EDİTÖR: Savaş Doğan KPSS ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ- ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI DERS NOTLARI ISBN

Transkript

1 KPSS Eğtm Blmler ezberbozan sers Öğretm Teknolojler ve Materyal Tasarımı özetlenmş çerk pratk blgler krtk notlar lg çekc görseller

2 EDİTÖR: Savaş Doğan KPSS ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ- ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI DERS NOTLARI ISBN Ktap çerğnn tüm sorumluluğu yazarlarına attr. 2017, Pegem Akadem Bu ktabın basım, yayım ve satış hakları Pegem Akadem Yay. Eğt. Dan. Hzm. Tc. Ltd. Şt.ne attr. Anılan kuruluşun zn alınmadan ktabın tümü ya da bölümler, kapak tasarımı; mekank, elektronk, fotokop, manyetk, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu ktap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü le satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan ktaplar hakkında yayınevmze blg vermesn ve bandrolsüz yayınları satın almamasını dlyoruz. 4. Baskı: 2017, Ankara Yayın-Proje: Ümt Dlaver Dzg-Grafk Tasarım: Gülnur Öcalan Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Vad Grup Cltev A.Ş. İvedk Organze Sanay 28. Cadde 2284 Sokak No:105 Yenmahalle/ANKARA ( ) Yayıncı Sertfka No: Matbaa Sertfka No: İletşm Karanfl 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınev Yayınev Belgeç: Dağıtım: Dağıtım Belgeç: Hazırlık Kursları: İnternet: E-let: pegem@pegem.net

3 İÇİNDEKİLER Öğretm İlke ve Yöntemler Temel Kavramlar...3 Öğretm Model ve Yaklaşımları...7 Öğretm Stratejler...30 Öğretm Yöntemler...37 Grupla Öğretm Teknkler...51 Kavram Öğretm...81 Öğrenme Stratejler ve Stller...95 Düşünme Becerler Öğretm Teknolojler ve Materyal Tasarımı Öğretmn Materyalle Desteklenmes Araç Gereçlern Eğtmdek Yer ve Materyal Tasarımı Eğtmde Kullanlan Araç Gereçler Öğretm Materyallern Değerlendrme Kaynakça...143

4 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

5 3 1. BÖLÜM Temel Kavramlar Temel Kavramlar Stratej Yöntem Teknk Dersn amaçlarına ulaşmasını sağlayan, öğrenme ve öğretme süreçlerne yön veren genel yaklaşımdır. Teknkler, çerğ, araçgereç ve kaynakları lşkl br bçmde hzmete sunan br öğretme yoludur. Hedefe ulaşmak çn zlenen en kısa yoldur. Br öğretm yöntemn uygulamaya koyma bçm ya da sınıf çnde yapılan şlemlern bütünü olarak tanımlanablr. Hedef - Stratej - Yöntem - Teknk lşks Hedef (Blşsel Alan) Stratej Yöntem Teknk Blg Sunuş Anlatma Göster Soru-Cevap Kavrama Buluş Tartışma Örnek Olay Soru-Cevap Beyn Fırtınası Uygulama Analz Sentez Değerlendrme Araştırma- İnceleme Problem Çözme Beyn Fırtınası Drama Rol Oynama

6 4 Öğretm İlkeler Eğtm alanındak blmsel çalışmalarla doğruluğu kabul edlmş, Somuttan Soyuta eğtm-öğretm etknblnenden Blnmeyene lklernn düzenlenmesnde hedeflere ulaşmada Yaşama Yakınlık (Hayatlk) öğretmene yol gösteren lkelerdr. Yakından Uzağa Her yaş ve düzey çn Bastten Karmaşığa (Kolaydan Zora) geçerl olan öğretm lkeler, davranış değştrme sürecn Yaparak - Yaşayarak Öğrenme rastgele olmaktan çıkarır; öğretmn daha ntelkl Bütünlük olmasını sağlar. Açıklık (Ayanlk) Ders ktaplarının hazırlanmasında, konuların Güncellk (Aktüalte) seçmnde, plan ve programlarının hazırlanmasında, ders şlenmes ve Ekonomklk değerlendrlmesnde bu lkelernden yararlanılır. Öğretm İlkeler Öğrencye Görelk (Düzeye Uygunluk) C Öğrencye Görelk (Düzeye Uygunluk) Öğrencnn lg, htyaç, yetenek, hazırbulunuşluk gb breysel farkları ve özellkle gelşm düzeyler öğretmn şekln belrler. Örne k: İlköğretmde eğtsel oyunların kullanılması, kullanılan materyallerde canlı renklern terch edlmes... n rn kle ıdır. er l ğ n al etk olm lke d ur. r m et renc bu uştu n ğr l -ö e öğ ana n o m nd ay el t d ğ z m E erke sne e te m nce n d r şü dü lkele

