Öğretim Yılı Okul Aşı Uygulamaları Sağlık Personeli Bilgi Notu

Transkript

1 Öğretim Yılı Okul Aşı Uygulamaları Sağlık Personeli Bilgi Notu Sağlık personeline aşı uygulamalarından önce hizmet içi eğitim yapılmalıdır. Bağışıklama çalışmaları ile ilgili tüm uygulamalar tarih ve /17 sayılı Yeni Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi doğrultusunda yapılmalıdır. Toplum Sağlığı Merkezi Sorumlu Hekimleri; Rutin ve Okul Aşılarının planlama, uygulama, denetim ve koordinasyonundan sorumludur Öğretim yılı Ana sınıfı, İlkokul 1. ve 8. sınıf öğrencilerinin aşıları, Kasım 2016 tarihinden itibaren Toplum Sağlığı Merkezlerinin belirleyeceği uygulama planlarına göre yapılacaktır. Öğrenci sayısına göre 2 (iki) gün ile 10 (on) gün içinde aşı uygulamaları bitecek şekilde ekip sayıları belirlenecektir. TSM yılı okul aşılamalarına başlamadan önce Müdürlüğümüz tarafından hazırlanan okul aşılamaları sunumundan yararlanılarak tüm sağlık personeline okul aşılamaları konusunda hizmet içi eğitim eğitim vererek bilgilendirmelidir. Okul aşı uygulamalarında hedef gruptaki tüm çocukların aşılanmasına çalışılacaktır. Aşı uygulamaları aşağıdaki aşı uygulama tablosuna göre yapılacaktır. Sınıf 1.Sınıf 1.Sınıf 8.Sınıf Yapılacak Aşılar KKK (Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak) Aşısı , öğretim yılında Ana sınıfı/anaokulu/ Kreşte KKK (Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak) aşısı uygulanan öğrencilere, KKK aşısı uygulanmayacaktır. DaBT-İPA (Boğmaca+ Difteri+Tetanos+ Çocuk Felci) Aşısı ve Anasınıfında KKK(Kızamık,Kızamıkcık,Kabakulak) aşısı uygulanmayan çocuklara KKK aşısı uygulanacaktır Td (Erişkin Tip Difteri+Tetanos) Aşısı Aşı Uyg.Dozu / Uygulama Yeri 0.5 cc. Deltoid Bölgeye S.C. (Deri altı) Sol Kola 0.5 cc. Deltoid Bölgeye İ.M. (Kas içi) Sağ Kola 0.5 cc Deltoid Kasa İ.M. (Kas içi) Sol Kola İlkokul 1. sınıf aşılarında 2 enjeksiyon uygulanacağından; aşılar sağ ve sol koldan birbiri ardına uygulanmalıdır. Aşı Sonrası İstenmeyen Etkileri (ASİE) tespit etmek için tavsiye edilen şekilde uygulama yapılacaktır Eğitim Öğretim döneminde ; Toplum Sağlığı Merkezleri okul aşılamalarına hazırlık çerçevesinde; Toplum Sağlığı Merkezi Sorumlu Hekimleri; Rutin ve Okul Aşılarının planlama, uygulama, denetim ve koordinasyonundan sorumludur. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ve Okullara okul aşılamaları hakkında bilgi verilecektir. Öğrenci ailelerine, bilgilendirmek amacıyla Halk Sağlığı Kurumu tarafından hazırlanan veli bilgi notunun dağıtımı Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından yapılacaktır. Okul Aşıları Veli bilgi notunda aşı yapılmaması gereken çocuklar hakkında ailelerin sınıf öğretmenlerine bilgi vermesi istenmiştir. Bu durumdaki çocukların aşıları yapılmayacaktır. Her ekip sınıf öğretmeninden bu konuda bilgi almalıdır. Okul aşı uygulaması öncesi İlkokul 1. Sınıfların Okul Aşı Takip Formları alınarak, HSBS den T.C. kimlik numarasına göre KKK aşısı kontrolü yapılacaktır.

