T A B L O -I-(a) VT Korrozif TTJOildFı-nn Korrozyona uğrayan malzemenin Korrozyonu

Transkript

1 T A B L O -I-(a) VT Korrozif TTJOildFı-nn Korrozyona uğrayan malzemenin Korrozyonu Revızyor Ankete teatt Adı Faz'ı Yüzdesj Sıcaklığ ı Cinsi Alan( m 2 ) önleme vontemı periyodu lanfırma. sa tvorsd) yılannagore <50*C Demir sac.çelık.fermanter, 580 m 2 plastik borular kullandıaside mukavim <uqla 6ay2 yıl tulumba kireçle noturleştirme «J/ 'C Bakır destılasyon kolonu <100 m 2 /. 13 6ay-2yıl 150"C < Çelik termik santral,boru 900 m^ Yılda 1 Sıvı e /o 'C AntımonPb depocelikpık ka zan ve boru 2900 m2 CrNı-Mo alaşım malzeme si kullanılıyor /o 'C Pb, pik kazan.boru.vana 400 m 2 Asrde mukavim tuğla katran boyası 'C Pb. pik kazan, boru,vana Aside mukavim tuâla Ufak ölçüde Durma vok Durma katran bovası vok < 50"C Demir,çelik pompa kazan,boru 300 m 2 Kauçuk ve ebonit kapla. 3-6ay!iK 1 yıllık 'C Çelik reaktör kazanı boru-pomp <7o91 ı 200" m 2 Pb kapl.grafit döşeli Devamlı *C Pb boru <100 m 2 Koruma yok >150*C Pik celıkpb kazan boru..porrpc 400 nr? Mukavim tuğla Durma katran boyası yok 2 Sıvı Seyret 18-25'C Demir çelik beton mad^naksa plaslık ile değıstırı lıyor m 100 m kireçle n6türleştirme 3-6ay 7. 2 Oleun ısıvı /o23 S C Demir celık boru.kazan, vana 200 m 2 Kauçük ve ebonit kcpl- Yılda 1 7. S so 2 Gas > 100'C Demir kule <100 m 2 Polyester kaplı Durma yok <100*C Demir saç,pik,kazan borudıtf 1600 rr< Boyama,pb kaplama 1-5 sene 7. 3,

2 TABLO I (b) Korrozif Maddenin Korrozyona uğrayan maırerrenin Korrozyonu önleme yöntemi (varsa) Adı Faz'ı Yüzdesi Sıcaklığı Cinsi Alan:'m S0 3 Gaz 25 C Beton, Çelik butun aksam Epoksi vepoti-üratan esaslı bovciar H2S Caz 25 C Demir boru, havuz Geniş bir Kalevi je konstrasvon alan azdhilıyo<~ Revizyon Ankete kailda perıyo'du ' toplam firmû sayısına gore isletme yüzdesi 7. 2 Senede CS 2 Sıvı drl.273gw 25 C Demir ufak depo, boru <100 rn Pb ije kaplanmıştır Durmaz /. 2 SO2 Gaz A5-80 C Kursun boru A 00 m 2 Koruyucu katran boyası Durma* 7o 2 so2 S03 soz H 2 0( g ) Gaz 'C Pik kazan ekonomileri" * sac C a ti Sıvı, Gaz o*c J 1 ' Çelik çatı * Duvar '.... = m 2 v : m ' Boyama o-î5senede /n ' 7. 2 > ; «- 2-U Senede ' 2 v. r > v* H2SOA HNO3 Sıvı C 11 Çelik tank <100 M l Ay 7. 2 t:, v.-. M. H2SOA HN03 Sıvı i Seyrettik C Çelik kule V. difizycnu,ic öksan ) ' 560 rt? Boyama b i Sıvı C Demir boru, kazan 350 m ljb/8 Cr.Ni.Tıtanlı paslanmaz 18/8 Cr.Ni.Mo 2~U Senede.. 7o 7.6 ay,7i 15 : f

