TEMEL BİLGİSAYAR. Ders Notları. Yard. Doç. Dr. Seyit Okan KARA

Transkript

1 TEMEL BİLGİSAYAR Ders Notları Yard. Doç. Dr. Seyit Okan KARA

2 İÇERİK Windows Sürümleri Temel İşlemler Masaüstü Yönetimi, Başlat Menüsü ve İçerikleri Donatılar, Sistem Araçları ve Denetim Masası

3

4 Temel İşlemler Windows XP işletim sisteminin ilk kurulumunun ardından masaüstünün sol kenarında temel olarak dört tane sistem simgesi görülür: Bilgisayarım, Belgelerim, Ağ Bağlantılarım, Geri Dönüşüm Kutusudur.

5 Temel İşlemler Bilgisayarım simgesini faremizin sol tuşu ile çift tıkladığımızda, karşımıza bilgisayar üzerindeki sürücüler ve çevre birimlerini gösteren pencere açılacaktır. Burada sabit disklerimiz ya da disketlerimizin içeriğine ulaşabilir, dosyaları birinden diğerine taşıyabilir veya kopyalayabilirsiniz.

6 Temel İşlemler Belgelerim simgesi, sistemdeki her kullanıcı için otomatik olarak oluşturulan özel bir klasörü göstermektedir. Bu klasör, bir çok uygulamanın belgelerini kaydetmek için kullanacağı varsayılan konum olarak belirlenmiştir. Mesela, MS Word veya MS Excel programlarında hazırlanmış olan bir dosyanızı kaydetmek istediğinizde öncelikle Belgelerim klasörünü hedef klasör olarak gösterecek, kaydetmeniz içinde onay isteyecektir. Ancak istediğiniz taktirde farklı klasörlere de bu uygulamalarınızın dosyalarını da kaydedebilirsiniz.

7 Temel İşlemler Kurulu olan sistemimiz bir yerel alan ağına bağlı ise gerekli ağ yapılandırma ayarlarını yaparak sistemimizi bağlı bulunduğumuz yerel ağa tanıtmamız gereklidir. Ayrıca bilgisayar ağı içerisinde yer alan diğer bilgisayarlarla iletişim kurabilmek, bilgi alış verişini gerçekleştirmek içinde gerekli protokollerin ve standartların tanımlanması gereklidir.

8 Temel İşlemler Çöp kutusu olarak da adlandırdığımız Geri Dönüşüm Kutusu silinen dosyaların bulunduğu bir alandır. Bilgisayar üzerinde silmiş olduğumuz dosyaları geri kurtarmak için Geri Dönüşüm Kutusunu kullanabiliriz.

9 Temel İşlemler Windows XP İşletim Sisteminin Kapatılması Sistem üzerinde yapılan işlemler tamamlandığında kullanıcı oturumunu yada bilgisayarımızı kapatabiliriz. Bilgisayarı sistem üzerinde tanımlı olan farklı bir kullanıcı kullanacak ise bilgisayarı oturumu kapat seçeneğinden kapatmak gerekir. Bilgisayarın oturumlarla birlikte komple kapatılması ve elektriğin kesilmesi için ise Başlat menüsünden Bilgisayarı Kapat seçeneğinden kapatma işlemi gerçekleştirilir.

10 Temel İşlemler Windows XP İşletim Sisteminin Kapatılması

11 Başlat Menüsü Başlat menüsü Windows kurulduktan sonra ilk ziyaret edilebilecek kısımların başında gelir. Bu menü içerisinde bilgisayarı yönetmek için kullanılabilecek işlemler yer alır.

12 Başlat Menüsü Başlat düğmesine tıklanıldığında Başlat menüsü açılır. Başlat menüsü ile programlarınıza, en son kullandığınız belgelere ve sıkça kullandığınız internet belgelerinize ulaşabilirsiniz. Bunun yanı sıra işletim sistemi hakkında yardım alabilir, program çalıştırabilir, bilgisayarınıza kayıtlı klasör yada dosyaları aratabilirsiniz.

13 Başlat Menüsü Çalıştır Bu seçenek herhangi bir dosyayı, klasörü açmaya veya paylaşılan bir bilgisayara bağlanabilmeyi sağlar. Hatta bir internet sitesine de bağlanılabilir. Çalıştır seçeneği seçildikten sonra karşımıza gelen pencerede Aç içerisine açmak istediğimiz öğeye giden yolu veya çalıştırılabilir dosyanın adını yazıp Tamam düğmesine tıklandığında bu öğe çalıştırılır. Eğer öğenin yolunu bilmiyorsak Gözat diyerek yeri tespit edilebilir.

