9 Sinir Sistemi ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "9 Sinir Sistemi ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler"

Transkript

1 ÜNİTE 9 Sinir Sistemi Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Serebrospinal sinir sistemini ve bölümlerini, Otonom sinir sistemini ve bölümlerini öğrenmiş olacaksınız. İçindekiler Santral Sinir Sistemi Perifer Sinir Sistemi Otonom Sinir Sistemi Özet Değerlendirme Soruları Sözlük ve Kavram Dizini Öneriler Lise yıllarında görmüş olduğunuz anatomi ders notlarını gözden geçirmeniz, konuyu anlamanızı kolaylaştıracaktır. Ünite sonundaki soruları lütfen yardımcısız cevaplamaya çalışınız. Eğer cevaplayamıyorsanız üniteyi tekrar çalışınız.

2 1. SİNİR SİSTEMİ = SYSTEMA NERVOSUM Hücre, doku ve organlarda, çeşitli fonksiyonların sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi, bu yapılar arasında çok hassas bir koordinasyonun olması ile mümkündür. Yapılar arasındaki koordinasyonun, canlı hayatının devamı süresince sağlıklı bir şekilde devamı da şarttır. Bunun için, önemli bir sisteme ihtiyaç vardır. Bu sistem, Sinir Sistemi adı altında toplanır. Herhangibir uyarının alınabilmesi, uyarılabilme özelliği gösteren çok hassas alıcı oluşumların fonksiyonları ile mümkün olur. Bu alıcı oluşumlara reseptör (receptor) adı verilir. Bazı reseptörler belirli uyarılara karşı spesialize olmuşlardır. Örneğin, duyu organlarında (göz, kulak, dil vb.) bunlar önemli bir şekilde yer bulurlar. Özellik göstermeyen diğer reseptörler ise, genel bir görev için değişik organlarda yer bulurlar. Reseptörler ile alınan uyarılar, sinirler üzerinden, değerlendirilmek için merkeze taşınırlar. Uyarıları merkeze taşıyan yollar afferent sinirlerdir. Uyarıların toplandıkları, değerlendirildikleri ve duruma göre yeni emirlerin verildiği merkezler ise beyin ve omurilik olmak üzere iki esas bölüm halinde oluşmuştur. Santral organların periferden gelen uyarılara karşı cevapları ise, vücudun ilgili bölümlerine diğer bir sinir yolu tarafından iletilir. Merkezden perifere uyarı ileten bu yollar efferent sinirlerdir. Böylece vücudun periferine taşınan ilgili emirler, burada sonlanırlar. Buna göre yeni bir fonksiyon ortaya çıkar. Örneğin; bir hareket, genişleme veya daralma, uzama veya kısalma veya terleme vb.. Bu cevaplar mutlaka irade dahilinde olmayabilir. Aksine, günlük yaşam sırasında, canlı organizmada daha sık olarak irade dışı cevaplar ile fonksiyonlar düzenlenir. Nitekim, sinir sisteminin iki ana bölüme ayrılmasında bu fonksiyonel özellikler önemli yer tutar. Sinir sisteminin bölümlenmesi şu şekilde yapılır: Cerebrospinal (Animalik) sinir sistemi Autonom (Vegetativ) sinir sistemi İsminden de anlaşılacağı gibi, serebrospinal (cerebrospinal) sistem iki önemli organ tarafın-dan meydana getirilir. Birisi beyin (cerebrum), diğeri ise omurilik (medulla spinalis) dir. Canlının bulunduğu ortam ile kurduğu ilişkileri genellikle serebrospinal sistem yürütür. Yapısal olarak bu sistem, iki esas bölümde ele alınarak incelenir: Santral sinir sistemi (Pars centralis = Systema nervosum centrale) Perifer sinir sistemi (Pars periferica = Systema nervosum perifericum) Bu ayırıma göre santral bölüme beyin ve omurilik, perifer bölüme ise sinir uzantıları, ilgili ganglionlar ve reseptör yapılar dahil olur

3 Otonom (autonom) sinir sistemi, irade dışında fonksiyon gösteren bir düzenlenme gösterir. Özellikle vücudun iç organlarının fonksiyonları ve bu fonksiyonların koordinasyonu, bu sistem tarafından sağlanır. İç organları, salgı bezleri, kan damarları ve düz kaslar bütünü ile otonom sistem tarafından düzenlenen bir çalışma gösterirler. Otonom sinir sistemi de kendi içinde iki önemli bölüme ayrılır. Heriki bölüm birbirlerinin karşıtı gibi fonksiyon görürler. Bunlardan simpatik (sympathicus) kısım daha ziyade hızlandırıcı, parasimpatik (parasympathicus) ise genellikle yavaşlatıcı etki yaparlar Serebrospinal Sinir Sistemi (Cerebrospinal) Santral Sinir Sistemi (Pars centralis = Systema nervosum centrale) Santral sinir sisteminin iki önemli bölümünü, beyin (cerebrum) ve omurilik (medulla spinalis) meydana getirir. Bu heriki bölüm birbirleri ile sıkı bir fonksiyonel ve yapısal ilişki içindedirler Beyin (cerebrum) : Beyin (cerebrum) santral sinir sisteminin craniale doğru ileri derecede gelişmiş bir bölümüdür. Kafatasını oluşturan kemikler tarafından dışardan iyi bir şekilde korunmuştur. Alt yüzü ile, içinde yer almış olduğu kafatası tabanı kemikleri üzerine oturur. Üst ve yan yüzleri konveks bir yapılaşma gösterir ve kemikler ile sıkı komşuluk yaparlar. Bu sıkı komşuluk nedeni ile, kemiklerin iç yüzlerinin izlerini girinti ve çıkıntılar halinde beynin yumuşak dokusunda görmek mümkündür. Yetişkin bir insanda beyin gr kadar ağırlıktadır. Embryoloik bakımdan ele alındığında beyin üç önemli bölüme ayrılarak incelenir: Prosencephalon (önbeyin) Mesencephalon (orta beyin) Rhombencephalon (arka beyin) İleriki dönemlerde prosencephalondan beyin yarım küreleri (telencephalon) ile diencephalon (arabeyin) adı verilen önemli kısımlar meydana gelir. Beyin yarım kürelerinde önemli beyin lobları oluşur. Bu yarımküreler esas itibariyle beyaz ve gri cevherden meydana gelmişlerdir. Beyaz cevher, yapının içinde yer alır. Gri kısım ise bir kabuk şeklinde beyaz bölümü dışarıdan kuşatır. Kabuk yapıdaki gri cevhere "Cortex cerebri" adı verilir. Cortex ce

4 rebri'nin belirli yerlerinde önemli fonksiyonel merkezler bulunur. Beyin korteksinde elektriki potansiyel dalgalanmalar meydana gelir. İleri derecede hassasiyetli ve kuvvetlendirici özellikteki aletler yardımı ile bu dalgalar dışarıdan tesbit edilerek bazı rahatsızlıkların teşhisinde istifade edilir (EEG). Böylece beynin fonksiyonları üzerinde önemli bilgiler elde etmek mümkündür. Beynin beyaz cevheri sinir hücresi ihtiva etmez. Sadece sinirsel yollardan meydana gelmiştir. Ancak, beyaz cevherin belirli bölgelerinde yer yer toplanmış gri cevher kütlelerine de rastlanır. Her iki beyin yarım küresini aradan birleştiren kısım arabeyin (Diencephalon) dir. Burada önemli fonksiyonel alanlar ve gri cevhar yapıları yer alır. Beynin bütünü içinde orta beyin (Mesencephalon) en küçük kısmı meydana getirir. Bir bakıma, medulla sipinalis ile beynin çeşitli kısımları arasında irtibatı sağlayan önemli sinir uzantılarının geçtiği yer gibidir. Ancak burada, kranial sinirler ile ilgili (N. oculomotorius ve N.trochlearis) önemli çekirdekler ve diğer fonksiyonel önemli yapılar da yer alır (Nucleus ruber ve Substantia nigra). Arka beyin (Rhombencephalon) kendi içinde üç önemli bölümden meydana gelir. Bunlar; Pons, Bulbus ve Cerebellum'dur. Bu üç oluşum arasında ise beynin önemli boşluklarından IV. aralık (ventriculus quartus) meydana gelir. Pons ve bulbus (medulla oblongata) da kafa sinirlerine ait önemli başlangıç ve sonlanma çekirdekleri yerleşmiştir. Bu bakımdan heriki oluşum çok önem gösterir. Cerebellum (beyincik) ise ortada bir ara parça ile birleşmiş iki yarım küreden oluşmuştur. Heriki parçanın dış yüzleri, daha sık olmak üzere, beynin dış yüzüne benzer şekilde girinti ve çıkıntılı bir yapı gösterir. Beyincik dış yüzden çok ince bir gri cevher yapısındadır. İç kısım ise esas itibariyle beyaz cevher yapısındadır. Ancak bu yapı içinde önemli gri cevher topluluklarına (beyincik çekirdeklerine = nuclei cerebelli) rastlanır. Vücudun dengesi, kas tonusunun regülasyonu ve hareketlerin koordinasyonu cerebellum'un ana fonksiyonlarını oluşturur Beyin Boşlukları (ventricül) : Sinir sistemi başlangıçta iki ucu kapalı bir boru şeklinde oluşmuş yapıdan meydana gelir (Nöral boru). Bu borunun craniale doğru gelişen kısmından beyin (cerebrum), caudale doğru olan kısmından ise omurilik meydana gelir. Nöral boru mesencephalon ve medulla spinalis (omurilik) bölümlerinde son derece daralmış ve sadece dar bir kanal halini almış şekilde gelişim gösterir. Halbuki beyin yarım küreleri ve beynin diğer kısımlarında ise, daha genişçe aralıklar meydana gelmiştir. Bu boşluklara, beynin ventrikül sistemi adı verilir. Boşluklar beyin sıvısı (liquor cerebrospinalis) ihtiva eder. Sıvı bu boşluklar arasında devamlı sirkülasyon yapar. Romen rakamları ile be