3 TABLO III Korrozif maddenin Korrozyona uğrayan malzemı'n Korrozyonunu önleme yöntemi (varsa) Adı Fazı Yüzdesi Sıcaklığı Cinsi Atan m Tatlı su Sıvı <.25*C Çelik.sac Tank.Boru Bakır, Pirinç soğutucu Revizyon Periyodu m Yağlı boya ile boyanıyor 1 ay-l yıl Ankete katılan toplam firma sayısına gore işlet me Sıvı - >25 C Çelik cekr e ' gu:rna boruları <100 m 2 Yapılmıyor 1 ay-6 ay Tuzlu su Sıvı > mg/lt' > mg/lt <2 5*C Çelfc.sac lank boru. soğutucu <100 m 2 Polyester kaplama 1ay-1yd > 25* C Çelik kazan boru beton dinlendirnıc havuzu 2 <100 m Kauçuk kaplı beton kauaj t 1 ay-1 yıl Ebonit vfc PVC kcplı çelik Deniz suyu Sıvı mg/lt < 25" C Çelik.snc boru. tdnk pırınr boru m Antıkorrosıf boya.polyester kaplama C Demir boru Kor-^nse Sü(yen. boya l-yılda- bir Değişik perıyodlar Su buhcr Gaz 'C Çelik kazan borust m Yapılmıyor 3-6 ay Senelik 7. 8

4 T A B L O III Korrozif maddenin Korrozyona uğrayan malzemenin Korrozyonu önleme yöntemi Adı Faz'/ Yüzdesi Sıcaklığı Cinsi Alam Gaz )200'C Saç çatı, baca Soya "de koruma Ankete katılan Revizyon toplamfirma periyod sayısına gör İşletme İ' Fuef oil Sıvı < 60*C Çelik yakıt tankı saç kazan depo 2050 m 2 SCılyenli boya kullanılıyor 2>,6ay-1yıl 60-I20C Saç kazan çelik silo boru kalor. kaz m 2 Onarım yapılıyor 2yılda1 U aydal % 8 Ham petrol MuHelif petrol fraksiyon Sıvı Sıvı v<?ya gaz d=0.86 0,915 yno'c Demir boru,çelik boru.kazan 320 m 2 SUlyenli boya kullanılıyor 2 Plastik vlnyl boyalar ortamct 'C Çelik,çelikcicsım boru,fırın 150 m tılm teşkil edecek inhibitörler kullanıyor d = 0, *C Çelik depolama tankları stainless steel ısı mübeddilesi destilasycn kolonları 1500 m nr 250 m 2 w ı k ' 1 Yılda Epoksi kaplama. Inhibitör ve katodik-anodik korunma 2 Yılda J5 yapılıyor EOC.H,, c ı H A C A HC, Gaz -30-«60*0 Çelik boru Yoktur 3-6ay 7. 2 LP6 Sıvı gaz 20-65'C Çelik,alasım tank,kazan boru 2yılda TeepoL Sıvı 7< *C Çelik pompa,tank,boru devresi >100 m 2 Paslanmaz rmfzeme 10 Yılcb Madeni yağ Sıvı 225'C Çelik sıcak yağ ünitesi 1000m 2 unieyıcı karışım 3 fi ay. 1 yıl. 7. 2

