYD nin Esed rejimine karşı savaşmamasının bir diğer sebebi, Şam yöneti- mine destek veren İran, Rusya ve Çin in yardı- mını alabilmek şeklinde ifade edilebilir. Aslında Kobani nin IŞİD in kontrolüne geçmesinin ar- dından PYD nin, Suriyeli Kürtler arasında en baskın gurup haline geldiğini söylemek mümkündür. Bu nedenle Kobani deki gelişmelerin, IŞİD in düzenlediği saldırılarla birlikte PYD nin Suriye de meşrulaşmaya başlamasına yol açtığı değerlendirilebilir. Çünkü IŞİD e karşı savaşmak amacıyla başta ABD olmak üzere PYD ye batıdan ciddi ölçekte silah ve mali destek gelmiştir. Bu çerçeveden bakıldığında IŞİD in Suriye de ilerlemesi ve PYD nin ülkenin kuzeyinde kantonlar kurması, Esed rejiminin Suriyeli muhaliflere karşı hem elini güçlendirmekte hem de yönetimde kalmasını sağlamaktadır. Suriye deki iç savaşın uzamasının ülkede farklı cephelere yol açtığı aşikârdır. Esed rejimine karşı silahlı mücadele veren Suriyeli muhaliflerin IŞİD-rejim ordusu ve diğer radikal gruplarla çatışmak zorunda kalması ister istemez Suriye deki iç savaşı derinleştirmektedir. Suriyeli muhaliflerin çeşitli unsurlardan oluşması ve hiçbir muhalif gücün tek başına muhatap olarak kabul edilmemesi, Esed rejiminin devrilmesini hedeflemekte olan bölgesel ve küresel güçlerin işini zorlaştırmaktadır. Bu bakımdan Suriyeli muhalif güçlerin, siyasi ve askeri manada yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. IŞİD in Suriye de güçlenmesinin yanı sıra ülkedeki iç savaşın, Mart 2011 den bu yana devam etmesinin insani dramı arttırmaktan başka bir sonuç vermeyeceğini/veremeyeceğini uluslararası toplumun anlaması gerekir. BM nin her ay Suriye deki iç savaşın çözümü için atılması gereken somut adımlar doğrultusunda bir yol haritası belirlemek yerine yalnızca ülkedeki insani kaybı raporlayıp açıklaması da doğru bir tavır değildir. Sonuç: IŞİD in Haziran 2014 te Irak ın en büyük ikinci kenti Musul u kontrol etmesi, Yemen deki Husiler e karşı Suudi Arabistan öncülüğünde kurulan koalisyon ve İran ın 14 Temmuz da P5+1 (ABD, Rusya, İngiltere, Fransa, Çin ve Almanya) ülkeleri ile vardığı nükleer anlaşması Orta Doğu daki dengeleri değiştirebilecek önemli gelişmelerdir. İran, Batılı ülkelerle nükleer anlaşmayı imzalasa da Suriye deki Esed rejimine

7 Suriye Krizindeki İç Dinamikler: ÖSO-IŞİD-PYD Denklemi Sayfa 7 yönelik desteğini sürdürecektir. Bu sebeple Suriye deki iç savaşın tarafları (Rejim, muhalifler, PYD ve IŞİD) arasındaki dengelerin kısa vadede değişmeyeceği söylenebilir. Bilhassa IŞİD in Musul u kontrol etmesinin ardından ülkedeki ilerleyişini sürdürmesi ve Suriye de rejime destek veren Şii milis güçlerin (Abu Fadıl Abbas birlikleri gibi) Irak a geri dönmesi; muhaliflere karşı, Esed ordusunun İdlib gibi bölgeleri kaybetmesindeki temel nedenlerdendir. Öte yandan Suriye deki iç savaşın çözümü için Esed rejimi ile muhalif güçler arasında olası bir siyasi uzlaşmanın sağlanmasının, bölgesel ve küresel güçler arasındaki konsensüse bağlı olduğu söylenebilir. Suriye krizinin küresel denklemde; ABD-Rusya ve bölgesel denklemde ise Türkiye, Suudi Arabistan, Katar, İran arasındaki bir anlaşma ile çözüme kavuşması mümkündür. Söz konusu anlaşma sonrasında, daha önce düzenlenmiş Cenevre 1 ve 2 Konferansları na ek olarak Tahran ın da katılımıyla 3. Cenevre Konferansı nın gerçekleştirilmesi Suriye deki iç savaşın yatıştırılması noktasında yeni bir çıkış yolu olabilir. Suriye krizinin çözümü hususunda söz konusu konferansın başarılı olabilmesi için Suudi Arabistan ile İran ın aralarındaki güç mücadelesini arka plana atması gerekmektedir. Özetlemek gerekirse, uluslararası koalisyonun düzenlediği hava operasyonları ile IŞİD e karşı Suriye de yürütülmekte olan mücadelenin başarıya ulaşabilmesinin en önemli ayağı ülkedeki iç savaşın bitirilmesinden geçmektedir. IŞİD ile mücadele ederken Suriye krizinin sürüncemede bırakılması, uluslararası camianın örgüte karşı başlattığı savaşın ciddiyetine gölge düşürmektedir.

8 Suriye Krizindeki İç Dinamikler: ÖSO-IŞİD-PYD Denklemi Sayfa 8 BİLGESAM Hakkında BİLGESAM, Türkiye nin önde gelen düşünce kuruluşlarından biri olarak 2008 yılında kurulmuştur. Kar amacı gütmeyen bağımsız bir sivil toplum kuruluşu olarak BİLGESAM; Türkiye deki saygın akademisyenler, emekli generaller ve diplomatların katkıları ile çalışmalarını yürütmektedir. Ulusal ve uluslararası gündemi yakından takip eden BİLGESAM, araştırmalarını Türkiye nin milli problemleri, dış politika ve güvenlik stratejileri, komşu ülkelerle ilişkiler ve gelişmeler üzerine yoğunlaştırmaktadır. BİLGESAM, Türkiye de kamuoyuna ve karar alıcılara yerel, bölgesel ve küresel düzeydeki gelişmelere ilişkin siyasal seçenek ve tavsiyeler sunmaktadır. Yazar Hakkında Mart 2011 den beri BİLGESAM Orta Doğu araştırmaları uzmanı olarak çalışan Ali Semin, Orta Doğu siyaseti, Türkiye nin Ortadoğu politikası, Türk-Irak ilişkileri, Irak ın iç ve dış politikası, kuzey Irak ın siyasi yapısı, Türkmenler, Iraklı Kürtlerin bölgesel ve küresel güçlerle ilişkileri, Körfez ülkeleri, İran, Suriye, Libya, Mısır, Tunus, Filistin sorunu, Hizbullah ve Hamas konularıyla ilgilenmektedir. Semin, 2012 yılından itibaren Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler doktora programına devam etmektedir..