Nükleer enerji. Hayýr, teþekkür ederiz, istemiyoruz! KÜRESEL ISINMAYI DURDUR DÜNYAYI DEÐÝÞTÝR

Transkript

1 Nükleer enerji Hayýr, teþekkür ederiz, istemiyoruz! KÜRESEL ISINMAYI DURDUR DÜNYAYI DEÐÝÞTÝR KEG

2 2 A KP hükümeti 3 nükleer santral yapmak için ýsrar ediyor. Seçimlerden önce nükleer santral yapýmýna izin veren yasa o zamanki cumhurbaþkaný tarafýndan biçimsel nedenlerle reddedilmiþti. Seçimlerden sonra nükleer santral yasasý yeniden gündeme geldi. Hükümet 3 yeni santral yapýmýný planlýyor. AKP hükümetine göre nükleer santrallar hem ucuz, hem güvenli, hem de küresel ýsýnmaya karþý büyük bir önlem, çünkü nükleer santralleri atmosfere karbondioksit salýmý yapmýyorlar. Hükümet ayrýca yeni nesil santrallerin daha güvenli olduðunu savunuyor. Aslýnda hükümet, dünyanýn birçok yerinde nükleer lobilerinin anlattýðý yalanlarý tekrarlýyor. Ucuz deðil Herþeyden önce nükleer santral yapýmý ucuz deðil. Bir hidro elektrik santralinin maliyeti kw baþýna dolar, kömürle çalýþan bir termik santralin maliyeti kw baþýna dolar, doðalgazla çalýþan bir enerji santralinin maliyeti kw baþýna dolar. Nükleer santralin maliyeti ise kw baþýna ila dolar arasýnda. Santral yapým maliyetleri Hidro Kömür Doðalgaz Nükleer kw baþýna maliyetler Yani nükleer santral yapýmý çok pahalý. Kaldý ki bu maliyete nükleer santralin sökümü ve atýklarýn yalýtýlmasý harcamalarý dahil deðil. ABD yönetimlerine yakýnlýðý ile bilinen bir ekonomist olan C. Komanoff þu tesbiti yapýyor: 5,4 trilyon kilovat/saat nükleer enerji üretmek için 389 milyar dolar harcamýþtýr. Bu da kilovat saat baþýna ortalama 7.2 sent yapýyor. Ayný dönemde, kömür ve doðalgazdan elde edilen elektriðin maliyeti ise kilovat/saat baþýna yaklaþýk 4 senttir. Nükleer atýk sorunu ise baþlýbaþýna hem büyük saðlýk sorunlarý demek hem de nükleer enerjinin maliyetini çok büyük ölçüde artýrmakta. ABD de bugün 109 nükleer santral var. Bunlar her gün 6 ton yeni nükleer atýk üretmekteler. Bu 109 santral bugüne kadar 30 bin ton atýk üretmiþ durumda. ABD bu atýklarý ne yapacaðý konusunda 4.2 milyar dolar harcadý, ama henüz hiçbir çözüm de üreteme-

3 di. Amerika da ki Three Mile Island reaktöründe patlama olduðunda dünyanýn önde gelen ekonomi dergilerinden Forbes 2 milyar dolara reaktör yapýldý, 1 milyar dolara yarattýðý pislik temizleniyor diyor ve nükleer santral yapýmýný en büyük akýlsýzlýk olarak deðerlendiriyordu. Nükleer atýklar Nükleer santrallerde kullanýlan maddenin çýkarýlmasýndan baþlayarak her aþamada yoðun bir radyasyon insanlýðýn üzerine çökmektedir. Tüm nükleer santrallerin yaklaþýk dörtte birine sahip olan ABD de 3 milyon 510 bin 560 metreküp radyoaktif atýk var. Bu atýklarýn saklanmasý için çok çeþitli projeler var, ama bunlarýn hiçbiri akýl karý deðil. Bu nedenle radyoaktif atýklar çok büyük bir felaket potansiyeli ile ortada durmaktadýr. Nükleer tehlike Bugün dünyada 443 nükleer enerji santrali var. Bunlarýn 204 ü 20 yýldýr iþletilmekte ve ömürlerinin sonuna yaklaþmaktalar. 24 tanesi ise henüz yapým aþamasýnda. Ne var ki dünyanýn sanayileþmiþ birçok ülkesinde nükleer santraller kapatýlmakta. Çoðunda ise artýk yeni nükleer santraller yapýlmamakta. Çernobil felaketi nükleer santrallerin kapatýlmasýnda önemli bir rol Radyasyon ve insan saðlýðý Nükleer enerji kabul edilemez çünkü insanlarda kaçýnýlmaz olarak kanser ve genetik hasarlara yol açar. Bilerek, rastgele ve kitlesel bir cinayettir. Radyasyon kansere yol açý- yor. Gerek nükleer santrallerde kullanýlan plutonyumun çýkarýlýþýnda, gerek santrallerin çalýþmasý sýrasýnda atmosfere saldýklarý radyasyon büyük bir saðlýk sorunu. Nükleer santrallara yakýn bölgelerde oturanlar arasýnda triod sorunlarý, göðüs kanseri vakalarý çok yoðun. Bir de Çernobil veya Three Mile Island reaktöründe olduðu gibi kazalar olduðunda kanser olaylarýnda ve kanserden dolayý can kaybýnda muazzam büyük bir sýçrama görülmekte. Radyasyon insan hücrelerini ya hemen öldürmekte ya da gizli bir kuluçka döneminin ardýndan tahrip olmuþ hücreler hýzla çoðalarak bir ur oluþturmakta. Buna kanser denmekte. 3