2 Okul aşı takip formundaki çocukların aşı durumları nın HSBS verileri ile karşılaştırmak ve tam kontrollü aşı takibi yapılmalıdır. Okul Aşı Takip Formunda aşılı olarak belirtmiş olan çocuk, HSBS n de aşısız görülüyorsa, aileden aşı kartı sorgulanmalıdır. Bu sorgulamaya rağmen aşı kaydına ulaşılamayan çocuklar için aileler ile iletişime geçilmeli, bu şekilde çocukların aşısız kabul edildiği ve aşılanması gerektiği hakkında bilgi verilmeli ve çocuklar aşılanmalıdır. HSBS de Ana Sınıfında KKK aşısı olanlar okul aşı takip formunda işaretlenecektir. Bu öğrencilere okullarda KKK aşısı uygulanmayacaktır. Ekipler okullara aşıya gittiğinde okul aşı takip formuna göre KKK aşılaması yapacaktır , öğretim yılında Ana sınıfında KKK (Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak) aşısı olan öğrencilere, 1. Sınıfta KKK aşısı uygulanmayacak olup, sadece DaBT-İPA (Tetraxim-Dörtlü Kombine Aşı) uygulanacaktır. Anasınıfında KKK aşısı uygulanmayan çocuklara KKK (Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak) aşısı ve DaBT-İPA (Tetraxim-Dörtlü Kombine Aşı) uygulanacaktır. Velilere aşı uygulama gününde , öğretim yılı anasınıfı/anaokulu/ kreşte yapılan aşının kartını getirmeleri gerektiği öğretmenleri tarafından söylenerek, toplanmalı ve ekiplerimize aşı gününde teslim edilmelidir. 1-HSBS inde ana sınıfı aşısı kayıtlı, aile aşı yapılmadı beyanı veriyorsa, çocuk aşısız kabul edilerek KKK aşısı yapılır. 2. Ortaokul 8. sınıf aşılamalarında Okul Aşı Takip Formları sınıfta alınacaktır. 3. Okul aşı uygulamalarında; bir ekip en az 4 (dört) kişiden Doktor, ebe, hemşire, sağlık memuru ( formalı,eldivenli ve yakasında sağlık personeli olduğunu gösterir sağlık personeli yaka kartı olmalı) oluşmalı, Sınıfta aşı uygulaması tek kişi tarafından yapılacak ve aşıyı uygulayan personel mutlaka eldiven takmalıdır. Her 2-3 ekibe 1 hekim görevlendirilmelidir. Okul nüfuslarına göre Toplum Sağlığı Merkezleri aşıların 2 (iki) gün ile 10 (on) gün arasında bitecek şekilde ekip sayılarını belirleyeceklerdir. Aşı ekiplerinde daha önce okul aşılarında görev almış personeller tercih edilmelidir. HSBS okul aşı girişleri 3 iş günü içersinde bitirilmelidir. Personelin yeterli olmadığı durumlarda aile sağlığı elemanları görevlerini aksatmayacak şekilde görevlendirilebilir. 4.Hamile /gebe olan Sağlık personelinin okul aşı uygulamalarında görevlendirilmemesi sadece kayıt ve yazı işlerinde görevlendirilmelidir öğretim yılı okul aşılarında HSBS ye karekod bilgisi girilmesi zorunludur. Okul aşılamalarının veri girişi HSBS de Koruyucu Sağlık Hizmetleri Bölümünden yapılacaktır. Konu hakkında sistemde bulunan kullanım kılavuzundan yararlanılabilir. TSM leri tarafından HSBS ne veri girişlerinde KKK 2. doz, DaBT-İPA (Dörtlü Karma) ve Td aşısı Rapel olarak girilecektir okul aşılarının Sağlık Net 2 ye veri gönderimi için on line protokol alma zorunludur eğitim öğretim dönemi aşı uygulamalarına başlamadan önce HSBS veri gönderiminin tamamlanması için kullanıcılarını kurum ayarları kısmından gerekli bilgileri doldurmaları ve sistemi Sağlık. Net 2 ye veri gönderilebilir hale getirmeleri gerekmektedir. Okullarda aşı uygulaması yapılamayan aşı reddi ile karşılaşılan çocukların yapılacak olan aşı uygulaması hakkındaki bilgiler kayda alınarak, ilgili aile hekimine bildirilmesi ve aile hekimi aracılığıyla aşının yararları, uygulanmaması durumunda sonuçları, aşının içeriği, güvenliği konularında yüz yüze eğitim verilmesinin sağlanması ve buna rağmen aşı uygulamasına izin verilmemesi durumunda aile hekimlerinde bulunan İzlem / Aşı Durumu Bilgilendirme Onam formunun doldurularak aile hekimliği biriminde saklanması gerekmektedir. Okullarda aşı uygulaması yapılamayan öğrencilerin bilgileri ilgili Aile hekimlerine ulaştırılacak ve aile hekimleri tarafından bu çocuklara ulaşılarak, uygun olanların aşıları tamamlanacak ve TSM lere bildirilecektir. Aile, TSM ne aşı uygulaması için müracaat etmiş ise TSM tarafından aşısı yapılır. Okul aşıları uygulaması sonrası görülebilecek Aşı Sonrası İstenmeyen Etkiler (ASİE), önce telefon, sonra ASİE Formu ile Müdürlüğümüze bildirilecektir.