5 lirtilen beyin boşlukları ve aralarında bulundukları oluşumlar şunlardır: I. ve II. ventrikül : Beyin yarımküreleri (telencephalon) içinde bulunurlar III. ventrikül : Arabeyin (diencephalon)'dir. IV. ventrikül : Pons, bulbus ve cerebellum arasında meydana gelen boşluktur. Bu boşluğun tabanı, pons ve bulbus tarafından yapılır. Dört köşeli ve romb şeklindedir. Bunun için taban kısmına fossa rhomboid adı verilir. Beynin bütün boşluklarında ince damarsı ağ yapıda oluşumlar bulunur. Bunlara plexus choroideus adı verilir. Bu yapılar, boşluklar içinde bulunan sıvıyı salgılar. Bütün aralıklar birbirleri ile irtibatlıdır. Bu irtibat dolayısı ile, beyin sıvısı boşluklar arasında sirkülasyon gösterir. Beyin boşluklarının bu fonksiyonel ilişkilerinin klinikte önemi vardır (punksiyon vb.). Beyin boşluklarında normal olarak günlük ml sıvı yapılır (liquor cerebrospinalis). Sirkülasyon gösteren bu sıvı, değişik şekillerde absorbe edilir. Bazı hastalıklarda sıvının sirkülasyonu normal olarak yapılamadığı için önemli rahatsızlıklar ortaya çıkar. Beyin-omurilik sıvısının (BOS) incelenmesi ile önemli hastalıklarda kesin teşhisler konabilir. Bu sıvı kan ile isotonik bir yapı gösterir. Beyin-omurilik sıvısının incelenmesi ile, özet olarak şu sonuçlar elde edilebilir: Normal sıvı basıncı kontrol edilebilir. Sıvıda bulunan hücreler sayılabilir. Sıvıda şeker ve albumin miktarı araştırılabilir. Bakteriolojik bir araştırma yapılabilir (örneğin menenjitte). Subarachnoidal aralığa radiopak madde verilerek beyin boşlukları incelenebilir (örneğin tümör durumlarında). Tedavi amacı ile ilaç enjekte edilebilir Beyin damarları : İki ayrı yol üzerinden beyne ulaşan damarlar, beynin tabanında çok köşeli bir arter halkası oluştururlar. Bu arter halkasına sirculus arteriosus cerebri (Willis poligonu) adı verilir. Beynin çeşitli kısımlarına kanın gerekli şekilde dağıtımı için bu yapının önemi çok fazladır. 24 saat içinde beyninden takriben 1000 litre kadar kan akışı sağlanır ve bu sırada 70 litre oksijen kullanılır. Beyin dokusunun bu derece yüksek kan beslenmesini sağlayan arterleri şunlardır:

6 Arteria cerebri anterior Arteria cerebri media Arteria cerebri posterior Arteria cerebelli Beyine gelen ve beyin dokusunu besleyen kanın geriye dönüşü, beyin venleri ve kan nakleden büyük yollar üzerinden sağlanır. Beyin içinde venöz kan bulunduran büyük aralıklara "duramater sinüsleri" adı verilir. Bir biri üzerine eklenerek yoluna devam eden venöz kan, nihayet sinüs sigmoideus adı verilen büyük havuzda toplanır. Buradan, kafatası tabanının heriki yanında olmak üzere, Vena jugularis interna adı verilen ven damarları ile dışarıya taşınır Medulla spinalis (omurilik) : Medulla spinalis cm kadar uzunluktadır. Üst ucu, belirgin bir sınır göstermeden, beynin bölümlerinden olan Bulbus ile devam eder. Alt uç ise, bir koni görünümünde olup, en çıkıntılı kısım conus medullaris adı ile tarif edilir. Yeni doğanlarda omurilik yaklaşık 15 cm kadar uzunlukta olup, hemen hemen üçüncü lumbal omur yüksekliğine kadar uzanır. Başlangıçta omurilik uzunluğu ile, içinde bulunduğu vertebral kanalın uzunluğu birbirleri ile uyumludur. Gelişimin devamı içinde, omurların aşırı büyümesi ile, iki yapı arasındaki bu uyum bozulur. Omurların sürekli büyümesine omurilik ayak uyduramaz ve erişkinlerde heriki yapının boyları arasında çok açık bir fark ortaya çıkar. Buna göre erişkin erkeklerde medulla spinalis'in alt uçu birinci ve ikinci lumbal omurlar arasında, kadınlarda ise ikinci lumbal omur hizasında bulunur. Omurilik uzunluğu boyunca her yerde aynı çapta değildir. İki yarı yerde şişkinlik yapar. Buralar, ekstremiteler için medulla spinalis'den ayrılan sinirlerin başlangıç yerleridir. Üst şişkinlikten, üst ekstremitelere, alttan ise alt ekstremitelere uzanan sinirler ayrılır. Omurilik, uzunluğu boyunca komşu olduğu omurların isimleri ile belirtilen dört esas bölüme ayrılır. Bu ayrılmada, omurilikten başlayan spinal sinirlerin çıkış yerleri esas kabul edilir. Buna göre medulla spinalis; cervical, thoracal, lumbal ve sacral olmak üzere bölümlenme gösterir. Omurilikten 31 çift sinir ayrılır. Bu sinirler ayrıldıkları bölümlerin isimleri ile tarif edilir. Segmental bir ayırım ile, omurilikten başlayan sinirleri şu şekilde verebiliriz: Servikal sinirler (nervi cervicales)... 8 adet Torakal sinirler (nervi thoracici) adet Lumbal sinirler (nervi lumbales)... 5 adet

7 Sakral sinirler (nervi sacrales)... 5 adet Koksigs siniri (nervus coccygeus)... 1 adet Enine yapılan bir kesitte, medulla spinalis içinde yer alan gri cevher ile, bu yapıyı çevreden kuşatan beyaz cevher görülür. Ortada yer alan gri cevher, kanatları açık bir kelebek görünümündedir. Kanatların ön çıkıntıları ön boynuz (cornu anterior), arka çıkıntıları ise arka boynuz (cornu posterior) adını alır. Ön boynuzlarda bulunan hücrelerden motor sinirler ayrılırlar ve bunlar spinal sinirlerin ön köklerini oluştururlar (efferent sinirler). Arka boynuzlarda bulunan hücrelere ise, dışarıdan alınan duyuları getiren sinirler uzanırlar (afferent sinirler). Fakat arka kökler, medulla spinalis içine dahil olmadan önce şişkin bir yapıya (ganglion) uğrarlar ve sonra omuriliğe devam ederler. Omuriliğin beyaz cevheri, periferden merkeze ve merkez perifere uzanan ileti yollarından meydana gelir. Bu yollar yükselen ve inen sinir lifleridir. Yollar kendi aralarında fonksiyonel olarak ayrılırlar. Basınç, temas, ağrı ve ısı duyuları yükselen yollar ile merkeze iletilir. Aynı zamanda beyincik ile ilgili olmak üzere, eklemlerden ve kaslardan gelen bazı duyuları da yükselen yollar merkeze nakleder. İnen yollar üzerinden ise; irade dahilinde olmak üzere, iskelet kasları üzerine motorik emirler gönderilir. Ancak, inen yollar sistemine otonom merkezleri ilgilendiren bazı uzantılar da iştirak eder (piramidal ve ekstrapiramidal yollar). Beyin ve omurilik, üst üste yer bulan üç ayrı örtü tarafından örtülmüşlerdir. Bunlar, Dura mater, Pia mater ve Arachnoidea adını alır. Üç örtü arasında, içi sıvı dolu iki aralık oluşmuştur. Bu sıvı yastıklar aracılığı ile, burada bulunan sinir sistemi organlarının aşırı basınçlara uğramadan korunmaları mümkün olur. Bu aralıklar aynı zamanda dışarıdan gelen mekanik tesirlere karşı da koruyucu görev yaparlar. Dura mater ve Piameter ağrılara karşı çok hassastırlar. Buna karşılık Arachnoidea sinirlerden oldukça yoksundur. Pia mater ve Arachnoidea arasında meydana gelen dar aralık Cavum subarachnoidea adını alır. Bu aralık bazı yerlerde ve özellikle beyin tabanında genişleyerek küçük havuzcuklar oluşturur (cisterna). Aralıkların en büyüğü, arkada beyincik ile omurilik arasında meydana gelmiştir ve buraya cisterna cerebellomedullaris adı verilir. Bazı rahatsızlıklarda omurilik sıvısının punksiyonu için burası önemli bir yerdir Perifer Sinir Sistemi (Pars periferica = Systema nervosum perifericum) Perifer sinir sistemine, omurilik ve beyin ile ilgili sinirlerin hepsi ve aynı zamanda ilgili ganglionlar ve reseptör yapılar dahil olur. Bunların görevleri, uyarıları almak ve bu uyarıları ilgili