5 TABLO III Korrozif maddenin Korrozyona uğrayan malzemenin Korrozyonu 2 önleme yöntemi Adı Faz'ı Yüzdesi Sıcaklığı Cinsi Alan m Revizyon periyodu Ankete katılan topigm firma sayısına göre isletme HCl Gaz >25"C Çelik boru beton aksam çeşitli Epoksl ve pdı ur atan esaslı tx Sıvı <7o 30 >İ0C Çelik depo, boru vanalar 100 n? Aside mukavim boyalar Ebonit ve kcuçuk kaplama Tu 30 <4 Ot Celık kczan boru pompa 200 m A side mukavim PVC li malzeme 3-6ay 1 yit Gaz 'C Paslarmaz-çelık boru <100 m 18/8 CcNi vetitanh pasl.çei. 6 ay HN0 < 'C Paslanmaz Al boru. kazan 100 m ay Svı > "C Paslanmazcelk Al pampa ka. ba 300 m 2 Asrde mukavim tuğle 3,6ay-1 yıl Sıvı ( 'C Demir sac pervane kenedi pirinç lev <100 m 2 Poliester kaplcma 3,6ay-l yıl >'/ C Celık kazan pik mikser kazan 700 n? Koruma yok Muhtelif W Sıvı Seyretti' - Q0*C Saçsoğutma borusu çelik.vantil.goy 300 m 2 PH ayarlaması teflon conta Senede ,5 Kromik asit Sıvı 7. 5 oot CeTkpk kazon ve boru <100 m 2 KaUçük kaplama Muhtelif 7. 2 Asetik 7c 10 <50"C Çeük fermantasyon "tankları <100 m* 6ay- 2y»l Sıvı 7. 2 asit 7.80 >100'C Baku celık destılasyon ısı kolofetrç 150 m 2 6 ay - 2 yıl Su (fonu asit Sıvı AtfC Çel\tank boruvana, p ompa devresi <1 OOn? Paslanmaz çelik malzemesi Muhtelif 7. Fatty Katı - 0O-15OC Çelik tank <100 m Paslanmaz çelik malzeme Muhtelit ast 7. 2 Ha* Ofrj.mc Sıvı 20-3ÖC PVC boru beton Beton tank but uru polyes-kaf

6 TABLO Korrczjf maddenin Korrozyona uğrayan malzemenin Adı j Faz'ı Yüzdesi Sıcaklığı Cinsi V Alan 2 m Korrozyonu önleme Revizyon yöntemi periyodu - Ankete kdtı- Idn topla m firma sayısı na gere işlet.! 6a z *C Çelik beru.depo vana civaraksa m 4000 m 2 Boya.epoksı ve poliüretan esaslı Senede 1 /. 65 cı 2 SlVı -40-«50'C Çelik depo tankı 250 m 2 E bonit ile kaplanacak 6ay-1 yıl Triklor eti ten Sıvı 2ctm4atrr Çelik çekme boru 1300 m 7.»2 p-nıtro <lor benze Kat. Sıvı 20-85'C Celik,paslanmaz çel.,pom. / ka.,bor <100 m 2 Kauçuk ve ebonit kaplama 3-6ay-1yıl 7. 2 Dinltro Katı Çelık,paslan mazçelik. pompa, darben zer sıvı 20-60C kazanı, boru 130 m 2 Kauçuk ve ebonit kaplama 3-6ay-1yıl Mono darbenz. Sıvı 20-30'C Çelik depo tankı. Vanalar Yapılmıyor 7. 2 Kloral Sıvı 20-3CTC Çelik reaktör depo tankı Mümkün olanlan teflon İle tamir edijı\/or % 2, M uhtelif /<>2-3 Cr Mi alaşımları kullanıyor, yağlı baya kullanılıyor Senede 1 % 5" bocctgan Gaz. Kdnşık C Çelik baca vant<lator gövde s ı C-fOOrn 1 çok az ı 0 2 0a z. füelail kd C Çelik kalorifer kazan boruları 250 m 2 Boyama 2sene<Aet C02 Gaz *C ÇelikCOje teması o/dn dksan Genişi ab««senede Sogazı* CO, ;Ntuco, Gaz C Demir.çelik boru.ısı degiştirid Genişi alt Senede 1 7o 2