3 KKK (Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak) aşısında bulunan kabakulak suşuna bağlı değişen sıklıklarda parotit görülebilir. İlkokul 1. sınıf öğrencilerine uygulanan KKK aşısı sonrası görülebilecek parotit vakaları beklenen aşı yan etkisidir, bu vakalar ASİE ve Olası Kabakulak vakası olarak bildirilmeyecektir. Sağlık kurumlarına bu şekilde müracaat eden vakalarda gerekli sorgulama yapılmalıdır Kayıt-bildirim-uygulama: Okul aşıları okul aşı takip formlarındaki sıraya göre yapılacaktır. 1. Okul aşı takip formu sıra numarasına göre öğrenci çağırılacak, 2. Öğrenciye hangi aşıların yapılacağı tespit edilecek, 3. Aşı uygulayıcı tarafından aşı/aşıları uygulanacak, 4. Öğrencilere uygulanan aşılar okul aşıları öğrenci takip formuna işaretlenecek, 5. Aşı uygulanan tüm öğrencilere aşı kartı doldurulacak ve bilgilendirme notu iliştirilmiş olarak aşı kartı verilecektir. Okul KKK (Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak) aşıları tek dozluk ve karekodlu olarak gönderilmiştir. Okul Aşı Takip formuna KKK aşı karekodları yapıştırılacaktır. Aşı uygulanan öğrenciye tek karekod okutularak HSBS ye kayıtları yapılacaktır. İlkokul 1.sınıf DaBT-İPA Aşısı (Tetraxim-Dörtlü Kombine Aşı), O.O.8. sınıf Td uygulamasında aşı kutularının üstüne sınıf sıra numarası yazılarak, bir torba/poşet-kutu içine sınıf ismi belirtilerek HSBS ye kayıtları yapılacaktır. Karekod kullanımda amaç: hangi aşının kime yapıldığını bilmektir. İlkokul 1.Sınıf ve Ortaokul 8.Sınıf Okul Aşıları Öğrenci Takip Formu KKK Aşısı uygulaması: Aşı tek dozluk flakon ve kendi sulanrıcısı ile sulandırılarak hemen kullanılmalıdır. Sulandırılıp bekletilmemeli ve ışığa maruz bırakılmamalıdır. Sulandırıcının tamamı kullanılmalıdır. Kolun üst kısmına deltoid kasa uyan bölgeye uygulanır. Kol dirsekten 45º içe bükülür ve enjektör 45º eğimle cilt altına (subkutan SC) uygulanır. KKK/Kızamık/Kızamıkçık/Kabakulak aşısı 0.5 ml olarak uygulanır. Aşı uygulamasından sonra kullanılan enjektör uçları çırtılmadan atık kurularına atılmalı, flakonlar ile karıştırılmamalı ayrı ayrı atık kutularına atılmalıdır.