8 merkezlere nakletmektir. Böylece, perifer sinir sistemi içinde periferden merkeze ve merkezden de perifere duyu (veya emir) nakleden yollar yer alır. Perifer sistemi oluşturan sinir lifleri, doğrudan ilişkili oldukları merkezi sinir organlarınına (beyin ve omurilik) hizmet eden yapı durumundadırlar. Buna göre; beyin sinirleri ve omurilik sinirleri olmak üzere iki esas bölüme ayrılırlar Beyin sinirleri (Nervi craniales) : Bu sinirleri oluşturan sinir lifleri, beynin değişik yerlerinde bulunan ganglion hücrelerinden başlar. Uzantılar ya doğrudan perifere gider veya medulla spinalise (omurilik) devam ederler. Bu şekilde, beyinden ayrılan 12 çift önemli sinir vardır. Sinirlerden bazıları ya sadece motor lifler taşır veya hem motor ve hem de duyu lifleri de ihtiva eder. Bazılarında ise bunlara ilaveten, otonom sisteme ait (parasimpatik) lifler de bulunur. Genel olarak, beyinden ayrılan perifer sinirler, baş ve yüz çevresinde dağılarak fonksiyon görürler. Ancak, göğüs ve karın bölümlerine kadar lif taşıyan sinirlerde vardır (n. vagus). Bütün beyin sinirleri romen rakamları ile numaralandırılarak belirtilir. Buna göre her sinirin bir sırası vardır. Özet bir tablo halinde beyin sinirlerini ve fonksiyonlarını şu şekilde verebiliriz: Sıra no. Adı Fonksiyonu I Nn. olfactorii Koku siniri. Koku duyusunu merkeze iletir. II N. opticus Görme siniri. Gözün retinasından alınan duyuları merkeze iletir. III N. oculomotorius Göz kaslarının siniridir. Aynı zamanda otonom (parasimpatik) lifler de taşır. IV N. trochlearis Göz kası siniridir. Motor lif taşır. V N. trigeminus Başın büyük bölümü ve yüzün hemen bütünü için duyu lifleri, çiğneme kasları için de motor lifler taşır. VI N. abducens Göz kası için motor lif taşır. VII N. facialis Tad duyu için duyu lifleri, yüzün mimik kasları için motor ve burun, damak, dil ve büyük tükrük bezle ri için otonom (parasimpatik) lifler taşır. VIII N. vestibulocochlearis Denge ve işitme duyusu ile ilgili lifler taşır. IX N. glossopharyngeus Dil, yutak, kulak zarı ve orta kulak için lifler taşır. Liflerin bir kısmı motor, bir kısmı da duyusaldır. X N. vagus Bu sinirin baş, boyun, göğüs ve karın olmak üzere uzun bir gidişi vardır. Sinir uzandığı yere ve ilgili sahaya; duyu, motor ve parasimpatik (otonom) lifler

9 taşır. Sindirim sisteminin bir bölümünün parasim patik innervasyonu bu sinir tarafından sağlanır. XI N. accessorius Omuz ve boyun bölümündeki iki kas için motor lifler taşır. XII N. hypoglossus Dilin yapısı içinde bulunan iç kasların innervas yonu için motor lifler taşır Omurilik (medulla spinalis) sinirleri (nervi spinales) : Bu sinirler medulla spinalis'in heriki yanından çift olarak ayrılırlar. Daha sonra vertebral kanalı, omurlar arasındaki aralıklardan (foramen intervertebrale) geçerek terkederler. Toplam olarak 31 çift spinal sinir vardır. Bunlar ayrıldıkları omurilik bölümüne göre isimlendirilirler. Spinal sinirler omurilik ile, iki kök aracılığı ile birleşirler. Bu durum beyin sinirlerinde değişiktir. Beyin sinirleri sadece birer kök ile ilgili beyin bölümüne irtibat sağlar. Bir spinal sinir yapısı içinde, hem duyu ve hem de motor lifler bulunur. Arka kökler ile merkeze duyu iletilir, ön kökler ile perifere gerekli emirler götürülür. Ön kök lifleri motor özellik gösterirler. Aynı zamanda spinal sinir yapısı içinde az miktarda otonom sistemin simpatik lifleride bulunur. Spinal sinirlerin arka uzantıları hemen hemen segmental durumlarını korudukları halde, ön uzantılar bu yapılaşmayı göstermezler. Yer yer birbirleri ile birleşerek ve dal alıp, dal vererek, büyük sinir ağları oluştururlar. Bu sinir ağlarından ayrılan uzantılar ise, ilgili bölgelere karışık lifler taşıyarak devam ederler. Böylece, medulla spinalis'in değişik seğmentlerinden gelen sinir uzantıları biraraya gelerek bu çeşit sinir ağlarını (plexus) oluştururlar. Spinal sinirlerin ön dalları vücudun değişik yerlerinde beş adet önemli plexus oluşturur. Bunlar şunlardır: Plexus cervicalis Plexus brachialis Plexus lumbalis Plexus sacralis Plexus coccygeus 1.2. Otonom (autonom) Sinir Sistemi Otonom sinir sistemi başlıca; solunum, sindirim, metabolizma ve sekresyon gibi önemli vücut fonksiyonlarını düzenler ve idare eder. Bu fonksiyonlar irade dışı meydana gelir. Genel bir tarif ile otonom sistem, daha ziyade canlının vücut içi sistemlerinin çalışması ve

10 düzenlenmesinde görevlidir. Halbuki serebrospinal sistem, canlının daha ziyade dış ortam ile ilişkilerinde rol oynar. Böyle olmakla beraber, iki sistemin birbirinden kesin hatlar ile ayrılması mümkün değildir. Zira, her iki sistem fonksiyon sırasında çok sıkı bir ilişki içerisindedirler. Otonom sinir sisteminin başlangıç hücreleri hem beyin ve hem de omurilik içinde bulunur. Buralardan başlayan otonom sinir uzantıları, doğrudan ilgili organlara kadar uzanmazlar. Evvela bir gangliona uğrarlar. Bu ganglionlar önemli birer sinaps istasyonlarıdır. Buralardan kalkan lifler, postganglionik uzantılar olarak ilgili organlara giderler. Bu şekilde, gangliona kadar olan sinir uzantısına preganglioner bölüm adı verilir. Otonom sinir sistemi kendi içerisinde fonksiyonel olarak iki esas kısma ayrılır. Her iki bölüm, aynı organ üzerinde birbirlerini kontrol edici etki yaparlar. Bu etki birbirlerinin karşıtıdır. Örneğin; bu bölümlerden simpatik kısım (pars sympathicus) kalp için genel olarak faaliyetleri hızlandırıcı; parasimpatik kısım (pars parasympathicus) ise yavaşlatıcı etki yapar. Halbuki tükrük bezleri üzerine etkileri bu defa, tam tersidir Simpatik Bölüm (Pars sympathicus) Bu bölüm, esas itibariyle birtakım ganglionlar ve bu ganglionları birbirleri ile irtibatlayan, merdiven şeklindeki bir zincir yapıdan oluşmuştur. Ganglionlar simetrik olarak vertebral kolonun heriki yanında, kafatası tabanından os coccygis'in ucuna kadar dizilmişlerdir. Her ganglion, diğeri ile bir ara uzantı vasıtasıyle (rami intergangliare) birleşir. Ayrıca omurilikteki simpatik merkezlerden kalkan ve dışarıya uzanan lifler de bu ganglionlara kadar gelip, irtibat kurarlar (rami communicantes). Böylece ortaya çıkan, ganglion ve sinir lifleri uzantı ağına "Truncus sympathicus" adı verilir. Ganglionlardan ayrılan potsganglionik simpatik lifler, ilgili organ veya bölgelere değişik şekillerde uzanırlar. Ya kan damarları çevresinde bir ağ yaparak devam ederler, ya da komşu spinal sinirlerin yapısı içinde uzanırlar. Karın boşluğunda meydana gelmiş olan Plexus coeliacus, simpatik liflerin önemli bir sinir ağıdır Parasimpatik Bölüm (Pars parasmypathicus) Parasimpatik sistem liflerinin, truncus simpaticus ile hiçbir ilişkisi yoktur. Bu liflerin başlangıç merkezleri ya beyindedir, veya omuriliğin alt kısımlarında bulunur. Lifler müstakil sinir oluşturmazlar. Bunlarda da, pre-ve postganglionik bir yapılaşma görülür. İlgili gangli

11 onları merkezden oldukça uzaktadır. Dolayısı ile parasimpatik liflerin preganglionik kısmı uzun, postganglionik bölümü ise kısadır. Bu durum simpatik liflerde tam tersidir. Beyindeki merkezlerden ayrılan parasimpatik lifler, komşu beyin sinirleri içinde ilgili yerlere kadar uzanır. N.oculomotorius (III), N.facialis (VII), N.glossopharyngeus (IX) ve N.vagus (X) isimli sinirler yapıları içinde parasimpatik lifler taşıyan önemli beyin sinirleridir. Omurilikteki merkezlerden ayrılan parasimpatik lifler ise önce N.pudentus içinde uzanırlar. Liflerin başlangıç yeri 2. ve 3. sakral segmentler arasında omurilik yapısı içinde bulunur (Nuclei parasympathici sacrales). Bu parasimpatik uzantılar; iç ve dış genital organlara, idrar kesesine, barsaklara ve anüs bölümüne kadar devam ederler.? Otonom sinir sistemi nelerden oluşur? Özetleyiniz Özet Canlının bulunduğu ortam ile ilişkisi ve iç yapısının fonksiyonlarının düzenlenmesi ve koordinasyonu, sinir sistemi tarafından sağlanır. Bu sistem, özel görevi ve yapısı ile, vücudun diğer bütün sistemlerinin üzerinde yer alır. Bunun aracılığı ile, diğer sistemlerin ilişkileri kontrol ve koordine edilir. Sinir sisteminin görevi esas itibariyle, uyarıların alınması, merkezlere taşınması ve bu merkezler tarafından verilen emirlerin (yeni uyarıların) tekrar ilgili bölgelere iletilmesidir. Hernekadar, öğrenme tekniği bakımından birtakım bölümlere ayrılarak incelenirse de, sinir sistemi kendini meydana getiren oluşumları ile bir bütünlük gösterir. Sinir sistemi başlıca şu adlar altında ayrılarak incelenir: Santral sinir sistemi : Beyin ve omurilik Perifer sinir sistemi : Beyin sinirleri, omurilik sinirleri ve ilgili ganglionlar Otonom sinir sistemi : Simpatik ve parasimpatik bölümler

