Uz. Hem. Selma KARAKAPLAN Dr. Lütfi Kırdar KEAH

Transkript

1 Uz. Hem. Selma KARAKAPLAN Dr. Lütfi Kırdar KEAH

2 SUNUM PLANI Kanıta Dayalı Hemşirelik Nedir? Kanıta Dayalı Hemşirelik Neden Gereklidir? Kanıta Dayalı Hemşirelik ile İlgili Mevzuat Kanıta Dayalı Hemşirelikte Stratejiler Kanıta Dayalı Hemşirelikte Öneriler

3 Kanıta dayalı uygulama, kanıta dayalı tıp, kanıta dayalı hemşirelik konuları sağlık ve hemşirelik literatüründe hızla artmakta,

4 Araştırmalar, kanıt değeri taşıyan sonuçlar sağlıyor mu? Uygulamalar kanıta dayalı mı? Bu sorular soruluyor, uygulamaların kanıta dayalı olmasından söz ediliyor; ancak yapılan tartışmalardan kullanıcıların bu terimlere farklı anlamlar yükledikleri anlaşılıyordu.

5 Kanıt Nedir?

6 Bir sorunu çözmek, amaca ulaşmak Mantıklı, ölçülebilir, varsayımların Düzgün örnekler seçilerek Veri toplama ve istatistiksel yöntemlerle test edilerek doğruluğunun tespit edilmesidir.

7 KANITA DAYALI HEMŞİRELİK Kaynakların elde edilebildiği bakım ortamlarında, hemşirelerin klinik uzmanlıklarını, hasta tercihlerini ve eldeki en iyi kanıtları kullanarak karar almaları süreci olarak tanımlanmaktadır.

8

9 Hemşirelik uygulamalarının kanıta dayalı olması bakım kalitesini ve bakım sonuçlarını iyileştirmek, klinik uygulamalarda ve hasta bakım sonuçlarında fark yaratmak, bakımı standardize etmek ve hemşire memnuniyetini artırmak gibi sonuçları açısından önemlidir.

10 MESLEĞİMİZİN TARİHSEL PERSPEKTİFİ Hemşirelik geçmişte Düşünen bir meslek olmaktan çok yerine getiren bir meslek olarak görülmesi nedeni ile hemşirelerden sadece verilen işleri yapmaları beklenmiştir. Hemşirelik şimdiye kadar bilmekten ziyade yapmanın, kritik değerlendirmeden ziyade alışkanlıkların değerli olduğu bir uzmanlık olmuştur.

11 MESLEĞİMİZİN TARİHSEL PERSPEKTİFİ Hemşirelikte eğitim geliştikçe hemşirelik işlemlerinin geleneklere değil gerçeklere dayandığına dair kanıtlara ihtiyaç duyulmaktadır. Hemşireler iyi yapılandırılmış,gerçeğe yakın ve tanımlanmış işlemleri kullanmak istemektedirler.

12 KDU NEDEN GEREKLİ Diğer disiplinlerde olduğu gibi hemşirelikte de bilgiler bir yandan hızla eskimekte, öte yandan yeni bilgiler hızla çoğalmaktadır Hemşirelik uygulamalarının geleneğe dayalı yapısını koruması yeni bilgilerin uygulamaya aktarıldığı tıbbi bakım ortamında bir uyumsuzluğa neden olmaktadır Hemşirelik, tıp ve diğer sağlık disiplinlerinin kanıt temelli uygulamalarına ayak uydurmak zorundadır Daha kaliteli bakım verme sorumluluğu hemşirelik kararlarının da kanıta dayandırılmasını gerektirmektedir.

13 ICN 2012 TEMASI KANITA DAYALI HEMŞİRELİK ICN yeterince bilgiye sahip olmadan karar vermenin, hemşirelik bakımının daha iyi verilememesinin nedeni oluğunu belirtmektedir. Sağlık hizmetlerinde tüm topluma kaliteli hemşirelik hizmetlerini sunarken kanıta dayalı yaklaşımları kullanması için sürekli çaba göstermek gerektiğini vurgulamaktadır.