4 4 oynadý yýlýna kadar 68 i Avrupa da, 23 ü ABD de, 7 si Kanada da 12 si ise Japonya ve Uzakdoðu ülkelerinde olmak üzere 110 nükleer santral kapatýldý. Ýtalya, Çernobil kazasýndan sonra tüm nükleer santrallerini kapattý ve bir daha yenisini inþa etmedi. Almanya ve Ýsveç te yeni santrallein kurulmasýna izin verilmedi. Almanya tüm nükleer santrallerini 2022 ye kadar, Ýsveç ise 2012 yýlýna kadar kapatma kararý aldý. Belçika da da 2002 yýlýna kadar elektriðin yüzde 50 sini saðlamakta olan nükleer santrallarý kapatma kararý alýndý. Ýspanya nükleer santral programýný durdurdu. Avusturya da inþaatý tamamlanan tek nükleer santral halk oylamasý sonucu çalýþmaya baþlamadan kapatýldý. ABD de ise 1978 yýlýndan beri hiçbir yeni nükleer santral kurulmadý. Çernobil kazasýna kadar Almanya da nüfusun yüzde 44 ü nükleer santrallare karþý çýkarken, Çernobil den sonra bu oran yüzde 82 ye çýktý. Ýngiltere de ise bu oran yüzde 65 den yüzde 83 e çýktý. Nükleer karþýtlarý Fransa da da yüzde 59. AKP hükümeti nükleer santrallerin güvenli olduðunu söylerken ABD ve AB ülkeleri aldýklarý kararlarla tam tersini söylüyorlar. Bu ülkelerde kamuoyuda nükleer enerjiye büyük ölçüde karþý. Varolan 443 nükleer santral ABD nin Hiroþima ya attýðý bombanýn 1000 katý deðerinde radyasyon içermekte. Türkiye de nükleer santrallerin yapýlmasýný isteyen hükümet artýk

5 5 Çernobil faciasý 26 Nisan 1986 da Ukrayna nýn Çernobil kentindeki nükleer santralýn dördüncü reaktörü patladý. Yetkililer ilk 24 saat olayý açýklamadýlar ve dolayýsýya çevre de hiçbir önlem alýnamadý. Son araþtýrmalara göre Çernobil felaketi sonucunda en az 500 bin kiþi yaþamýný hemen ya da bir süre sonra yitirdiler. Rusya, Ukrayna ve Beyaz Rusya da 5 milyon insan yoðun radyasyonla karþýlaþtý. Patlamada ortaya çýkan radyasyon ABD nin Hiroþima ya attýðý bombadan çýkan radyasyondan 400 defa daha fazlaydý. Ukrayna da yaþayan 3.3 milyon insanýn yüzde 7 si Çernobil nedeni ile kansere yakalandý. Beyaz Rusya topraklarýnýn yüzde 99 u radyasyondan etkilendi. Bu topraklarýn dörtte biri tarým için kullanýlamaz olarak tesbit edildi. Gene Beyaz Rusya da her yýl 1000 çocuk tiroid kanserinden ölmekte. Çernobil gibi kazalarýn olmayacaðýný iddia ediyor. Oysa bu doðru deðil. Sadece Ýngiltere de yýllarý arasýnda Ýngiltere hükümetlerinin kabul ettiði 57 olay oldu. Sadece 1 yýl içinde ABD de ise bir faciaya yol açabilecek 169 olay yaþandý. Ayný yýl gene ABD de 3 bin teknik sorun, 430 acil durum kapatmasý yaþandý ve çalýþanlar 104 bin kez radyasyona maruz kaldýklarýný rapor ettiler. Sera gazlarý ve nükleer enerji Nükleer santrallerle ilgili bir büyük yalan ise bunlarýn sera gazý çýkarmadýklarý. Ýlk bakýþta doðru gibi görünen bu iddiayý Türkiye de de hükümet