14 Başlat Menüsü Ara Şekilde görüldüğü gibi ara seçeneği ile sabit diskimizde (harddisk) bulunan herhangi bir resim, müzik ya da video dosyasını, herhangi bir belgeyi aramak; Tüm dosya ve klasörleri taratmak, ağ içerisinde herhangi bir bilgisayar veya kişiyi aramak, yardım ve destek merkezinden bilgi aramak, internette arama yapmak mümkündür.

15 Başlat Menüsü Yardım ve Destek Bu seçenek XP ile ilgili olarak çok detaylı bilgi ve yardım sağlar. XP ile gelen yenilikler, sorunların çözümü için yer alan detaylı bilgiler, konuya göre arama yaparak daha hızlı erişim ve hatta online yardım sağlar.

16 Başlat Menüsü Yazıcı ve Fakslar Bu seçenek ile tamamen sistemde yüklenmiş olan yazıcı veya faksları görmek için ya da yenilerini yüklemek için kullanılır.

17 Başlat Menüsü Müziğim Bu seçenek, belgelerim klasörü içerisindeki müziğim klasörünü direkt açan bir kısayoldur. Burada örnek müzik kısayolu sayesinde C:\Documents and Settings\Kullanıcı\Belgeler\Müziğim \Örnek Müzik klasörüne ulaşılabilir. Burada kurulumla birlikte gelen iki örnek müzik bulunur.

18 Başlat Menüsü Resimlerim Bu seçenek, belgelerim klasörü içerisindeki resimlerim klasörünü direkt açan bir kısayoldur. Burada örnek resimler isimli kısayol sayesinde C:\Documents and Kullanıcı\Belgeler\Resimlerim\ Örnek Resimler klasörüne ulaşılabilir. Burada kurulumla birlikte gelen dört örnek resim bulunur.

19 Başlat Menüsü Tüm Programlar Windows XP de kurulan neredeyse tüm programların kısayolları burada bulunur. Ayrıca XP nin ilk kurulduğu anda bazı hazır küçük programlar da burada yer alır. Buradan herhangi bir öğeyi silmek demek programı silmek demek değildir, çünkü burada yer alanlar kısayoldur.

20 Donatılar Windows İşletim Sistemi

21 Donatılar Eğlence Ses ayarlamaları, ses kayıt ve film programı (Windows Media Player) gibi multi medya uygulamaları bulunmaktadır.

22 Donatılar Eğlence Ses Kaydedicisi Dış ortamdan ses kaydetmeye yarayan Windows XP programıdır.

23 Donatılar Eğlence Windows Media Player İnternet üzerinden radyo dinlemeye, televizyon ve disklerdeki filmleri seyretmeye, müzik dosyalarını çalmaya yarayan çok yönlü bir programdır.

24 Donatılar Sistem Araçları İşletim sistemi ile ilgili periyodik aralıklarla yapılması gereken işlemlerin bulunduğu menüdür.

25 Donatılar Adres Defteri Kişilerin tüm bilgilerini tutabildiğiniz program parçasıdır. (Telefon, , adres vb )

26 Donatılar Hesap Makinesi Basit matematiksel hesaplamaların yapılabildiği gibi görünüm menüsünden tip değişikliği yapılarak kompleks hesaplamalarda yapılabilir.

27 Donatılar Komut İstemi Başlat / Tüm Programlar / Donatılar / Komut İstemi İşlemleri DOS komut promptundan yapmak istenildiğinde çalıştırılan program parçacığıdır.

28 Donatılar Not Defteri Windows ile birlikte verilen Paint çizim programından yararlanarak basit çizim ve boyama işlemlerini yapabilirsiniz. Paint programını çalıştırmak için sırası ile Başlat / Programlar / Donatılar / Paint komutları seçilir. Paint te oluşturulan dosyaların uzantısı BMP olur

29 Donatılar Not Defteri 1. Resim araç çubuğu: Çizim işlerinde kullanılan tüm araçlar burada yer alır. 2. Renk paleti: Çizimi yapılacak nesnenin ön ve arka plan renklerinin seçildiği yerdir. 3. Ön plan rengi. 4. Arka plan rengi Durum çubuğu: Yapılmakta olan işlemler hakkında bilgi verir. 6. Çalışma alanı: Resim ve işlemlerin yapıldığı alandır.

