Kozmetik Ürünlerde Standardizasyon Çalışmaları. Dr. M. Kemal Sangün Mustafa Kemal Üniversitesi Fen-Ed. Fakültesi Kimya

Transkript

1 Kozmetik Ürünlerde Standardizasyon Çalışmaları Dr. M. Kemal Sangün Mustafa Kemal Üniversitesi Fen-Ed. Fakültesi Kimya

2 BAŞLIKLAR Kozmetikler Organik ve doğal kozmetikler Özellikleri ve içerikleri Örnekler Organik kozmetikte ürün aşamaları Organik sertifikasyon işlemleri Kurallar Denetimler Cosming ve Etko Sonuçlar

3 Tüketici ne yapmalı? Tüketicilerin bir kısmı kimyasalları kötü, doğal (naturel) i daha iyi ve güvenilir olarak algılıyor. Fakat tüketici organik ve naturel kozmetikleri seçerken önemli problemlerle karşı karşıya kalıyor: doğal ve organik kozmetik ürünlerin ne olup ne olmadığını belirleyen yasalar bulunmamaktadır. Bu yüzden çok düşük miktarda doğal ve organik maddeler içeren klasik ürünler doğal içerikli iddiasında bulunabilmektedirler. Tüketici ürün etiketine ve içerik listesine bakarak aydınlanmaya çalışmakta, fakat çoğu zaman içerik listesinin karmaşıklığı karşısında şaşırıp kalmaktadır.

4 Kozmetik Ürünler Sentetik Kozmetikler Doğal Kozmetikler Organik Kozmetikler

5 GÜVENİLİR BİR STANDART İÇİN İŞLENMEMİŞ HAMMADDE İŞLENMİŞ ÜRÜN AMBALAJ DAĞITIM GÜVENLİ TÜKETİM KORUMA

6 Ürün Tanımları CAS (Chemical Abstracts Service) MS DS (Material Safety Data Sheet) INCI (International Nomenclature Cosmetic Ingredients) CI (Color Index)

7 ORGANİK KOZMETİK TANIMI Organik Ekolojik Biyolojik Doğal ORGANİK KOZMETİK: İçeriğinde hiçbir şekilde zararlı kimyasal bulunmayan üretim aşamasından paketleme aşamasına kadar bağımsız kuruluşlar tarafından denetlenip ORGANİK SERTİFİKA VERİLEN ÜRÜNLERDİR. (Perfumer & Flavorist 9/06)

8 ORGANİK veya DOĞAL KOZMETİK ETİKETİ Organik ve Doğal Kozmetik %1 oranında DOĞAL içerik bulunduğunda, Ürün etiketine DOĞAL yazılabilmektedir. Etiketlerde İçerik Doğru ve Açıkça Yazılmalıdır Örnek: Organik Nane Yağlı Krem-Organik Sertifikalı Nane Doğal Naneli Yağlı Krem-Nane Organik değil %95 ve yukarısı organik içerikli ise oluşan ürün : ORGANİK %70 %95 arası organik içerikli ise oluşan ürün ORGANİK İÇERİKLİ MADDELERDEN YAPILMIŞTIR. %70 ten az ise organik içerikli SERTİFİKA İÇİN UYGUN DEĞİLDİR.

9 ORGANİK KOZMETİKTE OLMAMASI GEREKENLER Sentetik Kimyasallar Paraben Sodyum Lauril Sülfat (SLS) Fitalat (Phthalate) Bitki ve Böcek ilacı kalıntıları (Pestisitler) Mineral yağ Genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) Kimyasal çözeltiler - Bağlayıcılar - PEG Petrolatum PG (propylene glycol ) TEA (Trietanolamin) Hayvansal içerik

