THSK, HASKOD, CEPA İşbirliği

Transkript

1 THSK, HASKOD, CEPA İşbirliği Prof. Dr. Enver DURMUŞOĞLU Ege Ü. Ziraat F. Bitki Koruma B. İzmir

2 Türk Halk Sağlığı Kurumu (THSK) THSK, TC Sağlık Bakanlığı teşkilatını oluşturan dört ana kurumdan biridir. Kurumun misyon ve görevi, insan merkezli yaklaşımla, birey ve toplum sağlığını korumak ve geliştirmek, sağlık için risk oluşturan faktörlerle mücadele etmek, halkın yaşam kalitesini yükseltmek ve halk sağlığını tehdit eden konularda gerekli tüm önlemleri almaktır. Kurum, aile hekimliği hizmetlerinin düzenlenmesi ve sağlıklı yürütülmesi, bulaşıcı hastalıkların önlenmesi ve tedavi edilmesi, çevre, tüketici ve çalışanların güvenliği ve sağlığı ile genel olarak halk sağlığını tehdit eden unsurların ortadan kaldırılması için gerekli faaliyet ve denetimleri yürütmektedir. Bu bağlamda Çevre Sağlığı Daire Başkanlığı na bağlı olarak Biyosidal Ürünler ile ilgili tüm düzenlemeler, eğitim ve yetkilendirilmelerden de bu kurum yetkili ve sorumludur.

3 CEPA (Confederation of European Pest Management Associations) Avrupa Zararlı Yönetimi Dernekleri Konfederasyonu CEPA, 1974 yılında Belçika, İngiltere, Hollanda, Fransa ve İspanya Ulusal Zararlı Kontrol Dernekleri tarafından kurulmuştur. Birliğin amacı; Avrupalı vatandaşları ve yaşadıkları çevreyi, mesleki ve meslekler arası kurumları, ulusal ve Avrupa daki uluslararası yetkili otoriteleri dikkate alarak, zararlı yönetimi alanında faaliyet gösteren dernek, kurum ve endüstrideki üyelerinin menfaatini temsil etmek, zararlı yönetimi endüstrisinin zararlı yönetimindeki rolünün farkındalığını attırmaktır. CEPA 25 ülkede bünyesindeki den fazla üye şirketleriyle; içinde Biyosidal ürün üretimi ve dağıtımında önemli rol oynayan kurumlar ile gıda imalatı, gıda dağıtımı ve gıda servisi gibi çeşitli endüstrileri de bulunduran, halkı ve yaşadıkları çevreyi, halk sağlığı riskine karşı korumayı amaç edinmiş endüstrinin tek sesi olmayı amaçlamaktadır.

4 HASKOD (Halk Sağlığı Haşere Kontrolü Derneği) HASKOD, Türkiye de 2005 yılındaki ilk yasal düzenleme sonucu firma temsilcileriyle alınan ortak karar ile kurulmuştur. Türkiye de 1000 civarında Biyosidal ürün uygulama izni olan firmanın yaklaşık 120 si Derneğe üye, yaklaşık 50 si aktif. Derneğin amacı; Sektör ile ilgili yasal düzenlemelerin etkin uygulanmasına rehberlik ederek, üyelerin zararlılar ile mücadele hizmetlerinin kalitesini artırmak, üyelerin sosyal ve ekonomik haklarını koruyup geliştirmektir.

5 AMAÇ VE MİSYONLAR THSK: Türkiye de birey ve toplum sağlığı ile güvenliğini korumak, sağlık için risk oluşturan faktörlerle mücadele etmek, halk sağlığını tehdit eden konularda gerekli tüm önlemleri almayı amaçlamaktadır. CEPA: Avrupa genelinde zararlı yönetim endüstrisinin, halk sağlığını korumada yeterince hassas davrandığından emin olmayı ve zararlı yönetim endüstrisindeki paydaşların karşılıklı etkileşimlerinde Avrupa da tek ses olmayı amaçlamaktadır. HASKOD: Türkiye de faaliyette bulunan sektör ile bu sektörün uymakla yükümlü olduğu yasal düzenlemelere rehberlik ederek, üyelerinin mücadele hizmetlerinin kalitesini artırmayı sağlamak, üyelerinin sosyal ve ekonomik haklarını koruyup geliştirmeyi amaçlamaktadır.

6 YASAL DÜZENLEME-DENETLEME YETKİSİ THSK: Türkiye de, yasal düzenlemeleri hazırlama ve bu alanda faaliyet gösteren tüm kuruluşları denetleme yetkisine sahiptir. Ancak rutin denetlemeler dışında sahadaki uygulamaların başarısı ve/veya uygunluğu konusunda genelde şikayet üzerine denetlemelerini gerçekleştirmektedir. CEPA: Avrupa genelinde THSK eşdeğeri kurumlar yanında, Avrupa da zararlı yönetim endüstrisinin denetlenmesinde tek ses olmuştur. Üye şirketlerinin işlerinde yeterli özeni gösterdiklerinden emin olmak için bünyesindeki yetkili şirketlerle firmaları rutin olarak denetlemektedir. HASKOD: Türkiye de faaliyet gösteren firmaların sorunlarını THSK ile çözmeye çalışan bir dernek olup her hangi bir denetleme işi yapmamaktadır.

