+ Durum Tespiti. + Durum Tespiti: Uluslararası Standartlar. Standartlar

Transkript

1 + + Durum Tespiti Uluslararası standartlar MEB in öğretmen yeterlikleri Günümüz öğrenenleri Bilgisayar II Sınıf ortamı Öğr. Gör. Emre ÇAM + Durum Tespiti: Uluslararası Standartlar ABD de ISTE kuruluşu 1998 yılında eğitim ortamında sahip olunması gereken ulusal düzeyde ortak eğitim teknolojisi standartlarını belirlemişlerdir. Öğretmenlerin sınıf ortamında eğitim teknolojisi kullanımı ile ilgili sahip olması gereken nitelikler NETS-T olarak adlandırılmaktadır. + Durum Tespiti: Uluslararası Standartlar NETS-T; Teknolojiyi kullanarak öğrencinin öğrenmesini kolaylaştırmak ve yaratıcılığını desteklemek Dijital çağ öğrenme deneyimi ve buna uygun değerlendirme süreci tasarlamak ve geliştirmek Dijital çağa uygun inovatif çalışma ve öğrenme konusunda model olmak Dijital vatandaşlığı ve sorumluluğu teşvik etmek ve dijital kültüre uygun davranarak model olmak Dijital kaynakları kullanarak mesleki gelişimini sağlamak ve lider olmak 1

2 + Durum Tespiti: MEB Öğretmen Yeterlikleri 2006 yılında oluşturulan Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri içerisinde; öğretmenlerin teknoloji okur-yazarı olması ve teknolojik gelişmeleri izlemesi (A5.12, A5.13) mesleki deneyimini arttırmak ve bilgi paylaşımı için bilgi ve iletişim teknolojilerinden yararlanması (A6.9) bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak farklı deneyimlere, özelliklere ve yeteneklere sahip öğrencilere öğrenme ortamları hazırlaması (B2.3) + Durum Tespiti: MEB Öğretmen Yeterlikleri 2006 yılında oluşturulan Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri içerisinde; öğretim materyali hazırlarken dijital teknolojilerden yararlanması (C1.9, C2.3) öğrenmenin değerlendirilmesinde dijital teknolojilerden yararlanması (D3.8) dijital teknolojileri etik kurallara uygun kullanması ve öğrencilerine kazandırması gerekmektedir. (A3.8, C2.9, C3.8) + Durum Tespiti: Günümüz Öğrenenleri Dijital Yerliler, Z Kuşağı, Yeni Bin Yıl Öğrenenleri olarak adlandırılan ve dijital teknolojiyle içiçe büyüyen bir nesil; 2000 yılından sonra doğanlar Teknoloji yoğun bir toplumun bireyleri (Teknolojik oyuncak) Dijital teknolojileri çocuk yaşta etkili biçimde kullanma Çoklu işlem yapma becerisi (aynı anda yürüme, okuma ve mesaj yazma) İnternet yaşamlarının bir parçası Duygu ve düşüncelerini diğer bireylerle sosyal medya aracılığıyla paylaşma (facebook, twitter, instagram...) + Durum Tespiti: Sınıf Ortamı Teknolojik altyapı olarak yeterli ve giderek daha da iyileşen okullar ve sınışar Bilgisayar İnternet Projeksiyon cihazı Etkileşimli tahta Eğitsel yazılımlar ve z-kitap 2

3 + Giriş: Teknoloji + Giriş: Bilgi ve İletişim Teknolojisi bilimin uygulamaya geçirilmesidir, bilimsel bilgi ve diğer sistematik bilgilerin yaşam sorunlarının çözümünde işe koşulmasıdır, bilimin u retim, hizmet, ulasım vb. alanlardaki sorunlara uygulanması su recinde yararlanılan ve bilim ile uygulama arasında köprü görevi gören makineler, işlemler, yöntemler, su reçler, sistemler, yönetim ve kontrol mekanizmalarının tu mu du r. Bilgi ve İletişim Teknolojileri ise günümüzde bilginin iletilmesini, toplanmasını, depolanmasını ya da yayımlanmasını sağlayan bilgisayar ve internet temelli teknolojiler olarak tanımlanabilir. Kişisel bilgisayar PDA, Tablet, Notebook Cep Telefonu, SmartPhone Modem, Switch, Router + Bilişim Teknolojilerinin Evrimi + Bilişim Teknolojilerinin Evrimi MÖ5000 Yazının gelişimi MÖ1300 Kağıt ve mürekkebin icadı 1876 Telefonun icadı 1902 Telgrafın icadı 1907 Radyonun icadı 1941 Bilgisayarın icadı 1947 Televizyonun icadı 1957 İlk uydunun fırlatılması 1960 ARPANET (İnternetin temelleri) 1970 Mini Bilgisayar 1980 Kişisel Bilgisayar TCP/IP 1990 WWW ve Cep telefonu 2000 Smartphone, GPRS 2010 Sosyal Medya 3

4 + Neden Teknoloji? Teknoloji eğitim/öğretim ortamlarına neden girdi? Birçok duyuya hitap etmekte, Dikkat çekmekte, Hatırlamayı kolaylaştırmakta, + Öğrenme Paradigmaları ve Teknoloji Davranışçı Yaklaşım Nesnel Yaklaşımlar Bilişsel Yaklaşım Soyut şeyleri somutlaştırmakta, Anlaşılırlığı artırmakta, Tekrar tekrar kullanılabilmektedir. Öğrenmede içsel bileşenlere değil çevresel unsurlara odaklanılmalıdır. Her normal insan aynı uyaran karşısında benzer tepkiler verir. Öğrenme dışsal bir süreçten çok her bireyin bilişsel şemasının gelişimidir. Benzer uyaranlarla bireylerin bilişsel şemalarında benzer değişimler yaratılabilir. + Öğrenme Paradigmaları ve Teknoloji + Nesnel Paradigmalara Dayalı Öğrenme Ortamı Yapılandırmacı Yaklaşımlar insan beyni ancak kendi yarattığını bilebilir (Vico, 1710) Düşünme etkinliği içerisinde zihnin de sürekli gelişecektir (Kant, 1788) Çevresel etkileşim zihni şemalarca yorumlanmakta ve onların yapısını sürekli değiştirmektedir (Piaget, 1951) Tümevarımcı akıl yürütme Sıralı ve düzenli bilgi parçaları Yeni-eski bilgiler arasında benzerlik ve farklılıklara dayalı ilişkiler Önemli noktalara vurgu Ara ve son özetler Tekrar ve pekiştireç Sosyal ve kültürel çevre, bu çevrede yapılan gözlemler ve etkileşim bireye nasıl düşüneceğini öğretir (Vygotsky, 1929). 15 4

