Şekil 2.31: Proje yöneticisi penceresinden değişkenleri tanımlama

Transkript

1 Değişken İşlemleri Proje Yöneticisi penceresinin üst kısmındaki açılım "Variables" seçildiğinde pencerenin altında klasör ayraç etiketleri şeklinde sistem değişkenlerini tanımlama seçenekleri açılacaktır. Bu seçenekler kullanılarak Akümülatörler (Birikim yerleri), Sabitler (Constants), ve Zamanlayıcılar/Sayıcıları(Timers/Counters) tanımlamak mümkündür(şekil 2.31). Şekil 2.31: Proje yöneticisi penceresinden değişkenleri tanımlama Sabitlerin Tanımlanması Proje Yöneticisi penceresinde iken sistem değişkenlerinden, Sabitler (Constants) seçildiğinde; karşınıza o ana kadar sisteme tanımlanmış olan Sabitlerin (Constants) isim listesi ve bunlar için tanımlanmış olan sabit değer bilgileri listesi gelecektir (Şekil 2.32). Şekil 2.32: Sabitlerin tanımlanması penceresi Sabitler listesinde yer alan bir sabit için tanımlanmış olan bilgiler değiştirilmek isteniyorsa ilgili satır işaretlenip, imleç ilgili satır üzerinde iken, farenin sol düğmesi iki kez tıklanır. Bu durumda karşınıza sabit bilgileri penceresi Değiştirme (Modify) modunda gelecektir (Şekil 2.33).

2 Şekil 2.33: Sabit tanımlama penceresi Sisteme yeni bir sabit tanımlamak istendiğinde ise klavyede "insert" tuşuna basmak gerekir. Bu durumda Sabit (Constant) bilgileri penceresi karşınıza "insert" (yerleştir) modunda ve boş olarak gelecektir. Sabit (Constant) tanımlama penceresinde: Description (Açıklama) alanına sabit'in ismi girilir. Bu alan değiştirilebilir, diğer bir ifade ile bu isim istendiğinde bir başka isme değiştirilebilir. Constant Value (Sabit Değer) alanına tanımlanan sabitin değeri girilir. Değişiklik yapılan veya yeni tanımlanan sabit bilgisinin kaydedilmesi için pencerenin alt kısmında yer alan "OK" düğmesine, kaydedilmeyecekse "Cancel" düğmesine basılır. Sabit bilgilerin girişi ile ilgili yardım bilgisi almak için "Help" düğmesine basılır. Daha önce sisteme tanımlanmış olan bir "sabit" kaydının silinmesi için "sabit tanımları" listesinden, silinecek olan "sabit" kayıdı işaretlenip, Designer (Tasarımcı) penceresinin üst kısmında yer alan seçeneklerden "Edit" altından "Delete" (Sil) seçilir Zamanlayıcılar/ Sayıcılar Proje Yöneticisi penceresinde iken sistem değişkenlerinden Zamanlayıcılar/Sayıcılar (Timers/Counters) seçildiğinde karşınıza o ana kadar sisteme tanımlanmış olan Zamanlayıcılar ve Sayıcıların isimleri gelecektir (Şekil 2.34). Şekil 2.34: Zamanlayıcılar/Sayıcılar (Timers/Counters) tanımları listesi

3 Sistem değişkenlerinden Zamanlayıcılar/Sayıcılar (Timers/Counters) listesinde yer alan bir Zamanlayıcı/Sayıcı için tanımlanmış olan bilgiler değiştirilmek isteniyorsa ilgili satır işaretlenip imleç ilgili satır üzerinde iken farenin sol düğmesi iki kez tıklanır. Bu durumda karşınıza Zamanlayıcı/Sayıcı (Timer/Counter) tanımlama penceresi Değiştirme (Modify) modunda gelecektir. Şekil 2.35: Zamanlayıcılar/Sayıcılar (Timers/Counters) tanımlama penceresi Sisteme yeni bir Zamanlayıcı/Sayıcı tanımlamak istendiğinde ise klavyede "insert" tuşuna basmak gerekir. Bu durumda Zamanlayıcı/Sayıcı (Timer/Counter) tanımlama penceresi karşınıza "insert" (yerleştir) modunda ve boş olarak gelecektir. (Şekil 2.35) Zamanlayıcı/Sayıcı tanımlama penceresinde: Description (Açıklama) alanına, Zamanlayıcı/Sayıcı'nın ismi girilir. Bu alan değiştirilebilir bir alandır. Function (Fonksiyon) alanına girilen bilginin bir Zamanlayıcı (Timer) veya bir Sayıcı(Counter) bilgisi olduğunu bildiren ve açılımlı listeden seçerek koyabileceğiniz "Timer" veya "Counter" yazısı girilen alandır. Preset Value (Ayar Değeri) alanına Zamanlayıcı/Sayıcı'nın alması istenilen başlangıç değeri girilir. Değişiklik yapılan veya yeni tanımlanan Zamanlayıcı/Sayıcı bilgisinin kaydedilmesi için pencerenin alt kısmında yer alan "OK" düğmesine, kaydedilmeyecekse "Cancel" düğmesine basılır. Daha önce sisteme tanımlanmış olan bir Zamanlayıcı/Sayıcı kaydının silinmesi için Zamanlayıcı/Sayıcı tanımları listesinden, silinecek olan Zamanlayıcı/Sayıcı kayıdı işaretlenip Designer (Tasarımcı) penceresinin üst kısmında yer alan seçeneklerden "Edit" altından "Delete" seçilir.