7 EĞİTİM FAALİYETLERİ THSK: Türkiye de sektöre yön veren kurum olup, Mesul Müdür ve Uygulayıcı Eğitimleri konusuna yoğunlaşmış durumda. Biyosidal Ürün Uygulayıcı Eğitimini veren bazı kurumlar yetkilendirildi. CEPA: Gerek üyelik şartları çerçevesinde, gerek geliştirdiği standartlara uygun hizmet ve ürün kullanımı konusunda tüm paydaşlarıyla etkileşim içinde olup hizmet içi eğitimler ve etkinlikler organize etmekte. HASKOD: ise, yasal düzenlemelerde detayları bulunmayan konularda henüz bir standart geliştirememiş ve eğitim verememekte.

8 Yasal Düzenlemeler Standartlar İlk 27 Ocak 2005 Halk Sağlığı Alanında Haşerelere Karşı İlaçlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Son 19 Nisan 2015 Biyosidal Ürünlerin Kullanım Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik İlk 31 Aralık 2009 Biyosidal Ürünler Yönetmeliği Son 12 Mart 2014 Biyosidal Ürünler Yönetmeliği TSE TS 8358 Ev-İşyeri ve Yerleşim Alanlarındaki Zararlılar ile Mücadele Hizmetleri Genel Kurallar Standardı CEPA Sponsorluğunda Avrupa Standartları Enstitüsü (CEN: European Committee for Standardization) EN Zararlı Yönetim Servisleri-Sertifikalandırma Pest Management Services Certification

9 ISO Standartları ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ ISO ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ ISO GIDA GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ ISO MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ YÖNETİM SİSTEMİ ISO TEDARİK ZİNCİRİ GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ ISO İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ

10 EN Pest Management Services Requirements and Competences Zararlı Yönetimi Servisleri Koşullar ve Yeterlilikler EN Zararlı yönetimi endüstrisi için bir Avrupa standardıdır. CEPA sponsorluğunda hazırlanan bu standart, Avrupa zararlı yönetimi sektörünü profesyonelleştirmek; üye çalışanlarını, halk ve çevre sağlığını korumak için geliştirilmiştir. EN Mart 2015 tarihinde onaylanmış ve Eylül 2015 sonunda da 33 Avrupa ülkesinde ulusal düzeyde yayınlanmıştır. CEPA başvuruda bulunan firmaların bu standara uygunluğunu bir sertifika ile belgelendirmektedir. Firmaların uzmanlığı, hizmet anlayışı ve kalitesinin söz konusu standardın öngördüğü koşulları ve yeterlilikleri karşılandıktan sonra sertifikalandırma gerçekleştirilmektedir.

11 Uluslararası-Ulusal Belgelendirme ve Denetim Firmaları THSK Yönetmeliklerine uygunluk TSE TS 8358 standardına uygunluk ISO standartlarına uygunluk CEN EN standardına uygunluk Standartlara uygun ürün ve/veya hizmet veren bir firma olma konusunda Avrupa standardına da uyma gerekliliği, Başvurulacak yetkili kuruluşlar ile bunların denetleme ve belgelendirme faaliyetlerindeki yetkinliği, Tüm paydaşların iş birliği ile çözüm aranması gereken konulardandır..

12 THSK, CEPA ve HASKOD İşbirliği Olanakları 1. Entegre Zararlı Yönetimi ve Teknik Talimatlar (Standartlar) 2. Eğitim ve Belgelendirme 3. Denetim Mekanizmasının Etkin Çalıştırılması 4. Veri Paylaşımı-Güvenliği 5. Yönetmeliğin Gerektiğinde Güncellenmesi

13 1. Entegre Zararlı Yönetimi ve Teknik Talimatlar Mesul müdür ve uygulayıcı eğitiminde değinilebilen konularla sahadaki sorunların farklılığı-çeşitliliği ve yapılan işin dokümantasyonu konusunda ciddi problemler veya uygulama hataları var. Bir kreş veya hastanede karşılaşılabilecek zararlı organizmalar ve bunlarla mücadele Bir müstakil konut veya apartman ya da sitede karşılaşılabilecek zararlı organizmalar ve mücadelesi Bir esnaf lokantası veya gıda üretim tesisi ya da fabrikası-deposunda karşılaşılabilecek zararlı organizmalar ve bunlarla mücadele Yerleşim yerlerine yakın bir bataklık-sazlık alanda ya da çöplükte karşılaşılabilecek zararlı ve mücadele

14 1. Entegre Zararlı Yönetimi ve Teknik Talimatlar Sahadaki sorunların tespitinde kritik kontrol noktaları nasıl belirlenir? Olası zararlıların takibi nasıl yapılır? Bir zararlı görüldüğünde alana göre en uygun mücadele yöntemi ne? Önce neyle başlanır? Yapılan işin dokümantasyonu, risk analizi ve işletme tarafından yapılması gereken yapılması gerekenler?

