Тurkic Weekly (47) (21-27 Kasım)

Transkript

1

2 Тurkic Weekly (47) (21-27 Kasım) Turkic Weekly, Türk dünyasında yer alan haftanın en önemli gelişmelerini değerlendirmektedir. Turkic Weekly, Türk dili konuşan ülkelerde cereyan eden güncel meseleler hakkında güvenilir bilgi ve objektif analiz sunmaktadır. Тurkic Weekly analitik bülteni Uluslararası Türk Akademisi tarafından hazırlanmıştır.

3 KAZAKİSTAN DA BAĞIMSIZLIK DEKLARASYONU KABUL EDİLDİ Geçtiğimiz hafta Kazakistan Cumhuriyeti Parlamento Milletvekilleri Kazakistan Cumhuriyeti nin Bağımsızlığının 25. Yıldönümü Bildirisi ni kabul etti. Kazakistan Parlamentosu alt ve üst kanatlarının müşterek toplantısında milletvekilleri Bildiri nin kabul edilmesi için oy verdiler. Resmi açıklamalara göre anılan Bildiri nin onaylanması için Senato nun 46 Üyesi ve Meclis in ise 105 Üyesi oy vermiştir. Oylama bittikten sonra Meclis Başkanı N.Nigmatulin Değerli mevkidaşlar, biz az önce Kazakistan Cumhuriyeti Bağımsızlığının 25. Yıldönümü Bildirisi ni oy birliğiyle kabul ettik. Büyük ehemmiyeti haiz bu belge Kazakistan için, Parlamento için önemli karardır, diye açıkladı. Bildiri de Kazakistan ın bağımsızlık yıllarında gerçekleştirdiği ekonomik kalkınma, nükleer silahtan vazgeçme gibi önemli başarıları yansıtılmıştır. Bağımsızlık yıllarındaki başarıları sıralarken Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev in rol ve katkılarının altını çizmek gerekir. Şöyle ki, ilan edilen belgede Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu, Kazakistan ın bağımsızlığını halkımızın en büyük değeri olarak değerlendirerek, bağımsız Kazakistan ın inşası ve oluşumuna büyük katkıları olan Kazakistan Cumhuriyeti nin Birinci Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev in belirlediği stratejilere sıkı bağlılığını ifade ederek, Kazakistan-2050 Stratejisi amaçlarını gerçekleştirmeyi gelecek nesiller karşısında kendine tarihi vazife ve görev bilerek, Mangilik El in ( Bengü İl ) bereketli topraklarında parlak geleceğimizi inşa etme isteğinden hareketle Kazakistan Cumhuriyeti Bağımsızlığı nın 25. Yıldönümü Bildirisi ni kabul etti, denmiştir. İçinde bulunduğumuz yılın 16 Aralık tarihinde Kazakistan Cumhuriyeti bağımsızlığının ilan edilmesinden bu yana tam çeyrek asır geçmiş olacaktır. Bu süre içerisinde Kazakistan-2050 stratejisini istikrarlı bir şekilde hayata geçirmekte olan Kazakistan dünyanın 30 lider ülkesi listesine girme yolunda durmadan ilerlemektedir. 1

4 ÖZBEKİSTAN DA ERKEN SEÇİMLER BAŞLADI Özbekistan basınında yayınlanan resmi açıklamalara göre ülkede Devlet Başkanlığı seçimlerinin ilk aşaması başlamış bulunmaktadır. Önceden yapılan oy verme esnasında ülke vatandaşları Özbekistan ın yeni Devlet Başkanını seçmek için oy hakkını kullanacaklardır. Hâlihazırda uzmanların çoğu kısmı seçimlerde Özbekistan ın Geçici Devlet Başkanı Ş.Mirziyayev in ezici bir zafer kazanacağını tahmin etmektedir. Seçimlere hazırlık aşamasında yukarıda adı geçen aday yerel klanların çıkarları arasındaki dengeyi koruyarak, sistemin istikrarlaşmasını sağlayabilmiştir. Özbekistan daki Devlet Başkanlığı seçimleri önümüzdeki 4 Aralık tarihinde düzenlenecektir. Özbekistan ın Merkezi Seçim Komitesi haklı nedenlerle bütün ülke ile birlikte oy veremeyecek olan seçmenlerin bu haftadan itibaren 2 Aralık tarihine kadar oy kullanabileceklerini açıkladı. Özbekistan vatandaşları dört aday arasından Devlet Başkanı seçecektir. Bu adaylar listesine Başbakan ve Geçici Devlet Başkanı Şevket Mirziyayev (Girişimciler ve iş adamları hareketi - Özbekistan Liberal-Demokratik Partisi), Hatamjon Ketmonov (Halk- Demokratik Partisi), Sarvar Otamuratov ( Milli Tiklaniş ) ve Nariman Umarov ( Adolat ) girmiştir. 2