30 Donatılar Wordpad Wordpad programı, MS Word programının kısıtlanmış halidir. Basit yazılar yazmak veya düzenlemek için kullanılabilir. Wordpad programını çalıştırabilmek için Başlat / Tüm Programlar / Donatılar / Wordpad komutları seçilir

31 Denetim Masası Başlat içerisinde yer alan denetim masası seçeneği sayesinde bilgisayarın tüm ayarlarını yapabilmek mümkündür. Bunun yanında; varsa eğer sorunları giderebileceğimiz tüm düzenlemeler denetim masasında yer alır. Başlat menüsü içerisinden denetim masasını açabileceğimiz gibi, aynı zamanda masaüstünde bulunan bilgisayarım öğesi içerisinden de denetim masası açılabilir.

32 Denetim Masası Ağ Bağlantılarım Bu kısım herhangi bir ağa dahil olmak için ayarlamaların yapıldığı, var olan bağlantıların görüldüğü kısımdır. Şekil de görüldüğü gibi ağ görevleri kısmında yer alan seçenekler ile bağlantı yapılandırılır.

33 Denetim Masası Ağ Bağlantılarım Önceden yapılmış bir bağlantının durumunu görmek için bağlantı simgesinin üzerinde farenin sol tuşu ile çift tıklanabilir veya ağ görevleri kısmında bu bağlantının durumunu görüntüle seçeneği tıklanabilir.

34 Denetim Masası Ağ Bağlantılarım Bu bağlantının ayarlarını değiştir seçeneği ile bağlantı ayarları değiştirilir. Bu seçenek, bağlantı simgesinin üzerinde farenin sağ tuşunu tıklayarak özellikler seçeneğini seçerek de açılabilir. Burada ağ içerisinde iletişimi sağlayan ağ arabirim kartı yapılandırılabilir. Aynı zamanda ağ işleyişini sağlayan değişik servisler ve protokollerde buradan yüklenir.

35 Denetim Masası Bölge ve Dil Seçenekleri Burada bulunulan ülkeye göre kullanılan bazı birim sistemleri ve dil ayarları yapılır. Sayı, para birimi, saat ve tarih biçemleri buna göre düzenlenir. Aynı şekilde farklı dillerde buradan eklenebilir. Bu ayarlamalar birçok programın çalışmasını etkiler.

36 Denetim Masası Erişebilirlik Seçenekleri Bu kısım bilgisayarı kullanmakta zorluk çeken engelli insanlara yardımcı olmak amacıyla bazı ayarlamaların yapıldığı kısımdır. Klavye kullanımı kolaylaştırmak için yapışkan tuşlar, süzme tuşları kullanılabilir. Ayrıca caps lock, num lock veya scroll lock tuşlarına basıldığında ses çıkarılması sağlanabilir.

37 Denetim Masası Erişebilirlik Seçenekleri Bunun yanında sesli olarak uyarılar iletmesi veya programların konuşma ve ses efektlerinde altyazı göstermesi sağlanabilir. Okumakta güçlük çekenler içinse görüntüde yüksek karşıtlı renkler kullanarak kişinin daha rahat okuması sağlanabilir. Ve yine farenin klavyedeki sayısal tuş takımı ile kullanılması ayarlanabilir.

38 Denetim Masası Fare Fare ile ilgili ayarlamalar buradan yapılır. Sağ ve sol tuşun yerini değiştirmek, işaretçinin özelleştirilmesi ve seçenekleri, tekerlekli (intelli) fareler için tekerlek ayarı ve donanım ayarı yer almaktadır.

39 Denetim Masası Görev Çubuğu Başlat menüsünün de üzerinde bulunduğu görev çubuğu ile başlat menüsünün yapılandırılması bu kısımdan yapılır. Görev çubuğu ayarlarında görünüm ve bildirim alanı yapılandırılır. Çubuk kilitlenebilir, gizlenebilir, her zaman pencerelerin üzerinde tutulabilir, çubuk üzerinde benzer öğeler gruplandırılabilir ve hızlı başlat ı göster seçeneği kullanılabilir.

40 Denetim Masası Görüntü Bu kısım görüntü ile ilgili ayarlamaları içerir. Pencerenin görünümü (temalar), masaüstü zemini, ekran koruyucu, görünüm, ayarlar seçenekleri yer alır. Temalar kısmında pencerede kullanılan renkler, yazı tipleri değiştirilebilir. Masaüstü sekmesinde ise masaüstüne istenilen bir resim yerleştirilebilir ve özelleştirilebilir.

41 Denetim Masası Görüntü Ekran koruyucu ise ayarlandığında belirtilen süre kadar bilgisayara hiçbir müdahale edilmezse var olan ekran görüntüsünü gizlemek için devreye giren animasyondur. İstenirse parola verilerek normal ekranı koruma altına almak daha güvenli hale getirilebilir.

42 Denetim Masası Görüntü Görünümde ise, pencerede bulunan öğelerin her birini istenilen şekillerde özelleştirmeyi sağlar. Ayarlar kısmında da ekran çözünürlüğü ve renk kalitesini ayarlamak mümkündür.