5 + Yapılandırmacı Paradigmaya Dayalı Öğrenme Ortamı + Karşılaştırma Soru durumlar, araştırma başlıkları, projeler Bilgi/öğrenme kaynaklarına erişimde ve deneyim kazanmada çok geniş olanaklar Yansıtma olanakları Sosyal etkileşim olanakları Birlikte çalışabilme olanakları Ortak biliş geliştirme yapıları Üst düzey bilişsel beceri geliştirme olanakları (Sorunu görme, alternatif çözüm yolları üretme, karar verme, bağlamsal bilişsel stratejiler geliştirme) + Eğitimde Teknoloji Kullanımı + Nesnel paradigmalar içerisinde teknoloji Eğitimde Teknoloji Kullanımı Geleneksel öğretim süreçlerinin güçlendirilmesi Etkililik, Verimlilik, Çekicilik Öğrenme kaynaklarına zamandan ve mekandan bağımsız biçimde ve sınırsız tekrara olanağıyla erişim Bilgi toplumu becerilerinin geliştirilmesi Problem çözme, yaratıcılık, eleştirel düşünme. Kendini ifade edebilme, farklılıkları tanıma ve saygı gösterme, başka açılardan bakabilme. Kendini sürekli geliştirebilme (yaşam boyu öğrenme), birlikte çalışabilme, bir öğrenme topluluğunun parçası olma, etkin katılım sağlama Çevrimiçi bilgi kaynakları E-posta uygulamaları Çoklu ortam materyalleri (sunumlar, eğitsel filmler..) Eğitsel yazılımlar ve oyunlar Simulasyonlar (Sanal laboratuvarlar, müzeler) Z-kitaplar 5

6 + Yapılandırmacı Paradigmalar İçerisinde Teknoloji Web 2.0 Araçları Blog Viki Sosyal Ağlar RSS Youtube... + Temel Kavramlar: Eğitim ve Öğretim Teknolojisi Eğitim teknolojisi eğitim ortamlarını daha etkili, verimli hale getirmek için mali, insani, teknolojik, pedagojik vb. kaynakların bir araya getirilmesi, planlanması, işe koşulması ve etkililiklerinin değerlendirilmesi sürecidir. Öğretim teknolojisi ise daha etkili, verimli ve çekici öğrenme ortamları oluşturmak için öğrenen, öğretici, içerik ve teknoloji gibi kaynakların bir araya getirilmesine ilişkin tasarım, geliştirme, uygulama, yönetim ve değerlendirme sürecidir. + Temel Kavramlar: Uzaktan Eğitim + Temel Kavramlar: Uzaktan Eğitim Uzaktan eğitim zaman ve mekandan tamamen bağımsız olarak öğrencinin ve öğretim üyesinin mevcut bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak tamamen sanal ortamda, canlı, görüntülü, sesli ve interaktif olarak derslerin işlendiği; öğrencinin istediği zaman bunları tekrar tekrar izleyebileceği/görüntüleyebileceği bir eğitim sistemidir. Uzaktan eğitimin faydaları şunlardır; Zaman ve mekandan bağımsız olduğu için coğrafi ve bölgesel engelleri ortadan kaldırır Çok geniş öğrenci kitlesine hizmet sunabilen bir eğitim sistemidir Teknolojinin sağladığı eğitimde fırsat eşitliği söz konusudur Öğretim ortamı ve içeriğe 7 gün 24 saat erişim olanağı verir Her bir öğrencinin kendi hızında öğrenmesine olanak sağlar Bilgiye hızlı ve kolay bir şekilde erişme olanak verir 6

7 + Temel Kavramlar: Uzaktan Eğitim + Temel Kavramlar: Çevrimiçi Öğrenme Uzaktan eğitimde senkron veya asenkron iletişim yöntemleri kullanılarak öğretim gerçekleştirilmektedir. Senkron (eşzamanlı) iletişim, bireyler arasındaki iletişimin aynı anda gerçekleşmesidir. Sesli konuşma, Görüntülü konuşma, Anlık mesajlaşma Asenkron (eşzamansız) iletişim, bireylerin farklı zamanlarda birbirleriyle iletişim kurmasıdır. Mektup E-posta Forum Sosyal ağ bildirimleri (Tweet, mesaj...) Çevrimiçi (online) öğrenme, internet veya bilgisayar ağı üzerinden bireyin kendi kendine öğrenmesi ile gerçekleşen, bilgiye ulaşmada zaman ve mekandan bağımsız olan, iletişimin senkron veya asenkron biçimde kurulduğu, bilgisayar teknolojilerinin sağladığı görsel ve işitsel özellikler ile etkileşim kurulabilen bir öğrenme ortamıdır. Bu öğrenme biçiminde öğrenen ve öğretici aynı mekanda bulunmaksızın (yüzyüze gelmeden) öğretim sürecini gerçekleştirebilmektedir. + Temel Kavramlar: Harmanlanmış Öğrenme Harmanlanmış öğrenme, yüz yüze öğretimin çevrimiçi öğretim ile harmanlanmasıdır. Bir başka ifadeyle sınıfta yapılan yüz yüze öğrenme ile çevrimiçi öğrenmenin öğretim sürecine sağladığı avantajlı yönlerinin birleştirilmesidir. Harmanlanmış öğrenmede öğrenen sınıfta öğrenirken eğitsel yazılım, internet veya web tabanlı bilgiler, etkinlikler, görseller, videolar veya alıştırmalar ile öğrenme süreci sanal olarak desteklenebilmektedir. + Temel Kavramlar: Çevrimiçi Eğitimin Teknik Altyapısı Çevrimiçi eğitim için gerekli olan teknolojiler şunlardır; Bilgisayar Kamera veya Video Konferans sistemi Kulaklık ve Mikrofon İnternet Öğrenme yönetim sistemi İçerik yönetim sistemi 7

8 + Temel Kavramlar: Öğrenme Yönetim Sistemleri + Temel Kavramlar: Öğrenme Yönetim Sistemleri Öğrenme yönetim sistemleri; çevrimiçi öğretimde ders içeriğinin sunulmasını, öğrenen ile iletişim kurulmasını (sohbet, tartışma, e- posta), öğrencinin değerlendirilmesini (sınav, ödev) ve öğrenci için çalışma araçlarını (devamlılık, dil, kişisel sayfalar) sağlayan yazılımlardır. + Temel Kavramlar: Video Konferans Sistemleri + Temel Kavramlar: Video Konferans Sistemleri Video konferans sistemleri; çevrimiçi öğretimde öğrenen ile öğretici arasında görüntülü senkron iletişim kurulabilmesi için kullanılan yazılımlardır. 8