5 BM VE ŞİÖ: MEYDAN OKUMALAR VE TEHDİTLERE KARŞI BİRLİKTE MÜCADELE 22 Kasım 2016 tarihinde BM Genel Merkezinde Ekonomik ve Sosyal Komisyon (ECOSOC) toplantı salonunda mevcut meydan okumalar ve tehditlere karşı ortak mücadele alanında BM ve ŞİÖ arasındaki işbirliğinin pratik konularının değerlendirildiği yüksek düzeydeki etkinlik gerçekleşti. Etkinliğe BM Genel Sekreteri Pan Ki-Moon, ŞİÖ Genel Sekreteri R.Alimov, ŞİÖ Bölgesel Antiterör Merkezi Direktörü E.Sısoyev, New York teki BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi Müdürü S.Monasebyan, Afganistan, Azerbaycan, Beyaz Rusya, Çin, Ermenistan, Hindistan, İran, Moğolistan, Kazakistan, Kamboçya, Kırgızistan, Rusya, Pakistan, Özbekistan, Tacikistan ve diğer ülkelerin diplomatik misyon başkanları katıldı. BM Genel Sekreteri Pan Ki-Moon ve ŞİÖ Genel Sekreteri R.Alimov katılımcılara hitaben açılış konuşmaları yaptılar. Etkinliğin moderatörlüğünü Kazakistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakan Yardımcısı A.Kamaldinov yaptı. Müzakerelere de yer verilen panel oturumlarında katılımcılar terörizm ve aşırıcılık, yasadışı uyuşturucu kaçakçılığı ve sınıraşan organize suç dâhil olmak üzere çağdaş meydan okumalar ve tehditlere karşı BM ve ŞİÖ arasındaki işbirliğini geliştirmenin durumu ve perspektiflerini ele alarak, BM ve ŞİÖ nün uluslararası barış ve küresel istikrarı korumaya dönük ortak çabalarını değerlendirdiler. Etkinlik katılımcıları iki teşkilatın önleyici diplomasi alanındaki etkileşim imkânlarını geliştirmenin mevcut potansiyelinin altını çizdiler. ŞİÖ Genel Sekreteri Öncelikle krizlerde erken uyarı ve gerekli tepki gösterme konularında BM ile etkileşimi artırma perspektifleri, ayrıca ŞİÖ nün BM Orta Asya için Önleyici Diplomasi Bölgesel Merkezi ile ilişkilerini sürekli geliştirmek açısından bu meseleye önem verilmelidir, diye açıkladı. 3