7 5 Somuttan Soyuta Çocukların zhnsel gelşmler somuttan soyuta gerçekleştğ çn eğtmde somut eşya, olay ve varlıklardan faydalanarak konulara başlamalı, daha sonra soyut kavramlara geçlmeldr. Ilkokulda çocuklara önce nesnelerle, sonra rakamlarla ve daha sonra zhnden matematksel şlem yaptırılması... Blnenden Blnmeyene Çocuk, blgy öncek blgleryle lşklendrdğnde öğrenme daha ntelkl olur. Bu yüzden öğretme başlarken öğrencnn mevcut blg ve yaşantılarından hareket edlmeldr. Dört şlemle problem çözme becerlernn kazandırılmasının daha önceden öğrenlen toplama-çıkarma-bölme ve çarpma şlemlerne dayalı olması... Yaşama Yakınlık (Hayatlk) Öğrencye öğretm ortamı hazırlanırken hayatta karşılaşableceğ durumlara yer verlmeldr. Öğrenc, bu sayede okulda öğrendklern yaşama aktarablr. Dört şlem öğrenen br öğrencnn kantnde para verp para üsütünü alablmes... Yakından Uzağa Çocuk, küçük yaşlardan tbaren yakın çevresyle etkleşmde olduğundan yakın çevresn daha y anlayablmekte ve örnekler çocuğun yakın çevresnden verldğnde öğrenmeler daha kalıcı ve anlamlı olmaktadır. Yönetm konusu şlenrken mahalle - köy - lçe - l ve ülke yönetm sırasıyla gdlmes... Bastten Karmaşığa (Kolaydan Zora) Öğretm etknlklernde konular kolaydan başlayarak aşamalı olarak zorlaştırılmalıdır. Bu şeklde hem öğrenme kolaylaşır hem de öğrencnn öz güven artar. Denklem problemlernn çözümünde öğrencye sırasıyla, br blnmeyenl, k blnmeyenl ve üç blnmeyenl denklem problemlernn öğretlmes...

8 6 Yaparak - Yaşayarak Öğrenme Öğrenme, breyn kend yaşantısı yoluyla gerçekleştğnde daha kalıcı olacağından brey, öğrenme sürecnde pasf değl, aktf olmalıdır. Özellkle lköğretm düzeyndek öğrencler çn en verml öğrenme yolu yaparak yaşayarak öğrenmedr. Gez, gözlem, deney etknlkler... Öğretmen adaylarının staja gönderlmes... Öğrencnn tüm yönlernn (blşsel, duyuşsal ve pskomotor) brlkte gelştrlmes gerekr. Bunu sağlamak çn de farklı konulardak çerğn brbrn destekleyecek şeklde sunulması faydalı olacaktır. Bütünlük Genş alan tasarımı dsplnler arası tasarım, kavram hartaları (ön örgütleycler), rehberlkte yöneltme fonksyonu bu lke le lgldr. Açıklık (Ayanlk) N İçerğn (kavram, kelme, konu vs.) öğrencnn anlayableceğ kadar açık ve net olması gerekr. N Ayrıca, öğretm etknlklernde kullanılacak yöntem ve teknkler, öğrencnn ne kadar çok duyu organını etklerse öğretmn kaltes de o oranda artar. İç organlar konusu şlenrken ç organları gösteren nsan maketlernden faydalanılması bu lkeyle lgldr. Güncellk Aktüalte İçerk, güncel gerçeklerle lşklendrlerek öğrencye sunulmalıdır. Bu şeklde öğrencnn yakın çevresndek, ülkesndek ve dünyadak olaylara lg duyması da sağlanablr. Tyatro konusunun Dünya Tyatro Günü haftasında şlenmes güncellk lkes le lgldr. Ekonomklk Öğretmn amaçlara en az zaman, para ve emek harcanarak ulaşılacak şeklde planlanması gerekr. İy br planlama le hem öğretm kolay gerçekleşr hem de sraf önlenmş olur. Fen ve Teknoloj dersnde deney yapacak br öğretmenn araç ve gereçlern en az malyetle temn etmes, yaptığı deneyle brden çok davranış kazandırablmes bu lkeyle lgldr.