9 + Temel Kavramlar: İçerik Yönetim Sistemleri + Temel Kavramlar: İçerik Yönetim Sistemleri İçerik yönetim sistemleri; çevrimiçi öğretimde yararlanılacak ders içeriğinin (bilgi, belge, sayfa, dosya vb.) tanımlanan yetkiler doğrultusunda oluşturulması, düzenlenmesi ve saklanması için kullanılan yazılımlardır. + Temel Kavramlar: Öğrenme Nesnesi + Temel Kavramlar: Öğrenme Nesnesi Öğrenme nesnesi; özel bir konu veya eğitsel amaçların biri veya birkaçını karşılayarak öğrenmeyi desteklemek amacıyla oluşturulan bilgisayar dosyasıdır. Örneğin; bir süreci veya bir işlemi gösteren kısa bir animasyon veya video filmi, bir endüstriyel üretim süreci animasyonu, bir görüntü veya diyagram, etkileşimli bilgisayar simülasyonu, yazılımı veya bir ses dosyasıdır. 9

10 + Temel Kavramlar: MEB Eğitim Portalı + Temel Kavramlar: egitim.gov.tr MEB eğitim portalı, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından öğrenci, öğretmen, veli ve yöneticiler için hazırlanan ve içeriğinde farklı derslere yönelik öğrenme nesnelerini ve e-kitapları barındıran bir web sitesidir. + Temel Kavramlar: skoool.meb.gov.tr + Temel Kavramlar: Etkileşimli Tahta Etkileşimli tahta, Internet bağlantısı olan, geniş LCD dokunmatik ekrandan oluşan, üzerinde yüklü olan yazılımlar aracılığıyla yazı, resim, ses, video dosyalarını gösteren ve bunlar üzerinde çalışma olanağı sağlayan bir teknolojidir. 10

11 + Temel Kavramlar: FATİH projesi + Bilgisayar Destekli Eğitim FATİH projesi, eğitim ve öğretimde fırsat eşitliğini sağlamak ve okullardaki teknolojiyi iyileştirmek amacıyla 2011 yılında başlayan okulöncesi, ilköğretim ile ortaöğretim düzeyindeki tüm okullara LCD Panel Etkileşimli Tahta ve internet ağ altyapısı sağlanması, öğretmen ve öğrencilere tablet bilgisayar verilmesi ve eğitsel e-içerik oluşturulması projesidir. Bilgisayar Destekli Eğitim (BDE), eğitsel içerik veya etkinliklerin bilgisayar yoluyla gerçekleştirilmesidir. Bilgisayarın öğrenme-öğretme ve okul yönetimi ile ilgili bütün faaliyetlerde kullanılmasıdır. Eğitimi zenginleştirmek ve kalitesini yükseltmek için öğretmene yardımcı olarak bilgisayarlardan yararlanılmasıdır. + Bilgisayar Destekli Öğretim Bilgisayarın öğrenmenin meydana geldiği bir ortam olarak kullanıldığı, öğretim sürecini ve öğrenci motivasyonunu güçlendiren, öğrencinin kendi öğrenme hızına göre yararlanabileceği, kendi kendine öğrenme ilkelerinin bilgisayar teknolojisi ile birleşmesinden oluşmuş bir öğretim yöntemidir. Öğretme aracı olarak bilgisayarın kullanıldığı bireysel öğretme sistemidir. + Bilgisayar Destekli Öğretimin Amacı Öğrenci motivasyonunu artırmak Öğrenme sürecini hızlandırmak Öğretim sürecini görselleştirmek Bireysel öğretimi desteklemek Öğretim yöntemleri için etkili bir ortam sağlamak Öğretimin niteliğini artırmak Bir alanın öğretiminde bilgisayarın öğretmen ve öğrenciye yardımcı araç olarak kullanılmasıdır. 11

12 + BDÖ Yazılımlarının Türleri + Öğretici Yazılımların Özellikleri Öğretici Yazılımlar Alıştırma ve Pratik Yaptırma Yazılımları Benzeşim Yazılımları (Simülasyon) Oyun Amaçlı Yazılımlar Problem Çözme Yazılımları Bu tür yazılımlar öğretmenin görevini yapar. Bilgisayar yeni öğretilen kavramları ve becerileri yazı, benzetmeler, sorular, tanımlar halinde öğrenciye sunar. Öğrenciye bilgiyi sunar ve öğrencinin sunulan bilgiyi öğrenmesinde kılavuzluk yapar. + Öğretici Yazılımların Genel Yapısı + Öğretici Yazılımların Üstün Yönleri Giriş Bölümü Bilginin Sunulması Soru ve Yanıt Bu yazılımda da aynı türden bir iletişim söz konusu olduğundan çocukların yeni bir iletişim becerisi geliştirmelerine gerek yoktur. Bu yazılımların oluşturulması çok pahalı değildir. Bu yazılımlar en yaygın öğretim yazılımlarıdır. Bu yüzden kolay bulunurlar. Programdan Çıkış Dönüt ve Hatırlatma Yanıtı Yargılama 12

13 + Öğretici Yazılımların Üstün Yönleri Öğretici Yazılım Örnekleri Öğretmen olmadan da bu yazılımlarda bir çok konunun öğretilmesi mümkündür. Elektronik kitaplarda olduğu gibi canlandırma, seslendirme olanağı vardır. Bu da öğrencide ilgi uyandırır. Öğrenciye anında dönüt sağlar Öğretmene zaman kazandırır. Trafik ışıklarının öğretilmesi, ev kazaları gibi konuları ses ve görüntü desteği ile okulöncesi eğitime yönelik öğretim amaçlı yazılımlar haline getirilebilirler. Okulöncesi eğitim alanında yapılan pek çok araştırma, matematik alanında özellikle sayıları tanıma ile ilgili etkinliklerde öğretim amaçlı eğitim yazılımlarının etkisinin çok yüksek olduğunu göstermektedir. + Alıştırma ve Pratik Yaptırma Yazılımları + Alıştırma-Uygulama Yazılımlarının Genel Yapısı Öğrenilmiş kavramsal ve işlemsel bilgilerin geliştirilmesi, uygulanması ve konudaki yanlış anlamaları ortaya çıkarılıp düzeltilmesi için tasarlanmış bilgisayar programlarıdır. Programa Giriş Maddenin Seçilmesi Soru ve Yanıt Öğretmekten çok öğrenilen konuları uygulama ve pekiştirmeyi amaçlayan yazılımlardır. Destek materyal olarak kullanılabilirler. Öğrenmede kalıcılığın sağlanmasında oldukça etkilidir. Programdan Çıkış Dönüt Yanıtın Değerlendirilmesi 52 13