14 DÜNYA SAĞLIK ASAMBLESİ 2001 Ebelik ve hemşirelik hizmetlerinin/ Bakımının KANIT TEMELLİ olması Gerekli destek ve alt yapı Hemşirelik ve ebelik hizmetlerinin güçlendirilmesi konusunda aldığı kararlar

15 Hemşireler; her ortamda bireyin, ailenin ve toplumun hemşirelik girişimleri ile karşılanabilecek Sağlıkla ilgili ihtiyaçlarını belirler ve hemşirelik tanılama süreci kapsamında belirlenen ihtiyaçlar çerçevesinde hemşirelik bakımını kanıta dayalı olarak planlar, uygular, değerlendirir ve denetler (madde6/a).

16 Mesleğimiz TOPLUMLARIN GEREKSİNİMLE RİNE PARARLEL ORTAYA ÇIKAR. GÜVENİLİR VAZGEÇİLMEZ DEĞERLİ YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ AÇIKLIĞA KAVUŞTURMAK YAŞANAN GELİŞMELERE PARALEL GÖZDEN GEÇİRMEK ZORUNDADIR.

17

18

19 HEMŞİRELER AÇISINDAN ENGELLER Bilimsel çalışmalara katılımda ve araştırma bulgularını okumadaki isteksizlik Araştırma sonuçlarına inanmadıkları, Araştırmaları, sıklıkla okunmasının sıkıcı ve anlaşılmasını zor buldukları, Hemşirelerin iş yükü / zaman yetersizlikleri Araştırma bilgisine nereden ve nasıl ulaşacaklarını bilmedikleri, Hemşirelerin araştırma bilgi ve deneyim eksiklikleri

20 HEMŞİRELER AÇISINDAN ENGELLER Hemşirelerin kurumda rol model bulamamaları, Meslektaşları ve diğer sağlık profesyonellerinin destek vermediği, Uygulamaların hayata geçirilmesinde diğer sağlık profesyonelleri ile güçlükler yaşanması Hemşirelerin araştırma sonuçlarını kullanmalarına izin verilmemesi,

21 ORGANİZASYONEL AÇIDAN ENGELLER Kurumda araştırma kültürünün gelişmemiş olması Hemşirelerin uygulamayı değiştirmek için yetkilerinin olmadığı/yetki verilmediği, İş ortamında sürekli organizasyonel değişikliklerin olduğu, Organizasyonel desteğin yetersiz olduğu

22

23

24 Strateji uzakta olabilecekleri yakından görebilmek, yakındakilere de uzaktan bakabilmektir

25 KDU FAYDALARI... Profesyonel hemşireler güvenli ve etkili bakım vermesi, uygulamaları konusunda hizmet sunulan topluma, sağlık ekibine ve meslektaşlarına karşı sorumludur Bakım, elde edilebilen en bilimsel bilgiye dayalı olmalıdır. Bilgi ve karar verme arasındaki ilişki hemşireliğin profesyonelleşmesinde en belirleyici unsurdur. Kanıta dayalı uygulamalar hemşirelik uygulamalarının bilimselleşmesini sağlar.

26 KDU FAYDALARI Kanıta dayalı bir yaklaşımın kullanılması bu konuda zorlanmamıza rağmen, uygulamamızı sürekli olarak gözden geçirmemize ve işleri daha etkin ve verimli şekillerde yapmak için yeni yöntemler aramamıza, dolayısıyla bakımın kalitesini artırmamıza imkân tanır. Hemşirelik bakımı için kanıta dayalı uygulama daha bireysel, daha etkili, akıcı, dinamik ve klinik yargının en üst düzeye çıkmasına fırsat sunar.

27 KDU FAYDALARI Kanıtlar daha iyi uygulamaları tanımlamak için kullanıldığında hemşirelik uygulamaları en son teknolojik gelişmelere ayak uydurur, yeni bilgilerin gelişmesine ortam sağlar. Hemşireler kendi alanlarını ilgilendiren araştırmaları okuması ve yorumlaması, alanlarında gelişme ve araştırma açısından eksik yerlerin tanımlanması meslek açısında yararlı olacaktır.

28 STRATEJİLER KDH uygulamalarının yaşama geçirilebilmesi için öncelikle hemşirelerin araştırmaları eleştirel olarak değerlendirme becerilerinin geliştirilmesine ve uygulamalarını bilimsel bilgiye dayandırma kültürünün oluşturulmasına gereksinim vardır.