12 Değerlendirme Soruları 1. Aşağıdakilerden hangisi beyin ile ilgili arter değildir? A) A. cerebri anterior B) A. subclavia C) A. cerebri media D) A. cerebri posterior E) A. cerebelli 2. Omuriliğin alt sınırı erişkin erkeklerde hangi seviyededir? A) I. ve II. lumbal omurlar arasında B) I. lumbal omur seviyesinde C) II. lumbal omur seviyesinde D) III. ve IV. lumbal omur arasında E) V. lumbal omur hizasında 3. Omurilikden toraks bölümünde ayrılan sinirler kaç çifttir? A) 8 çift B) 10 çift C) 12 çift D) 5 çift E) 7 çift 4. Beşinci beyin siniri hangisidir? A) N. opticus B) N. trochlearis C) N. vagus D) N. accessorius E) N. trigeminus 5. Aşağıdaki beyin sinirlerinden hangisi yalnızca motor lif taşır? A) N. throchlearis B) N. glossopharyngeus C) N. vagus D) N. trigeminus E) N. facialis 6. Aşağıdakilerden gangisi periferik sinir pleksusu değildir? A) Plexus cervicalis B) Plexus brachialis C) Plexus coeliacus B) Plexus sacralis E) Plexus lumbalis

13 Sözlük ve Kavram Dizini Afferens : Periferden merkeze (duyu) taşıyan. Arachnoidea : Beyin ve omuriliği saran zarlardan ortada bulunan, örümceksi zar. Autonom sinir sistemi : İç organların irade dışı çalışmalarını sağlayan ve koordine eden sinir sistemi bölümü. Bulbus (medulla oblongata) : Omuriliğin kafatası içindeki genişleyen bölümü. Beyine geçiş yeri. Cerebellum : Beyincik, küçük beyin Cerebrum : Beyin Dura mater : Beyni dışarıdan kuşatan sert zar Efferent : Merkezden perifere (emir) taşıyan, götüren. Encephalon : Beyin Medulla spinalis : Omurilik Parasympathicus : Otonom sinir sisteminin bir bölümü. Simpatik bölümün karşıtı fonksiyon görür. Pia mater : Beyini saran (örten) yumuşak yapıdaki zar. Sympathicus: Otonom sinir sisteminin bir bölümü. Parasimpatik bölümün karşıtı fonksiyon yapar. Vegetativ sinir sistemi : Otonom sinir sistemi Ventriculus : Karıncık, küçük boşluk

SİNİR SİSTEMİ (GİRİŞ) Prof.Dr.E.Savaş HATİPOĞLU

SİNİR SİSTEMİ (GİRİŞ) Prof.Dr.E.Savaş HATİPOĞLU SİNİR SİSTEMİ (GİRİŞ) Prof.Dr.E.Savaş HATİPOĞLU UYARILAR (Kimyasal,Fiziksel, görsel veya işitsel) ALMA (Reseptörler) İLETME DEĞERLENDİRME YANIT VERME (Effektör organlar) SİNİR SİSTEMİ ETKİLEDİĞİ ORGAN

Detaylı

SİNİR SİSTEMİNİN ANATOMİSİ. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN

SİNİR SİSTEMİNİN ANATOMİSİ. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN SİNİR SİSTEMİNİN ANATOMİSİ Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN SİNİR SİSTEMİ NEDİR? Sinir Sistemi; iç bünye ile dış çevreyi ve ikisini birlikte yöneten fonksiyonel kompleksliğe sahip

Detaylı

Santral (merkezi) sinir sistemi

Santral (merkezi) sinir sistemi Santral (merkezi) sinir sistemi 1 2 Beyin birçok dokunun kontrollerini üstlenmiştir. Çalışması hakkında hala yeterli veri edinemediğimiz beyin, hafıza ve karar verme organı olarak kabul edilir. Sadece

Detaylı

YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI. Dönem II. TIP 2010 KAS, SİNİR ve DUYU SİSTEMLERİ DERS KURULU

YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI. Dönem II. TIP 2010 KAS, SİNİR ve DUYU SİSTEMLERİ DERS KURULU YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2016-2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI Dönem II TIP 2010 KAS, SİNİR DUYU SİSTEMLERİ DERS KURULU 19 EYLÜL 2016-11 KASIM 2016 DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM 72 10X2 82 HİSTOLOJİ

Detaylı

KOMİTEYE KATILAN ANABİLİM DALLARI VE ÖĞRETİM ÜYELERİ

KOMİTEYE KATILAN ANABİLİM DALLARI VE ÖĞRETİM ÜYELERİ OKAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017 2018 AKADEMİK YILI FAZ II KOMİTE IV SİNİR SİSTEMİ KOMİTESİ (TIP 204) 7 HAFTALIK PROGRAM (26.02 2018 20. 04.2018) KOMİTE-IV KOD DİSİPLİN TEORİK PRATİK TOPLAM TIP 204

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ Öğr. Gör. Nurhan Bingöl

SİNİR SİSTEMİ Öğr. Gör. Nurhan Bingöl SİNİR SİSTEMİ Öğr. Gör. Nurhan Bingöl 1. MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi, (systema nervosum) vücudun sinir hücreleri ve sinir liflerinden oluşan en karmaşık sistemdir. Değişik duyu organlarından gelen

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder

SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder. Çeşitli duyu organlarından milyonlarca

Detaylı

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 9 a

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 9 a Fizyoloji PSİ 123 Hafta 9 Serebrum Bazal Çekirdekler Orta Beyin (Mezensefalon) Beyin sapının üzerinde, beyincik ve ara beyin arasında kalan bölüm Farklı duyu bilgilerini alarak bütünleştirir ve kortekse

Detaylı

FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Medulla Spinalis. yrd. doç. dr. emin ulaş erdem

FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Medulla Spinalis. yrd. doç. dr. emin ulaş erdem FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi Medulla Spinalis yrd. doç. dr. emin ulaş erdem Medulla spinalis (omurilik) kabaca silindir şeklindedir. Yukaruda foramen magnum dan başlar ve medulla obolgata ile devam

Detaylı

Prof. Dr. Sadettin TIPIRDAMAZ ÖĞRETİM

Prof. Dr. Sadettin TIPIRDAMAZ ÖĞRETİM A-GENEL BİLGİLER 1 ANABİLİM DALI ANATOMİ 2 DERSİN KODU VE ADI ANATOMİ II 3 DERSİN KREDİSİ ULUSAL AVRUPA KREDİ TRANSFER SİSTEMİ (AKTS) T U 3 4 4 DERSİN TÜRÜ Zorunlu 5 DERSİN DÖNEMİ II. Dönem 6 DERSİ VEREN

Detaylı

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 8 a

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 8 a Fizyoloji PSİ 123 Hafta 8 Sinir Sisteminin Organizasyonu Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi Beyin Omurilik Periferik Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi (MSS) Oluşturan Hücreler Ara nöronlar ve motor

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ DERS PROGRAMI

SİNİR SİSTEMİ DERS PROGRAMI T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2016 2017 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (20 MART 2017-26 MAYIS 2017) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ

Detaylı

T.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DUYU VE SİNİR SİSTEMLERİ DERS KURULU DERS KURULU -VI

T.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DUYU VE SİNİR SİSTEMLERİ DERS KURULU DERS KURULU -VI T.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II 2016-2017 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DUYU VE SİNİR SİSTEMLERİ DERS KURULU DERS KURULU -VI 27 MART- 12 MAYIS 2017 (7 HAFTA) DERSLER TEORİK PRATİK

Detaylı

AKADEMİK TAKVİM Ders Kurulu Başkanı: Doç.Dr. Alp Bayramoğlu (Anatomi) Ders Kurulu 204 Akademik Yılın 20. Haftası. 23 Ocak Çarşamba

AKADEMİK TAKVİM Ders Kurulu Başkanı: Doç.Dr. Alp Bayramoğlu (Anatomi) Ders Kurulu 204 Akademik Yılın 20. Haftası. 23 Ocak Çarşamba AKADEMİK TAKVİM Ders Kurulu Başkanı: Doç.Dr. Alp Bayramoğlu () Ders Kurulu 204 Akademik Yılın 20. Haftası 21 Ocak 22 Ocak 23 Ocak 24 Ocak 25 Ocak Merkezi Sinir ne Giriş Gelişmesi ve Potansiyeller Cerebellum:

Detaylı

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (24 MART

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (24 MART T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2013 2014 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (24 MART 2014 -.. MAYIS 2014) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ

