HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU HUKUKİ MÜZAKERE TOPLANTILARI KASIM 2013 ŞANLIURFA

Transkript

1 HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU HUKUKİ MÜZAKERE TOPLANTILARI KASIM 2013 ŞANLIURFA Grup Adı Grup Konusu Grup Başkanı : Ceza Hukuku / 2. Grup : Hırsızlık - Yağma- Dolandırıcılık- Evrakta Sahtecilik Suçları : Hüseyin Karagöl (Yargıtay Üyesi) Grup Sözcüsü : Hasan Sayar (Şanlıurfa C.Savcısı ) Raporlama Heyeti :1-Hasan Sayar (Şanlıurfa C.Savcısı) 2-Nurettin Dalgıç (Gaziantep Hakimi) 3-Zeynal Abidin Ulu (İskenderun C.Savcısı) 4-Cengiz Güler (Malatya C.Savcısı) A) HIRSIZLIK VE YAĞMA SUÇLARINA İLİŞKİN TARTIŞILAN KONU BAŞLIKLARI Öncelikle Yargıtay 2. Ceza Dairesi Üyesi Sayın Hüseyin Karagöl'ün bu iki suça ilişkin geniş sunumu ile konular ele alındı ve müzakereler yapıldı. Bu çerçevede; 1) Hırsızlık eylemlerinin birden fazla yasa maddesini aynı anda ihlal etmesi durumunda her iki maddedeki suçun öğelerinin oluşması halinde en nitelikli hal hangi madde ise ona göre uygulama yapılması gerektiği, örneğin sanık eve girip bir kısım eşyalar ile birlikte arabanın da anahtarını çalıp bu anahtar ile aynı mağdura ait arabayı da çalıştırarak çalması durumunda eyleminin TCK'nın 142/1-b, 142/2-d maddeleri kapsamında nitelikli hırsızlık suçlarını oluşturduğu, ancak eylemin aynı zaman dilimi içerisinde gerçekleştirilmiş olması nedeniyle tek suç kabul edildiğinden ve en nitelikli yasa maddesi 142/2-d olduğundan buna göre uygulama yapılması gerektiği, yerleşik uygulamanın da bu şekilde olduğu, 2) Sanığın eyleminin aynı anda aynı nitelikteki yasa maddelerini ihlal etmesi durumunda hangi fıkra daha özel nitelikteyse buna göre uygulama yapılabileceği, örneğin sanığın kamu kurumu niteliğinde olan okuldan hırsızlık yapması durumunda eyleminin TCK'nın 142/1-a ve 142/1-b maddeleri kapsamında kamu kurumunda ve bina dahilinde hırsızlık suçlarını oluşturduğu, ancak 142/1-a fıkrasının yazılım itibariyle daha özel nitelikte olduğu gözetilerek uygulamanın bu maddeye göre yapılması gerektiği, 3) Araba hırsızlıklarında arabaya ait anahtar veya başka bir aletle kilit açılmak suretiyle arabanın çalınması durumunda eylemin TCK'nın 142/2 d suçu kapsamında kalacağı ancak arabanın anahtarının üzerinde olması halinde eylemin TCK'nn 141/1 maddesi kapsamında hırsızlık suçunu oluşturduğu, çünkü 1