7 TABLO III korrozif maddenin Korrozyond uğrayan malzemenin Korrozyonu önleme yöntemi Aciı rcz'ı Yüzdesi Sıcak gı Cinsi Alanı Ankete katı- Revizyonu tıldn topldm Periyodu firma sayısı göre^ isletme < /.' 5 20*C Sac kazan boru sistemi <100..? Yoktur. Belirsizdir NaOH Sıvı '/ 'C Çelik,pik kazan ve borular 500 m 2 Yoktur Belirsizdir 7. 6,5 2 Sölyen boya kauçuk < 'C D-^mır sac çelik tank boru 500 m ebonit kaplama 3-6ay-tyı! NO.CO, Sıvı *C Çelik boru kozan <100 m 2 Kauçuk kaplama 3-6ay V'l 7. 2 Na N0 2 Sıvı *C Çelik boru kazan <100 m 2 KducUk kaplama S qy tyıl /. 2 Na 2 5 Sıvı 30-17CTC Çel.k boru,kazan demir kazan 350 m 2 Yoktur Yapılmıyor NC2SÛ3 Sıvı <7. 5 SO'C Çelik batarya <100 m 2 Yoktur Yapılmıyor Htfitfo. Sıvı 7. 5 ' ec*c Çelik pik kazan ve borular <100 m 2 Kauçuk kaplanmış tank Belirsizdir %ı 2 NaOCI Sıvı 20-80'C Çelik boru tesisatı celık reak tank 200 m EDor.it t a plı vana hvpalon kcplı reak.tartj 6-12ay %5 JvbjPC^ Sıvı 7.30 SO'C Çelik pk kazan ve borular 250 m 2 Kauçuk kaplama Belırsızjdir % 2 Alkali 6>lıkoi Sıvı C Saç beton 1o 2 NdOH CaOrLİOH MaOCl+ CatOCD? Sıvı UO- 50, krecbuu * *C Pd6İdnmdz çelik otckla v «00 rr? YoMur 3-Gdy-t ya İc Z Sıvı İO'C Celık sac boru tesisatı 2000 m 2 Yoktur YapJ mıyor KOH Sıvt *C Demir tank,boru. pompa <100 m Sûlyen boya 3-6ay-1yıl 7. 2

8 TABLO III Korrozif maddenin Korrozyona uğrayan malzemenin Korrozyonu Revizyon önleme yöntemi penyodu Adı Faz'ı Yüzdesı Scaklığı Cı nsı Alan 1 rtn-j fjh, Gaz "C Çelik pırınçdemır kazan boru et ba 4000 m 2 Muhtelif boyama 2 yılda' Sivj *C Çelik tazan.bonj.dıger cparatlar 250 rr? Yılda 1 Ankete katılan toplam firma sayısın: göre sletme ' (Nht^Oz. Sıvı A0-100*C Çelk kazan boru krstclızator Genişi cin * Yılda Sıvı *45"C Çelik kazan boru 250 m 2 Yılda NH^NtyNÇ Sıvı 70" C Kromlu çelik ısı değiştirci >100 m 2 Teflon conta kullanılıyor ' Yılda nh^no 3 Katı 20*C Çelik beton konstruksıyon Boya asfalt Yılda Ham şerbe* Sıvı ph *C Saç dıfiızyon kulesi 1900 rrf 2 Boyama Yılda 1 /o 2 Sulu şerbet Sıvı ph 'C Pirinç ısıtıcı boruları 160 m 2 Boya ma Yılda Aıkol Sıvı <25*C Çefık toplama destilasyon tsıtıa 7100 rr? -, 1-6 ay 7. 2 Maya Sıvı 34"C Demir kazan 700 m Değişik 7o 2 Vıskaz Sıvı 14-20'C Demir kozan boru sistemi 260 m 2 Belirsizdir /o 2 2 Az o boya 1 Katı "C Emaye tava 400 m >6ay-1yıl 7. 2.Organik ınterrruedg Zirai miica deleıtac- Sıvı 'C Seramik malzeme pdmpakarıştı- 350 rr/ Kauçuk kaplama 3-So/ 1 yrt % 2 Sıvı Katı C Sac celık kazan boru pompa t 7. 2 Fj^zırai ilaç Sıvı Katı 2ÖC Çelik pompa, tank boru devreleri >100 rrf- Paslanmaz malzeme loyıldal 7. 2

