DİŞİ ÜREME ORGANLARI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DİŞİ ÜREME ORGANLARI"

Kelebek Ilhan
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 DİŞİ ÜREME ORGANLARI Dişi üreme organları dişi gamet hücresi ovumu (yumurtayı) üreten ovaryumlar ile ovumun döllendiği, döllenme sonrasında gebeliğin şekillendiği ve gelişen yavrunun dışarı çıkarıldığı kanallar sistemtinden oluşmaktadır. Kanal sistemini oluşturan organlar ovidukt, uterus (kornu uteri, korpus uteri ve serviks uteri), vajina ve vulvadır.

4 Ovaryum Ovaryumlar testislerin aksine karın boşluğu içerisinde yer alır. Ovaryumların da testisler gibi hem ekzokrin (ovum veya yumurta üretimi) hem de endokrin (hormon üretimi) işlevleri bulunmaktadır.

5 Sağda ve solda olmak üzere her normal hayvanda 2 adettir ve ligamentum suspansoryum ovari (mezovaryum) adı verilen bağla karın boşluğunun tavanında asılı durumda bulunurlar. Ovaryumlar ineklerde rektal yoldan muayene edilebilen organlardır ve genel olarak oval yapıda ve 2,5-5 cm uzunluğunda bademe benzemektedirler.

6 Histolojik açıdan korteks (dış bölüm) ve medulla (iç bölüm) olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Korteksin dış kısmında ovaryumları kuşatan germinatif epitelyum katmanı bulunmaktadır. Tek kat epitel hücrelerinden oluşan bu katmanın hemen altında peritondan gelen tunika albuginea yer almaktadır. Kortekste, primer yumurta hücreleri, çeşitli gelişme evrelerinde bulunan folliküller, aktif ya da gerileyen korpus luteumlar (CL) bulunmaktadır.

7 Ovaryumların merkezinde kalan medulla ise kan damarları ve sinirlerin bulunduğu bölümdür. Ovaryumlarda gelişen folliküllerce östrojen (dişilik hormonu) sentezlenirken, ovulasyondan sonra ovule olan follikülden gelişen korpus luteumlardan da progesteron (gebelik hormonu) salgılanmaktadır.

8 Ovidukt Yumurta kanalı, salpinks, fallop kanalı ya da tuba uterina olarak adlandırılan oviduktlar, sağda ve solda olmak üzere ovaryumlar ve kornu uteriler arasında yer alan, uzun ve ince kanal sistemleridir.

9 Ovule olan ovumun spermatozoonlarca döllenmesi olarak tanımlanan fertilizasyon ya da fekondasyon olayının gerçekleştiği yer olması nedeniyle üreme açısından öneme sahiptir. İneklerde dıştan 1-4 mm çapında ve cm uzunluğunda olan ovidukt, kıvrımlı bir şekilde mezosalpinks içerisinde seyreder.

10 Ovidukt yapısal olarak 3 bölümden oluşmaktadır. Bunlardan huni şeklindeki infundibulum, ovaryumdan ovumun ovulasyonu sırasında ovumu yakalayıp içerisine alan fimbriya ovarikayı da içerir. Sonrasında kısa ve geniş olan ampulla ile ince ve uzun istmus bölgelerinden oluşur. Fertilizasyon ampulla ve istmus bölgelerinin birleştiği noktada gerçekleşmektedir.

11 Uterus Uterus ineklerde rektal olarak muayene edilebilen dölyatağı, buzağılık veya rahim olarakda adlandırılan bir organ olup gelişen yavrunun yerleştiği ve doğum zamanı geldiğinde kendi kasları yardımı ile yavrunun dışarı çıkmasını sağlayan bir organdır. Uterus üç bölümde incelenir. Bunlar; kornu uteri, korpus uteri ve serviks uteri şeklinde sıralanırlar.

12 Kornu Uteri :Oviduktlarla korpus uteri arasında yer alan sağlı sollu bir çift kanal sistemidir. Korpus Uteri :Uterusun orta bölümü olan korpus uteri, kornu uterilerle serviks uteri arasında yer alır. Serviks Uteri:Korpus uteri ve vajina arasında yer alan serviks uteri, suni tohumlama uygulamasında spermanın verildiği bölge olması bakımından oldukça önemlidir.

13 Serviksin kateterle geçilmesi istendiğinde, kateter sıklıkla bu bölüme takılmaktadır. Çok az miktarda düz kas dokusuna sahip serviks uteri, çoğunlukla bağ dokudan oluşan fibroz bir organdır.

14 Servikste yer alan goblet hücrelerince salgılanan servikal mukus (çara) önemlidir. Kızgınlık döneminde (östrojenik dönemde) daha akışkan ve oldukça berrak olan servikal mukus, progestatif dönemde (luteal dönem ) daha katı kıvamlı ve koyu renklidir. Gebelik sırasında serviks bu katı kıvamlı ve koyu renkli salgı ile tıkalıdır. Servikal tıpa denilen bu yapının gebelik sırasında bozulması yavru atmaya (abort) ya da gebelikle ilgili bazı bozuklukların ortaya çıkmasına neden olur. İneklerde yaklaşık 8-10 cm uzunluğundadır.

15 Vajina Serviks uteri ile vulva arasında yer alan dişi çiftleşme organıdır ve doğum sırasında yavrunun geçişine izin verir. Üreme kanalı boyunca kas açısından en zayıf bölümü oluşturan vajina, çiftleşme sırasında erkek çiftleşme organı penisi içine alır ve çiftleşme sırasında sperma buraya bırakılır. Vajina ile vulva arasında himen vajina denilen delikli bir zar bulunur ki; bu zar ineklerde himen ring adını alan kas yapısında bir halka biçimindedir.

16 Vulva Genital kanalın dışarıya açılan son kısmı olan vulva, vajinanın giriş kısmını oluşturur ve idrar kanalı (üreter) da buraya açılır. Vulva içten dışa doğru vestibulum, klitoris ve labia vulva yapılarını içerir. Klitoris penisle aynı embriyonik kökene sahiptir ve dişilerde rudimenter penis olarak bilinmektedir

Benzer belgeler

DOĞUM BİLGİSİ VE SUNİ TOHUMLAMA

DOĞUM BİLGİSİ VE SUNİ TOHUMLAMA LBV208U KISA ÖZET DİKKAT Burada ilk 4 sahife gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 1 1.ÜNİTE Üreme Organları ve Gametogenezis ÜREME ORGANLARI