Detaylı

DOLAŞIM VE SİNİR SİSTEMİ HAKKINDA GENEL BİLGİ. Prof.Dr.Orhan TACAR 2013

DOLAŞIM VE SİNİR SİSTEMİ HAKKINDA GENEL BİLGİ. Prof.Dr.Orhan TACAR 2013 DOLAŞIM VE SİNİR SİSTEMİ HAKKINDA GENEL BİLGİ Prof.Dr.Orhan TACAR 2013 KARDİOVASKÜLER SİSTEM HAKKINDA GENEL BİLGİ Angiologia Kalp, arterler, venler ve lenfatiklerden oluşur. Görevi kanın damarlar aracılığıyla

Detaylı

GOÜ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II V. KURUL

GOÜ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II V. KURUL V. Kurul Sinir Sistemi ve Duyu Organları V. Kurul Süresi: 6 hafta V. Kurul Başlangıç Tarihi: 24 Mart 2010 V. Kurul Bitiş ve Sınav Tarihi: 3 4 Mayıs 2010 Ders Kurulu Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Gülgün YENİŞEHİRLİ

Detaylı

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (24 MART MAYIS 2015)

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (24 MART MAYIS 2015) T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2014 2015 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (24 MART 2015-22 MAYIS 2015) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ DERS PROGRAMI

SİNİR SİSTEMİ DERS PROGRAMI T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017 2018 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (19 MART 2017-25 MAYIS 2018) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Dönem T+U Saat Kredi AKTS. Sinir Sistemi TIP 204 2 103+40 9 10. Kurul Dersleri Teorik Pratik Toplam

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Dönem T+U Saat Kredi AKTS. Sinir Sistemi TIP 204 2 103+40 9 10. Kurul Dersleri Teorik Pratik Toplam DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Dönem T+U Saat Kredi AKTS Sinir Sistemi TIP 204 2 103+40 9 10 Kurul Dersleri Teorik Pratik Toplam Anatomi 42 16 58 Fizyoloji 39 18 57 Histoloji ve Embriyoloji 12 4 16 Biyofizik

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ DERS PROGRAMI

SİNİR SİSTEMİ DERS PROGRAMI T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (19 MART 2017-25 MAYIS ) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ DÖNEM

Detaylı

YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI. Dönem II. TIP 2010 SİNİR ve DUYU SİSTEMLERİ DERS KURULU

YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI. Dönem II. TIP 2010 SİNİR ve DUYU SİSTEMLERİ DERS KURULU YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2016-2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI Dönem II TIP 2010 SİNİR DUYU SİSTEMLERİ DERS KURULU 19 EYLÜL 2016-11 KASIM 2016 DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM 48 6x2 54 EMBRİYOLOJİ

Detaylı

Dr. A. YÜKSEL BARUT 1

Dr. A. YÜKSEL BARUT 1 1 1 Santral Sinir sistemi (SSS): Beyin (Encephalon) ve Omurilik (Medulla Spinalis), 2 Periferik Sinir Sistemi (PSS) : Beyin sapı ve omurilikten çıkan bütün sinirler, 3 Otonom sinir sistemi (OSS) : Hem

Detaylı

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (21 MART MAYIS 2016)

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (21 MART MAYIS 2016) T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2015 2016 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (21 MART 2016-24 MAYIS 2016) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ

Detaylı

Dr. Ayşin Çetiner Kale

Dr. Ayşin Çetiner Kale Dr. Ayşin Çetiner Kale Merkezi Sinir Sistemi Encephalon Medulla spinalis PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ Spinal sinirler (31 çift) Kraniyal sinirler (12 çift) Toplam 43 çift periferik sinir Nöron Sinir sisteminin

Detaylı

Prof. Dr. Mehmet ALİ MALAS TEORİK DERS SAATİ

Prof. Dr. Mehmet ALİ MALAS TEORİK DERS SAATİ T. C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2012 2013 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÖNEM II V. DERS (SİNİR SİSTEMİ) KURULU (22 NİSAN 2013-07 HAZİRAN 2013) DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ DÖNEM

Detaylı

4. DERS KURULU Nörolojik Bilimler ve Sinir Sistemi. 15 Şubat 2016 8 Nisan 2016 8 HAFTA KURUL DERSLERİ TEORİK PRATİK TOPLAM AKTS

4. DERS KURULU Nörolojik Bilimler ve Sinir Sistemi. 15 Şubat 2016 8 Nisan 2016 8 HAFTA KURUL DERSLERİ TEORİK PRATİK TOPLAM AKTS DÖNEM II. DERS KURULU Nörolojik Bilimler ve Sinir Sistemi Şubat 0 Nisan 0 HAFTA Prof.Dr. DEKAN DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ DERS KURULU BAŞKANI Yrd.Doç.Dr. Tolgahan ACAR Yrd.Doç.Dr. Hikmet BIÇAKÇI KURUL DERSLERİ

Detaylı

DÖNEM II 4. DERS KURULU 10 Şubat 4 Nisan 2014. Prof.Dr. Mustafa SARSILMAZ

DÖNEM II 4. DERS KURULU 10 Şubat 4 Nisan 2014. Prof.Dr. Mustafa SARSILMAZ DÖNEM II. DERS KURULU 0 Şubat Nisan 0 Dekan : Dönem II Koordinatörü : Ders Kurulu Başkanı : Prof.Dr. Yrd.Doç.Dr. Yrd.Doç.Dr. KURUL DERSLERİ TEORİK PRATİK TOPLAM AKTS DERS VEREN ÖĞRETİM ÜYELERİ 0 (x) -

Detaylı

Prof. Dr. Mehmet ALİ MALAS TEORİK DERS SAATİ

Prof. Dr. Mehmet ALİ MALAS TEORİK DERS SAATİ T. C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2013 2014 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÖNEM II I. DERS (SİNİR SİSTEMİ) KURULU (09 EYLÜL 2013-08 KASIM 2013) DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ DÖNEM

Detaylı

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2014 2015 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (24 MART 2015-22 MAYIS 2015)

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2014 2015 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (24 MART 2015-22 MAYIS 2015) T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2014 2015 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (24 MART 2015-22 MAYIS 2015) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ

Detaylı

ANATOMİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI İLE

ANATOMİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI İLE ANATOMİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI İLE İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ VE FIRAT ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ANATOMİ ANABİLİM DALI ORTAK YÜKSEK LİSANS PROGRAMI Program Yürütücüsü : Prof. Dr. Davut

Detaylı

BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ...

BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... 1 Bilinmesi Gereken Kavramlar... 1 Giriş... 2 Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri... 2 Hücrenin Kimyasal Yapısı... 2 Hücrenin Fiziksel Yapısı... 4 Hücrenin Bileşenleri... 4

Detaylı

EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II I. KURUL DERS PROGRAMI (SĠNĠR SĠSTEMĠ) 18 EYLÜL KASIM 2017 (8 HAFTA)

EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II I. KURUL DERS PROGRAMI (SĠNĠR SĠSTEMĠ) 18 EYLÜL KASIM 2017 (8 HAFTA) 2017-2018 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II I. KURUL DERS PROGRAMI (SĠNĠR SĠSTEMĠ) 18 EYLÜL 2017 10 KASIM 2017 (8 HAFTA) DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ DÖNEM II KOORDİNATÖR YARDIMCISI DÖNEM II

Detaylı

Columna vertebralis (omurga); vücudun arka ve orta kısmında yer alır, kemikten ve kıkırdaktan oluşur ve içinde omuriliği barındırır.

Columna vertebralis (omurga); vücudun arka ve orta kısmında yer alır, kemikten ve kıkırdaktan oluşur ve içinde omuriliği barındırır. Columna vertebralis (omurga); vücudun arka ve orta kısmında yer alır, kemikten ve kıkırdaktan oluşur ve içinde omuriliği barındırır. İskeletin önemli bir bölümüdür ve temel eksenidir. Sırt boyunca uzanır

Detaylı

İngilizce Reading and Speaking İNGİLİZCE İngilizce Reading and Speaking İNGİLİZCE

İngilizce Reading and Speaking İNGİLİZCE İngilizce Reading and Speaking İNGİLİZCE Tarih Saat Konu (DÖNEM 2 KURUL 1) Ö. Üyesi Ders 18.09.2017 09.00-09.50 Serbest Çalışma Pazartesi 10.00-10.50 Serbest Çalışma 11.00-11.50 Merkezi sinir sistemine giriş E. TUNÇ ANATOMİ 12.00-12.50 Merkezi

Detaylı

Kalbin Kendi Damarları ve Kan kaynakları; Koroner Damarlar

Kalbin Kendi Damarları ve Kan kaynakları; Koroner Damarlar Kalbin Kendi Damarları ve Kan kaynakları; Koroner Damarlar Kalp kası beyinden sonra en fazla kana gereksinim duyan organdır. Kalp kendini besleyen kanı aortadan ayrılan arterlerden alır. Bu arterlere koroner

Detaylı

Dr. Ayşin Çetiner Kale

Dr. Ayşin Çetiner Kale Dr. Ayşin Çetiner Kale N. Accessorius (XI) ÖVE lifler (brankiyal motor) içeren n. accessorius, radix cranialis ve radix spinalis olmak üzere iki kısımdan oluşur. Radix cranialis, nucleus ambiguus'un kaudal

Detaylı

DÖNEM II (A GRUBU) T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ DERS YILI A GRUBU

DÖNEM II (A GRUBU) T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ DERS YILI A GRUBU (A GRUBU) T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ 2016-2017 DERS YILI A GRUBU II. DERS KURULU (8 HAFTA) (NÖRO - DUYU) (07 KASIM 2016 31 ARALIK 2017) DEKAN Prof.Dr. Celalettin VATANSEV BAŞKOORDİNATÖR