43 Denetim Masası İnternet Seçenekleri Bu seçenek bilgisayarın internet ile ilgili ayarlarının yapılmasında kullanılır. Aslında daha çok Windows un internet tarayıcısı olan internet explorer ı özelleştiriyor da denebilir. Burada genel, güvenlik, gizlilik, içerik, bağlantılar, programlar ve gelişmiş ayarlar seçenekleri bulunur.

44 Denetim Masası Klavye Bu kısımda klavyeye ait ayarlar bulunur. Bunlar klavyenin hız ve donanım ayarıdır. Hız sekmesinde klavyeden girilen karakterlerin arasındaki yineleme hızı ve imlecin ekranda yanıp sönme hızı ayarlanır. Donanım sekmesinde ise klavyeye ait teknik özellikler hakkında bilgiler yer alır ve düzenlemesi yapılabilir.

45 Denetim Masası Kullanıcı Hesapları Windows XP de farklı kullanıcılar tanımlayarak bir bilgisayarı birden fazla kişinin kullanması sağlanabilir. Bu kullanıcılara ait tüm ayarların yapıldığı kısım burasıdır. Burada yeni bir kullanıcı eklenebilir, kaldırılabilir veya var olan kullanıcının özelliği değiştirilebilir. Ayrıca parolaları yeniden belirlenebilir.

46 Denetim Masası Program Ekle veya Kaldır Windows ta bulunan programların değiştirilmesi veya tamamen kaldırılması ya da yeni programların eklenmesinde bu ayarlar yardımcı olur. Ayrıca Windows un ilk kurulumunda yüklenmemiş olan bileşenlerde yine bu kısımdan seçilerek eklenebilir, var olan bileşenler kaldırılabilir.

47 Denetim Masası Ses Efekti ve Ses Aygıtları Bu kısım ses ile ilgili ayarlamaların yapıldığı yerdir. Kullanılan aygıta ait ayarlar (ses kartı), ses denetimi, hoparlör ayarı ve windows da kullanılan ses düzenlerinin seçimi buradan yapılır. Ses çalınırken, kaydederken hangi aygıtların kullanılacağı, yine buradan ayarlanır.

48 Denetim Masası Sistem Bu kısım bilgisayara ait tüm bilgilerin görülebildiği, tüm ayarların değiştirilebildiği kısımdır.

49 Denetim Masası Sistem Genel : Burada bilgisayar ve işletim sistemine ait genel özellikleri ifade eden açıklamalar bulunur

50 Denetim Masası Sistem Bilgisayar adı : Bu kısımda bilgisayarı ağ içerisinde tanımlayacak olan tanımlama yapılır. Herhangi bir etki alanı içerisine katılmak veya yerel bir kullanıcı hesabı oluşturmak için Ağ Kimliği isimli sihirbazda buradan çalıştırılabilir

51 Denetim Masası Sistem Donanım : Bu kısım donanımların ayarlanmasında kullanılır. Bunun için bu pencerede aygıt yöneticisi kısmı açılır

52 Denetim Masası Sistem Gelişmiş : Bu kısımda bilgisayarın önemli ayarları bulunur. Bu ayarların çoğunluğunu değiştirebilmek için yönetici olarak oturumu açmak gerekir. Görsel efekt, bellek kullanımı, kullanıcı profilleri, sistemin başlangıcı ve çökmesi durumunda kurtarma ile ilgili işlemlerin ayarlanması bu kısımdan yapılır.

53 Denetim Masası Sistem Sistem Geri Yükleme : Bu seçenek sayesinde bilgisayardaki zararlı değişiklikler izlenip bu durum geri çevrilebilir.

54 Denetim Masası Sistem Otomatik Güncelleştirmeler : Bu seçenek ile istenirse Windows, kendisi için yapılan yenilikleri sizin için yükleyebilir. Bunun için internet bağlantınızın olması şarttır. Bu güncelleştirmelerin yapılması sisteminiz için önemli olduğundan, işletim sisteminizi sürekli güncellemeniz faydalı olacaktır.

55 Denetim Masası Sistem Uzak : Windows XP ile gelen yeni bir özellik olan, uzaktaki bir noktadan bilgisayarınızın yönetilmesi özelliğin kullanılabilmesi için bu kısımdan onay verilir ve ayarlamalar yapılır.

56 Denetim Masası Tarih ve Saat Sistemin tarih ve saati bu kısımdan ayarlanır. Geçerli saat dilimi ve gün ışığından yararlanma değişikliklerinde saat ayarlamasının otomatik olarak yapılması yine buradan seçilebilir.