10 ALLERJENLER Amyl cinnamal(cas No ) Benzyl alcohol(cas No ) Cinnamyl alcohol(cas No ) Citral(CAS No ) Eugenol(CAS No ) Hydroxy-citronellal(CAS No ) Isoeugenol(CAS No ) Amylcinnamyl alcohol (CAS No ) Benzyl salicylate(cas No ) Anisyl alcohol(cas No ) Benzyl cinnamate(cas No ) Farnesol(CAS No ) Hydroxymethylpentylcyclohexenecarboxaldehyd (CAS No (4-tert-Butylbenzyl) propionaldehyde(cas No ) Linalool (CAS No ) Benzyl benzoate (CAS No ) Citronellol(CAS No ) Hexyl cinnamaldehyde (CAS No ) d-limonene (CAS No ) Methyl heptin carbonate (CAS No ) 3-Methyl-4-(2,6,6-tri-methyl-2- cyclohexen-1-yl)-3-buten-2-one (CAS No ) Oak moss and treemoss extract (CAS No ) TreeCinnamal (CAS No ) Coumarin (CAS No ) Geraniol (CAS No ) Moss extract (CAS No

11 AVRUPA BİRLİĞİ KOZMETİK DİREKTİFİ Alerjen hammaddelerin oranı: Ciltten Durulanan ürünler: 0.01% Cilt üzerinde bırakılan ürünler: 0.001% Yeni düzenleme ile esans formülasyonlarında bulunan alerjen hammaddelerin kullanımlarının belirtilen oranları geçmesi halinde INCI isimlerinin etiketlerde belirtilmesi gerekmektedir.

12 ÖZELLİKLE DİKKAT EDİLECEK BAZI KİMYASALLAR DEA, MEA, TEA: Bu maddeler özellikle kanserojen olarak böbreklere ve karacigere zarar verebiliyor. Alerjik reaksiyonlara neden olup saç kurumasına, gözlerde iritasyona da neden oluyor. PETROLATUM: Mineral yağ jeli, sıvı vazelin, parafinum, liquidum ve bebek yağı olarak da bilinen bu madde ışığa karşı hassasiyet, deride çatlama ve kuruma dolayısıyla erken yaşlanmaya neden olurken, vücuttan toksinlerin atılmasına engel olarak ciltte akne oluşmasına neden olabiliyor. ALKOL veya ISOPROPYL: Saç ürünlerinde, vücut şampuanlarında, el kremlerinde, after-shave losyonlarında, parfümlerde bulunabilen bu kimyasal, zehirli bir çözücü ve yapı bozucu. Mide bulantısı, kusma, baş ağrısı, sıcak basması, depresyona neden olduğu biliniyor. Bundan başka saçta ve deride kuruluk, çatlamaya ve neticede bakteri üremesine neden olabiliyor. Sentetik renk vericiler: FD7C veya D4C olarak etiketlenen bu maddelerin kanserojen etkileri bulunmaktadır.

13 ÖZELLİKLE DİKKAT EDİLECEK BAZI KİMYASALLAR SODYUM LAURYL SULFAT (SLS): Şampuanlarda ve diğer saç ürünlerinde, diş macunu ve vücut şampuanlarında bulunan bu maddeler gözlerde tahrişe olurken özellikle çocuklarda ciddi boyutlarda göz bozukluklarına neden olabiliyor. Bir takım başka maddelerle birleştiğinde kanserojen olan nitrosaminleri oluşturuyor. Çok kolayca deriye nüfus eden bu maddeler kalbe, akciğerlere, karaciğere ve beyne depolanabiliyor. Poly Vinil Pirolidon (PVP): Petrol bazlı bir içerik. PABA olarak da bilinen bu madde güneş yağlarında, saç spreylerinde bulunuyor. Bu maddeyi içeren güneş yağlarının emdiği enerjinin cilt kanseri olasılığını arttırdığı düşünülüyor. Methyl, propyl, butyl ve ethyl parabenler: Ürünlerin raf ömrünü uzatmak için kullanılan bu içerikler toksik özellik göstermektedir.

14 Dünya da Organik Kozmetik Sertifikası veren Kuruluşlar

15 Dünya da Organik Kozmetik Sertifikası veren Kuruluşlar Certifed Natural Cosmetics (BDIH) Almanya : 1996 yılında kurulan BDIH (Association of German Industrial & Trade Firms) doğal kozmetikleri hammaddelerini özellikle bitki yağlarını, baharat ekstratlarını ve uçucu yağları kontrol ederek sertifikalandırmaktadır. ECOCERT Fransa : Ecocert organik ve doğal kozmetik üzerine sertifika verebilen özel bir kuruluştur. Soil Association (SA) İngiltere : Organik kozmetik ve gıda standartları üzerine sertifikalandırma konularında çalışmaktadır. Istituto per La certificazione Etica e Ambientale (ICEA) İtalya ) Cosmetique Charte Cosmebio (BIO) Fransa

