MOTOR BUJİLER V-KAYIŞI LASTİK NEDİR?

Transkript

1 MOTOR BUJİLER Motorunuzdaki ana ateşleme sistemi bujilerdir.ateşlemede, kompresyon yani sıkıştırma da diğer bir önemli öğedir. Buji ve kompresyon, yakıt hava karışımının ne zaman yanmaya başlayacağını ortak olarak belirlerler. Bunlardaki bir problem motorunuzun düzgün çalışmamasına, hatta hiç çalışmamasına neden olur. Fakat motorlardaki esas ateşleme problemlerinin ana kaynağı bujilerdir. V-KAYIŞI Radyatör pervanesini kayışlar hareket ettirir. V kayışı büyük bir fiziksel değişim göstermiş olsa da halen üç noktadan bağlı bu sistemin kullanıldığı otomobiller bulunmaktadır. V kayışının kontrolü çok önemlidir. Uzun dönemde esnekliğini kaybeden kayışın, kopma ihtimali artar. Bu durumda motor tamamen iptal olma durumuna gelir. Su pompası çalışmaz ve motor hararet yapmaya başlar. Alternatör çalışmayacağı için akü biter. Varsa, otomobilin havalandırma bağlantısı da durur. Aracınız çalışamaz hale gelir. LASTİK NEDİR? Lastik, aracın yer ile temasını sağlar. Kauçuk, kord bezi ve çelik teller ile çeşitli kimyasal maddelerin birleşiminden oluşur. Yer ile temas ettiği için tek ve en önemli parçadır. Modern bir lastiğin daha az titreşim ve gürültü üretmesi, düşük yuvarlanma direncine sahip olması, dolayısıyla daha az yakıt tüketmesi istenir. Tüm bu özeliklerin aynı anda bulunması imkansızdır. Biri sağlanırken diğerlerinden taviz verilmek durumunda kalınır. LASTİĞİN GÖREVLERİ: 1. Otomobilin ve yükün ağırlığını taşır 2. Motorun yarattığı döndürme momentini yola aktararak çekiş kuvvetine dönüştürür 3. Darbeleri emerek konfora katkıda bulunur

2 4. Yavaşlamalarda fren gücünü, viraj dönüşlerindeyse direksiyon kontrolüne gerekli olan yanal kuvveti üretir. 5.kendine özgü darbe emici emiş özellikleri sayesinde sürüşten ve zemin bozukluklarından meydana gelen kuvveti absorbe eder 6.yol kaplamasının türü (asfalt, toprak, şose) ve yolun durumu ( yağmur, çamur, kar, buz) ne olursa olsun, güvenli şekilde yol tutuşunu sağlar. HIZ KONTROLÜ (CRUISE CONTROL) Bu sistem, araçları belli bir hızda tutarak sürücünün ayağını gazdan çekmesine olanak tanır. Araç istenilen hıza geldiğinde sürücü bir düğmeye basarak ayağını gaz pedalından çeker. Sistemin devreden çıkması sürücünün tekrar debriyaj ya da fren pedalına basmasıyla olur. AKSESUARLAR OTO MÜZİK SİSTEMLERİ Oto müzik sistemleri, teknolojinin hızlı gelişme gösterdiği sektörlerden birisidir. Tüketicilerin rağbet gösterdiği ürünlerin başında, oto cd-çalarlar gelmektedir. Hoparlör, ekolayzer ve amfiler de araçlarında yüksek ses kalitesine önem verenlerin tercihleri arasındadır. GÜVENLİK SİSTEMLERİ KİLİTLİ DİFERANSİYEL Bu sistem, üstün viraj kabiliyeti ve denge sağlama özelliği ile aracın yol tutuşunu en üst seviyeye ulaştırır. Kaygan yüzeylerde çekişin tekerleklere eşit olarak dağılmasını sağlar. ABS (Anti Lock Braking System) ABS sert frenlerde ya da lastiklerden birinin kızaklama eğilimine girmesi üzerine devreye giren ve lastiklerin dönme hızlarını eşitlemeye çalışan bir sistemdir. Bunu, dört tekerlekte bulunan sensörlerle yapar. Tekerlekten gelen verileri değerlendiren kontrol ünitesi, hangi tekerin kızaklama eğiliminde olduğunu anlar ve o tekere titreşim uygular. Bu titreşim