14 + Alıştırma Uygulama Yazılımlarının Üstün Yönleri Bu yazılımlar öğrenilenlerin uygulanmasını sağlar. Böylece öğrenilenler kalıcı olur ve geliştirilir. Öğrenciler bu yazılımda daha önce öğrendikleri ancak netleştiremedikleri bilgileri örnekler yoluyla netleştirebilirler. + Alıştırma ve Pratik Yaptırma Yazılımları Örnekleri Trafik ışıkları öğretildikten sonra tekrar ve öğretim amaçlı yazılımlar aracılığı ile çocuklara alıştırma yapma olanağı sağlanabilir. Giysi eşleştirmek, uygun bitkiler seçmek gibi mevsim konusuna yönelik çalışmalar yapılabilir. Öğretmenler de öğrenme hızı düşük öğrenciler için yardımcı olur. Bu öğrenciler tekrar ve alıştırma yoluyla bilgileri daha kolay alabilirler. + Benzeşim Yazılımları + Benzeşim Yazılımları (Simülasyon) Benzeşimler doğal ve gerçek ortamların, bilgisayar ortamında sanal olarak yaratılmasıdır. Sınıfta zor ya da olanaksız olan bir olayın deneyimin ya da deneyin bilgisayar ortamında oluşturulmasıdır. 14

15 + Benzetim Yazılımlarının Üstün Yönleri + Benzeşim Yazılımları Öğrencilerin çoğu için benzetim yazılımları ilgi çekicidirler. Öğrenci ilgili olduğu için aktif katılım söz konusudur. Benzetim yazılımları öğrencilerin karşılarına taşınması güç ya da imkansız olayların ve durumların sanal ortamda gözlenmesini sağlar. Gerçek yaşamda uzun zaman alacak olaylar benzetim yazılımları yoluyla kısa sürede gözlenebilir. + Oyun Amaçlı Yazılımlar + Oyun Yazılımlarının Üstün Yönleri Oyun formatını kullanarak öğrencilerin ders konularını öğrenmesini sağlayan ya da problem çözme yeteneklerini geliştiren bir problemdir. Eğlenme teması üzerine kurulmuş, eğitsel ve gerçek mesajı gizli yazılımlardır. Çocukların olgu ve olayları algılama, kritik durumlara ilişkin karar alma ve etkinlikte bulunma, psikomotor becerilerinin gelişimine katkı sağlamaktadır. Aktif katılım vardır. Bu durum öğrenmeyi kolaylaştırır Çoğu kez yetişkinler için de ilgi çekicidir. 15

16 + Eğitsel Oyunlar + Problem Çözme Yazılımları Problem çözme becerisi kazandırmayı amaçlayan eğitim yazılımları, problemin nasıl çözüleceğinibir başka ifadeyle poblemin çözümü için gerekli bilginin öğretilmesini hedeşemektedir. Öğrencilerin alıştırma yaparak problem çözme yeteneklerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Problem çözme yazılımları ile öğeveolgular arasındaki ilişkiler, sonuç çıkartma, uzaysal ilişkiler, çözüm yöntemleri, hipotez oluşturma, ipucu belirlenmesi, düşünme gibi zihinsel becerilerin kazandırılması hedeşenmektedir. + Problem Çözme Yazılımları + HYPER TEXT Öğrencinin varolan dokümanlar içinde kendi ilgi ve yeteneklerine göre seçim yaptığı ve ilerlediği yazılımlardır. Öğrenci dokümanlar içinde gezinebilir. Hypertext de dokümanları birbirine bağlayan düğümler ve bağlar vardır. Bu bağlar arasında gezinilebilir. 16

17 + Hyper Textin Üstün Yönleri + YAPAY ZEKA İçeriğinde çok fazla bilgi yer aldığından öğrenmede çeşitlilik sağlar. Öğrenci kendi ilgi ve isteklerine göre sistemi yönlendirebilir. Bu durumda bilgisayarda üst düzeyde etkileşim sağlanır. Öğrenci yönlendirmeyi kendisi yaptığı için motivasyon ve aktif katılım söz konusudur. Yapay zeka insan beyninin taklit edilebileceği düşüncesiyle ortaya çıkmıştır. Buna göre insan beyninin işleyişi model alınarak insanın yaptığı işleri yapabilecek bilgisayarlar yapılmaya çalışılmıştır. Bilim kurgu filmlerinde yer alan robotlar birer yapay zeka ürünleridir. + Yapay Zeka Yazılımları + Yapay Zekanın Üstün Yönleri Uzman Modülü: Bu model öğrenciye içeriği sunma, özel sorular ve örnekler üretme, öğrencilerin davranışlarını değerlendirme özelliklerine sahiptir. Öğretmen Modülü: Bu model daha çok plan yapma aşamasında yardımcı olmaktadır. Öğrencilere konuyla ilgili ne tür soruların sorulacağı, kaç soru sorulacağı, bu soruların zorluk derecesi gibi düzenlemelerde kullanılır. Öğrenci Modülü: Bu modelde bilgi verilecek konunun içeriği öğrenciye sunulur. Öğrencilerin bilgilerine ve tepkilerine göre yeni düzenlemeler yapılır. Diğer zeka yazılımlarına oranla daha fazla yöntem uygulayabilme olanağı vardır. Öğrenme süreci bittikten sonra öğrenci dilediği kadar alıştırma yapabilir, dilediği kadar örnek isteyebilir. Öğrenci kendisine uygun öğrenme yaşantılarına yönlendirilebilir. Diğer birçok öğretim yazılımında içerikle ilişkili olarak birden fazla yazılım gerekmektedir. Ancak yapay zekada düzenlemelerle bir tek yazılım yeterli olmaktadır. 17

18 + Eğitim Yazılımlarının Değerlendirilmesinde Temel Ölçütler Amaca uygunluk Öğrenci düzeyine uygunluk Kültürel farklılıklar Güçlük düzeyi Güdülenme Teknik özellikler Kullanım kolaylığı Açık yönergeler Öğrenci kontrolü Gerçek dünya modelleri Bilgiye erişim için kullanılabilecek internet kaynakları; Arama motorları (Google, Yandex, Bing, Yahoo, Ask ) Veri tabanları Kütüphaneler Elektronik kaynaklar (e-dergi, e-kitap ) Ulakbim (TO-KAT) İndexler (ASOS, acedemia.edu) YÖK tez tarama Arama Motorları İnternet üzerindeki web sitelerini araştırarak sayfa içeriklerini veri bankalarına kaydeden, siteleri içeriklerine göre sınışandıran, kataloglar oluşturan ve anahtar kelimelere göre arama yapan kullanıcılara anahtar kelimelerin tamamını veya bir kısmını içeren sayfaların adreslerini kullanıcıların karşısına getiren uygulamalardır. Arama Motorları 2012 verilerine göre dünya üzerinde en çok kullanılan arama motoru Google. 18