6 6 tekrarlýyor. Gerçekten de nükleer santral çalýþýrken atmosfere sera gazlarý salmýyor ama nükleer santrallerde kullanýlan madenlerin çýkarýlmasý, taþýnmasý ve atýklarýnýn saklanmasý hesap edildiðinde görülüyor ki atmosfere çok yoðun sera gazý salýnýmý da var. Merkezi Ýngiltere de olan bir sivil toplum kuruluþunun yaptýðý bir araþtýrmaya göre bir nükleer santralýn yapýmý, madenin çýkarýlmasý ve santrale getirilmesi, iþlenmesi ve ardýndan atýðýn taþýnmasý ve bir yere depolanmasý sýrasýnda çýkan sera gazlarý bir rüzgar deðirmenine göre yüzde 50 daha fazla. 1 gigavat/saat elektrik üretebilmek için yüzde 3 oranýnda zenginleþtirilen 30 ton uranyum yakýtý için 650 bin ton cevher çýkarmak gerekiyor. Dünyanýn en büyük uranyum madeni Güney Avustralya da. Bu Nükleer kazalar Bugüne kadar 1000 in üzerinde ciddi nükleer kaza oldu. En önemlileri þunlar: 1952: Kanada 1953: New York 1957: Liverpool, Ýngiltere, 300 kilometre karelik bir alana radyasyon yayýldý. Güney Urallar da Sovyet silah fabrikasýnda nükleer patlama 1976: Greifswald, Almanya, Lubmin Nükleer santralý neredeyse patyacaktý. 1979: Three Mile Island reaktörü soðutma sistemi bozuldu, havaya çok miktarda radyasyon yayýldý. 1986: Çernobil, Ukrayna. Yüzbinlerce insan öldü, milyonlarca insan radyasyona maruz kaldý ve radyasyondan etkilendi. 1987: Brezilya, 244 kiþi kanser tedavi merkezindeki arýza nedeniyle aþýrý radyasyona maruz kaldý. 1997: Japonya da Tokaimura nükleer yakýt üretme santralýnda olan bir patlama sonucunda çevreye normalin 20 bin ila 100 bin katý fazla radyasyon yayýldý. 1999: Tokaimura, Japonya da uranyum iþleyen bir reaktörde patlama oldu. 2004: Mihama Japonya da radyasyon kaçtý. 4 iþçi derhal öldü. 2007: Kashiwazaki, Japonya, deprem sonrasýnda nükleer santraldan çok miktarda radyasyon kaçtý.