16 ANA HEDEF Organik ve doğal kozmetiklere Avrupa ve Uluslararası düzeyde yeni GÜVENİLİR BİR STANDART HEDEFLER Kaliteyi arttırmak Çevreye ve tüketiciye saygılı ve duyarlı ürünler sunmak Üretim sürecinde ve resmi standartlarda doğal maddeler kullanmak Doğaya saygılı olan Üreticiyi desteklemek

17 KURALLAR Organik tarımla elde edilen zirai ürünlerin kullanılmasının ve canlı çeşitliliğine önem verilmesinin desteklenmesi. Doğal kaynakları sorumluluk duyarak ve çevreye saygılı bir şekilde kullanmak. İnsan sağlığına saygılı üretim ve işlem yapmanın tercih edilmesi. Yeşil Kimya kavramını entegre etmek ve gelişmesini sağlamak.

18 KURALLAR Doğal ve doğal kaynaklı maddelere öncelik vermek Ekolojik değere ve Organik tarım bileşenlerine önem vermek Tüketiciye şeffaf olmak ve onu yanlış yönlendirmemek Hammadde ve Ürünü belgelemek Gerekliliklere ve yasal değişikliklere adapte olmak Bilimsel çalışmalara ve AR-GE ye önem vermek

19 5 MADDE 1. Su: Ürün gelişimi açısından kullanılan suyun kalitesi çok önemlidir. 2. Madeni içerikler: İlgi çekici ve gereklidir, yenilenemezler, kullanımları ve daha ileri işlemlerde net kurallar gerekmektedir. 3. Fiziksel olarak işlenmiş Zirai İçerikler: Dikkate değer Avrupa menşei olan ve organik tarım üzerine olan diğer saygın standartlardan da yararlanılarak gerçekleştirilir. 4. Kimyevi olarak işlenmiş Zirai İçeriler: Zirai açıdan organik ve işlenmemiş olan maddelerin sertifikalandırılması ile bunların Yeşil Kimya şemsiyesi altında temiz ve tescilli bir şekilde üretiminin sağlanması. 5. Diğer içerikler: Bu kategoride hali hazırdaki durumdan, standartın öngördüğü hedefler ve yönergeler doğrultusunda değişimi gerçekleştirmek üzere çalışılır.

20 SU Kullanılması planlanan su hijyenik açıdan yüksek standartlara sahip olmalı. Bazı Özellikleri İçilebilir Su Kaynak Suyu Ozmoz yolu ile elde edilen su Damıtılmış Su

21 Madenler ve Madensel kökenli İçerikler Madenlerin saf ve doğal oldukları ve tercihen çevreye uygun olarak özünü çıkartma işlemlerinden geçirilerek elde edildiği sürece kullanımı mümkündür. Bazı Doğal Mineral maddelerin kullanımına izin vardır. Örnek : Kalsiyum karbonat

22 FİZİKSEL OLARAK İŞLENMİŞ ZİRAİ İÇERİKLER Fiziksel olarak işlenmiş her türlü nebati, hayvansal ya da mikrobiyal kökenli ürünün aşağıdaki koşulları da yerine getiriyor olması beklenir: Belli fiziksel süreçlerden geçilerek özü çıkartılan, bitki, hayvansal ya da mikrobiyal kökenli birincil hammaddelerin kullanımına izin vardır. Aşağıdakileri kullanmak yasaktır: Genetik yollardan üretilmiş olan bitkiler ve hayvansal ürünleri kullanmak.

23 KİMYASAL OLARAK İŞLENMİŞ ZİRAİ İÇERİKLER Herhangi bir kimyevi işleme tabi tutulan, bitkisel, hayvansal ya da mikrobiyal orijinli ürünün aşağıdaki şartları da yerine getirmiş olması beklenmektedir: Sadece Yaban Otları ve Bitkileri üzerine kabul edilmiş bulunan Uluslarası Ticaret Anlaşması nın ilgili hükümlerine uygun olan temel hammaddelere izin verilmiştir. Aşağıdakilerin kullanılması yasaktır: Hayvanlar tarafından üretilen ancak kesinlikle hayvanların bir parçası olmadıkları sürece, Bitki de çözücü kullanarak özüt çıkarmak (hekzan).