19 Arama Motorları Google farklı türlerdeki bilgiye erişim için farklı ürünler sunmaktadır. Google akademik scholar.google.com Google kitaplar books.google.com Google çeviri translate.google.com Arama Motorları Google da arama yaparken kullanılabilecek birtakım kısıtlama seçenekleri bulunmaktadır. Bunlar yapılan aramaları daraltarak istenilen sonuçlara daha hızlı ve etkili ulaşmayı sağlamaktadır. Bu özellikler aynı zamanda Google ıngelişmiş arama seçeneklerinde de bulunmaktadır. Google haritalar maps.google.com Arama Motorları + işaretinin kullanımı: Aranacak anahtar kelimeleri önce tek tek sonra ise birleştirerek arar. Arama Motorları işaretinin kullanımı: Aranacak anahtar kelimeleri yazıldığı biçimde arar. Öncelikle her üç kelimenin geçtiği, daha sonra ise kelimelerin ikili ikili, ve tek tek geçtiği sonuçları listeler. Sadece üç kelimenin yazıldığı gibi geçtiği sonuçları listeler. 19

20 Arama Motorları * işaretinin kullanımı: Aranacak anahtar kelimelere joker kelimeler ekleyerek arar. Arama Motorları -işaretinin kullanımı: Aranmaması istenen anahtar kelimeleri belirtmek için kullanılır Yazılan anahtar kelimelerin arasına joker kelimeler ekleyerek bulunan sonuçları listeler. Örneğin, eğitimde teknoloji kullanımı, eğitimde materyal kullanımı, eğitimde internet kullanımı gibi. Başında işareti olmayan kelimeleri listeler olanları ise listelemez. Arama Motorları AND OR kelimelerinin kullanımı: Aranması istenen anahtar kelimelerin hepsine (AND) ya da aranması istenen kelimelerden herhangi birisine (OR) ilişkin sonuçları listelemek için kullanılır. Arama Motorları allintitle: Aranacak kelimeleri web sayfalarının başlıklarında arar. Eğitimde veya teknoloji kelimelerinden herhangi birisine ait sonuçları listeler Eğitimde teknoloji kelimelerinden her ikisinin ya da herhangi birisinin web sayfası başlığında geçtiği sonuçları listeler. 20

21 Arama Motorları allintext: Aranacak kelimeleri web sayfalarının içeriğinde arar. Arama Motorları allinurl: Aranacak kelimeleri web sayfalarının adreslerinde arar. Eğitimde teknoloji kelimelerinden her ikisinin ya da herhangi birisinin web sayfası içeriğinde geçtiği sonuçları listeler. Eğitimde teknoloji kelimelerinden her ikisinin ya da herhangi birisinin web sayfası adreslerinde geçtiği sonuçları listeler. Arama Motorları site: Aranacak kelimeleri sadece belirtilen web sitesinin içerisinde arar. Arama Motorları filetype: Aranacak kelimeleri sadece belirtilen dosya türü içerisinde arar. Gaziosmanpaşa Üniversitesinin web sitesinin içerisinde eğitimde teknoloji kelimelerinden her ikisinin ya da herhangi birisinin geçtiği sonuçları listeler. Eğitimde teknoloji kelimelerinden her ikisinin ya da herhangi birisinin geçtiği Word dosyalarına ait sonuçları listeler. 21

22 Kütüphaneler Katalog Tarama Veritabanları Elektronik Kaynaklar 22

23 TO-KAT ASOS academia.edu YÖK tez tarama 23

24 + E-posta Kullanımı + E-posta Kullanımı Elektronik posta göndermek ve almak için bu amaçla hizmet veren servisler kullanılmaktadır. Bu servisler kamu kuruluşları, üniversiteler, şirketler, servis sağlayıcıları olabileceği gibi geçici anlık kullanım için hizmet veren servisler olabilmektedir. En çok kullanılan elektronik posta servisleri: Gmail Hotmail Yahoo + E-posta Kullanımı + E-posta Kullanımı Geçici olarak kullanılabilen (15 dk.) elektronik posta servisleri:

25 + E-posta Kullanımı + E-posta Kullanımı Yeni/E-posta yaz: Bir elektronik posta oluşturmak istendiğinde kullanılan seçenektir. Alıcı e-posta adresi (To)= Birden çok adres arasına ; konulur Cc (carbon copy)= Aynı elektronik postanın bilgi amaçlı başka adreslere ilgili kopya gönderilmesi için kullanılır Bcc (blend carbon copy)=aynı elektronik postanın belirtilen adreslere gizli bir kopya gönderilmesi için kullanılır. Karşı taraf gizli kopya gönderilen adresleri göremez. Konu İçerik + Ekli dosya Yanıtla: Elektronik posta gönderene yanıt verilmek istendiğinde kullanılan seçenektir. Tümüne Yanıt Ver: Gönderene ve tüm alıcılara yanıt verilmek istendiğinde kullanılan seçenektir. İlet: Gelen elektronik postayı ekiyle birlikte başka bir adrese yönlendirilmek istendiğinde kullanılan seçenektir. Sil: Seçilen elektronik postaların silinmesi için kullanılan seçenektir. + BİLİŞİM GÜVENLİĞİ + ZARARLI YAZILIMLAR Günümüzde internet ortamına bağlı olmayan kişisel bilgisayar- lar, güvenlik açısından internete bağlı olanlar kadar tehdit altında değildir. Virüsler, truva atları ve kurtçuklar daha ziyade internet ortamından kişisel bilgisayarlara bulaşmaktadır. Bilgisayar korsanları, internet ortamında bu zararlı yazılımları kullanarak diğer bilgisayarlara ulaşabilmekte ve özel bilgilere yetkileri olmadığı halde erişebilmektedir Virüsler Virüs kelimesi, tıp biliminden bilişim sektörüne transfer edilen bir terimdir. Bilin- diği gibi bakterilerden daha küçük, asalak canlılar olan biyolojik virüslerde (Saat- çi, 2003): Yalnızca canlı bir hücreye girip yerleştikten sonra çoğalabilmekte, Bitki, hayvan ve insan gibi canlılara, birbirlerinden bulaşmakta ve içine yerleştikleri hücreleri bozmaktadırlar. 25