6 BAKÜ DE TÜRKPA TOPLANTISI GERÇEKLEŞTİ 24 Kasım tarihinde Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi (ТürkPA) Çevreyi Koruma ve Doğal Kaynaklar 2. Komiyonu oturumu gerçekleşti. Azerbaycan Milli Meclisi'nde yapılan toplantıya ТürkPA üyesi ülkeler (Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Тürkiye) Parlamento ve Hükümet üyeleri, uluslararası teşkilat temsilcileri ve diplomatlar katıldı. Toplantıda katılımcılar kendi ülkelerindeki ekoloji ve çevreyi koruma konuları hakkında bildiri sundu. Konuşmacılar çevrenin korunması konusundakі değerli öneriler ve görüşlerini ortaya koydu. Bununla birlikte toplantı çerçevesinde ТürkPA üyesi ülkeler son 25 yılda adlı konferans gerçekleşti. Konferans, Azerbaycan Milli Meclisi Çevreyi Koruma ve Doğal Kaynaklar Komisyonu Başkanı Ahliman Amiraslanov, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi Başkan Yardımcısı Ziyafet Askerov ve Türk Kültür ve Mirası Fonu Başkanı Günay Efendiyeva'nın açılış konuşmalarıyla başladı. Etkinliklere Uluslararası Türk Akademisi (TWESCO) adına katılan uzman Zhanat Momynkulov Akademi Başkanı Darhan Kıdırali'nin kutlama mesajını ileterek, TWESCO'nın projeleri hakkında bilgi verdi. Bununla birlikte, Тürk İşbirliği Teşkilatlar oturumunda Türk Dünyası Belediyeler Birliği, Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği ve Uluslararası Göç Teşkilatı'nın temsilcileri konferans konusundaki fikirlerini ortaya koymuştur. 4

7 TÜRKMENİSTAN ULAŞTIRMA GÜZERGAHLARINI ÇEŞİTLENDİRMEKTE Türkmenistan basınının verdiği haberlere göre 28 Kasım 2016 tarihinde Türkmenistan-Afganistan- Tacikistan demiryolunun Türkmenistan kısmının açılış töreni düzenlenecek olup, anılan güzergâh kullanıma verildikten sonra Bakü-Tbilisi-Kars ana hattı ile bağlanacaktır. Anılan demiryolu hattının inşaatı birkaç yıl önce başlamış, ancak objektif nedenlerden dolayı projenin hayata geçirilmesi birkaç defa ertelenmiştir. Öncelikle, bu gecikme destekleyici uluslararası kurumların projeye finans kaynaklarını zamanında tahsis etmemesi ile ilintilidir. Demiryolunun toplam uzunluğu yaklaşık 400 kilometre olup, Atamırat-İmamnazar yolunu (Türkmenistan) Akina-Andhoy (Afganistan) üzerinden Alt Pendj bölgesiyle (Tacikistan) bağlayacaktır. Böylece, yeni demiryolu Afganistan ı Türkmenistan la bağlamakla birlikte deniz üzerinden mallar Azerbaycan ve Gürcistan a ulaştırılacaktır. Bakü-Tbilisi-Kars demiyolu kullanıma verildikten sonra Afganistan, Türkmenistan, Azerbaycan, Türkiye, Gürcistan ve Avrupa ülkeleri arasında demiryolu üzerinden bağlantı kurulmuş olacaktır. Tacikistan-Afganistan-Türkmenistan demiryolu inşaatına dair Anlaşma Mart 2013 tarihinde adı geçen üç ülkenin Devlet Başkanları tarafından imzalanmıştı. Demiyolunun 2018 yılında hizmete sunulması planlanmaktadır. Demiryolun Tacikistan ve Afganistan daki kısımlarının inşaatına Asya Kalkınma Bankası nın destek vermesi bekleniyordu. Ancak daha sonra Afganistan da yer alan gerginlikler nedeniyle anılan proje için planlanan destekler durdurulmuştur. Türkmenistan basınına göre Ocak 2017 tarihinde Bakü-Tbilisi-Kars demiyolu deneyden geçmeye başlayacaktır yılının başında anılan demiryolunun kullanıma verilmesi planlanmaktadır. Koridorun bir yıl için asgari taşıma kapasitesi 17 milyon tondur. İlk aşamada bu gösterge bir milyon yolcu ve 6,5 milyon ton yük düzeyinde olacaktır. 5

8 Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye Devlet Başkanları tarafından 2010 yılında kurulan Türk Akademisi Uluslararası Teşkilatı, Türk dünyasının dillerini, kültürünü ve kadim çağlardan günümüze kadarki tarihini titizlikle ve kapsamlı bir şekilde inceleyen ve benzer konulardaki bilimsel araştırmaların koordinasyonunu üstlenen uluslararası örgüttür. Uluslararası Türk Akademisi, Türk dünyasının araştırma ve eğitim merkezleri arasındaki bilimsel işbirliğini teşvik etmektedir Tauelsizdik caddesi, Barış ve Uyum Sarayı Astana,