4 AŞI KONTRENDİKASYONLARI: Aşıların yapılmaması gereken durumlar çok nadirdir. Kesin kontrendikasyon durumlarında ilgili aşı uygulanmaz. Genel Aşı Kontrendikasyonları: Bir aşı bileşenine karşı gelişen anafilaktik reaksiyon, bu maddeyi içeren aşılar için kesin kontrendikasyon oluşturur. Ateşli veya ateşsiz ciddi hastalık durumunda, izleyen hekime danışılmadan aşı uygulanmaz. Kesin Kontrendikasyonlar : KKK (Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak) Aşıları İçin Kesin Kontrendikasyonlar: Neomisin veya jelatine karşı anaflaktik reaksiyon. Yumurtaya karşı anafilaktik veya anafilaktoid reaksiyon. (Anafilaksi dışındaki yumurta alerjileri engel değildir) Gebelik. Generalize malign hastalık, lenfoma, lösemi, konjenital immün yetmezlik ya da HIV enfeksiyonu nedeniyle immün cevabın bozulduğu durumlar. Kortikosteroidler, alkilleyici ajanlar, antimetabolitler veya radyasyon nedeniyle immün cevabın baskılandığı durumlar. Önlem Alınarak Aşı Yapılacak Durumlar: Yakın zamanda (ürün veya doza göre 3-11 ay arasında değişebilir) kan ürünü veya immünglobulin preparatı verilmiş olması. Trombositopeni,.Trombositopenik purpura öyküsü. DABT-İPA (TETRAXİM) (Dörtlü Kombine Aşı-Difteri, Boğmaca,Tetanos, Polio) Aşısı : DaBT-İPA Aşısı uygulaması: Aşı tek dozluk kullanıma hazır enjektör içerisinde sunulmaktadır. Sıvı formda bulunan aşı kendi enjektörü ile uygulanmalıdır. Kullanmadan önce dolu enjektörün iyice çalkalanması gerekir. Kolun üst kısmına deltoid kas içine uygulanır. Kol dirsekten 45º içe bükülür ve enjektör 90º dik açıyla cilde girerek, kas içine (intramüsküler) uygulanır. 0.5 ml olarak uygulanır. Kullanılan enjektör uçları çıkartılmadan atık kutularına atılmalıdır. Kesin Kontrendikasyon: DaBT ye bağlı ensefalopati (Boğmaca bileşeni çıkarılarak takvime devam edilir.) Önlem Alınarak Aşı Yapılacak Durumlar: Aşılamadan sonra 48 saat içinde ortaya çıkan 40,5º C ve üzerinde rektal ateş. Hipotonik hiporesponsif atak. Konvülsiyon. Aşılamadan 48 saat sonra ortaya çıkan ve en az 3 saat süren durdurulamayan ağlama. İPA: (İNAKTİF POLİO AŞISI) Kesin Kontrendikasyon: Neomisin, streptomisin veya polimiksin B ye karşı anafilaktik reaksiyon. Önlem alınarak aşı yapılacak durumlar: Gebelik. Td Aşısı İçin Kesin Kontrendikasyonlar Genel kontrendikasyonlar dışında kontrendikasyonu yoktur. AŞILANMAYA ENGEL OLUŞTURMAYAN DURUMLAR Aşağıda belirtilen durumlarda aşı uygulaması ertelenmez, aşı takvimine göre uygulamaya devam edilir. Alerji veya astım (yukarıda anlatıldığı gibi, aşının belirli bir bileşenine karşı bilinen bir alerji dışında), 38.5 C nin altında seyreden ateş,solunum yolu enfeksiyonu veya ishal gibi hafif hastalıklar, Ailede aşıyı takiben yan etki görülme öyküsü, Ailede konvülsiyon, felç veya epilepsi bulunma öyküsü, Kronik kalp, akciğer, böbrek veya karaciğer hastalıkları gibi kronik hastalıklar, Serebral palsi, Down sendromu gibi kalıcı nörolojik durumlar,

5 Ameliyat öncesi ve sonrası, Antibiyotik tedavisi görme, Topikal (cilt üzerine krem/merhem), aerosol (solunum yolu ile) şeklinde veya lokalize (intraartiküler, intrabursal veya tendon içi vb.) steroid kullanımı ya da ağız yolu ile düşük doz steroid kullanımı (2 mg/kg veya 20 mg/gün dozundan az), Konvülsiyon öyküsü: aşılama sonrası ateş görülebileceğinden, febril konvülsiyon öyküsü olan çocuklar da ateş çıkması beklenen dönemde ateş düşürücü verilmesi uygundur. Çocuk antikonvülzan tedavi alıyorsa tedavisine aksatılmadan devam edilmelidir. Aşı öncesi genel durumu iyi, sağlıklı