Detaylı

Prof. Dr. Neyhan ERGENE

Prof. Dr. Neyhan ERGENE DEKAN BAŞKOORDİNATÖR BAŞKOORDİNATÖR YARDIMCILARI DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ DÖNEM II KOORDİNATÖR YARCIMCILARI Prof. Dr. Neyhan ERGENE Prof. Dr. Taner ZİYLAN Prof. Dr. Hasan CÜCE Prof. Dr. S. Sennur DEMİREL

Detaylı

EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II I. KURUL DERS PROGRAMI (SİNİR SİSTEMİ) 24 EYLÜL KASIM 2018 (8 HAFTA)

EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II I. KURUL DERS PROGRAMI (SİNİR SİSTEMİ) 24 EYLÜL KASIM 2018 (8 HAFTA) 2018-2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II I. KURUL DERS PROGRAMI (SİNİR SİSTEMİ) 24 EYLÜL 2018 16 KASIM 2018 (8 HAFTA) DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ DÖNEM II KOORDİNATÖR YARDIMCISI DÖNEM II

Detaylı

Dr. Ayşin ÇETİNER KALE

Dr. Ayşin ÇETİNER KALE Dr. Ayşin ÇETİNER KALE Spatium intercostale Birbirine komşu kostalar arasında bulunan boşluk İnterkostal kaslar tarafından doldurulur. Spatium intercostale V. a. ve n. intercostalis ler kostanın alt kenarı

Detaylı

DÖNEM II (B GRUBU) T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ DERS YILI B GRUBU

DÖNEM II (B GRUBU) T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ DERS YILI B GRUBU (B GRUBU) T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ 2015-2016 DERS YILI B GRUBU II. DERS KURULU (8 HAFTA) (NÖRO - DUYU) (07 KASIM 31 ARALIK 2017) DEKAN Prof.Dr. Celalettin VATANSEV BAŞKOORDİNATÖR

Detaylı

ile iki sinir hücresinin uzantıları arasındaki bitişme, deği bölgesi olarak tanımlanabilir

ile iki sinir hücresinin uzantıları arasındaki bitişme, deği bölgesi olarak tanımlanabilir Sinir sisteminin esas bölümünü sinir hücreleri (neuron lar) ve bu hücrelerin uzantıları oluşturur, ayrıca glia hücreleri adı verilen destek hücreleri de bulunur. Neuron Hücre gövdesi (corpus neurale=soma)

Detaylı

Prof. Dr. Neyhan ERGENE

Prof. Dr. Neyhan ERGENE DEKAN BAŞKOORDİNATÖR BAŞKOORDİNATÖR YARDIMCILARI DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ DÖNEM II KOORDİNATÖR YARCIMCILARI Prof. Dr. Neyhan ERGENE Prof. Dr. Taner ZİYLAN Yrd. Doç. Dr. Füsun SUNAR Yrd. Doç. Dr. Şerife ALPA

Detaylı

DÖNEM II T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ DERS YILI A GRUBU

DÖNEM II T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ DERS YILI A GRUBU Ders Kurulu Üyeleri : DÖNEM II T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ 2017-2018 DERS YILI A GRUBU II. DERS KURULU (8 HAFTA) (NÖRO - DUYU) (23 EKİM 15 ARALIK 2017) DEKAN Prof.Dr. Celalettin

Detaylı

ÜNİTE İÇİNDEKİLER HEDEFLER SİNİR SİSTEMİ TIBBİ TERMİNOLOJİ. Doç. Dr. Samet KAPAKİN

ÜNİTE İÇİNDEKİLER HEDEFLER SİNİR SİSTEMİ TIBBİ TERMİNOLOJİ. Doç. Dr. Samet KAPAKİN HEDEFLER İÇİNDEKİLER SİNİR SİSTEMİ Giriş Sinir Sistemi Hakkında Genel Bilgiler Sinir Sistemi Organları Sinir Sistemi ile İlgili Anatomik Terimler Sinir Sistemi ile İlgili Klinik Terimler TIBBİ TERMİNOLOJİ

Detaylı

BAŞ VE BOYUN. Cranium ve Fossa Cranii

BAŞ VE BOYUN. Cranium ve Fossa Cranii BAŞ VE BOYUN 1 Cranium ve Fossa Cranii Cranium (Kafa iskeleti): Santral sinir sistemi yapılarını içeren Neurocranium ve yüz iskeletini oluşturan Viscerocranium dan oluşur. Calvaria (Kafatası): Frontal,

Detaylı

DÖNEM II (A GRUBU) T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ DERS YILI A GRUBU

DÖNEM II (A GRUBU) T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ DERS YILI A GRUBU (A GRUBU) T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ 2015-2016 DERS YILI A GRUBU II. DERS KURULU (8 HAFTA) (NÖRO - DUYU) (09 KASIM 31 ARALIK 2015) DEKAN Prof.Dr. Celalettin VATANSEV BAŞKOORDİNATÖR

Detaylı

DÖNEM II (B GRUBU) T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ DERS YILI B GRUBU

DÖNEM II (B GRUBU) T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ DERS YILI B GRUBU (B GRUBU) T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ 2015-2016 DERS YILI B GRUBU II. DERS KURULU (8 HAFTA) (NÖRO - DUYU) (09 KASIM 31 ARALIK 2015) DEKAN Prof.Dr. Celalettin VATANSEV BAŞKOORDİNATÖR

Detaylı

SİNDİRİM SİSTEMİ. Sindirim işlemi 4 aşamadan meydana gelir;1 - çiğneme ve yutma, 2-sindirim,3 -emilim,4 atılım

SİNDİRİM SİSTEMİ. Sindirim işlemi 4 aşamadan meydana gelir;1 - çiğneme ve yutma, 2-sindirim,3 -emilim,4 atılım 1 SİNDİRİM SİSTEMİ Yediğimiz gıda maddelerinin hücrelerimizde kullanılacak şekle getirilmesini sağlayan sistemdir. Vücudumuzun ihtiyacı olan enerji gıdalardan sağlanır. İşte sindirim sistemi büyük besin

Detaylı

T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II DERS YILI

T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II DERS YILI T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II-2018-2019 DERS YILI II. DERS KURULU (8 HAFTA) (NÖRO-DUYU) (22 EKİM 2018-14 ARALIK 2018) DEKAN Prof.Dr. Celalettin VATANSEV BAŞKOORDİNATÖR

Detaylı

T. C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÖNEM II I

T. C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÖNEM II I T. C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2014 2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÖNEM II I. DERS (SİNİR SİSTEMİ) KURULU (15 EYLÜL 2014-14 KASIM 2014) DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ DÖNEM

Detaylı

ÜNİTE. TEMEL ANATOMİ Uz. Dr. Aslı KARA İÇİNDEKİLER HEDEFLER PERİFERİK VE OTONOM SİNİR SİSTEMİ. Spinal Sinirler Kafa Çiftleri Otonom Sinir Sistemi

ÜNİTE. TEMEL ANATOMİ Uz. Dr. Aslı KARA İÇİNDEKİLER HEDEFLER PERİFERİK VE OTONOM SİNİR SİSTEMİ. Spinal Sinirler Kafa Çiftleri Otonom Sinir Sistemi HEDEFLER İÇİNDEKİLER PERİFERİK VE OTONOM SİNİR SİSTEMİ Spinal Sinirler Kafa Çiftleri Otonom Sinir Sistemi TEMEL ANATOMİ Uz. Dr. Aslı KARA Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Spinal sinirleri tanımlayabilecek,

Detaylı

T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI ALANLAR ORTAK SĠNĠR SĠSTEMĠ 720S00030

T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI ALANLAR ORTAK SĠNĠR SĠSTEMĠ 720S00030 T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI ALANLAR ORTAK SĠNĠR SĠSTEMĠ 720S00030 Ankara, 2012 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya

Detaylı

Dolaşımın Sinirsel Düzenlenmesi ve Arteryel Basıncın Hızlı Kontrolü. Prof.Dr.Mitat KOZ

Dolaşımın Sinirsel Düzenlenmesi ve Arteryel Basıncın Hızlı Kontrolü. Prof.Dr.Mitat KOZ Dolaşımın Sinirsel Düzenlenmesi ve Arteryel Basıncın Hızlı Kontrolü Prof.Dr.Mitat KOZ DOLAŞIMIN SİNİRSEL KONTROLÜ Doku kan akımının her dokuda ayrı ayrı ayarlanmasında lokal doku kan akımı kontrol mekanizmaları

Detaylı

YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI. Dönem II. TIP 2010 SİNİR ve DUYU SİSTEMLERİ DERS KURULU

YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI. Dönem II. TIP 2010 SİNİR ve DUYU SİSTEMLERİ DERS KURULU YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2018-2019 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI Dönem II TIP 2010 SİNİR DUYU SİSTEMLERİ DERS KURULU 17 EYLÜL 2018-02 KASIM 2018 DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM 46 9x2 55 16 3x2 19

Detaylı

DERS TANITIM BİLGİLERİ

DERS TANITIM BİLGİLERİ DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Kodu ve Adı Bölüm / Program Dersin Dili Dersin Türü Dersi Verenler Dersin Yardımcıları Dersle İlgili Görüşme Saatleri Dersin Amacı Öğrenme Çıktıları ve Alt Beceriler TF20501

Detaylı

Sağlık Bilimleri İçin ANATOMİ. Prof. Dr. Dr. Gürsel ORTUĞ

Sağlık Bilimleri İçin ANATOMİ. Prof. Dr. Dr. Gürsel ORTUĞ Sağlık Bilimleri İçin ANATOMİ Prof. Dr. Dr. Gürsel ORTUĞ 2018 Sağlık Bilimleri İçin ANATOMİ ISBN: 978-605-9160-67-4 Tüm hakları saklıdır. 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri yasası gereği; bu kitabın

