ADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK

Transkript

1 ADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK

2 3) Çekirdek Ökaryot yapılı hücrelerde genetik maddeyi taşıyan hücre kısmıdır. Prokaryot hücreli canlılarda bulunmaz. GÖREVLERİ: 1) Genetik maddeyi taşıdığından hücrenin hayatsal faaliyetlerinin yönetim merkezidir. 2) Genetik maddenin bölünmeyle oluşmuş yeni hücrelere aktarılmasını sağlar. 3) Hücre bölünmesini kontrol eder. Dört temel kısımdan oluşur. Bunlar; 1) Çekirdek Zarı 2) Çekirdek Sıvısı 3) Çekirdekçik 4) Kromatin İplik

3 1) Çekirdek Zarı Çekirdek içeriğini sitoplazmadan ayıran çift katlı zardır. Yapısı hücre zarı ile aynıdır. Ancak yapısında bulunan porların genişliği hücre zarının porlarından daha büyüktür. Bu nedenle hücre zarından geçemeyen birçok molekül çekirdek porundan geçebilir. Endoplazmik retikulum tarafından oluşturulmuştur. Endoplazmik retikulum doğrudan çekirdek zarına bağlıdır. Çekirdek zarınıoluşturan endoplazmik retikulum granüllü endoplazmik retikulum ise zarın dış yüzeyinde ribozom bulunur. RNA molekülü ve ATP çekirdek porundan geçebilirken DNA geçemez.

4 2) Çekirdek Sıvısı (Çekirdek Plazması) Çekirdeğin içini dolduran sıvıdır. Yapısı sitoplazmaya benzerdir. Ancak sitoplazmadan daha yoğun bir sıvıdır. İçinde DNA, RNA, çeşitli proteinler, enzimler, ATP, lipitler, karbonhidratlar, su ve mineraller bulunur.

5 3) Çekirdekçik Çekirdeğin içinde bulunan belirgin koyu bölgedir. Çekirdek sıvısından zar ile ayrılmamıştır. Çekirdek sıvısı içindeki DNA moleküllerinin yoğunlaştığı bölgelerdir. Yapısında bulunan DNA molekülleri rrna ve ribozom yapısına katılan proteinlerin üretiminden sorumludur. Bu yapılar birleştirilerek ribozomal alt birimler oluşturulur. Ribozom üretiminden sorumlu olduğundan protein sentezini çok fazla gerçekleştiren hücrelerde çok sayıda çekirdekçik bulunur.

6 4) Kromatin İplik Çekirdek sıvısı içinde bulunan genetik maddedir. DNA molekülleri çekirdek içinde paketlenirken histon adı verilen özel proteinlerle sarılır ve nükleozom yapısını oluşturur. DNA+Histon=NÜKLEOZOM Nükleozomlar bir araya gelerek KROMATİN İPLİK halini alır. Kromatin iplikler düzensiz ipliklerdir. Çekirdek içindeki genetik maddenin doğal görüntüsüdür. Hücre bölünmesi sırasında DNA miktarı iki katına çıkar. Kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak KROMOZOM halini alır. Kromozomun varlığı hücrenin bölünmekte olduğunun kanıtıdır.

7 KROMOZOM Hücre bölünmesi sırasında genetik maddeyi taşıyan yapıdır. İki kat genetik madde taşırlar. Bir kromozom birbirinin aynısı olan iki kromatitten oluşur. Bu kromatitlere KARDEŞ KROMATİT denir. İki kromatit birbirine sentromer ile bağlanır. Kromozom prokaryot hücrelerde bulunmaz. Ökaryot hücrelerde ise canlı türüne göre farklı sayılarda bulunur. İnsanda 46 tane kromozom bulunur. Soğan: 16 Eğrelti Otu: 500 Moli Balığı: 46 Aynı tür olan canlıların kromozom sayıları aynıdır. Farklı türde canlıların da kromozom sayıları aynı olabilir. Sayıların aynı olması canlıların birbirine genetik olarak benzer olduklarını göstermez. Kromozom sayılarına bakılarak canlılar arasında ilişki kurulamaz.

8 Bir insanın karaciğer hücresiyle mide epitel hücresi arasında aşağıdakilerden hangisi bakımından farklılığın olması beklenmez? (2012-YGS) A) Hücre şekli B) Hücre zarındaki glikoproteinlerin dağılımı C) İçerdikleri mitokondri sayısı D) Kromozom sayısı E) İçerdikleri enzim çeşidi Genetik madde ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) DNA nın histon proteinlere sarılması ile nükleozomlar oluşur. B) Bir canlının bütün hücrelerinin kromozom sayısı aynıdır. C) Bir canlının bütün hücrelerinin kromozom yapısı aynıdır. D) Bir kromozom iki kromatin ipliğin birleşmesi ile oluşmuştur. E) Prokaryot hücrelerde kromozom bulunmaz. 1. Çekirdek 2. Ribozom 3. Koful 4. Mitokondri 5. Lizozom 6. Kloroplast Yukarıda verilen hücreye ait yapılardan hangisinin içinde ya da yapısında nükleik asit bulunabilir? A) Yalnız 1 B) 1, 4 ve 6 C) 1, 3 ve 5 D) 1, 2, 3 ve 5 E) 1, 2, 4 ve 6