4 Sistem Veri Tabanının Oluşturulması SCADA sisteminin gözlem ve denetim fonksiyonlarını üstlenmesi için sürece ait giriş ve çıkış bilgileri bir veri tabanında tanımlanır. Veri tabanında süreç değişkenlerine karşılık gelen her bir bilgi etiket, kapı veya nokta olarak tanımlanır. Bu süreç, değişkenlerin bulunması gereken seviyelerle ilgili alarmları ve bu değişkenlerin işlenmesi gerektiğinde kullanılacak işlem blokları, veri tabanı tanımlaması fazında gerçekleştirilir. TEOS SCADA Sistemi aşağıdaki iletişim olanaklarını sunmaktadır: PLC (Programlanabilir Mantıksal Kontrolörler), DCS (Dağıtık Kontrol Sistemleri), Loop Controler (Döngü Kontrolörleri), I/O cihazları ve çeşitli sensörler ile DDE (Dynamic Data Exchange) vasıtası ile iletişim kurabilmektedir. Aynı anda farklı protokollarla birden fazla port'la konuşabilir. Network yardımı ile, üzerinde TEOS kurulu çeşitli PC'ler birbirlerine bağlantılandırılabilir ve bu PC'lerin her biri (Tasarım, Gözetleme gibi) değişik amaçlarla kullanılabilir. Oracle, Sybase, dbase, Microsoft SQL gibi çeşitli standart veritabanları ile ortak kullanım olanağı sağlar. ODBC (Open DataBase Connectivity) uyumluluğu nedeni ile aynı iletişim ağını paylaşan diğer ODBC uyumlu sistemlerle veri paylaşımı yapabilmektedir. Şekil 2.36 da Teos Scada Sisteminin kullanıldığı bir alanda yer alan bazı ağ parametreleri gösterilmiştir, inceleyiniz.

5 Şekil 2.36: Zamanlayıcılar/Sayıcılar (Timers/Counters) tanımlama penceresi PLC Ye Bağlanmak İçin Ayarların Yapılması Bu bölümde, TEOS içinde registerlerin (kaydedicilerin) nasıl tanımlandığı anlatılacaktır. Register tanımlamaları, Project Manager (Proje Yöneticisi) ekranından ilgili driver (sürücü programı) seçilerek yapılır. Açılan seçenek kutusunda System ve Variables dışında sadece sisteminize yüklü olan sürücülerin adı görünecektir. Burada TEOS un, S7 200 Serisi PLC ye nasıl bağlanacağı ve PLC içerisindeki bilgilerin nasıl alınacağını göreceksiniz. PPI (Point to Point Interface) Noktadan Noktaya İletişim demektir. Endüstriyel otomasyon sistemlerinde birçok cihazı birbirleriyle haberletirebilmek için PPI standartı kullanılan standartlardan sadece biridir. S7 200 PLC - PPI ın Tablo 1 deki hafıza alanları vardır:

6 Veri Tipi Teos ta Adres Teos Data Tip İşlev Kompakt Girişler I I0.0 I0.7 Boolean Read Kompakt Çıkışlar Q Q0.0 Q0.7 Boolean Read/ Write Dahili Hafıza M M0 M65535 Word Read/ Write Özel Hafıza SM SM0 SM65535 Word Read/ Write (0-29 arası sadece Read) Değişken Hafıza V V0 V65535 Word Read/ Write Zamanlayıcılar T T0 T65535 Word Read/ Write Sayıcılar C C0 C65535 Word Read/ Write Analog Giriş AI AI0 AI65535 Word Read Analog Çıkış AQ AQ0 AQ65535 Word Write Tablo 2.1: S7 200 serisi PLC için özellikler tablosu TEOS programı ile S7 200 PLC, PPI haberleşme kablosu kullanılarak haberleştirilir. Şekil 2.37 de PLC ile SCADA programının yer aldığı bilgisayar arasında iletişimi sağlamak için PPI kablosunun nasıl bağlanacağını göstermektedir.

7 Şekil 2.37: S7 200 PLC ile Bilgisayar bağlantısını sağlayan PC/PPI kablosu Teos a S7 200 PLC nin driverını tanıtmak için S7PPI.DLL dosyasına ihtiyacımız vardır. Bu dosya C:\ TEOS32\DRIVERS\ dizini altında bulunmaktadır. Bu dosya C:\TEOS dizini içerisine kopyalanmalıdır. Eğer Teos C:\ sürücüsüne yüklemediyse Teos un yüklendiği dizin içerisinde DRIVERS dizini içerisinden S7 200 PLC için PPI driverını bulabilirsiniz. Teos a driver yükleme işlemi yapılırken Teos un kapalı olmasına dikkat ediniz. Driver yükleme işleminden sonra Teos Designer modu ile çalıştırılır. Sırası ile View / Project Manager menüleri seçilir. Project Manager penceresinden S7-200 PPI Driver seçilir (Şekil 2.38).

8 Şekil 2.38: Project Manager penceresinden S7 200 PLC için S7-200 PPI Driver seçeneğinin seçilmesi Bu işlemden sonra Edit Menüsünün Device Configuration (eleman düzenleme) menüsü seçilir. Bu menü yardımı ile S7 200 PLC için PPI ile haberleşilecek port ayarları yapılır (Şekil 2.39).

9 Şekil 2.39: Port ayarlarının yapılması