PLUS. CNG ve LNG Milli Enerji Politikasında

Transkript

1 Yıl:1 Sayı: 9 24 Nisan 2017 CNG ve LNG Milli Enerji Politikasında 2017 doğalgaz tüketimi 50 milyar metreküpe yaklaşabilir 2001 yılından bugüne yürürlükte olan ve sadece minör değişikliklerle revize edilen Doğalgaz Piyasası Kanunu nda yapılacak köklü değişiklikler için hazırlıklar sürüyor. Petrol fiyatlarında artış trendi sürüyor Serhat Uludağ Halk oylaması sonrasında doğalgaz piyasası 5 9 Doğalgaz fiyatlarının bağlı bulunduğu endekslerin başında gelen ham petrol fiyatları, Rusya nın bu yılın başından itibaren üretim seviyelerini azaltması ile yükselmeye devam ediyor. 3 Tüm dünyada yaygınlaşmaya devam eden CNG ve LNG ye, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak tarafından açıklanan Türkiye nin Milli Enerji ve Maden Politikasında özel yer verildi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, doğalgaz, maden, petrol, nükleer, yerli elektrik ve yerli kömür gibi birçok başlığı içeren Milli Enerji ve Maden Politikasını İstanbul da açıkladı. Kamu ve iş dünyasından üst düzey davetlilerin katıldığı lansmanda önemli açıklamalar yapan Bakan Albayrak, arz güvenliği ile ilgili bilgiler verirken, CNG ve LNG ye de özel bir bölüm ayırdı. Doğalgazın, boru hatlarının ulaşmadığı yerlerde CNG ve LNG formunda tüketicilere ulaştırıldığını vurgulayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Albayrak, CNG ve LNG nin doğalgazın yaygınlaşmasında önemli ve değerli bir kaynak olduğunu söyledi. Türkiye nin günlük azami doğalgaz tüketiminin 247 milyon metreküpe yükseldiğini kaydeden Bakan Albayrak, 2016 sonu itibarıyla 190 milyon metreküp olan doğalgaz giriş kapasitesinin yapılacak yeni yatırımlarla önce 300 milyon metreküpe, ardından da 400 milyon metreküpe yükseltileceğini söyledi. Enerji Bakanı Albayrak, doğalgaz depolamaya da değinerek, gerek boru hatları gerekse de CNG ve LNG formunda ikmal edilen doğalgaz arz güvenliğinin sağlanabilmesi için depolama kapasitelerini arttıracaklarını ifade etti. Bakan Albayrak, doğalgaz depolamada Türkiye nin yıllık tüketiminin en az %20 sine karşılık gelecek şekilde 10 milyar metreküp depolama hacmine ulaşmayı amaçladıklarını vurguladı. Bakan Albayrak, sözlerini şöyle sürdürdü: Türkiye olarak hali hazırda 2.8 milyar metreküplük doğalgaz depolama tesisi için %20 hedefi koyduk. Eğer arz güvenliği noktasında bir alt yapı hazırlamanız gerekiyorsa depolamada kaybedecek bir günümüz yok dedik ve Tuz Gölü tesisini açtık.