9 29

10 30

11 TUrhiye Kimya İMiıliği III. içki Kongresi Tebliğleri (II) i.»siy Türkiyede Tuı Yataklarının İncelenmesi ve Bu Yataklarda Bulunan Çeşitli Tuzlardan Faydalanma Yolları Prof. Dr. T. GÜNDÜZ-Dr. Y. Ö7JJAY GİRİŞ I. BÖLÜM Bu çalışmamızda ön planda POTASYUM bileşiklerini lutluk. Şöyleki; Türkiye bir tanm ülkesidir, tncir ve üzüm üretimi önemli bir yer alır. Bu ürünlerin kurutulması işinde potasa kullanılır o 70 K,,CO s ). Kullanılan potasa büyük bir döviz karşılığı İthal edilir. İthal edilmekte olan potasa miktar ve değerleri yıllara göre Tablo - 1 de görülmektedir (1). Yine modern tarıma yönelmiş bir ülke olarak yapay gübre ihtiyacımız da gün geçtikçe artmaktadır. Kalkınma planlarına göre ülkemiz- Tablo 1 Türkiye'nin yıllara göre İthal edilen potasa miktar ve değerleri. Yıl Miktar (kg) Değer (TL.) I ,:... n " ' nu,:- de tüketilmesi ön görülen yapay gübre miktarları Tablo - 2 de görülmektedir (2). Talılo 2 Türkiye'nin yıllara göre yapay gübre ihtiyacı (100 Toıı olarak). AZOTTLU GÜRE FOSFORLU GÜBRE POTASLI GÜBRE Yıl "o 20 N, Saf N, % 18 P,0. Saf P,0, o 50 K..0 SafKO , ,0 153,00 38,0 19, ,6 994,0 178,92 42, , ,0 204,84 46,0 23, ,0 160, ,76 50,0 25.0' , ,0 256,68 54,0 27, ,0 198,4 1570,0 282,60 58,0 29, ,0 225,2 1800,0 324,00 63,0 31, ,0 252,0 2030,0 406,80 73,0 J t. 36,5.tsEO BİT ,8 2260,0 365, , ,0 805,6 2490,0 448,20 78, ,0 332,5 2720,0 489, ,5. 31

12 Azotlu ve fosforlu gübreler kısmen de olsa memleketimizde üretilmektedir. Oysa potaslı gübrenin tamamı ithal edilmekte olup, yıllara göre ithal edilen miktar vc değerler Tablo - 3 de görülmektedir (3). Tablo 3 Türkiye'nin yıllara göre ithal edilen potaslı gübre miktar ve değerleri. Yıl Miktar (kg) Değer (TL.) Ö Yukarıdaki tablular incelendiğinde kalkınma planlarında tüketilmesi ön görülen potaslı gübre miktarlarının İthal edilenlerden çok fazla olduğu görülür. Buna güre planların uygulanma oranları düşüktür, ödenen döviz değerleri dc göz önüne alındığında (ki önemli olan budur) ülkemizde potasyum bileşiklerinin üretilmesinin kaçınılmaz bir gerçek olduğu ortaya çıkar. İşte biz bu noktadan çıkarak memleketimizde potasyum kaynaklarını araştırdık. Seçtiğimiz bir kaynaktan kendi şartlarımızı göz önünde tutarak ülkemiz ihtiyacının karşılanıp karşılanamıyacağını inceledik. POTAS JEOLOJİSİ Potas yataklarının oluşumu hakkında iki teori vardır. Birincisi Okyanus sularının çekilmesi, ikincisi iç deniz sularının buharlaşmasıdır. Okyanus ve iç denizlere nehir suları gelmektedir. Bunlar geçtikleri kaya ve alüvyonlar da bulunan alkali metal tuzlarını çözerek birlikte getirirler. Böylece denizlerde alkali metal tuzları çoğalır. Sodyum tuzları potasyum tuzlarından daha fazladır. Nedeni de potasyum iyonlarının Okyanuslara ulaşmadan önce, çamurlar tarafından adsoıblanmasıdır (Potasyum iyonu dolmamış alt tabakası nedeniyle sodyumdan daha kolay adsorblanır). Tuzlar genellikle çözünürlüklerine ters o- rantılı olarak kristallenlrlerse de birlikte bulunan diğer çözünmüş tuzlar ve sıcaklık, kristallenme sırasını değiştirebilir. Çökme sırası genel olarak; CaCO MgCO., CaS0 4, NaCl, MgCl 2, MgSO, ve KCI şeklindedir. Potasyum mineralleri çeşitli olup, Tablo - 4 de başlıcalan ve bunların 'o K.O muhtevaları verilmiştir (3). Tablo 4 Çok bilinen potasyum mineralleri ve % K,0 muhtevaları. MİNERAL BİLEŞİMİ 'o K.O Silvin KCI 63,1 Karnalit KCl.MgCl a.6h._,0 17,0 Kainit KCl.MgS0 4.3H,0 18,9 Hanksit KC1.9Na,S0,.2Na,C0 :, 3.0 Polihalit K.SO. MgSO.,. 2CaS0 4.2H..0 15,5 Langbenit K,SO,.2MgSO, 22,6 Lconit K,S0 4.MgS0 4.4H, Şönit K,S0 4.MgS0 4.6H,0 23,3 Krugit K,SO.,. MgS0 4.4CaS0 4.2H,0 10,7 Glaserit 3K_.SO v Na.SO, 42,6 Singerit Ka,SO,. CaS0,.H,0 28,8 Aptitalit (K.Na), (NaSOJ, 42,5 Kalinit K,SO,. AI,(S0 4 ) 3.24H,0 9.9 Alunit K..A1 (İ (OH)._,(SO. ) Nitter KNO., 46,3 Yukarda sayılanlara ilâve olarak silikatlar halinde suda çözünmeyen potasyum mineralleri de vardır. Fakat suda çözünen minerallerin bol ve silikatlardan potasyum üretiminin zor oluşu nedeniyle silikatlardan K elde edilmesi şimdiki halde pek önemli görülmektedir. Bunların başlıcalan da Tablo - 5 de verilmiştir. Tablo 5 Potasyum silikaü mineralleri ve % K.O muhtevaları. MİNERAL BİLEŞİMİ <M> K? 0 Lösit KAI (SiO a )o 21,4 Muskovit H,KAI :l (SiO,)., 11,8 Biotit (H.K), (Mg.Fe),AI,(Si0 4 ), 6,2-10,1 Ortoklas KAlSiO s 16,8 Elde edilmesinin kolay ve K,0 yüzdesinin yüksek olması nedeniyle endüstride en önemli potas filizi silvin dir. Silvin NaCl ile karışık halde bulunursa silvinit adını alır. Silvinitin takribi bileşimi % 23 KCI, % 73 NaCl ve % 4 diğer bileşikler şeklindedir. Endüstride halen kullanılan diğer önemli potas filizleri Karnalit, Langbenlt, Nitter vc Kainit tir. TÜRKİYE'DE POTAS ARAŞTIRMALARI Türkiye'de ilk potas araştırmalarına Haziran 1939 tarihinde VV.S.Calvi tarafından M.T.A. Ens- 32

