Diabetes Mellitus ve Mikrobiyota

Transkript

1 Diabetes Mellitus ve Mikrobiyota Dr. Okan Bülent Yıldız Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı 4. Ulusal Bağırsak Mikrobiyotası ve Probiyotik Kongresi Ekim 2017, Antalya

2 Dünyada diyabet

3 Tip 1 diyabet görülme hızında artış Harjutsalo et al. JAMA, 2013

4 Türkiye de diyabet Diyabetli birey sayısı > Tip 2 diyabet > %90 Diyabetli bireylerin yarısı hastalığının farkında değil Toplam sağlık harcamalarının yaklaşık %25 i

5 Dagogo-Jack S, Diabetes Care, 2013

6 Diyabet için çevresel faktörlerden biri: Mikrobiyota?

7 Diyabet için çevresel faktörlerden biri: Mikrobiyota? Sanz et al. Pediatr Res 2015

8 7000 Mikrobiyota yayınları:

9 400 Mikrobiyota ve diyabet yayınları:

10 İntestinal mikrobiyota, diyabet ve etkileşen faktörler Diabetes Allin et al. EJE 2015

11 Patterson et al. PMJ, 2016

12 Tip 1 diyabet ve mikrobiyota Rodent çalışmaları Non-obese diabetic (NOD) mice Bio-breeding diabetes-prone (BBdp) rat Kompozisyon / kolonizasyon / antibiyotik çalışmaları İntestinal mikrobiyota tip 1 diyabet gelişimi ile ilişkili Mikrobiyota modülasyonu «protective gut flora transfer» diyabet gelişimini geciktirebilir / önleyebilir Tai et al. REMD 2013

13 Tip 1 diyabet ve mikrobiyota İnsan çalışmaları Sınırlı sayıda prediyabet ya da tip 1 diyabetli bireyde erken veriler Gözlemsel çalışmalar (ilişki analizleri) İnsanda preklinik ya da tip 1 diyabet için mikrobiyota ile neden sonuç ilişkisi gösteren çalışma henüz yok Teknik ve analitik metotlar hızlı bir gelişim içinde

14 Tip 1 diyabet ve mikrobiyota Takipli vaka kontrol çalışması (otoantikor pozitifliğinden tip 1 diyabete ilerleyen 4 vaka ve 4 sağlıklı kontrol) 16s rrna sekanslama Bacteriodes Firmicutes oranında artış Bakteri çeşitliliğinde azalma Giongo et al. ISME J 2010

15 Tip 1 diyabet ve mikrobiyota Otoimmünite ile pozitif korelasyon gösteren bakteriler Otoimmünite ile negatif korelasyon gösteren bakteriler Giongo et al. ISME J 2010

16 Tip 1 diyabet ve mikrobiyota Kostic et al. Cell Host Microbe 2015 Kallionpaa et al. Clin Immunol 2014

17 Tip 1 diyabet ve mikrobiyota Tip 1 diyabete gidişte başlangıç süreci yaşamın ilk yıllarında (aynı dönemde intestinal mikrobiyota da dinamik gelişim içinde) Mikrobiyotanın hastalık başlangıcında rol oynadığına dair yeterli veri yok Hastalık predikte eden otoantikorların gelişimi sonrası tip 1 diyabete ilerleyen çocuklarda bakteri çeşitliliğinde ve bütirat ve laktat üreten bakterilerde azalma İntestinal mikrobiyota hangi mekanizmalarla beta hücresi otoimmünitesinden klinik hastalığa serokonversiyona katkıda bulunuyor?

18 Tip 2 diyabet ve mikrobiyota Germ-free (GF) C57BL6 farelere normal microbiota transferi ile azalmış gıda tüketimine rağmen 14 gün içinde %60 vücut yağı artışı ve insülin direnci gelişimi Backhed et al., PNAS 2004

19 Tip 2 diyabet ve mikrobiyota Tip 2 diyabetlilerde: Firmicutes ve Clostria da azalma Bacteroidetes / Firmicutes oranı plazma glukozu ile pozitif ilişkili (p=0.04) Larsen et al., PLOS One 2010

20 Tip 2 diyabet ve mikrobiyota NGT bireylerde prediyabetlilere göre A. Muciniphilia daha fazla Prediyabetli ve diyabetlilerde NGT grubuna göre Verrucomicrobiae daha az Zhang et al., PLOS One 2013

21 Tip 2 diyabet ve mikrobiyota Qin et al., Nature 2012 Le Chatelier et al., Nature 2013 Karlsson et al., Nature 2013 Ridaura et al., Science 2013

22 Tip 2 diyabet ve mikrobiyota Munoz-Ganach et al. Endocrinol Nutr 2016

23 Tip 2 diyabet, insülin direnci ve mikrobiyota «Leaky gut» Düşük düzeyde inflamasyon Enerji homeostazı Lipid ve glukoz metabolizması Neden sonuç? Allin et al. EJE 2015

24 December gut metagenomu (Danimarka, İsveç, Çin, T2DM:199) Hasta ve kontroller arasında taksonomik ve fonksiyonel profil farklılıkları (Üç çalışma birbiriyle tümüyle uyumlu değil) Metformin, insülin, statin ve antihipertansiflere göre sınıflandırma Yalnızca metformin mikrobiyota kompozisyon ve fonksiyonunu değiştiriyor

25 Tip 2 diyabet, mikrobiyota ve metformin Metformin kullanan hastalarda Escherichia da artış, Intestinibacter de azalma Forslund et al., Nature 2015

26 Tip 2 diyabet, mikrobiyota ve metformin Escherichia da artış ile SCFA / intestinal glukoneogenez artışı (terapötik etkiye katkı) Escherichia da artış ile gaz üretiminde artış (GI advers etkiye katkı) Forslund et al., Nature 2015

27 Diyabet Mikrobiyota ilişkili tedaviler? Patterson et al. PMJ, 2016

28 Diyabet Mikrobiyota ilişkili tedaviler? Probiyotik kullanımı ile glukoz değerlerinde istatistiksel anlamlı düşüş Örneklem büyüklüğü, çalışma dizaynı, metodoloji Sun & Buys, BJN 2016

29 Diyabet Mikrobiyota ilişkili tedaviler?

30 Kılavuzda yer almayan kelimeler: Microbiota Microbiome Probiotic Prebiotic FMT

31

32 Diyabet ve mikrobiyota çalışmaları: Mikrobiyota kompozisyonu Diyet Probiyotik - prebiyotik FMT Antihiperglisemik ilaç

33

34

35 Diyabet ve mikrobiyota - Sonuçlar Diyabet görülme sıklığı tüm dünyada artmaktadır Hayvan deneyleri intestinal mikrobiyota kompozisyon ve fonksiyon değişikliklerinin diyabet gelişimine katkı sağlayabileceğini düşündürmektedir İnsan çalışmalarında mikrobiyota değişiklikleri tip 1 ve tip 2 diyabet ile ilişkili görünmekle birlikte nedensellik için henüz veri bulunmamaktadır Mikrobiyota ilişkili tedavilerin kanıta dayalı tıp perspektifinde diyabet yönetiminde bugün için yeri bulunmamaktadır Mikrobiyotanın daha iyi anlaşılması, gelecekte diyabet tanı, izlem ve tedavisinde yeni seçenekler geliştirilmesine imkan tanıyabilir