çocukların ateşinin ölçülmesine ve fizik muayene yapılmasına gerek yoktur. Kontrendikasyonlar mutlaka sorgulanmalıdır. Aşı öncesi çocuğun hasta olup olmadığının sorulması yeterlidir. Önlem alınarak aşı yapılması gereken durumlar da aşı uygulama kararı, takip eden doktora bırakılmalıdır/doktor kontrolü sonrası aşı uygulanmalıdır. Soğuk zincir Aşı uygulamalarında kesinlikle soğuk zincir kurallarına uyulacak, şüpheli aşılar kullanılmayacaktır. Aşı uygulamalarında askılı aşı nakil kapları kullanılacaktır. Aşıların bulunduğu TSM buzdolabının hafta tatillerinde de ısı kontrolleri yapılacaktır. Buzdolabı ısısının düşmesinin önüne geçilmesi için soba-kalorifer ya da ısıtıcı yakılarak aşılar (+2) (+8) o C arasında güvenli bir ısıda saklanmalıdır. Aşılama ekiplerince gün sonunda getirilen aşılar bir sonraki gün ilk önce uygulanacaktır. Aşılar iyice çalkalandıktan sonra uygulanacaktır. KKK aşıları buzdolabının üst rafında, sulandırıcıları alt rafında saklanmalıdır. Sulandırılmış KKK aşısı ve sulandırma sıvısı donduğu zaman kullanılmaz. Her yeni uygulama için yeni bir aşı enjektörü kullanılmalıdır. Önce bütün çözücünün enjektöre dolması sağlanmalı, daha sonra sulandırıcının tamamı aşı flakonu içine boşaltılmalıdır. Sulandırıcı ve aşıyı karıştırmak için birkaç kez yavaşça enjektöre çekilip, tekrar yavaşça flakonun içerisine boşaltılarak karıştırma işlemi tamamlanmalıdır. Enjektör flakondan hiç çıkarılmadan aşının tamamı enjektöre çekilmeli ve aşı uygulanmalıdır. Aşılama işlemi sonrası enjektör kapağı kapatılmadan ve iğnesi ayrılmadan güvenli atık kutusuna atılmalıdır. Genel Prensipler: Enjektör ve flakonlar kesinlikle ayrı ayrı atık kutulara atılacak, okullarda bırakılmayacak, gün bitiminde sağlık kurumlarına getirilecektir. Aşılama ekipleri, il/ilçe merkezi aşı uygulamalarında önlük giyecek ve yaka kartı takacaklar ve aşıyı uygulayan ve aşıyı hazırlayan sağlık personeli ellerine eldiven takmalıdır. Köy okul aşı uygulamalarında saha şartlarına uygun elbiseler giyilecektir. Ekipler; sınıflara girince kendilerini tanıtmalı, aşılama konusunda bilgilendirme yapmalıdır. Aşılama sırasında sınıf öğretmeni ya da ders öğretmeninin sınıfta bulunması sağlanmalıdır. Öğrenciler uzun süre ayakta bekletilmemeli, aşılama sırasında oturtulmalıdır. Bazı öğrencilerde enjeksiyon reaksiyonu olarak bayılma görülebilir. Aşı ekipleri, aşı reaksiyonlarına karşı yanlarında adrenalin - kortikosteroid (dekort, prednol)-antihistaminik (avil) götürmelidir. Acil durumlarda 112, hastane, Sağlık Merkezi veya ASM leri ile işbirliği yapılmalıdır. Aşı Sonrası İstenmeyen Etki (ASİE) Sağlık Bakanlığı nın tarih ve /18 sayılı Aşı Sonrası İstenmeyen Etkiler Genelgesi doğrultusunda işlem yapılmalıdır. Aşı uygulanan bir kişide, aşı sonrası ortaya çıkan, bilinen aşı yan etkisi ya da aşıya bağlı olduğu düşünülen herhangi bir istenmeyen tıbbi olay ASİE olarak tanımlanmaktadır. ASİE tanımına uygun görülen vakalar önce telefon sonra ASİE formu ile bildirilecektir. KKK (Kızamık- Kızamıkçık-Kabakulak) aşısında kullanılan kabakulak suşuna bağlı değişen sıklıklarda parotit görülebilir. 1. Sınıf öğrencilerine uygulanan KKK aşısı sonrası görülebilecek parotit vakaları beklenen aşı yan etkisidir, bu vakalar ASİE ve Olası Kabakulak vakası olarak bildirilmeyecektir. Sağlık kurumlarına bu şekilde müracaat eden vakalarda gerekli sorgulama yapılmalıdır. *Soru ve sorunlarınız için Bulaşıcı Hastalıklar Çevre ve Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü-Aşı Birimi ile işbirliği yapınız.