24 Organik Oranlar için Hesaplama Kuralları Her bir kozmetik içerik için gerekli olan organik içeriğin hesaplama kuralları kullanılmak zorundadır. Organik, Tüzük numarası: TC ve EC 834/2007 tarihli Avrupa Birliği kanunlarına ya da ulusal ve uluslar arası düzenlenmiş standartlara uygun olarak tanımlanmıştır.

25 ORGANİK SERTİFİKASI Kozmetik sektöründe birçok ürün organik sertifikası olmadığı halde organik etiketini kulllanmakta! Bunun anlamı organik adını kullansada zararlı kimyasal içeriyor demektir.

26 ORGANİK KOZMETİK İÇİN SERTİFA GEREKLİDİR Başvuru (Cosming üzerinden ETKO) Hammadde ve diğer bileşenlerin saflık dereceleri Organik Hammaddelerin Belgelendirilmesi Kontaminasyonlar Kullanılan fiziksel ve kimyasal prosesler İzlenebilir dökümantasyon sistemi Analizler Etiketleme Denetleme

27 ÖNERİLER

28 16200 Tanımlı INCI (66 Temel kozmetik fonksiyonuna göre) 5000 Hammadde 200 Tedarikçi firma MSDS ile ilgili 4000 dosya Uluslararası Kozmetik İçeriklerin INCI tanımlamaları, Formül geliştirme ve yasal zorunlulukların yerine getirilmesi, Standart üretim ve üreticiler arası iletişimi sağlayabilme, Tedarikçileri çoğaltabilme, Güvenlik bilgi formlarının (MSDS) hazırlanması gibi hedefleri olan temel yapısı Türkçe olarak düzenlenmiş bir veritabanıdır.

29 ORGANİK KOZMETİK, ORGANİK TARIM, İyi Tarım Uygulamaları (İTU), GLOBAL GAP, ORGANİK TEKSTİL (GOTS ve TE) Yönetmelikleri ve Standartları çerçevesinde kontrol ve sertifikasyon işlemleri yürütür IOAS, USDA, COR ve TÜRKAK Akreditasyonlarına sahiptir Kozmetik ve Temizlik Ürünleri Belgelendirme Tarımsal ve Gıda Ürün Belgelendirme Tekstil Belgelendirme Eğitim ve Personel Belgelendirme

30 DENETLEME PROSEDÜRÜ Depolama, üretimde kullanılan ekipmanlar, standartlara uygun olmalı Tesisi ziyaret etme (en az yılda bir defa) Gerekirse hammade ve son üründen numune alınabilir Tesis sorumlusunun raporunu denetleme Gerekirse ithal hammaddelerin gümrük kayıtları da denetlenebilir Ambalajlar ve etiketlerin kontrolü yapılır

31 DİĞER AŞAMALAR 1. İlk değerlendirmeye göre belgelendirme talebi 2. Organik kozmetiklerde standartlara yönelik uygunluk 3. Denetleme için görev ve değerlendirme yapmak 4. Belgeleme sonrası dosya kayıtlarının incelenmesi 5. Takip denetimleri 6. Sertifikasyon Komitesi

32 Hammadde

33 Lavanta

34

35

36

37 DOĞAL EL BAKIM KREMİ

38 DOĞAL+YASAKLI KİMYASAL İÇEREN KREM

39 YASAKLI KİMYASAL İÇEREN KREM

40 SONUÇ OLARAK 1 - Organik kozmetikte kullanılan hammaddenin sertifikalanması. 2- Kullanılan hammadde içeriklerinin bitki, hayvan ve insan sağlığını koruyan organik ürünler olması gerekir. 3-Tüketiciye sağlıklı, kaliteli organik kozmetik ürünler sunmak. Her aşamada analiz ve kontrolleri gerekmektedir. 4- Organik ürün ve girdi ithalatını disipline etmek, organik ürün ihracatını geliştirmek. 5-Organik kozmetikte kullanılan tarımsal ürünlerin sertifikalandırılması gerekir.