29 HEMŞİRELİK UYGULAMALARI AÇISINDAN STRATEJİLER Kurumun kanıta dayalı uygulamaları destekler yapıyı oluşturması Araştırma bilgi ve becerisinin artırılması Bilimsel etkinliklere katılımın sağlanması Çalışmalar için kaynak ayrılması İş yükünün dengelenmesi Diğer sağlık ekibi üyeleri ile işbirliği ve destekleyici ortaklığın sağlanması.

30 ORGANİZASYONEL AÇIDAN STRATEJİLER Akademik kurumlar ile bakım veren kurumların işbirliği içinde çalışması ve ortak projeler geliştirilmesi, Kanıta dayalı uygulamalara tüm çalışanların dahil edilmesi, İstenen ve kaliteli bakımın hangisi olduğunu araştıran bir ortamın yaratılması, Danışmanlık için kılavuzluk yapan destek veren bir alt yapının oluşturulması, Değişim için ortamın hazırlanması, Hemşireler için burslar ve eğitim imkanları yaratılması

31

32 KANITA DAYALI UGULAMALRIN YAYGINLAŞTIRILMASI, DUYURULMASI Dergilerde, web sitelerde, sunumlarda, konferans ve basın bültenlerinde kanıta dayalı uygulama ile ilgili temel bilgiler ve yararları yayınlayabilir. Meslektaşlar arasında fikir ve en iyi uygulamaların,kanıtların paylaşılabileceği bir online topluluk oluşturabilir. Yönetici hemşireler kanıta dayalı uygulama hakkında kurumlarında bilgi yayabilirler. Kurumlarda kanıta dayalı uygulama konusunda farkındalık yaratmak adına etkinlikler düzenlebilir. Kanıta dayalı uygulamayı desteklemek adına diğer ilgili kamu ve özel sağlık kuruluşları ile Politikaları etkilemek içinde Sağlık Bakanlığı ile birlikte çalışabilirler.

33 BİLGİ VE BECERİLERİN DESTEKLENMESİ Kanıta Dayalı Uygulamalarda Hemşirelerin Sahip Olması Gereken Yeterliliklerinin Geliştirilmesi ve Desteklenmesi için HİE ve kurslar düzenlenebilir. Hemşirelerin kolay ulaşabileceği ve bakımla ilgili yayınların bulunduğu bir kütüphane açılabilir. Kanıta dayalı uygulamayı desteklemek için atölye çalışmaları, dergi kulüpleri, münazaralar ve internet üzerinden indirilebilir araçlar ve diğer kaynaklar sağlanabilir. Hemşirelerin araştırma sonuçlarını tartışabileceği bilimsel ortamlar oluşturulabilir. Mevcut kanıtlara dayanarak hemşirelikle ilgili yenilikler yayılabilir.

34 YAYINLARIN GÖZDEN GEÇİRİMESİ YAYINLARIN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ GÜNCEL BİLGİLERE ZEMİN HAZIRLAR. Hemşireler, web siteleri ve konferanslardaki çalışmaların bir profilini çıkarabilirler. *Veri Tabanları *Kanıta Dayalı Web Siteleri *Kurumsal Web Siteleri *Elektronik Yayınlar

35 KANIT KAYNAKLARININ KULLANMASI Hemşirelikle ilgili kanıt temelli uygulamalar konusunda pek çok veri tabanına ve kaynağa ulaşmak konunun ayrıntıları incelemek mümkündür.

36 KANITA DAYALI HEMŞİRELİK DERGİLERİ KANITA DAYALI HEMŞİRELİK (

37 SİSTEMATİK DERLEMELER Cochrane Collaboration (

38 KANIT MERKEZLERİ Joanna Briggs Enstitüsü (

39 KDU REHBERLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ KDU rehberleri, hemşirelik uygulamaları için geçerli ve test edilmiş araçlardır. KUR, belli klinik konularda uygulayıcıların doğru kararlar vermesini sağlamak üzere sistematik olarak geliştirilen önerileri içerir. Rehberler kullanım alanına uygun elde edilebilen en iyi kanıtlara dayalı olmalı ve kanıtın gücünü göstermelidir. Hemşirelerin kanıtın özetlenmesi, sistematik derleme, KUR geliştirme gibi ileri becerilere sahip olmaları için desteklenmelidir.