26 + Virüsler + Virüsler Hangi program diliyle yazılmış olursa olsun, virüslerin genel özellikleri (Özbilen, 2005) şunlardır: Çalıştırılabilir olması, Kendini kopyalayabilir olması, Kendini gizleyebilmesi, Çalışan programların kodlarını değiştirebilmesi, Hatta kendini dahi değiştirebilmesi. Virüsler, kendi içerisinde de çalışma yöntemlerine göre alt sınışara ayrılmak-tadır (Baykal, 20005, s.436). Virüs, sabit ya da disk sürücünün işletim sistemi ve dosya sistemi bilgilerinin bulunduğualanı etkiliyorsa boot sektör virüsü olmaktadır. Dosyalarıniçeriğini boşaltan ya da değiştiren virüs programları dosya virüsleridir. Word ve Excel programlarında makro dili ile yazılarak çalışıyorsa makro virüsleri olarak tanımlanmaktadır. + Kurtçuklar + Truva Atları Kurtçuklar, bir bilgisayardan diğerine kendilerini kopyalayabilen yazılımlardır (Bishop, 2003). Bunlar IP adreslerini rasgele tarayarak internete bağlı kullanıcıların yerel ağ için paylaşıma açık dosyaları olup olmadıklarına bakarlar. Bulaştıkları bilgisayarlardaki şifreleri ele geçirmek üzere tasarlanmış programlardır. E-posta ve internet bağlantı şifrelerinizi veya çevrimiçi alışveriş sırasında kul- landığınızkredi kart bilgilerinizi alarak başkalarına gönderebilir Şayet yazmaya açık bir dosya bulursa kendisini buraya yazarlar 26

27 + Casus Yazılımlar + Arka Kapılar Casus yazılımlar; genel olarak bilgisayarın donanımına ya da yazılımına zarar verme amaçlı yazılımlar değildir. Casus yazılımlar, bilgisayar kullanıcılarından habersiz olarak bilgisayar sistemlerine sızan ve kullanıcı hakkında özel bilgileri, yazılımı yazan kişinin e-posta adresine veya bu kişinin belirttiği bir veritabanına kaydeden yazılımlardır (Kuzu, 2006). Sisteme sızan bilgisayar korsanı, o sistemde kalıcılığını sağlamak adına bazı yöntemler ve programlar kullanır. Bilgisayar korsanlarının bu amaçla kullandıkları programlaraarkakapı (Backdoor) denilmektedir. Bunlar; virüsler veya truva atları tarafından bilgisayar sistemlerinde açılan güvenlik delikleri olarak tanımlanabilir. + Servisi Engelleyen Saldırılar + Servisi Engelleyen Saldırılar Bu saldırı türünde sistemdeki programlara virüs bulaşmamaktadır. Ancak sistem kapasitesinin üstünde yüklenerek kullanılamaz hale getirilir. Bu tür saldırılar, ken- disine hedef olarak bilgisayar kullanıcılarını değil, internet hizmeti sağlayan kişileri ve kuruluşları almaktadır. Tipik servis engelleme saldırıları: Ağ bant genişliğini sonuna kadar tüketme saldırıları, Sistem belleğini sonuna kadar tüketme saldırıları, Ağ yığınhafızasını sonuna kadar tüketme saldırıları, Açık olan dosya limit sayısını aşma saldırıları olarak sıralanabilir. 27

28 + Mantık Bombaları + Olta Saldırıları (Phishing) Mantık bombaları, bir kullanıcının sisteme dahil olması veya 13. Pazartesi gece yarısının gelmesi gibi harici olaylar meydana geldiği zaman güvenlik politikalarını geçersiz hale getiren programlardır. Mantıksal bombalar çeşitli et- kilere sahip, kasıtlı olarak zarar veren program parçalarıdır. Sistem kaynaklarına (bellek, hard disk, CPU, vb. ) büyük zararlar verebilir, dosyalarınmümkünolduğunca hızlı yıkımını sağlayabilirler. Kısaca bir internet sitesinin benzer bir web ismi de kullanarak taklit edilmesidir. Kişilerin gizli şifre ve mali bilgilerinin (kredi kartı numaraları vb.) elde edilmesi için bilgisayar korsanları tarafından hazırlanan bir tuzak ve aldatma yoludur. + Olta Saldırıları (Phishing) + E-postalar Sayın... bankası olarak yeni yıldan itibaren müşteri bilgilerinin güncellenmesi amacıyla ülke genelinde yeni bir çalışma başlattık. Bilgilerinizi doğrulamak için lütfen tıklayınız. Bankamızın üyesi değilseniz mesajı lütfen dikkate almayınız Zararlı yazılımların iletilmesinde ve bilgisayara yerleştirilmesinde en fazla kullanılan yöntemlerden biridir. Bilinmeyen yerlerden gelen e-postalarınaçılması risk oluşturduğundan kesinlikle açılmamalıdır ve özellikle kişilerden bir şeyler yapması istenen e- postalara itibar edilmemelidir 28

29 + GÜVENLİK ÖNLEMLERİ + Kişisel Bilgisayar Güvenliği Kişisel bilgisayarlar ancak internete bağlandıkları ve internet sitelerini gezmeye başladıkları anda, bu sitelerden gelebilecek olan tehditlere açık duruma gelirler. Bu tehditlerden korunabilmek için; Kişisel Bilgisayar Güvenliği, Şifreleme, Lisanslı Yazılım Kullanma, Kişiselbilgisayarların güvenliğini sağlamak için alınması gereken tedbirler şu şekilde sıralanabilir: Bilgisayarların fiziksel olarak güvenliği sağlanmalıdır. Bilgisayar(lar)ın bulunduğu fiziksel ortama izni olmayan kişilerin erişimi engellenmelidir. Bilgisayarınaçılış işleminde herhangi bir sorun olmadığı sürece sadece sabit diskten yapılmalı ve herhangi bir araçtan yapılmasına izin verilmemelidir. Yazılımı Güncelleme, Güvenlik Ayarlarını Gözden Geçirme, Güvenlik Yazılımlarını Kullanma + Kişisel Bilgisayar Güvenliği + Kişisel Bilgisayar Güvenliği Uygun disk yapılandırılması kullanılmalıdır. Disk yapılandırma sistemi kulla- nılan işletim sistemine uygun bir şekilde seçilmelidir. Örneğin Windows XP işletim sistemi kullanılıyorsa NTFS disk yapılandırma sistemi kullanılmalıdır. İşletim sistemi güncellemeleri ve service packler yüklenmelidir. Basit dosya paylaşımı kapatılmalıdır. Oturum açma işlemi parola ile yapılmalıdır. Konuk hesabı devre dışı bırakılmalıdır. Bilgisayarınızda mutlaka bir antivirüs programı bulunmalıdır. Masaüstü bilgisayarlarda sunucu nitelikli işletim sistemleri ve uygulamaları çalıştırılmamalıdır. 29

