ADIM ADIM YGS-LYS 33. ADIM HÜCRE 10- SİTOPLAZMA 2

Transkript

1 ADIM ADIM YGS-LYS 33. ADIM HÜCRE 10- SİTOPLAZMA 2

2 TEK ZARLI ORGANELLER 1) Endoplazmik Retikulum Hücre zarı ile çekirdek zarı arasında oluşmuş kanalcıklardır. Yumurta hücresi, embriyonik hücreler ve eritrositler(alyuvar) hariç tüm ökaryotik hücrelerde bulunur. GÖREVLER: Hücre içerisinde madde alışverişini sağlar. Hücreye mekanik destek sağlar. Golgi aygıtı ile birlikte çalışarak salgı üretiminde görev alır. Çekirdek zarının oluşumunda görev alır. İki çeşit endoplazmik retikulum vardır. Bunlar; 1) Granüllü endoplazmik retikulum 2) Granülsüz endoplazmik retikulum

3 Granüllü Endoplazmik Retikulum (GER) Granülsüz Endoplazmik Retikulum (DER) Üzerinde ribozom bulunur. Üzerinde ribozom bulunmaz. Protein sentezinin çok fazla yapıldığı enzim, hormon ve salgı üretiminin çok olduğu hücrelerde bol miktarda bulunur. Proteinli moleküllerin taşınmasından sorumludur. GER ve DER aynı hücrede bir arada bulunabilir. Hormon ve yağ sentezi yapan hücrelerde bol miktarda bulunur. Yağ, karbonhidrat ve mineral taşınmasından sorumludur. Kas hücrelerinde kasılmayı gerçekleştirmek için Ca depolaması yapar. İnsan karaciğer hücrelerinde ilaçların olumsuz etkilerini giderir.

4 TEK ZARLI ORGANELLER 2) Golgi Cisimciği (Aygıtı) Yassılaşmış keseciklerden oluşmuş organeldir. Yassı keseciklerin uçlarında tomurcuklanarak oluşmuş küçük keseler vardır. Endoplazmik retikulum ile beraber çalışırlar. Genellikle birbirlerine yakın konumlanmışlardır. Golgi aygıtının endoplazmik retikulüme bakan yüzeyine bağlanan kesecikler içeriğini boşaltarak golgi aygıtının yapısına katılır. Golgi aygıtı Endoplazmik retikulümden gelen bu kesecikler vasıtasıyla gelişir. Golgiye gelen maddeler golgi kanalları boyunca ilerlerken değişikliğe uğratılarak yapısı geliştirilir. Golgide bu moleküllere yağ, şeker, fosfat ve sülfat grupları eklendiği gibi bazı moleküllerde çıkarılarak molekülün ana yapısı değiştirilebilir. Son halini alan molekül golginin hücre zarına bakan yüzeyinden kesecikler halinde salınır. GÖREVLERİ: Hücreye özgü salgıların üretilmesini ve ekzositozla atılacak olan salgı keseciğinin oluşturulmasını sağlar. Lizozom ve koful gibi organellerin üretilmesini sağlar. Kompeks organik maddelerin üretilmesini sağlar. (glikoprotein,glikolipit, fosfolipit ) Hücre zarının üretilmesini sağlar. Not: Hücre zarının üretiminde görev alan organeller ve görev alma sıraları Ribozom Endoplazmik retikulum Golgi aygıtı

5 TEK ZARLI ORGANELLER 3) Lizozom Golgi tarafından oluşturulan içinde sindirim enzimleri bulunan organeldir. Bitki hücrelerinde bulunmaz. Özellikle pinositoz ve fagositoz yapan hücrelerde bol miktarda bulunur. İçeriğinde bulunan enzimler lizozom içindeyken pasif haldedir. Görevini yaptığı sırada aktif hale geçmektedir. GÖREVLERİ: Hücre içi sindirim yapar. Fagositoz ve pinositozla içeri alınan besin kofunun etrafını sararak içeriğin sinidirilmesini sağlar. Fagositozla içeri alınan molekül besin dışında bir mikroorganizma olabilir. Yaşlanmış ya da fonksiyonu bozulmuş organelleri parçalar. Gerektiğinde kendini patlatır. İçeriğinde bulunan enzimler sitoplazmaya yayılır ve hücre kendini sindirir. Bu olaya OTOLİZ denir. Bu durum hücre yaşlandığında ya planlanmış hücre ölümleri mekanizması için gereklidir. Lizozom aktivitesinin azalması bazı hastalıklara,ve deri hücrelerinde lekelenmelere sebep olabilmektedir.

6 Protein yapılı hormonların üretilmesinden ekzositoz ile kana verilmesi sırasında hücrenin; 1. Endoplazmik retikulum 2. Hücre zarı 3. Ribozom 4. Golgi cisimciği Yapıları hangi sıra ile görev yapar? A) B) C) D) E) Golgi cisimciği; 1. ATP sentezi 2. Hücre zarı üretimi 3. Polisakkarit sentezi Olaylarından hangilerini gerçekleştirebilir? A) Yalnız 1 B) Yalnız 3 C) 1 ve 2 D) 2 ve 3 E) 1, 2 ve 3 Hücrelerde; 1. Protein 2. Polisakkarit 3. Fosfolipit Moleküllerinin her biri granüllü ER, golgi cisimciği ve granülsüz ER organellerinin hangisinde sentezlenir?...ger..golgi.der. A) B) C) D) E) Ökaryot hücrelerde hücre dışında görev yapan bir glikoprotein molekülünün sentezlenmsi, hücre içinde taınması, olgunlaştırılması ve hücre dışına salgılanması s)ürecinde aşağıdak hücresel yapılardan hangisinin işlevi yoktur? A) Granüllü endoplazmik retikulum B) Granülsüz endoplazmik retikulum C) Golgi cisimciği D) Hücre zarı E) Lizozom

7