2 İçerik PLUS NİSAN 2017 SAYI: 9 Doğalgazda kanun değişikliği çalışmaları sürüyor 5 YAYIN SAHİBİ NATURELGAZ SANAYİ VE TİC. A.Ş BİR GLOBAL YATIRIM HOLDİNG İŞTİRAKİDİR 4 Milli Enerji ve Maden Politikası açıklandı Türk Akım projesi Başbakanlık Genelgesi yle hızlandırılıyor 6 YAYIN SAHİBİ MERSİS NO GENEL YAYIN YÖNETMENİ Korin Toledo BOTAŞ, K. Marmara Deposu nda kapasite artışı için ihaleye çıktı 6 YAYIN DANIŞMA KURULU Fırat Temel Murat Kulak Mario Dalsarfati Son dağıtım lisansı ihalesi Akmercan ın 7 YAYINA HAZIRLAYAN CEEN Enerji Bilgi Servisleri, Danışmanlık, Organizasyon ve Tic. Ltd. Şti. 7 Türkiye, Yunanistan ve İtalya gaz nakil koridorunu geliştirecek Enerji sektörüne verilen teşvikte azalış Tuz Gölü gaz depolama tesisi finansman bekliyor Enerji ithalatındaki artış cari açığı yükseltti Elektrik ve gaz endeksi %9.4 arttı TELEFON E- POSTA info@ceenenerji.com İLETİŞİM YAYIN SAHİBİNİN ADRESİ Global İş Merkezi Rıhtım Cad/ 51 Karaköy TELEFON FAKS E- POSTA info@naturelgaz.com 10 Siber güvenlik sistemleri ihtiyacı karşılamıyor Moody s Türkiye nin büyüme tahminini yükseltti 9 NATURELGAZ tarafından hazırlanan NATURELGAZ PLUS Dergisi, baskı yapılmadan sadece internet üzerinden elektronik ortamda abonelerine dağıtılmaktadır. NATURELGAZ PLUS Dergisi nde yer alan haberlere ve verilere dayanılarak alınan ticari kararlardan sorumlu tutulamaz. İzinsiz dağıtımı ve kopyalanması yasaktır. Haberler ve yorumlar kaynak gösterilerek kullanılabilir. 2

3 Gaz Ticareti Direktörü Halk oylaması sonrasında doğalgaz piyasası Serhat Uludağ Ekonomide birçok kararın sonrasına bırakıldığı halk oylaması süreci geride kaldı. Piyasalara öngörülebilirliğin gelmesi ile ekonomik canlılığın artması ve yatırım planlarının tekrar raflardan indirilmeye başlanması bekleniyor. Diğer yandan, 2019 da planlanan başkanlık seçimi öncesi siyasi gündemin daha çok, ekonomiyi canlandırma ve icraat odaklı olmasını, bu dönemden doğalgaz piyasasının da olumlu etkilenmesini bekliyoruz. Piyasanın beklentisi, uzun süredir sektörün talebi ile üzerinde çalışılan ve hatta yılan hikayesine dönen bazı kararların alınarak, bazı projelerin uygulama aşamasına geçmesi, bazı uygulamaların değişmesi, bazılarının ise tamamen kaldırılması yönünde. Önümüzdeki iki yıl içinde Türkiye nin doğalgaz konusunda gündemini oluşturacak olası başlıklar şunlar olacak: Doğalgaz piyasasının serbestleşmesi: Serbest bir doğalgaz piyasası ile maliyet bazlı fiyatlandırma yapılan, özel sektörün piyasa koşullarında rekabet edebildiği, daha sürdürülebilir, sübvanse edilmemiş, doğalgaz kullanımında verimliliğin arttığı bir piyasa amaçlanmaktadır. Doğalgaz Kanunu nda düşünülen değişikliklerle: BOTAŞ ın iletim ve ticaret olarak iki şirkete ayrıştırılarak piyasanın şeffaflığının sağlanması BOTAŞ ın ithalat miktarlarının sınırda toptan piyasaya devredilmesi ile iç piyasada serbest bir piyasa oluşturabilecek şekilde miktar devrinin yapılması BOTAŞ ın ithalat yaptığı ülkelerden ithalat yapılamayacağına dair mevzuatı değiştirerek, ithalatın serbest bırakılması 31 Mart 2017 tarihli Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Organize Toptan Doğalgaz Satış Piyasası Yönetmeliği ve tasarlanan alt mevzuat ile belirlendiği gibi, Nisan 2018 de dengeleme piyasası ile başlayarak doğalgaz piyasasının kurulması, gaz sıkıntısı veya bolluğuna göre günlük olarak fiyatlanmasının önünün açılması Çok düşük marjlarla ticareti yapılan doğalgaza, her el