2 arabanın anahtarının kapı üzerinde veya kontak üzerinde bırakılması halinde arabanın kilitli olduğunu kabul etmek olanaklı olmadığından TCK'nın 142/2-d de belirtilen suçun unsurlarının oluşmadığı, 4) Jamer cihazı ile arabanın kilitlenmesinin engellenmesi suretiyle araç içerisinde hırsızlık eylemlerinin gerçekleştirilmesi durumunda eylemin TCK'nın 142/2-d maddesi kapsamında değerlendirilmesi kanunilik unsuru açısından sıkıntılı gözükse bile bu şekildeki eylemin sonuçları itibariyle anahtarla aynı fonksiyonu yerine getirdiği gözetilerek bu madde kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinin doğru olacağı, 5) Motosiklet hırsızlığında motosiklet kilitli değil ise 142/1-e olacağının Genel Kurulu kararında belirtildiği ancak bu bağlamda 142/1-b ve 142/1-e arasında ortak unsurların bulunmadığı şayet 142/1- b olmaz ise bu durumda 142/1-e olacağı yönünde bir uygulamanın söz konusu olamayacağı, 142/1-b maddesinin unsurları yok ise suçun 141/1 maddesinde belirtilen basit hırsızlık olacağı, 6) Kapısı açık olan arabanın düz kontak yapılarak çalınması halinde eylemin TCK'nın 142/1-b maddesi kapsamında olacağı değerlendirilmiş; ancak bu eylemin TCK'nın 141/1 maddesi kapsamında basit hırsızlık suçunu oluşturacağı yönünde görüşlerde bulunmaktadır. 7-Hayvan hırsızlığı ile ilgili olarak hayvanların bulunduğu ağıl veya ahırın evin eklentisi veya müştemilatı olması durumunda Yargıtay uygulamalarına göre TCK'nın 142/1-b maddesi kapsamında hırsızlık suçunu oluşturduğu kabul edilmektedir. Ancak maddenin yazılımında bu şekilde yorum yapılmasının veya değerlendirilmesinin olanaklı olmadığı, bu halde de eylemin TCK'nın 142/2-g maddesi kapsamında değerlendirilmesinin daha doğru olduğu düşünülmektedir. 8-TCK'nın 142/1-b maddesinin ikinci cümlesinde '' Muhafaza altına alınmış eşya'' kavramının bu cümle yönünden fazladan yazılmış olduğu, çünkü Yarıgıtayın yerleşmiş uygulamalarına göre eşyanın bina veya eklentileri halinde olması dahilinde zaten muhafaza altına alınmış olduğu varsayılmaktadır. Cümlenin yazılış itibariyle eşya bina ve eklentileri içinde bulunmakla birlikte ayrıca muhafaza altına alınmış olması gerektiği gibi bir mana çıkmaktadır. Bu da maddenin yanlış uygulamalarına neden olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle maddenin ikinci cümlesinden bu ifadenin çıkarılmasının daha doğru olacağı düşünülmektedir. 9- Hırsızlık suçunun bina niteliğindeki kamu kurum ve kuruluşlarında işlenmesi halinde 142/1-a maddesi kapsamında ''eklenti '' ifadesi kullanılmadığından eşyanın eklentiden çalınması halinde eylemin 142/1-a maddesi kapsamında değil 142/1-b maddesi kapsamındaki suçu oluşturacağı değerlendirilmiştir. 10- Hırsızlık suçunun birden çok sanık tarafından işlenmesi halinde sanıklar önceden vermiş oldukları karar uyarınca birlikte hareket edip iş bölümü gereğince bir kısmı binanın içerisine girip bir kısmının gözcü olarak beklemesi durumunda sanıkların suç işleme kast ve kararları gözetilerek TCK'nın 37. 2

3 maddesi uyarınca hırsızlık, mala zarar verme ve iş yeri dokunulmazlığı veya konut dokunulmazlığını bozma suçundan hep birlikte sorumlu oldukları, Yargıtayın yerleşmiş uygulamasının da bu şekilde olduğu, sayılı yasanın TCK'nın 168. maddesinin uygulanması ile ilgili olarak sanığın suça konu eşyayı sattığı yeri söyleyerek elde edilmesinin sağlanması durumunda maddenin uygulama koşullarının oluşmayacağı, ayrıca suçtan elde ettiği menfaat ve çıkarları da iade etmesi gerektiği, Yargıtay uygulamalarının da bu şekilde olduğu, maddedeki indirim oranlarının soruşturma evresi ile kovuşturma evresinde farklı olarak yazılması ve özellikle soruşturma evresinde kısmi iade de bulunup kovuşturma evresinde ise zararın tamamının karşılanması halinde indirim oranının belirlenmesinde çokça hata yapıldığı değerlendirilip madde de tek bir indirim oranı belirlenerek hakime takdir yetkisi verilmesinin daha doğru olacağı düşünülmüştür. 12- Hırsızlık suçunun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi durumunda nitelikli hal olarak düzenlenmesinin suçun işlenme biçimi gözetildiğinde ceza adaletine daha uygun olacağı değerlendirilmiş; ancak mevcut TCK'nın 61. maddesinde bu durumun değerlendirilerek cezanın alt sınırdan uzaklaştırılarak belirlenmesinin de uygun olacağı, 13- Birden fazla Asliye Ceza Mahkemesi olan yerlerde iş durumu da gözetilerek hırsızlık suçuyla ilgili müstakil yetkili Asliye Ceza Mahkemesinin olmasının faydalı olabileceği, 14-Motorlu araçlara ilişkin olarak gerçekleştirilen farklı hırsızlık eylemlerinin TCK'nın hırsızlık suçuna ilişkin ayrıntılı düzenlemesi nedeniyle uygulamada bir birliğin oluşmadığı, bu çerçevede bu karışıklığın giderilmesi amacıyla motorlu araçlara ilişkin hırsızlığın özel bir madde de müstakil olarak düzenlenmesinin faydalı olabileceği değerlendirilmiştir. 15- Yağma suçlarında çoğu zaman mağdurun ifade ve teşhisine dayalı olarak sübutun kabul edilme durumunda kalındığı, çoğu zamanda kovuşturma aşamasında mağdurun beyanının değiştirdiği sıkça görülen bir durum olduğu, bu durumlarının sübutta sıkıntılar doğurduğu da gözetilerek hazırlık soruşturmasının daha özenle yapılması gerektiği değerlendirilmiştir. 16- Yargıtayın yerleşmiş uygulamaları gözetildiğinde dosya içeriğinde eylemin yağma suçunu oluşturacağı yönünde bir kısım iddia ve kanıtların olması halinde bu kanıt ve iddiayı değerlendirme yetki ve görevinin Ağır Ceza Mahkemesine ait olduğunun kabul edilerek direkt Ağır Ceza Mahkemesine yağma suçundan dava açılması gerektiği yerleşmiş uygulama olarak bilinmektedir. Ancak aslında dosyanın içeriği itibariyle bu yöndeki iddiaların asılsız olduğu görüldüğü halde bu yerleşmiş uygulama gözetilerek Cumhuriyet Savcısı veya Asliye Ceza Mahkemesi dosyayı Ağır Cezaya göndermekte, Ağır Ceza Mahkemesi ise yine aynı değerlendirme ile görevsizlik kararı vererek dosyayı Asliye Cezaya göndermektedir. Bunun da lüzumsuz yere yargılamayı uzattığı düşünülmektedir. 3