41 SONUÇ OLARAK 6- Organik kozmetik ürünün metoduna uygun bir şekilde üretilmesi, işlenmesi, ambalajlanması, etiketlenmesi, depolanması ve taşınması ile yurt içinde ve dışında pazarlamasındaki her aşamanın kontrolünün yapılması, sertifikalandırılması, denetlenmesi gerekir.

42 SONUÇ OLARAK 7-Her türlü bitkisel ve hayvansal ürünler, su ürünleri ve girdilerin organik kozmetik metoduna uygun olarak üretilmesi için orman ve doğal alanlardan organik tarım ilkelerine uygun olarak ürün toplanması, bu ürünlerin işlenmesi, ambalajlanması, etiketlenmesi, depolanması, taşınması, yurt içinde ve dışında pazarlanması, kontrolü, sertifikalandırılması ve denetimine ilişkin teknik ve idari hususlara dikkat etmek gerekir.

43 SONUÇ OLARAK 8- Bu konuda hukuki bir dayanak hazırlanması gerekir. Örneğin Organik tarım için, Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında 3046 sayılı Kanunun 37 nci maddesine ve 441 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye dayanılarak bir yasal dayanak hazırlanmıştır. Organik Kozmetik ürünler için hazırlanacak yasaya göre yetkilendirilen kontrollör ve Danışman Kuruluş tüm aşamaları, metodu, analizleri ve sertifikaları kontrol edip rapor vermelidir.

44 SONUÇ OLARAK 9) Mesela organik kozmetik için hammadde olarak kullanılan Organik Bitkiler organik tarım yasasına uymalıdır. Yani, Organik yapısı bozulmamış toprak üzerinde, organik tohum, fide, fidan, çelik, misel gibi üretim ve çoğaltım materyalleri kullanılarak, ayrıca, bu Yönetmelik ve eklerinde belirtilen toprak iyileştiriciler, gübreler, bitki koruma ürünleri dışında herhangi bir girdi ve katkı maddesi kullanılmadan yapılan; insan gıdası, hayvan yemi, bitki besleme, üretme materyali elde edilmesi, hammaddesini tarımdan alan sanayilere organik hammadde temini, tıbbi ve bilimsel amaçlarla, her aşaması bu Yönetmeliğin ilgili maddelerine göre üretilen, bir kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluşunun denetiminde kontrol edilen ve sertifikalandırılan üretim organik tarım ürünü olarak geçmektedir. Benzer uygulama organik kozmetik içinde geçerli olması gerekmektedir.

45 SONUÇ OLARAK 10) Organik üretimin başından sonuna kadar düzenli kayıtlar tutulması, üretim sürecinin gözlem altına alınması, gözlem sonuçlarının rapor edilmesi, ürünün organik niteliğinin labarotuvar analizleri ile test edilmesi ve denetlenmesidir. 11) Sertifikasyon: Bütün kontrol yöntemlerini uygulayarak elde edilen organik ürünün geldiği son aşamanın belgelenmesidir. Sertifika: Bütün kontrol yöntemlerini uygulayarak elde edilen ürünün organik olduğunu gösteren belgedir.

46 SONUÇ OLARAK 12) Organik Kozmetik ürün için kullanılan hammadde bitkisel kaynaklı ise, Karayolları Genel Müdürlüğü ağındaki ana yollara, 1 Km. mesafedeki tarım arazilerinden elde edilmemesi gerekir. Bunun yanında bitkisel hammadde ağır sanayi tesisleri, reaktörler, hidrolik ve termik enerji santrallerine, maden işletmelerine, kentsel atıkların toplu olarak bırakıldıkları alanlara 3 Km. mesafede bir araziden toplanmalıdır. 13) Kullanılan hammadde bahsedilen hususlar dışında, çevre kirliliğinden şüphe duyulan alanlarda yapılmamalı, pestisit, element ve mineral analizleri yapılarak, konu uzmanının raporu istenerek kontrol ve/veya sertifikasyonu olmalıdır.