15 1. Entegre Zararlı Yönetimi ve Teknik Talimatlar Görüldüğü gibi halk sağlığında sorun olan organizmalarla mücadelede, sorunlu alana göre ne tür uygulamaları hangi önceliklere göre seçip gerçekleştirmesi gerektiğinin teknik talimatlarla belirlenmesi veya standardize edilmesinde STANDART veya TALİMATLAR a ihtiyaç var. CEPA sertifikasyon sürecinde bunu sağlıyor gibi Maalesef standardı henüz temin edemedim Bu bağlamda THSK-CEPA-HASKOD işbirliği yapabilir

16 2. Eğitim ve Belgelendirme THSK Mesul Müdür Eğitimi & Belge veriyor Mesul Müdür ve Uygulayıcıların yönetmelik gereği aldıkları sertifika dışında firmalar kendi elemanlarına hizmet içi eğitimler veriyor ama bunun belgelenmesi söz konusu değil Meslek içi eğitimi konusunda THSK-CEPA-HASKOD işbirliği mümkün.. CEPA ve/veya HASKOD bu tür eğitimleri verebilecek ve belgelendirebilecek bir yapıyı Türkiye de oluşturmaya yönelik girişimlerde bulunacak mı? THSK bu alanda eğitim veren bölüm veya program kurulmasına öncülük eder destek olur mu?

17 3. Denetim Mekanizmasının Etkin Çalıştırılması THSK sektöre yön veren kuruluş olarak denetleme faaliyetlerini EN standardı çerçevesine taşır mı? Ya da bir kurum veya kuruluşu yetkilendirir mi? Denetleme ve belgelendirme kimler tarafından nasıl değerlendirilip, denetlenip belgelendirilecek? Belgelendirme & denetim firmalarının yetkili denetçileri nasıl belirlenecek?

18 3. Denetim Mekanizmasının Etkin Çalıştırılması Denetçileri kim eğitecek? Denetçileri kim denetleyecek? Denetleme ve denetleyiciye yönelik standardı kim çıkaracak, burada öngörülen koşulları ve yeterlilikleri karşılayıp karşılamadıkları nasıl garanti altına alınacak? CEPA Sertifikasyonu & HASKOD üyelerinin beklentileri Uygun-uygunsuz çalışan firmaların haksız rekabetini önlemek adına çok önemli bir konu

19 4. Veri Paylaşımı Biyosidal ürün takip sisteminde yapılan işin dokümantasyonu ve CEPA sertifikası için denetçilerin yönlendirme yapabilme potansiyeli nedeniyle Türkiye deki sektörün ticari anlamda ciddi endişeleri var. Verilerin THSK için takip edilebilir olması son derece anlamlı ve önemli ama verilerin güvenliği-gizliliğinin sağlaması konusunda işbirliği gerekiyor.. İş alma veya ihalelerde işin türüne-mücadele sahasının şekli ve büyüklüğüne göre hangi standart ve sertifikalara sahip olunması gerektiğinin takibi mümkün mü? Bunu belirtmek suç mu?

20 5. Yönetmeliğin Gerektiğinde Güncellenmesi Yönetmelik, bireysel küçük işletmelere, konutlara vb. yerlere hizmet veren küçük firmalar ile, büyük belediyelere hizmet veren firmaları, hatta market-otelgıda zincirleri gibi çok işletmeli yapılara hizmet veren çok sayıda şubesi olan büyük firmaları aynı kapsamda değerlendirmektedir THSK-CEPA-HASKOD işbirliği ile Zararlı yönetimi firmalarının çalışma sahası (belediye, bireysel ev-işyeri, hastane, gıda zinciri), faaliyet alanı (biyosidal üretebilen, sadece hizmet veren) şube sayısı ve büyüklüğüne göre 3-5 başlıkta ele alınarak yeterliliklerin ve koşulların farklı olması istenilebilir mi?

21 5. Yönetmeliğin Gerektiğinde Güncellenmesi Mevcut TSE TS 8358 standardı sadece depo denetimi gibi, uygun kıyafet, duş-tuvalet kontrol ediliyor ama sahadaki işin/hizmetin kalitesini değerlendiren bir standart değil, THSK-CEPA-HASKOD işbirliği ile THSK yönetmeliğini güncellerken EN standardına benzer şekilde güncellenecek TSE standardına veya CEN standardına atıfta bulunabilir mi? HASKOD üyeleri olası yeni TSE veya CEN standardını ne oranda karşılayabilir?

22 SONUÇ Çevre ve halk sağlığı alanında sorun olan organizmalarla insan ve çevre sağlığını tehlikeye atmadan mücadele etmek ortak faydamız THSK uygun-uygunsuz çalışan firmaların belirlenmesinde CEPA sertifikasyon sürecini izleyebilir Ancak HASKOD üyelerinin de endişe ve beklentilerinin dikkate alınması gerekmektedir.

23 TEŞEKKÜRLER Prof. Dr. Enver DURMUŞOĞLU Ege Ü. Ziraat F. Bitki Koruma B. İzmir