4 Bu nedenle dosya içeriğine göre eylemin yağma suçunu oluşturmadığının, bu konuda yeterli delilin bulunmadığının anlaşılması halinde buna ilişkin kanıt ve delillerin asliye ceza mahkemesinin de tartışmasının yasaya aykırı olmayacağı kabul edilerek uygulama yapılması yukarıda ifade edilen sıkıntıları azaltacağı düşünülmektedir. 17- Birden çok sanığın birlikte yağma suçunu işlemeleri halinde her bir sanığın TCK'nın 37. maddesi uyarınca sorumlu tutulmaları için mağdurun bütün sanıkları görmesinin şart olmadığı; ancak bütün sanıkların olay yerinde olmasının yeterli olduğu; çünkü sanıklar birlikte hareket etmek suretiyle dayanışma sağlayarak suçu işlediklerinden her bir sanığın bu nedenle TCK 37 madde uyarınca sorumlu olduğu değerlendirildi. 18- TCK'nın 148/2 maddesinde düzenlenen senet yağması suçunda senedin bono, çek veya poliçenin tüm unsurlarının taşımasının gerekmediği, boş kağıda imza atılması halinde de suçun oluştuğu; suça konu belgenin illaki elde edilmesinin sübut açısından zorunlu olmadığı. 19- Yağma suçu ile ilgili olarak sanığın mağdura yönelik şantaj niteliğindeki tehdit eylemlerinin yağma suçunun zor öğesini oluşturmayacağı. 20- Yağma suçunun iş yeri ve konutun eklentilerinde işlenmesi durumunda eylemin TCK'nın 149/1-d maddesi kapsamında nitelikli yağma suçunu oluşturmayacağı, ayrıca iş yeri ve konut dokunulmazlığı suçunun oluşacağı; çünkü madde metninde eylemin iş yeri ve konutta işlenmesinin nitelikli hal olarak düzenlendiği halde eklentilerinde işlenmesi halinin nitelikli hal olarak belirtilmediği, TCK'nın 149/1-d maddesindeki iş yeri ve konut kavramının sadece mağdura ait iş yeri ve konut olmayıp üçüncü kişilere ait hatta sanığa ait iş yeri ve konutun da bu madde kapsamında suçun nitelikli halini oluşturduğu kabul edilmektedir. 21- Yağma suçunda da diğer suçlarda da olduğu gibi zincirleme suç hükümlerinin uygulanması gerektiğinin değerlendirildiği, uygulanmadığından ceza kanunu sisteminin bozulduğu yağma suçunda zincirleme suç hükümlerinin uygulanmamasının isabetli olmadığı, B) DOLANDIRICILIK VE EVRAKTA SAHTECİLİK SUÇLARINA İLİŞKİN TARTIŞILAN KONU BAŞLIKLARI 1- Ülkemizde hukuki kılıflar altında (kapıdan satış, internet ortamından satışlar vs) değişik şekillerde dolandırıcılık suçlarının işlendiği, hepimizin malumu olduğu, bu nedenle eylemin gerçek manada hukuki anlaşmazlık mı yoksa dolandırıcılık mı olduğunun etkin soruşturma yapılarak aydınlatılmasının gerektiği, uygulama da çoğu zaman nitelendirilmede yanılgıya düşülerek hukuki ihtilaf kabul edilerek takipsizlik verildiği görülmüştür. 4

5 2- Dolandırıcılık suçlarında yetkili yer menfaatin temin edildiği yer olduğu, bu kapsamda telefon aracılığıyla veya bankalar aracılığıyla yapılan dolandırıcılık suçlarında menfaatin sağlandığı yer suçun işlendiği yer olarak kabul edildiği ve teşebbüste son hareketin yapıldığı yer olduğu kabul edildi. 3- Uygulamada aynı bayiden onlarca sahte telefon aboneliği yapıldığının görüldüğü, bu aboneliklerle alakalı olarak her bir abonelik sözleşmesine ilişkin ayrı ayrı kamu davalarının açılması durumunda davaların genellikle beratle sonuçlandığı, bu davaların delillendirilmesindeki zorluklar nedeniyle abonelik sözleşmesini yapan iş yeri yetkililerinin bir suç işleme kastı ile birden fazla sahte sözleşme yaptığı da değerlendirilerek, yapılan eylemlerin de cezasız kalmaması için soruşturmaların birleştirilerek 43. madde ile temel cezada arttırım yapılmak suretiyle neticeye ulaşılacağı değerlendirilmiştir. 5