47 SONUÇ OLARAK 14) Organik kozmetik ürünlerin içeriğinde tarımsal orijinli katkı maddeleri; ürünün hammaddesi ve oluşturulacak organik kozmetik yönetmeliğe uygun işlemler ile üretilmiş ürünler, gıda işlemede kullanılan diğer işleme ile gıda katkıları ve renklendiricileriler açık ve sertifikalarıyla belirtilmelidir. 15) Organik ürünün içeriğinde bulunacak tarımsal orijinli olmayan katkı maddeleri; tarımsal orijinli olmayan organik aroma maddeleri, su ve tuz, mikroorganizma preperatları, iz elementleri içeren mineraller ve vitaminler yine sertifikalandırılmalıdır.

48 SONUÇ OLARAK 16) Organik ürünün içeriğinde bulunacak aroma maddeleri; doğal aroma vericiler ve doğal aroma karışımlarıdır. Organik ürünün içeriğinde kullanılan su ve tuz, işlemede kullanılan mevzuatlara uygun olmalıdır. Tuz; sodyum klorit ve potasyum klorit baz bileşenleri şeklinde olmalıdır. 17) Organik ürünün içeriğinde bulunacak mikroorganizma preperatlarının genetik yapısı değiştirilmemiş olmalıdır. 18) Organik ürünün içeriğinde bulunacak zenginleştirme amacıyla kullanılan mineraller, vitaminler, aminoasitler organik tarım metoduyla üretilmiş olmalıdır.

49 SONUÇ OLARAK 19) Organik ürünün içeriğinde bulunacak enzimlerin genetik yapısı değiştirilmemiş olmalıdır. 20) Organik Kozmetik ürünlerin üretiminin özellikleri, her aşamasının kontrollü olması ve ürünün sertifikalandırılması ile mevcuttur. Kontrol ve sertifikasyon işlemi aynı kuruluş tarafından yapılabileceği gibi ayrı ayrı kuruluşlar tarafından da yapılabilir. Kontrol olarak üretimin başından sonuna kadar muntazam kayıtlar tutma, üretim sürecini gözlem altına alma, gözlem sonuçlarını rapor etme, ürünün organik niteliğini laboratuvar analizleri ile test etmek gerekir.

50 SONUÇ OLARAK 21) Organik üretim yapan işletmenin adı, adresi, kapasite bilgileri, hukuki durumuna ait bilgi ve belgeler, sözleşme tarihi, imzalanan sözleşme metni, organik üretime geçişin başladığı tarih, organik üretime geçişinden sözleşme tarihine kadar ki bütün geçmiş bilgiler, İşletmede daha önce uygulanan üretim metodu, İşletmenin ve işletme binalarının planları, Arazi parselleri veya alana dair tüm plan ve krokiler, İşletmenin mevcut makine ve ekipman donanımı, İşletmenin konumu, kullanılan depoların tanımı ve amaca uygunluğu, Üretim alanının ve depoların yollara ve endüstri bölgelerine uzaklığı gibi bilgiler olmalıdır. 22) Ürünlerin kontrolu için, ürün çıkış planı, ürünün niteliği, miktarı, ambalajlama şekli ve materyali belirtilmelidir.

51 SONUÇ OLARAK 23) Organik ürünün üretiminin başlangıcından tüketiciye ulaşıncaya dek yapılan tüm işlemleri ve bu işlemleri gerçekleştiren her türlü müteşebbisin, her aşamada denetlenmesi, her işlemin belgelendirilmesi ve rapor edilmesi gerekir. 24) Tesisin temizliğinde kullanılan malzemenin cinsi, Örneklerin alımı ve analizlerin yapılması ile ilgili ayrıntılı raporlar, Kalıntı madde analiz raporu, İçerik ile ilgili analizler ve raporları belirtilmelidir.

52 SONUÇ OLARAK 25) Kullanılan hammadde halindeki organik ürüne "Organik Ürün Hammadde Sertifikası", işlenmiş ürüne "Organik İşlenmiş Ürün Sertifikası" verilir. Organik hammadde sertifikası olmayan ürün organik ürün olarak işlenemez. 26) Ulusal ve uluslararası standartlara uyularak üretim yapılmalıdır. Gerekirse yapılan standart ürün üzerine amblemle belirtilir.

53 TEŞEKKÜRLER ŞUBAT 2013 KOZMETİK KONGRESİ - ANTALYA 2013 KOZMETİK YAZ OKULU - MUĞLA kemal@cosming.com ksangun@gmail.com.com