3 sonucu (saniyede 2-14 arası) kızaklayacak olan teker diğer tekerlerin hızına yakın bir hızla döner. Genel olarak, ABS donanımlı otomobiller ABS'siz otomobillerden daha kısa fren mesafesine sahiptir. Diğer bir avantaj da ABS'li otomobillerde, panik fren yapıldığında (frene tam güçle basıldığında) otomobilin hala istenilen biçimde yönlendirilebilmesi ve kontrol altında tutulabilmesidir. ABS'li frenlerin en kısa durma mesafesini sağlayabilmesi için frene ilk andan itibaren tam güçle basılması gerekmektedir. ABS'li frende fren pedalı titreme yaptığı zaman asla ayak frenden çekilmemelidir. Tam güçle yapılan frenlerde aracın durma mesafesi, fren pedalına ne kadar çok kuvvet uygularsanız o kadar daha kısa olur. IMMOBILIZER Elektronik motor kilidi, anahtar çıkarıldıktan sonra motorun elektronik olarak kilitlenmesini sağlayan bir sistemdir. Bu sistem, motorun tekrar çalışmasına ancak aracın kendi anahtarı sokularak belli bir elektronik şifre gönderildikten sonra izin verir. İngilizceden aynen çevrildiğinde hareketsizleştirici anlamına gelir. IŞIKLAR VE KORNA XENON FAR Bir cam içindeki iki elektrot arasındaki yüklenmenin sonucunda bir şık kaynağı oluşur. Xenon farların ışık akışı halojen farlardan 2.5 kat fazladır. Xenon farlar, yoğun ışık üreten bir elektrik arkının kullanıldığı ön farlardır. ORİJİNAL AMPULLER Araçlarda, farlarında tasarlanan ampul dışında farklı güçte ve çeşitte ampul kullanılmamalıdır.bu, hem elektrik tesisatına zarar verir, hem de aydınlatma açısından son derece sakıncalıdır.daha güçlü bir ampul kullanıldığında gereğinden fazla aydınlatma sağlanır ve bu da karşı taraftan gelenlerin gözlerini alabilir.daha az güçte bir ampul kullanımı ise sizin görüşünüzü kısıtlar. Farların ampullerini değiştirileceği zaman orijinaline sadık kalınması gerekmektedir. Aksi takdirde, gereksiz yere riske girmiş olursunuz.

4 EGZOST SİSTEMİ KATALITIK Motordan çıkan zararlı maddeleri zararsız maddelere dönüştürür. Katalitik dönüştürücü, seramikten yapılan ve gözenekleri katalitik etki sağlayan maddelerle (katalizör) kaplıdır. Katalitik dönüştürücünün içinden geçen egzoz gazları reaksiyona girerek zararsız maddelere dönüşür. Dönüştürücüye NOx (Azot Oksit), CO (Karbon monoksit) ve HC (Hidrokarbonlar) olarak giren maddeler reaksiyon sonucunda canlılara zararsız N2 (Azot), CO2 (Karbon dioksit) ve H2O (su) olarak egzozdan dışarı verilir. Dizellerde EGR denilen (Exhaust Gas Recirculation) egzoz gazı devirdaimi sistemi ve is parçacıklarını yakalamak için ek bir sistem bulunur. Performans arttırmak için katalitik dönüştürücünün iptali de bazen gündeme gelebilir. Fakat çevreyi kirlettiği için bu işlemden kaçınmak gerekir. Aracın egzozundan çıkan zararlı gazlardan yine en çok kendimiz ve yakınlarımız zarar görür. Katalizör ile katalizatör arasında dikkat edilmesi gereken bir farklılık vardır: Katalizör, katalitik etki sağlayan madde demektir. Katalizatör ise katalitik etki sağlayan cihazdır. Katalitik konvertör yerine katalitik dönüştürücü de denilebilir. HAVALANDIRMA SİSTEMİ VE KLİMA POLEN FİLTRESİ Eskiyen polen filtresi sürüş güvenliğini tehlikeye sokar. Alerjik bünyeli sürücülerin çeşitli sağlık sorunlarıyla karşılaşmasına ve aracın içinin kötü kokmasına neden olur. Eskimiş polen filtreleri zamanında değiştirilmelidir. SOĞUTMA SİSTEMİ Soğutma sistemi, motordaki fazla ısıyı giderip, motoru en verimli ısıya en kısa zamanda yükselterek orada kalmasını sağlar. Motorun soğutma sisteminin amacı, motoru her koşulda en verimli ısıda çalıştırmaktır. Yakıttaki enerjinin üçte biri, motorda yandıkça kuvvete çevrilir. üçte biri ise hiç kullanılmadan egsozdan gider. Geri kalan 1/3 ise ısı enerjisine dönüşür. Soğutma sistemi içten yanmalı motorlarda mutlaka gereklidir. Soğutma sistemi bulunmazsa yanan yakıtın açığa çıkardığı ısı, parçaları eritir ve pistonları silindirlerin içinde hareket edemeyecek kadar genişletir. Su soğutmalı bir motorun soğutma sisteminde