30 + Şifreleme + Şifreleme Şu tip şifreler kolay tahmin edilebilen şifreler sayılmaktadır: Kullanıcı ile yakınlığı olan kişilerinkiler (kendisi, ailesi, arkadaşları, yakınları) başta olmak üzere bütün erkek ve kadın isimleri Doğum tarihleri Kullanıcı ile ilgili herhangi bir bilgi (kullanıcı adı, oda numarası, telefon numarası, arabasının plaka numarası, sosyal güvenlik numarası) Anlamlı bir sözcük (bilgisayar terimleri, yer isimleri) Yalnızca küçük (ya da yalnızca büyük) harflerden oluşan şifreler Yukarıdakilerden birinin başına ya da sonuna bir rakam eklenerek oluşturulan şifreler Yukarıdakilerin ters yazılışları Klavyede belli bir düzene göre ardarda gelen harflerden oluşan şifreler (örneğin qwerty veya abcdefg gibi) + Şifreleme + Lisanslı Yazılım Kullanma İyi bir şifre üretmek için önerilen iki yöntem vardır: İki sözcüğün aralarına bir rakam ya da noktalama işareti konarak birleştirilmesi Seçilen bir cümlenin sözcüklerinin baş harfleri Lisanslı yazılım kullanmanın birçok üstünlüğüvardır. Yazılımları lisanslı kullanmanın üstünlükleri Business Software Allaince (BSA) tarafından şöyle belirtilmiştir: Lisanslı yazılım kullananlar; Virüs tehlikesine karşı korunur, Teknik destek güvencesinden yararlanır, Doğru ve eksiksiz dokümantasyon rehberliğinde çalışır, İhtiyaçlarına özel çözümlere rahatlıkla ulaşabilir, Yazılımından daha yüksek verim alır, Yazılımını düşük maliyetle güncelleştirme olanağına kavuşur, iilgi teknolojilerindeki gelişmeler hakkında sürekli bilgilendirilir. 30

31 + Yazılımı Güncelleme + Yazılımı Güncelleme Virüsler ve diğer zararlı yazılımlar işletim sisteminde açıklardan yararlanarak yazılır. Microsoft firması Windows işletim sistemindeki açıkları kapatmak için zaman zaman ek yazılımlar yayınlamaktadır. Bu eklerin işletim sistemine eklenmesiyle açıklar kapatılmaktadır. + Güvenlik Ayarlar n Gözden Geçirme Bilgisayarları, yapılacak kötü niyetli saldırılardan korumak için başta kullandığımızişletim sistemi olmak üzere, güvenlik duvarı ve antivirüs programları gibi güvenlik programlarının varsayılan (default) güvenlik ayarları kontrol edilmelidir. + GüvenlikYazılımlarını Kullanma Bilgisayarımıza yönelik her türlü saldırıyı önleyerek sürekli olarak güvenli bir biçimde çalışabilmek için çeşitli yazılımların kullanılması gerekmektedir. Güvenlik yazılımları antivirüs yazılımları, güvenlik duvarı yazılımları, casus yazılım temizleme araçları, ekran ve klavye izleme yazılımları olarak sıralanabilir. Şimdi bu güvenlik yazılımlarını inceleyelim. 31

32 + AntivirüsYazılımları + Güvenlik DuvarıYazılımları Antivirüs programınıngörevlerikısaca şöyle açıklanabilir (Özbilen, 2005): Mevcut dosyalara ve programlara virüs, truva atı, ajan (spyware) bulaşıpbulaşmadığını kontrol etmek, Bulaşmış olanları temizlemek ya da silmek, silemediklerini ise karantinaya almak yani bu dosyaya ihtiyaç duyulduğunda kendi kontrolü altında çalıştırmak, İnternet (e-posta, download siteleri), CD veya disket vasıtasıyla gelen virüs- lerin bulaşmasını engellemektir. Güvenlik duvarı yazılımları, internete bağlı bir bilgisayara gelen ve giden verilerin tümünü kontrol eden, zararlı yazılımların ve bilgisayar korsanlarının bilgisayarımıza sızmasına izin vermeyen yazılımlardır. Güvenlik duvarları yazılımları kullanılarak kurum ağını dışarıya kapamadan internet ortamında güvenli bilgi alışverişi sağlanmış olur. + Güvenlik DuvarıYazılımları + Casus Yazılım Temizleme Araçları Casus yazılımlardan koruma yazılımı, bilinen casus yazılım programlarını algılayıpkaldırarak bilgisayarınızı casus yazılımlardan ve diğer olası istenmeyen yazılımlardan korumanıza yardımcı olur. Ayrıca casus yazılımlardan koruma yazılımları bilgisayarınızı sizin için uygun olan zamanlarda tarayacak şekilde ayarlanabilir 32

33 + Ekran ve Klavye izleme Yazılımları EkranveKlavyeizlemeyazılımları, ekran ve klavye hareketlerinin dosyalara kayıt edilmesi mantığına dayanmaktadır. Bu yazılımlar, çocuğunuzun bilgisayar ve internet ortamında yaptıklarını gözlemlemek için kullanılacağı gibi bilgisayar korsanları tarafından banka şifrelerinizi, kullanıcı isimlerinizi, müşteri numaralarınızı, e- posta şifrelerinizi gizlice öğrenmek için de kullanılabilir. + Bilişim Etiği Bilişim etiği kavramı ilk olarak İkinci Dünya Savaşı nın ortalarında Norbert Wienner tarafından ortaya konulmuştur. Bilgisayar kontrollü füze sistemlerinde kullanılan yazılımların hata yapması durumu ele alınarak bilgisayarların iyilik ve kötülük için ne kadar büyük bir potansiyelinin olduğu fark edilmiştir. Başlangıçta bilgisayar uzmanlarının sorumlulukları olarak ele alınan bilgisayar etiği daha sonra teknolojide yaşanan gelişmelerle birlikte toplumsal düzeyde tartışılmaktadır. + Bilişim Etiği + Bilişim Etiği Bilgisayar teknolojileri ile oluşan, değişen ve kötüleşen etik problemlerdir (Walter Mayer) Bilinen etik problemlerin bilgisayarların neden olduğu yeni versiyonlarıdır (Deborah Johnson) Bilgi teknolojilerinin etik ve sosyal kullanımıyla ilgili politik boşluklarla ve kavram kargaşasıyla ilgili dinamik bir alandır (James Moor) Bilgi teknolojilerinin sağlık, iş, özgürlük, demokrasi, bilgi, güvenlik, gizlilik gibi sosyal ve insani değerler üzerindeki etkisinin tanımlanması ve analiz edilmesidir (Terrell Bynum) Kısaca bilişim etiği bilgisayar teknolojileri ile ortaya çıkan ve teknoloji geliştikçe büyüyerek farklı formlarda hayat bulan etik konuları kapsamaktadır. Bilgisayar kullanıcılarının sorumlulukları Savaş sanayindeki gelişmeler Teknolojinin toplumsal etkileri Sanal ortamdaki ilişkiler Güvenlik sorunları Bilişim suçları Bilginin doğruluğu Dijital mülkiyet hakkı Özel hayatın gizliliği Bilgiye erişim 33