değiştirmede uygulanan ve ticareti neredeyse imkansız kılan damga vergisinin kaldırılması Depolama ve LNG alt yapı yatırımları ile teknik gaz arzı güvenliğinin artırılması: Türkiye nin kış aylarındaki günlük tüketim ihtiyacı zaman zaman 2016 teknik alım kapasitesi olan 215 milyon m3 (mcm) üzerine çıkıyor. Ya da tedarik ülkelerimizdeki kış dönemlerinde oluşabilen olumsuz hava koşulları gaz akışının durmasına neden oluyor. Bu gibi durumlarda, ülke içinde gaz akışının kesilmesi söz konusu oluyor, doğalgazla çalışan santrallerimiz çalışamıyor. Özel sektör tarafından işletilen EGEGAZ LNG terminalinin 2017 başında 24 mcm olan günlük kapasitesi Temmuz ayında 40 mcm e çıkarılıyor. BOTAŞ ın işlettiği LNG terminalinin kapasitesi 2018 de 22 mcm den 27 mcm e çıkarılıyor. Devlet-Özel sektör işbirliği ile kurulan Etki FSRU terminali ile 2017 başından itibaren günlük 20 mcm ek giriş sağlanıyor den itibaren yeraltı depolama tesislerinin kapasitesi 2.6 bcm (milyar m3) ten 4 bcm e, sisteme gaz verme kapasitesi de günlük 25 mcm den 47 mcm e çıkarılıyor. Yeni doğalgaz alım anlaşmaları ve giriş noktalarının eklenmesi: Türkiye nin doğalgaz tüketiminde 2014 yılına kadar görülen hızlı artış, yerini durağanlığa bırakmış, tüketim 2015 yılında 48 milyar m3 ile zirve yapsa da, 2016 yılında 46 milyar m3 seviyelerinde kaldı. Bu eğilimin yeniden büyüyen sanayileşme, konfor arayışı, çevre kaygıları ile tüketimin büyümesine kesin gözüyle bakılıyor. Türkiye nin büyük gaz rezervleri olmasa da dünya doğal gaz rezervlerinin yarısı Türkiye nin komşu coğrafyalarında bulunuyor. Bu kaynakları Türkiye ye taşıyacak ek altyapı yatırımlarının hızlanması ile Türkiye nin arz güvenliğinde önemli bir iyileşme olacaktır. TANAP: Azerbaycan dan 6 bcm ek gaz taşıyacak ve 2019 başlarında ilk akışın sağlanması bekleniyor. Türk Akımı: Rusya dan 14 bcm ek gaz taşıyacak olan boru hattının 2020 yılında ilk akışın sağlanması planlanıyor... Irak ve Doğu Akdeniz da gazı sıcak gelişmelere açık.. Sonuç olarak... Türkiye deki doğalgaz maliyetine göre fiyatlanarak, uluslararası piyasalara paralel değişiklik gösterecek. Sübvanse edilmeyen gazın kullanımı daha verimli olacak, gaz sıkıntısı olmayacak, kesintisiz kullanım sağlanacak. İstikrarlı ve riski yönetilebilir bir ürün olarak gazın kullanımı yaygınlaşacak ve sürdürülebilir olacak. Görüşmek üzere. 3

4 HABERLER Milli Enerji ve Maden Politikası açıklandı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Türkiye nin Milli Enerji ve Maden Politikasını açıkladı. Bakan Albayrak ın doğalgaz, maden, petrol, nükleer, yerli elektrik ve yerli kömür gibi birçok başlıkta açıkladığı Milli Enerji ve Maden Politikası nın lansmanına iş dünyasından üst düzey davetliler katıldı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Milli Enerji ve Maden Politikasını açıkladı. Açıklamasında çok önemli başlıklar veren Bakan Albayrak, İthalat yapmak zorunda olduğumuz alanlarda, yerli kaynakların artırılması noktasında, son 15 yıllık dönemimizde en yüksek yerli elektrik üretimi oranını geçen yıl yakaladık. Ama yetmez. dedi. Bakan Albayrak, Milli Enerji ve Maden Politikasının temelinin iki unsurdan oluştuğunu ifade etti. Bu unsurların, Güçlü ekonomi ve ulusal güvenlik olduğunu söyleyen Albayrak, Enerjideki bağımlılık stratejisini doğru yönetirseniz o ölçüde güçlü bir dış politikaya da pencere açılır açıklamasını yaptı. Naturelgaz Plus, Bakan Albayrak ın Türkiye nin enerji politikalarını