5 motorun su kanalları, termostat, su pompası, radyatör ve kapağı, elektrikli veya kayışlı fan, hortumlar, kalorifer radyatörü ve genleşme kavanozu bulunur. Yakıt yakan motorlar büyük miktarda ısıyı açığa çıkarırlar. Isının çoğunu egzost sistemi alır. Geri kalanını da motorun silindir duvarları, pistonları, ve silindir kapağı gibi parçalar alır. Soğutma sistemleri ikiye ayrılır: su soğutmalı ve hava soğutmalı. çoğu otomobilin motoru su soğutmalıdır. Hava soğutmalı motorlar daha çok uçaklarda, motorsikletlerde ve çim biçme makinalarında kullanılır. Hafif kaçaklar olup olmadığını anlamak için soğutma sisteminin basıncı ölçülür. Kaçak bulunursa, büyük bir probleme sebep olmadan giderilir. KALORİFER RADYATÖRÜ Aracın içini ısıtmak için kalorifer radyatörü kullanılır. Kalorifer radyatörü torpidonun içinde bulunur. Isınan antifrizin bir kısmı bu radyatörden geçirilir. Arkasında bulunan küçük elektrik fanı çalıştırılarak aracın içi ısıtılır. GÜÇ AKTARIM YÖNETİMİ EMİSYON KONTROL SİSTEMİ Emisyon kontrol sistemi, araçtan çıkan egsozu kontrol altında tutar. çıkan zararlı gazları zararsız hale getirir. Problem olan gazların bazıları şunlardır: Hidrokarbonlar, Karbon monoksit, Karbon dioksit, Nitrojen oksitler, Kükürt dioksit, Fosfor, Kurşun ve diğer metaller. Son imal edilen araçlarda sadece bu tür yakıtlar kullanılmaktadır. Alınan önlemler, atmosfere yayılan karbon monoksit ve hidrokarbon oranını %96 azaltmıştır. İLK ÇALIŞTIRMA VE ŞARJ AKÜ Aracınızın aküsü boşalırsa, başka bir aracın aküsünden takviye alarak çalıştırmanız gerekir. Yanlış takviye yapılması, otomobilin elektronik kontrol ünitesinin ve çeşitli parçalarının arızalanmasına neden olır. öncelikle, her iki akünün de 12V geriliminde, aynı kapasitede olması gerekir. Araçlar birbirine temas etmemelidir. İki aracın da gereksiz lamba ve aksesuvarları kapalı olmalıdır. Eğer akünüzün şarjının neden bittiğini bilmiyorsanız yetkili servisinize gidip şarj sistemini kontrol ettirin. Otomobili iterek veye çekerek çalıştırmak

6 sakıncalıdır. DİREKSİYON VE SÜSPANSİYON SİSTEMLERİ SÜSPANSİYON Araç tekerlerinin aracın şasi ve gövdesiyle birleştirildiği sistem süspansiyon sistemidir. Yaylar, yaprak yaylar yani makaslar ve amortisörlerden oluşur. Genellikle, otomobil türü araçlarda helezon yaylar, ağır hizmet araçlarında ise makaslar kullanılır. Yaylar yoldan gelen darbe titreşimlerini üzerine alır. Amortisör yayların salınımını kontrol eder. TRANSMİSYON VE AKTARMA ORGANLARI ÖN DÜZEN SİSTEMİ Direksiyon simidi, direksiyon mili, sonsuz dişli, sektör dişli, rot, eğri rot, kısa rot, rot başı gibi parçalar ön düzen sisteminde bulunur. Sistemde Kamber/ Kaster/ King-pim/ rot ve direksiyon kutusu ayarları vardır. Ayarsızlık ve dişlilerin aşınması sonucunda direksiyon boşluğu artar. Boşluğun artmasının diğer bir sebebi de rot başlarının aşınması ve direksiyon kutusundaki arızalardır. ön düzen ayarlarındaki bozukluklar ön lastiklerin içten ve dıştan aşınmasına neden olur. YAKIT SİSTEMİ Benzinli motorun yakıt sisteminin parçalarından bazıları şunlardır: yakıt deposu, yakıt pompası, yakıt göstergesi, karbüratör, hava filtresi, emme manifoltu. Dizel motorun yakıt sisteminin parçalarından bazıları şunlardır: yakıt deposu, besleme pompası, mazot filtresi, enjeksiyon pompası, enjektör, ısıtma kızdırma bujileri, yakıt göstergesi. Hava filtresinin görevi, karbüratöre giren havayı süzmek ve ve sessiz emiş sağlamaktır. Hava filtresinin tıkanmasını önlemek için basınçlı hava ile temizlemeliyiz. Yağ filtresi yağı süzer ve temizler. Karbüratör sadece benzinli motorlarda, emme manifoldunun üzerinde bulunur. Benzin-Hava karışımını ayarlar. Jikle devresi karbüratörde bulunur. Soğuk havalarda motorun çabuk

7 çalışmasını sağlar. Jikle kelebeği ise karbüratörün hava giriş deliğinin önündedir. Basınçlı olarak çıkan yanlış gazların sesini azaltan parça egzost susturucusudur. Aracın egzosundan çıkan fazla sesin nedeni susturucunun patlak olması olabilir. GÖVDE SU BAZLI BOYA Su bazlı sistem, tek bileşenli, çevre dostu bir sistemdir. Suyla inceltilebilir. 58 mix boyası içerir. Ayrıca 'den fazla karışım formülü vardır. örtücülüğü yüksek ve kolay uygulanabilir olduğu için tercih edilir. Aynı zamanda malzemeden ve zamandan da tasarruf sağlar.