Detaylı

Negatif Geri Beslemeli Kontrol

Negatif Geri Beslemeli Kontrol Negatif Geri Beslemeli Kontrol Beyin Anatomisi ve EEG nin Biyofizik Temelleri Dr. Bülent Yılmaz 1 Giriş İnsan sinir sistemi (nervous system) Merkezi sinir sistemi (Central Nervous System (CNS)) Çevresel

Detaylı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI SAĞLIK HİZMETLERİ SİNİR SİSTEMİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI SAĞLIK HİZMETLERİ SİNİR SİSTEMİ T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI SAĞLIK HİZMETLERİ SİNİR SİSTEMİ Ankara, 2015 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya

Detaylı

Sensitif lifleri Dışkulak yolu derisi, yumuşak damak ve buraya komşu pharynx bölümünden İnnerve ettiği kaslardan gelen proprioseptiv lifler

Sensitif lifleri Dışkulak yolu derisi, yumuşak damak ve buraya komşu pharynx bölümünden İnnerve ettiği kaslardan gelen proprioseptiv lifler N.facialis Somatomotor, duyusal ve parasimpatik For.stylomastoideum Somatomotor lifleri: Nuc.nervi facialis Yüzün mimik kasları, M.buccinator, platysma M.stapedius,M.stylohyoideus M.digastrcus un arka

Detaylı

DERS TANITIM BİLGİLERİ

DERS TANITIM BİLGİLERİ DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Kodu ve Adı Bölüm / Program Dersin Dili Dersin Türü Dersin Koordinatörü Dersi Verenler Dersin Yardımcıları Dersle İlgili Görüşme Saatleri Dersin Amacı Öğrenme Çıktıları ve

Detaylı

9- Deri, koku, göz, kulak ve tad organları anatomisi

9- Deri, koku, göz, kulak ve tad organları anatomisi DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Anatomi 744001512010 1 3+2 4 4 Ön Koşul - Dersin Dili Türkçe Dersin Seviyesi Lisans Dersin Türü Zorunlu Dersi Veren Öğretim Elemanı Dersin Yardımcıları

Detaylı

OTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi)

OTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi) OTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi) Otonom sinir sitemi iki alt kısma ayrılır: 1. Sempatik sinir sistemi 2. Parasempatik sinir sistemi Sempatik ve parasempatik sistemin terminal nöronları gangliyonlarda

Detaylı

MOTOR ÖĞRENMENİN FİZYOLOJİK BOYUTLARI

MOTOR ÖĞRENMENİN FİZYOLOJİK BOYUTLARI MOTOR ÖĞRENMENİN FİZYOLOJİK BOYUTLARI - Canlıların performans bütünlüğü motorik kavramı altında incelenir. -Bilindiği gibi biyolojik ve mekanik faktörlerin etkisiyle iç süreçlerle gelişen eylemler motorik

Detaylı

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ Kan, kalp, dolaşım ve solunum sistemine ait normal yapı ve fonksiyonların öğrenilmesi 1. Kanın bileşenlerini, fiziksel ve fonksiyonel özelliklerini sayar, plazmanın

Detaylı

YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI

YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI Dönem II TIP 2010 SİNİR DUYU SİSTEMLERİ DERS KURULU 11 EYLÜL 2017-27 EKİM 2017 DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM 46 9x2 55 16 3x2 19 28

Detaylı

AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM -ÖĞRETİM YILI DÖNEM II / DERS KURULU I SİNİR SİSTEMİ (11 EYLÜL KASIM 2017)

AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM -ÖĞRETİM YILI DÖNEM II / DERS KURULU I SİNİR SİSTEMİ (11 EYLÜL KASIM 2017) AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017-2018 EĞİTİM -ÖĞRETİM YILI DÖNEM II / DERS KURULU I SİNİR SİSTEMİ (11 EYLÜL 2017 07 KASIM 2017) I. DERS KURULU: SİNİR SİSTEMİ DERS KURULU Süre: Yöntem: Ölçme ve

Detaylı

ÜNİTE. TEMEL ANATOMİ Yrd. Doç. Dr. Papatya KELEŞ İÇİNDEKİLER HEDEFLER MERKEZÎ SİNİR SİSTEMİ (SYSTEMA NERVOSUM CENTRALE)

ÜNİTE. TEMEL ANATOMİ Yrd. Doç. Dr. Papatya KELEŞ İÇİNDEKİLER HEDEFLER MERKEZÎ SİNİR SİSTEMİ (SYSTEMA NERVOSUM CENTRALE) HEDEFLER İÇİNDEKİLER MERKEZÎ SİNİR SİSTEMİ (SYSTEMA NERVOSUM CENTRALE) Merkezî Sinir Sistemi Merkezî Sinir Sisteminin Bölümleri Medulla Spinalis Bulbus Pons Mesencephalon cerebellum Diencephalon Telencephalon

Detaylı

GAZİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II DERS YILI. NÖROLOJİK BİLİMLER DERS KURULU ( 18 Eylül - 30 Ekim 2017 )

GAZİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II DERS YILI. NÖROLOJİK BİLİMLER DERS KURULU ( 18 Eylül - 30 Ekim 2017 ) GAZİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017-2018 DERS YILI NÖROLOJİK BİLİMLER DERS KURULU ( 18 Eylül - 30 Ekim 2017 ) DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM Anatomi 46 18X4 64 Biyofizik 10 10 Histoloji ve Embriyoloji 11

Detaylı

2015-2016 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II I. KURUL DERS PROGRAMI SİNİR SİSTEMİ. 14 EYLÜL 2015-13 KASIM 2015 (8 Hafta)

2015-2016 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II I. KURUL DERS PROGRAMI SİNİR SİSTEMİ. 14 EYLÜL 2015-13 KASIM 2015 (8 Hafta) 2015-2016 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II I. KURUL DERS PROGRAMI SİNİR SİSTEMİ 14 EYLÜL 2015-13 KASIM 2015 (8 Hafta) Dekan Baş Koordinatör Dönem II Koordinatörü Dönem II Koordinatör Yardımcısı Dönem II

Detaylı

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir Sistemine (MSS) bilgi ileten ve bilgi alan sinir sistemi bölümüdür. Merkezi Sinir Sistemi nden çıkarak tüm vücuda dağılan sinirleri

Detaylı

Truncus (arteria) pulmonalis

Truncus (arteria) pulmonalis Truncus (arteria) pulmonalis; sağ ventrikülden başlar, arter olarak ifade edilmesine karşın venöz kan taşır. Sağ ventriküldeki kanı akciğerlere taşır. Kalple ilgili damarların en önde olanıdır. Arcus aortae

Detaylı

Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Maket İhtiyaç Listesi Maketin adı Miktarı Birim Fiyatı Tutarı

Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Maket İhtiyaç Listesi Maketin adı Miktarı Birim Fiyatı Tutarı Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Maket İhtiyaç Listesi Maketin adı Miktarı Birim Fiyatı Tutarı 1. Kaslı İnsan vücudu maketi 2 adet 2. Kaslı üst ekstremite maketi 2 adet 3.

Detaylı

TEK HÜCRELİLERDE SİNİR SİSTEMİ

TEK HÜCRELİLERDE SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ TEK HÜCRELİLERDE SİNİR SİSTEMİ Ciliata da sillerin hemen altında uzanan ve sillerle bağlantılı olan kompleks bir fibril sistemi bulunur. Kinetodesmata adı verilen bu sistem sillerin hareketini

Detaylı

İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi

İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Prof. Dr. Demir Budak Dekan Eğitim Koordinatörü: Prof. Dr. Asiye Nurten 2016 2017 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI TIP 232 HASTALIKLARA GİRİŞ DERS KURULU YÜRÜTME KURULU

Detaylı

DÖNEM II IV. DERS KURULU (8 HAFTA)

DÖNEM II IV. DERS KURULU (8 HAFTA) T.C. MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ TAYFUR ATA SÖKMEN TIP FAKÜLTESİ 2016-2017 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II IV. DERS KURULU (8 HAFTA) 1901204 SİNİR SİSTEMİ DERS KURULU DEKAN DEKAN YRD. BAŞKORDİNATÖR BAŞKORDİNATÖR

Detaylı

Anatomi Eğitmeni Anatomi doçentlik sınavı sorusu seviyesinde...

Anatomi Eğitmeni Anatomi doçentlik sınavı sorusu seviyesinde... Değerli Meslektaşlarım, Sınavda açıkçası farklı tarzda anatomi soruları sorulmuş. Anatomi zaten ağır bir bilim dalıdır. Ancak, sanki Eski sorulardan sormayalım bunu hemen bilirler tarzı bir yaklaşımla

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI

11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI 11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI B) ÇEVRESEL (PERİFERAL) SİNİR SİSTEMİ Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir

Detaylı

Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Anatomi II

Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Anatomi II Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Anatomi II 2 3+5 4 8 Ön Koşul Dersin Dili Türkçe Dersin Seviyesi Lisans Dersin Türü Zorunlu Dersi Veren Öğretim Elemanı Dersin Yardımcıları Dersin Amacı Dersin Öğrenme

Detaylı

MEDULLA SPINALIS vfor. magnum hizasında medulla oblongata dan başlar, sacrum un ortası hizasına kadar devam eder.