ve stratejilerini yakından ilgilendiren sözlerini okuyucuları için derledi: YERLİ KÖMÜR Berat Albayrak Yerli kömürle başlattığımız süreçte geçtiğimiz yıl en yüksek artışı yaşadık. Yatırımlar devam ediyor. Elektik üretiminde yerlilik oranı yüzde 50. Son 10 yıldaki arama sondaj faaliyetlerimiz sonucunda 15 milyar tondan fazla kömür rezervine ulaştık. Enerji arz talep dengesi içerisinde yerli kaynaklarımızdan en önemlisi kömür, yoğun bir yatırım stratejisi ile çevreci yaklaşımla süreci başlatacağız. Yerli kömürde önümüzdeki dönemde çok yoğun bir yatırım stratejisiyle, bugünün dünyadaki en üst çevre kriterlerinin bile ilerisinde bir çevreci yaklaşımla, bakış açısı ve verimlilik altyapısıyla bir süreci başlatacağız. YERLİ KAYNAKTAN ELEKTRİK ÜRETİMİNDE HEDEF 2/3 Türkiye yoluna devam edecekse ne yapması gerekiyor hususu bundan sonra çok önemli. İthalata bağımlı olduğumuz alanlarda, yerli kaynakların artırılması noktasında, son 15 yıllık dönemimizde en yüksek yerli elektrik üretimi oranını geçen yıl yakaladık. Ama yetmez.. Hedef en az üçte iki. ENERJİ İTHALATINI MİLLİ ENERJİ İLE AZALTACAĞIZ Neden milli enerji? Son 10 yılın ortalama enerji ithalatı maliyeti ülkemize 44 milyar dolar. Toplam yaklaşık 55 milyar dolarlık bir enerji ithalatı, maden ithalatı yapmışız. DOĞALGAZ DEPOLAMA Türkiye olarak hali hazırda 2.8 milyar metreküplük doğalgaz depolama tesisi için %20 hedefi koyduk. Eğer arz güvenliği noktasında bir alt yapı hazırlamanız gerekiyorsa depolamada kaybedecek bir günümüz yok dedik ve Tuz Gölü tesisini açtık. ARAMA VE ÜRETİM Bu yıl yeni alınacak arama sondaj gemisiyle her yıl Karadeniz de iki, Akdeniz de iki olmak üzere denizlerimizde aktif sondaj faaliyetlerinde bulunacağız. İkinci sismik arama gemimizle denizleri daha aktif kullanacağız. Bu yıl alacağımız arama sondaj gemisiyle kuyu kazacağız. 4

5 HABERLER Doğalgazda kanun değişikliği çalışmaları sürüyor 2001 yılından bugüne yürürlükte olan ve sadece minör değişikliklerle revize edilen Doğalgaz Piyasası Kanunu nda yapılacak köklü değişiklikler için hazırlıklar sürüyor. Yürürlüğe girdiği 2001 yılından bugüne, liberalizasyon ile ilgili maddeleri çok sınırlı uygulanabilen 4646 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanunu nda yapılacak köklü değişikliklerin hazırlıkları sürüyor. Kamu kurum ve kuruluşlarından Enerji Bakanlığınca talep edilen görüşler arasında, kritik rolü EPDK tarafından iletilecek öneriler oluşturacak. Son dönemde EPDK nın aldığı Kanun un dar çerçevesini genişletmeyi başaran Kurul Kararlarında büyük payı olan EPDK Doğalgaz Piyasası Dairesi de bu yöndeki önerilerinin hazırlıklarını sürdürüyor. Edinilen bilgilere göre EPDK, Kanun değişikliğine ilişkin ilk görüşlerini kavramsal perspektifte sundu. Bu öneriler arasında yer alan hususlar ise şunlar: İthalatın serbest bırakılması Enerji güvenliği ile ilgili yatırımlara teşvikler getirilmesi Sübvansiyon yapılmayan sağlıklı ve piyasa tandemli fiyatlandırma mekanizmasının tanımlanması BOTAŞ ın iletim ve ticaret olarak iki farklı tüzel kişilik olarak yeniden yapılanması, BOTAŞ ın miktar devri yapması ve pazar payı sınırının güncellenmesi 2017 doğalgaz tüketimi 50 milyar metreküpe yaklaşabilir 2001 yılından bugüne yürürlükte olan ve sadece minör değişikliklerle revize edilen Doğalgaz Piyasası Kanunu nda yapılacak köklü değişiklikler için hazırlıklar sürüyor yılının ilk çeyrek dönemine ilişkin veriler, geçen yıl 45.9 