7 maden bölgenin en büyük karbondioksit üreticisi ve bölgede kullanýlan elektriðin dörtte birini tüketi- yor. Tabii çevreyi kirletmesi ve radyasyon yaymasý da bunlarýn üstüne eklenmeli. Alternatif ne? Küresel ýsýnmanýn olup olmadýðý artýk tartýþýlýr bir konu olmaktan çýktý. Küresel ýsýnmanýn insan ürünü olduðu da artýk pek tartýþýlmýyor. Þimdi tartýþýlan ne yapýlacaðý. Küresel ýsýnmaya neden olan sera gazlarý salýnýmýnda en önemli pay enerji santrallarýnýn. Kömür, petrol ve doðalgaza dayalý enerji santrallarýnýn yerine rüzgar ve güneþe dayalý santrallar kurmak gerekiyor. Bu çok acilen gerçekleþtirilmeli. (Nükleer santrallerin ise bir çözüm olmadýðý baþtan beri anlatýlmakta.) Enerji kullanýmýnda da çok acil önlemler almak gerekiyor. En büyük enerji kaybý, enerji nakil hatlarýnda 1 gigavat/saat elektrik üretimi için... Nükleer santralda 1 gigavat/saat elektrik enerjisi üretebilmek için toplam 1343 gigavat/saat enerji gerekiyor. Ayrýca bu süreçte 427 bin ton CO 2 salýnýmý yapýlýyor. 7 gerçekleþiyor. Uzak mesafelerden gelen elektrikte büyük kayýplar oluyor. Enerji tasarrufu için kiþisel önlemler de önemli ama sanayi bireylere oranla karþýlaþtýrýlamayacak kadar büyük oranda enerji tüketiyor. Elektriðin yerel üretimi bu kaybý ortadan kaldýrmanýn baþlýca yolu. Öte yandan binalarýn ýsýyý korumak için yeterince izole edilmemiþ olmasý da büyük miktarda enerji kaybýna yol açýyor. Bu nedenle binalarýn kamu kurumlarý tarafýndan izole edilmesi gerekir. Ýkinci bir sera gazý üreticisi ise hava ve kara taþýmacýlýðý. Her ikisine karþý raylý taþýmacýlýðýn geliþ- tirilmesi gerekiyor. Yaygýn, etkili bir raylý taþýmacýlýk karbondioksit salýmý açýsýndan çok daha etkisiz olmasýnýn yaný sýra daha güvenli ve daha hýzlý. Ayrýca daðýtým araçlarý trafiðin çok önemli bir kýsmýný oluþturuyor. Bu nedenle yerel maddelerin tüketimi çok önemli. Ayný þekilde insanlarýn çalýþtýklarý yerlere yakýn oturmasýný saðlayacak önlemler, buna baðlý olarak yaya yollarýna karayollarý yapýmýndan daha büyük önem verilmesi, bisiklet kullanýmýnýn her yolla özendirilmesi de küresel ýsýnmaya karþý ciddi önlemler. Küresel ýsýnmaya karþý mücadele edenler bütün bunlarla birlikte Türkiye de hükümetin Kyoto anlaþmasýný imzalamasýný da istiyorlar. ABD, Tükiye ve birkaç ülke dýþýnda

8 dünyanýn bütün ülkelerinin imzaladýðý Kyoto Anlaþmasý açýk ki küresel ýsýnmaya, iklim deðiþimine karþý yeterli bir çözüm deðil, ama bir ilk adým. Fakat, daha önemlisi ülkelerin Kyoto Protokolü nü imzalamasý beraberinde iki þeyin kabulünü getiriyor: 1) Küresel ýsýnma, insan faaliyetinin ve kapitalizmin ürünüdür, 2) Ýmzacý ülke yukarýdaki kabulün sonucu olarak küresel ýsýnmadan sorumlu olduðunu ve tedbirler almasý gerektiðini kabul etmektedir. Bu kabullerin üzerine hükümetlerden yeni reformlar istemek mümkün hale gelmektedir. Bu yasa uygulanmamalý Meclisin kabul ettiði nükleer enerji yasasý santrallerin kurulacaðý bölgeler ve tüm ülkenin tehlike altýna girmesi demek. Ýnþaatlarý yýl sürecek, tüm enerji üretme biçimlerinden daha pahalý olacak ve iþletmeye açýldýktan sonra tüm enerji üretimi içindeki payý gene de çok küçük olacak. Nükleer enerji büyük bir tehlike ve bu yasanýn uygulanmasý yani nükleer santrallarýn yapýlmasý mutlaka durdurulmalýdýr. Küresel Eylem Grubu (KEG) küresel ýsýnmaya ve nükleer santrallerin yapýmýna karþý mücadele ediyor. KEG aktivistleri hükümet nükleer santral yapýmýný durdurduðunu ilan edinceye kadar mücadeleye devam edecekler. Katýlýn, birlikte nükleer santrallara karþý mücadele edelim. KEG - Küresel Eylem Grubu www. kureseleylem.org Enternasyonal Sosyalizm, Özel Sayý, Aralýk 2007, Uluslararasý Tanýtým ve Yayýncýlýk Ltd. Þti., Sahibi: Özden Dönmez, Sorumlu Yazý Ýþleri Müdürü: Volkan Akyýldýrým, Adres: Bekar Sokak, 16/2, Beyoðlu-Ýstanbul, Baský: Yön Matbaasý, Yerel süreli yayýn, iki ayda bir yayýnlanýr