MEDULLA SPINALIS vfor. magnum hizasında medulla oblongata dan başlar, sacrum un ortası hizasına kadar devam eder. MEDULLA SPINALIS vfor. magnum hizasında medulla oblongata dan başlar, sacrum un ortası hizasına kadar devam eder. vmerkezi Sinir Sisteminin canalis vertebralis içinde yer alan bölümüdür.incelen caudal

Detaylı

DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR

DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR Duyu Algılama, Tepki Verme ve Beyin Algılama beyinsel analiz tepki Sıcaklık, ışık, ses, koku duyu reseptörleri: elektriksel uyarılara dönüşür Uyarı beyin korteksindeki talamus

Detaylı

TEMEL İLK YARDIM VE ACİL MÜDAHALE

TEMEL İLK YARDIM VE ACİL MÜDAHALE 1 TEMEL İLK YARDIM VE ACİL MÜDAHALE GİRİŞ : Bir yaralı, hasta ya da kazazedeye ilk yardım yapabilmek ya da herhangi bir yardımda bulunabilmek için, öncelikle gerekenlerin doğru yapılabilmesi için, insan

Detaylı

VÜCUDUN TEMEL PARÇALARI. 1) Baş-boyun 2)Gövde 3)Ekstremiteler (Kollar ve bacaklar)

VÜCUDUN TEMEL PARÇALARI. 1) Baş-boyun 2)Gövde 3)Ekstremiteler (Kollar ve bacaklar) VÜCUDUN TEMEL PARÇALARI 1) Baş-boyun 2)Gövde 3)Ekstremiteler (Kollar ve bacaklar) 1)BAŞ a)yüz b)kranium (Kafatası) 2) GÖVDE a)toraks (Göğüs kafesi) b)karın 3) EKSTREMİTELER a)üst ekstremiteler b)alt ekstremiteler

Detaylı

YGS ANAHTAR SORULAR #4

YGS ANAHTAR SORULAR #4 YGS ANAHTAR SORULAR #4 1) Düz ve çizgili kasları ayırt etmek için, I. Kasılıp gevşeme hızı II. Oksijensiz solunum yapma III. Çekirdeğin sayısı ve konumu IV. İstemli çalışma verilen özelliklerden hangileri

Detaylı

Duyuların değerlendirilmesi

Duyuların değerlendirilmesi Duyuların değerlendirilmesi Subjektif duyusal yakınmalar Uyuşma,karıncalanma, keçeleşme ve iğnelenmeler-periferik nöropati Yumuşak halıda yürüyormuş hissi, bacaklarda ve gövdede sıkışma, elektriklenme-derin

Detaylı

SİNİR DOKUSU ve SİNİR SİSTEMİ. Prof Dr. Faruk ALKAN

SİNİR DOKUSU ve SİNİR SİSTEMİ. Prof Dr. Faruk ALKAN SİNİR DOKUSU ve SİNİR SİSTEMİ Prof Dr. Faruk ALKAN SİNİR DOKUSU SİNİR DOKUSU Fonksiyonu Özellikleri irritabilite konduktivite korelasyon reaksiyon S.S. SINIFLANDIRMA Somatik (Sistema Nervosum Cerebrospinale)

Detaylı

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler Vücudumuzda aynı anda birçok karmaşık olayın birbirleriyle uyumlu bir şekilde gerçekleşmesi denetleyici ve düzenleyici sistemler tarafından sağlanır. Denetleyici ve

Detaylı

Toraks; gövde nin boyun ile abdomen arasında yer alan parçasıdır. Toraks oniki çift kaburga, sternum, kıkırdak kaburgalar ve oniki torakal omur dan

Toraks; gövde nin boyun ile abdomen arasında yer alan parçasıdır. Toraks oniki çift kaburga, sternum, kıkırdak kaburgalar ve oniki torakal omur dan Toraks; gövde nin boyun ile abdomen arasında yer alan parçasıdır. Toraks oniki çift kaburga, sternum, kıkırdak kaburgalar ve oniki torakal omur dan oluşur. Bu kemik ve kıkırdak yapılar toraks kafesini

Detaylı

Prof. Dr. N.Hürriyet AYDOĞAN Prof. Dr. Yasemin BALCI. Anatomi T. Biyokimya 4-4. Fizyoloji

Prof. Dr. N.Hürriyet AYDOĞAN Prof. Dr. Yasemin BALCI. Anatomi T. Biyokimya 4-4. Fizyoloji T. C. MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TIP FAKÜLTESİ 2016 2017 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ DERS KURULU (19 ARALIK 2016 24 ŞUBAT 2017) DERS PROGRAMI DEKAN DEKAN YRD. DEKAN

Detaylı

T.C. MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ TAYFUR ATA SÖKMEN TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II IV. DERS KURULU (8 HAFTA)

T.C. MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ TAYFUR ATA SÖKMEN TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II IV. DERS KURULU (8 HAFTA) T.C. MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ TAYFUR ATA SÖKMEN TIP FAKÜLTESİ 2015-2016 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II IV. DERS KURULU (8 HAFTA) 1901204 SİNİR SİSTEMİ DERS KURULU DEKAN DEKAN YRD. BAŞKORDİNATÖR BAŞKORDİNATÖR

Detaylı

TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 2. SINIF 2. KOMİTE: SİNİR SİSTEMİ DERS PROGRAMI 27 Kasım Ocak 2018 (8 Hafta)

TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 2. SINIF 2. KOMİTE: SİNİR SİSTEMİ DERS PROGRAMI 27 Kasım Ocak 2018 (8 Hafta) TIP FAKÜLTESİ 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 2. SINIF 2. KOMİTE: SİNİR SİSTEMİ DERS PROGRAMI 27 Kasım 2017 19 Ocak 2018 (8 Hafta) Komite Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Gökçer ESKİKURT Komitede Görevli Anabilim

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ. Duyusal olarak elde edilen bilgiler beyne (yada tam tersi) nasıl gider?

SİNİR SİSTEMİ. Duyusal olarak elde edilen bilgiler beyne (yada tam tersi) nasıl gider? SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ Descartes- İnsan vücudu bilimsel olarak (doğal yasalarla) açıklanabilecek bir hayvan makinesidir Bu makineyi araştıran, beyin ve davranış arasındaki ilişkiyi inceleyen bilim

Detaylı

Toraks; gövde nin boyun ile abdomen arasında yer alan parçasıdır. Toraks oniki çift kaburga, sternum, kıkırdak kaburgalar ve oniki torakal omur dan

Toraks; gövde nin boyun ile abdomen arasında yer alan parçasıdır. Toraks oniki çift kaburga, sternum, kıkırdak kaburgalar ve oniki torakal omur dan Toraks; gövde nin boyun ile abdomen arasında yer alan parçasıdır. Toraks oniki çift kaburga, sternum, kıkırdak kaburgalar ve oniki torakal omur dan oluşur. Bu kemik ve kıkırdak yapılar toraks kafesini

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ ANATOMİSİ. Öğr. Gör. Dr. Ayşegül ÖZTÜRK BİRGE ARALIK 2016

SİNİR SİSTEMİ ANATOMİSİ. Öğr. Gör. Dr. Ayşegül ÖZTÜRK BİRGE ARALIK 2016 SİNİR SİSTEMİ ANATOMİSİ Öğr. Gör. Dr. Ayşegül ÖZTÜRK BİRGE ARALIK 2016 Vücut iç koşullarının kontrolünü sağlar. Örneğin; tiroid bezinin uyarılarak hormon salgılanması gibi. Hareketlerin istemli kontrolünü

Detaylı

İÇİNDEKİLER BÖLÜM I SIRT BÖLÜM II GÖĞÜS. ABDOMEN (Karın) BÖLÜM III

İÇİNDEKİLER BÖLÜM I SIRT BÖLÜM II GÖĞÜS. ABDOMEN (Karın) BÖLÜM III İÇİNDEKİLER BÖLÜM I SIRT ŞEKİL 1. Sırt Kasları- Yüzeysel tabaka 1 ŞEKİL 2. Sırt Kasları- derin tabaka 2 ŞEKİL 3. Suboksipital bölge kasları 3 ŞEKİL 4. Columna vertebralis 4 ŞEKİL 5. Meninges spinales 5

Detaylı

Truncus (arteria) pulmonalis

Truncus (arteria) pulmonalis 1 Truncus (arteria) pulmonalis Truncus pulmonalis; sağ ventrikülden başlar, arter olarak ifade edilmesine karşın venöz kan taşır. Sağ ventriküldeki kanı akciğerlere taşır. Arcus aortae altında sağ (a.pulmonalis

Detaylı

Göz Fonksiyonel & Klinik Anatomisi ve Fizyolojisi

Göz Fonksiyonel & Klinik Anatomisi ve Fizyolojisi Göz Fonksiyonel & Klinik Anatomisi ve Fizyolojisi Sağlık Bilimleri Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Temel Anatomi ve Fizyoloji Dersi SBF 122 Öğr.Gör.Dr. Nurullah YÜCEL Fonksiyonel & Klinik Anatomisi

Detaylı

Prof. Dr. N.Hürriyet AYDOĞAN Prof. Dr. Yasemin BALCI. Anatomi T. Biyokimya 4-4. Fizyoloji

Prof. Dr. N.Hürriyet AYDOĞAN Prof. Dr. Yasemin BALCI. Anatomi T. Biyokimya 4-4. Fizyoloji T. C. MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TIP FAKÜLTESİ 2015 2016 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ DERS KURULU (14 ARALIK 2015 19 ŞUBAT 2016) DERS PROGRAMI DEKAN DEKAN YRD. DEKAN

Detaylı