milyar metreküp olarak gerçekleşen toplam doğalgaz tüketiminin, bu yılın sonunda yükseleceğini ve eğer yapısal bir değişiklik olmazsa milyar metreküp arasında gerçekleşme olasılığının yüksek olduğunu gösteriyor. Yüksek talep nedeniyle mevcut giriş noktalarındaki çekişler, 12 Nisan 2017 tarihine kadar günlük kontrat miktarının (DCQ) altına düşmedi. Üstelik, 14 mcm kapasiteye ulaşabilen FSRU ile sisteme verilen gaz miktarı da arttırıldı. Aynı şekilde, ilk çeyrek dönemde depodan sisteme verilen gaz miktarı da geçen yıla göre daha yüksek oldu. İlk çeyrek dönemler bazında, bu yıl sisteme giren ilave gaz miktarı, geçen yılın yaklaşık 3 milyar metreküp üzerinde gerçekleşti. Bununla beraber, kamunun elektrikte ve doğalgazda izlediği fiyat stratejisi de talebi yukarı yönlü etkiliyor. Konut tüketimlerindeki artış devam ederken, doğalgaz yakıtlı santrallerin merit order da ithal kömür yakıtlı termik santrallere göre daha avantajlı hale gelmesi de tüketimi arttırıyor. Bu göstergelere göre, elektrik üretiminde geçen yıl %36.6 ya gerileyen doğalgazın payının, bu yıl sonunda yeniden 2015 seviyesi olan %39.6 civarına yükselmesi bekleniyor. Geçen yıl, abone sayısına paralel artış göstererek bir önceki yıla göre %5 artarak 11.5 milyar metreküp olarak gerçekleşen konut tüketimlerinin, şebeke genişletme yatırımları nedeniyle belirgin şekilde yükselmesi öngörülüyor. 5

6 HABERLER Türk Akım projesi Başbakanlık Genelgesi yle hızlandırılıyor Başbakanlık, yayınladığı Genelge ile Türk Akım projesine ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak işlemlerin hızla tamamlanması gerektiğini belirtti. Genelge de hattın Türkiye yi besleyecek hattının BOTAŞ tarafından inşa edilip işletileceği vurgulandı. Başbakanlık, Türkiye ve Rusya arasında 10 Ekim 2016 tarihinde imzalanan Türk Akım Gaz Boru Hattı Projesine ilişkin Genelge yayımlandı. Projenin hızlandırılmasını ve koordinasyonunu konu alan Genelge, 5 Nisan 2017 tarihli Resmi Gazete de yayımlandı. Karada ve denizde döşenecek toplam dört hattından oluşacak Türk Akım Gaz Boru Hattı Projesi nin deniz bölümü nde yer alan iki boru hattının tasarım, inşa ve işletimine ilişkin faaliyetler, South Stream Transport BV şirketi tarafından yürütülecek. Hattın Türkiye topraklarında yer alacak ve Türkiye nin talebini karşılayacak kara bölümü 1 kısmını ise BOTAŞ inşa ederek işletecek. Başbakanlık tarafından yayımlanan Genelge ye göre söz konusu proje kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak uygulama ve işlemlerin süratle tamamlanması gerektiği kaydedildi. BOTAŞ, K. Marmara Deposu nda kapasite artışı için ihaleye çıktı BOTAŞ, Silivri ve Değirmenköy rezervuarlarından oluşan Kuzey Marmara yer altı doğalgaz deposunun enjeksiyon ve geri üretim kapasitelerini arttırmak üzere ihaleye çıktı. BOTAŞ, Silivri ve Değirmenköy rezervuarlarından oluşan Kuzey Marmara yer altı doğalgaz deposunu genişletmek (Faz III) üzere ihaleye çıktı. Avrupa Yatırım Bankası tarafından finanse edilecek projenin Ekim 2017 Aralık 2020 döneminde tamamlanması öngörülüyor. İhale kapsamında ön yeterlilik, 30 mcm/gün enjeksiyon, 50 mcm/gün geri üretim kapasitesine sahip yeni yer tesislerinin kurulmasını, iki sabit deniz platformunun kurulması, bu platformlar ile ikisi destek kuyusu, 18 i depolama amacıyla 20 off-shore kuyunun açılması, mevcut 5 kuyunun kapatılması ve platformlardan birinin devreden çıkartılması işlerini içeriyor. İhale için önyeterlilik başvuruları, 20 Nisan 2017 tarihine kadar ile BOTAŞ a yapılacak. 6