34 + Bilişim Etiği + Bilişim Etiği Soru: Yüzyıllar boyunca toplum üzerinde önemli etkileri olan diğer teknolojiler neden etik açıdan değerlendirilmemiştir? Matbaa etiği? Lokomotif etiği? Traktör etiği? Bilişim etiği? Teknolojinin toplumsal hayat üzerindeki etkisi Dijital nesil ve özellikleri İnternet içeriği Bilginin doğruluğu Teknolojiyle birlikte yaşanan toplumsal dönüşüm + Bilişim Etiği + Bilişim Etiği Teknoloji kullananların mesleki sorumlulukları Teknolojik kaynaklara erişim hakkı ve eşitliği Teknolojik kaynakların doğru ve sağlıklı kullanımı Dijital ortamlardaki mesleki sorumluluk Bilişim suçları Yetkisiz erişim Virüs bulaştırma Sistemi hizmet dışı bıraktırma Sabotaj Elektronik dolandırıcılık Elektronik bilgi hırsızlığı Kişisel mahremiyet ihlali (özel hayatın gizliliği) Suç unsurlarının (içerik) sanal ortama taşınması 34

35 + Bilişim Etiği + Bilişim Etiği Dijital mülkiyet (Telif hakkı) Kaçak yazılım kullanımı Korsan dosya indirme (download) İzinsiz materyal (resim, müzik, video, animasyon ) kullanma Siber etik (İnternet eğiti) Dijital ortamlardaki temel insani değerler Doğru bilgi paylaşımı Siber zorbalık, siber şiddet, siber ırkçılık Bilgisayar Etik Enstitüsü tarafından geliştirilen ve bilgisayar kullanım etik ilkelerinin temelini oluşturan 10 ilke; Bilgisayar başka insanlara zarar vermek için kullanılamaz. Başka insanların bilgisayar çalışmaları karıştırılamaz. Bilgisayar ortamında başka insanların dosyaları karıştırılamaz. Bilgisayar hırsızlık yapmak için kullanılamaz. Bilgisayar yalan bilgiyi yaymak için kullanılamaz. Bedeli ödenmeyen yazılım kopyalanamaz ve kullanılamaz. Başka insanların bilgisayar kaynakları izin almadan kullanılamaz. Başka insanların entelektüel bilgileri başkasına mal edilemez. Kişi yazdığı programın sosyal hayata etkilerini dikkate almalıdır. Kişi, bilgisayarı, diğer insanları dikkate alarak ve saygı göstererek kullanmalıdır. + Bilgisayar Etiği ile ilgili konular + Bilgisayar Etiği ile ilgili konular Mülkiyet Mason (1986) mülkiyet kavramını açıklamaya Bilgi kime aittir?, Bilginin değişimi için gereken ücret nedir?, Bilgi iletişiminin sağladığı kanallar kime aittir?, Doğruluk Doğruluk, veri girişi hatalarından kaynaklanan yanlış bilgilerle ilgili olduğu gibi bireylerin kendileriyle ilgili bilgilerinin doğruluğunu kontrol etme hakkıyla da ilgilidir. Ayrılan bu kaynaklara nasıl erişilebilir? sorularını sorarak başlamıştır. 35

36 + Bilgisayar Etiği ile ilgili konular + Bilgisayar Etiği ile ilgili konular Gizlilik Yazılım açıkları nedeniyle, gerekli bilgiye sahip insanlar, başka insanların bilgisayarlarına girebilir ve özel bilgilerini öğrenebilir. Veri tabanlarında saklanan bilgilerin başka insanların eline geçmesi toplumda bilgisayar teknolojilerine olan güveni de azaltacaktır. Erişim Erişim kısaca bilgiye ulaşmaktır. Yaşadığımız çağın en önemli gereksinimlerinden biri de yaşam boyu öğrenme ve kendini sürekli olarak geliştirme ilkesini kabul etmektir. Gizliliğin sağlanabilmesi için yüksek düzeyde güvenlik gerekmektedir + Güvenli internet Kullanımı + Teknoloji ve Sağlık Teknoloji sağlık alanında birçok yenilik getirmesine karşın çeşitli sağlık sorunlarını da tetiklemektedir. Teknolojinin insan hayatına getirdiği üstünlüklerinin yanında yanlış teknoloji kullanımının yol açabileceği sağlık sorunlarının bulunduğu unutulmamalıdır. Yaşanabilecek sağlık sorunları fiziksel ve psikolojik olarak iki ayrı başlıkta değerlendirilebilir. 36

37 + Teknoloji ve Sağlık + Teknoloji ve Sağlık Fiziksel rahatsızlıklar, yanlış teknoloji kullanımına bağlı olarak insan bedeninde oluşabilecek sağlık sorunlarıdır. Bunlar; Kas eklem rahatsızlıkları Sırt, boyun, omuz, kol ağrıları Göz rahatsızlıkları kuruluk, yorgunluk, odaklanma bozukluğu Psikolojik rahatsızlıklar, yanlış teknoloji kullanımına bağlı olarak ruhsal açıdan oluşabilecek sağlık sorunlarıdır. Bunlar; Teknostres İnternet bağımlılığı Siber kontriasi (tıp öğrencisi sendromu) Sinir zorlanmaları Karpal tunel sendromu, boyun fıtığı + Teknoloji ve Sağlık Teknolojinin sağlıklı kullanımı için alınacak önlemler kısaca şunlardır; + Bilgisayar Kullanımında Sağlık ve Ergonomi Çalışma ortamının fiziksel durumu yeterli ve iyi olmalıdır Vücut özelliklerine uygun (ergonomik) masa ve sandalye kullanılmalıdır Doğru pozisyonda ve mesafede oturulmalı, teknolojik araçlar ergonomik kurallara uygun kullanılmalıdır. Çok uzun süre çalışılmamalı, sık sık mola verilmelidir Çalışma aralarında kas-iskelet yapısını esnetecek ve rahatlatacak egzersizler yapılmalıdır. 37

38 + Bilgisayar Kullanımında Sağlık ve Ergonomi + Bilgisayar Kullanımında Sağlık ve Ergonomi + Bilgisayar Kullanımında Sağlık ve Ergonomi + Bilgisayar Kullanımında Sağlık ve Ergonomi 38