40 EKİP ÇALIŞMASININ SAĞLANMASI Olade, kanıt düzeyli hemşirelik çalışmaları yapabilmek için; Akademisyenler, Araştırıcılar Uygulamadaki yöneticiler Klinik çalışanların işbirliği içinde çalışmasını vurgulamakta, French, kanıtın klinik uygulamada entegrasyonunu kolaylaştırmak için araştırma konusu olarak uygulayıcıların problemlerinin çalışılmasını, onların literatürde yer almayan sessiz bilgilerinden yararlanılmasını, araştırmanın tüm aşamalarında klinik uygulayıcılarla iş birliği yapılmasını ve elde edilen kanıtın klinik uygulayıcılar tarafından test edilmesini önermektedir.

41 ÖDÜLLENDİRME YAPILMASI Kanıta dayalı uygulamanın pratiğe dökülmesinde bir ödül sitemi oluşturabilir

42 Bilimsel çalışma destek puanı: Sağlık tesislerinde görev yapan personele bilimsel çalışmaları belirlenen şekilde belgelemesi halinde belgelemenin yapıldığı dönemi takip eden 6 ay süreyle verilen bilimsel çalışmalara karşılık gelen puanı,

43 KOLAYLAŞTIRMA SAĞLANMASI Araştırmaya katılma, araştırma kanıtını yayma, araştırma kanıtını kullanmaları için hemşirelere yönetim desteğinin sağlanması KDU için zaman ayrılması KDU için ekonomik destek sağlanması KDU yardımcı olmak amacıyla bir birim kurulabilir.

44 BİLİMSEL KOMİTE Hastanemizde Temmuz 2009 tarihi itibarı başhemşirelik tarafından bilimsel komite oluşturulmuştur. Bilimsel araştırmalara danışmanlık yapmak amacıyla bilimsel komite çatısı altında 11 Üyeden oluşan bir alt komisyon kurulmuştur ve 2013 Yılları arasında hemşirelerimiz birçok bilimsel çalışma yaptı.bunların bir kısmı yurt içi ve yurt dışı kongre ve sempozyumlarda sunulmuştur.

45

46

47 SONUÇ OLARAK KDU nınkaynak ve zaman alan bir girişim olduğu açıktır. Ancak birey, aile ve topluma etkin ve kabul edilebilir bakım sunma fırsatı verdiği için oldukça değerlidir. KDU hemşirelik araştırmalarının itibarını ve bakımda sürekliliği arttırma potansiyeli yönünden önemlidir.

48 Daha çok kanıta dayalı bilimsel çalışma Daha çok veri Hemşirelerin bilimsel üretime daha çok katılımı Daha kaliteli hizmet Daha sağlıklı yaşam

49

50

51 KAYNAKÇA Başbakkal Z, 27. Ulusal Çocuk Cerrahisi Kongresi ve 13. Ulusal Çocuk Cerrahisi Hemşireliği Kongresi. French P. The development of evidence based nursing. JAN 1999; 29: Kocaman G. Hemşirelikte kanıta dayalı uygulama. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2003;5: Olade RA. Strategic Collaborative Model for evidence based nursing practice. Worldviews on Evidence Based Nursing 2004;1: Özsoy Altuğ S, Ardahan M, Hemşirelerin uygulamalarında kullandıkları bilgi kaynaklarının incelenmesi ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2006:22 (2) : Jennings, B.M. Loan, L.A. (2001) Misconceptions Among Nurses About Evidence based Practice. J Nurs Scholarship, 33 (2): Meryem Y, Hemşirelik bakım hizmetinin kalitesini geliştirme yolu olarak kanıta dayalı uygulama. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005, 9 (1); Uluslararası Hemşireler Konseyi 3, place Jean Marteau, 1201 Cenevre, İsviçre. Youngblut, J.M. Brooten, D. (2001) Evidence Based Nursing Practice: Why is it Important. AACN, 12 (4): Yurtsever S, Altıok M. Kanıta Dayalı Uygulamalar ve Hemşirelik. Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi. 2006, 20 (2):