7 HABERLER Son dağıtım lisansı ihalesi Akmercan ın Artvin doğalgaz dağıtım lisansı ihalesini, lisans alma bedeli üzerinden yapılan açık arttırmayı, lisans alma bedelinin 10 katını aşan 750 bin TL lik teklifi ile Akmercan firması kazandı. İhale Komisyonu na EPDK Başkan Yardımcısı Mehmet Ertürk başkanlık yaptı. EPDK tarafından ilki 13 Haziran 2002 tarihinde Kayseri ile başlayan doğalgaz dağıtım lisansı ihaleleri 4 Nisan 2017 Salı günü yapılan Artvin ihalesinin ikinci etabı ile sona erdi. İlk etabı 27 Mart 2017 tarihinde yapılan ve Akmercan ile Arsan şirketlerinin 0.0 Krş/kWh dağıtım bedeli teklif edilmesi üzerine, 4 Nisan da lisans alma bedeli üzerinden devam eden ihale, büyük çekişmeye sahne oldu. 74,600 TL olan lisans alma bedeli üzerinden başlayan ihalenin komisyonuna EPDK Başkan Yardımcısı Mehmet Ertürk başkanlık yaptı. İhale, Akmercan ın 750 bin TL teklifi ile sona erdi. Türkiye, Yunanistan ve İtalya gaz nakil koridorunu geliştirecek Türkiye, Yunanistan ve İtalya arasında gaz nakil koridorununun geliştirilmesine ilişkin anlaşmanın onaylanması uygun bulundu. 26 Temmuz 2007 tarihinde Roma da imzalanan Türkiye, Yunanistan ve İtalya arasında Türkiye Yunanistan - İtalya gaz nakil koridorununun geliştirilmesine ilişkin anlaşmanın onaylanması uygun bulundu. Kanun, 3 Nisan 2017 tarihli Resmi Gazete de yayımlandı. Anlaşma ile Türkiye - Yunanistan boru hattı bağlantısı ve İtalya Yunanistan doğalgaz boru hattı projeleri ile aynı zamanda Türk gaz nakil şebekesindeki gerekli güncelleştirme çalışmaları, Hazar, Orta Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgelerinden gelen doğalgazı tarafların pazarlarına ulaştırılacak. Anlaşma 25 yıl süre ile yürürlükte kalacak aşağıdaki konuları kapsıyor: Tarafların gaz iletim şebekelerinin daha da geliştirilmesi Tarafların sadece enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesine değil aynı zamanda tarafların ve diğer Avrupa pazarlarının gaz temin güvenliğine katkıda bulunmasını Tarafların gaz pazarlarının likiditesinin artırılmasını Doğalgaz üreten ve tüketen ülkeler arasındaki doğalgaz ticaretinin artırılmasını Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki ilişkilerin kuvvetlendirilmesini 7

8 EKONOMİ Enerji sektörüne verilen teşvikte azalış 2017 yılı Şubat ayında verilen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 5.4 milyar TL lik sabit yatırım tutarının 1.3 milyar TL si enerji sektöründe oldu. Geçtiğimiz ay enerji sektörüne 1.5 milyar TL yatırım teşviki verilmişti. Ekonomi Bakanlığı, 2017 yılı Şubat ayında, öngörülen sabit yatırım tutarı toplam 5.4 milyar TL olan 466 adet yatırım teşvik belgesi düzenlendiğini açıkladı. Söz konusu dönemde düzenlenen 466 adet yatırım teşvik belgesinin 444 adedi yerli firmalar, 22 adedi yabancı sermayeli firmalar tarafından alındı. Yerli firmalara düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 4.4 milyar TL olurken, yabancı sermayeli firmalara düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 1 milyar TL oldu yılı Şubat ayında düzenlenen 466 adet belgenin 351 adedi komple yeni yatırım, 83 adedi tevsi, 32 adedi de diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşuyor. Şubat ayında yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 5.4 milyar TL lik sabit yatırım tutarının 4 milyar TL si komple yeni yatırım, 975 milyon TL si tevsi ve 518 milyon TL si de diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluştu. Şubat ayında verilen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 5.4 milyar TL lik sabit yatırım tutarının 1.3 milyar TL si enerji sektöründe, 2.1 milyar TL si hizmetler sektöründe, 1.7 milyar TL si imalat sektöründe, 326 milyon TL si ise madencilik sektöründe olarak kaydedildi. Son üç yılın Şubat ayında düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin genel karakteristikleri aşağıdaki şekilde: Yıl (Şubat) Belge Adedi Öngörülen Sabit Yatırım Tutarı (milyon TL) Yabancı Yerli Toplam Toplam Yabancı Yerli Tuz Gölü gaz depolama tesisi finansman bekliyor Tuz Gölü gaz depolama tesisinin genişletilmesine sağlanacak olan finansman desteği hakkında konuşan Dünya Bankası Türkiye Direktörü Johannes Zutt, Finansmanın bu yaz içinde sonuçlanmasını bekliyoruz dedi. Dünya Bankası Türkiye Direktörü Johannes Zutt, kapasitesi 5,4 milyar metreküpe çıkarılacak Tuz Gölü Doğalgaz Depolama Tesisi için verilecek krediye ilişkin, Kredi miktarı henüz netleşmedi, ama Türk hükümetiyle diğer uluslararası kuruluşlardan da finansman oluşturulması konusunda anlaştık. Söz konusu finansmanın bu yaz içinde sonuçlanmasını bekliyoruz dedi. Zutt Türkiye nin yeterli gaz depolama kapasitesi bulunmadığı için, Tuz Gölü Doğalgaz Depolama Johannes Zutt Tesisi nin öncelikli bir proje olduğunu söyledi. Tesisin depolama kapasitesinin yıllık 5 milyar metreküpün üzerine çıkarılmasıyla Türkiye nin yıllık gaz tüketiminin yüzde 10 unu depolayabilir hale geleceğini anlatan Zutt, Bu mevcut duruma kıyasla büyük bir iyileşme olacaktır, ama yine de bu rakam bile birçok ülkenin depolama kapasitesinin yarısına denk geliyor. Yıllık tüketimin yüzde 20 si veya 30 u depolanabilmeli diye konuştu. 8

9 EKONOMİ Petrol fiyatlarında artış trendi sürüyor Doğalgaz fiyatlarının bağlı bulunduğu endekslerin başında gelen ham petrol fiyatları, Rusya nın bu yılın başından itibaren üretim seviyelerini azaltması ile yükselmeye devam ediyor. Düşük petrol fiyatlarından olumsuz etkilenen ABD ham petrol üretiminde de toparlama görülürken, ülkede petrol üretimi son 8 haftadır üst üste yükseldi. AA muhabirinin ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA) verilerinden derlediği bilgilere göre, geçen yılın ekim ayında günlük ortalama 8,45 milyon varile kadar gerileyen ABD ham petrol üretimi son 8 haftadır artış kaydederek geçen hafta 9,23 milyon varile kadar yükseldi. Uzmanlar, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve Rusya nın bu yılın başından itibaren üretim seviyelerini azaltmasına işaret ederek, bunun petrol fiyatlarını artırdığını ve bu sayede de Amerikan petrol sektörüne yatırımların geri dönmeye başladığını belirtti. Enerji ithalatındaki artış cari açığı yükseltti Cari açık Şubat ta beklentilere paralel 2.53 milyar dolar oldu. Enerji faturasındaki artış ve turizm gelirlerindeki zayıflık nedeniyle açıktaki artışın sürmesi bekleniyor. Cari açık, Şubat ayında dış ticaret açığını artırmasıyla 2.53 milyar dolar olurken, enerji faturasındaki artışın ve turizm gelirlerindeki zayıflığın, cari açığı önümüzdeki dönemde artırmaya devam etmesi bekleniyor. Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre cari işlemler açığı yılın ilk iki ayında 5.29 milyar dolar olurken, 12 aylık cari işlemler açığı milyar dolara yükseldi. TCMB açıklamasında, Söz konusu gelişmede, ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 420 milyon dolar artarak 3.11 milyar dolara yükselmesi ve hizmetler dengesinden kaynaklanan net gelirlerin 232 milyon dolar azalarak 578 milyon dolara gerilemesi etkili olmuştur denildi. Elektrik ve gaz endeksi %9.4 arttı 2017 yılı Şubat ayında elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %9.4 arttı. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK), Şubat ayı sanayi üretim endeksi raporunu yayımladı. Buna göre, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2017 yılı Şubat ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre %5 artarken, imalat sanayi sektörü endeksi %0.9 azaldı ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi ise %0.6 arttı. 9 Moody s Türkiye nin büyüme tahminini yükseltti Kredi derecelendirme kuruluşu Moody s, Türkiye nin büyüme tahminini %2,2 den %2,6 ya yükseltti. Kredi derecelendirme kuruluşu Moody s, Türkiye için 2017 GSYH büyüme tahminini %2,2 den %,6 ya yükseltti için büyüme tahmini de %2,7 den %2,9 a revize edildi. Moody s, 2016 nın son çeyreğinde yaşanan ekonomik toparlanmanın yapısal reformlar yapılmadan sürdürülebilir olmadığını belirtti. Ekonomi geçen yılın tamamında %2,9 büyüdü nın dördüncü çeyreğindeki büyüme ise %3,5 olarak gerçekleşti.

10 RAPOR Siber güvenlik sistemleri ihtiyacı karşılamıyor EY nin Küresel Bilgi Güvenliği Araştırması sonuçlarına göre enerji dağıtım sektörü firmalarının %89 u siber güvenlik sistemlerinin şirket ihtiyacını karşılamadığını belirtti. Katılımcıların %58 i ise şirketlerinde yakın zamanda ciddi bir siber güvenlik tehdidi yaşandığını ifade etti. Uluslararası denetim ve danışmanlık şirketi EY, bu yıl 19. sunu gerçekleştirdiği Küresel Bilgi Güvenliği Araştırması nın (Global Information Security Survey - GISS) enerji dağıtım sektörüne ilişkin sonuçlarını açıkladı. Dünya genelinden yaklaşık 1,800 büyük ölçekli şirketin anket yoluyla katılımı ile hazırlanan araştırma, farklı sektörlerden şirketlerin günümüzün dijital ekosisteminde siber güvenlik tehdit ve saldırılarına karşı yaptıkları hazırlık ve yatırımlar ile ilgili bulgular ortaya koyuyor. Araştırma sonuçlarına göre; enerji dağıtım sektörü firmalarının büyük çoğunluğu (%89) siber güvenlik sistemlerinin şirket ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz olduğunu ifade ediyor. Bununla birlikte söz konusu oranın 2015 yılında %86 seviyesinde olması, şirketlerin teknolojide kaydedilen ilerlemelere paralel olarak artan riskleri yönetmede güçlük çektiğine işaret ediyor. ÇALIŞAN EĞİTİMİ YÖNETİCİLER İÇİN ÖNCELİKLİ Anket katılımcılarının yarısından fazlası (%58) yakın geçmişte şirket olarak ciddi bir siber güvenlik tehdidi ile karşı karşıya kaldıklarını belirtti. Bununla birlikte firmaların %84 ü siber saldırıların büyük oranda çalışanların dikkatsiz davranışlarından kaynaklandığını düşünürken, %58 i çalışanlarda siber güvenlik ile ilgili farkındalık ve eğitim konularını şirketin güvenlik öncelikleri arasında gördüğünü ifade etti. SİBER GÜVENLİĞE YATIRIM YETERSİZ Rapora göre enerji dağıtım sektöründe faaliyet gösteren firma yöneticilerinin %66 sı önümüzdeki 12 ay içerisinde siber güvenlik bütçelerinde artış beklediğini belirtse de, söz konusu artış risklerin azaltılmasında yeterli olmayacak gibi görünüyor. Katılımcıların %39 u risk toleransını arzu edilen seviyeye getirmek için bütçede en az %25 lik bir yükseliş olması gerektiğini ifade ederken, sadece %13 ü bu büyüklükte bir yükseliş olacağını öngörüyor. 10