13 tiıikiü adına başlanmıştır (4). İç Anadolu göllerinin incelenmesiyle başlayan bu araştırmalar sadece yeryüzünde bulunan su ve tuz kaynaklarının kimyasal analizlerinden öteye gitmemiştir. Ancak bazı öneriler yapılmıştır. ilk sistemli çalışmanın 1963 yılında H. Beer tarafından Çankırı bölgesindeki evaporit sahalarında ve Çankırı Kaya Tuzu mağarasında yapıldığını görüyoruz (5). Aynı yıl Çorum, S u n gurlu, İskilip ve Dehil, Yozgat, Yerköy bölgesinde çalışmalar y ü r ü t ü l m ü ş t ü r. Bu çalışmalara M.T.A. Jeologlarından M. Saydamer de katılmıştır. Daha sonra H. Beer ve H. Boroheıt'in teklifi üzerine Çankırı Kaya Tuzu Mağarasında mostra veren, kaya tuzu tabakalarını kesen iki sondaj yapılmıştır. Ümit verici sonuçlar alınmamıştır. Ama bu sonuçlar bu bölgede potasın bulunmadığını göstermez. Yine Konya - Cihanbeyli göller bölgesinin, Kırşehir - Mucur, Tepesldelik, Nevşehir - Gülşehir kaya tuzu mağaralarının ve bu bölgelerin genel potas prospeksiyonu H. Beer ve M. Sayd a m e r tarafından yapılmıştır (6). C. Brennich Sivas - Zara ve civarının genel potas prospeksiyonunu yapmıştır (7). Sivas bölgesindeki açık tuz kaynaklarını t. Uygur incelemiştir (8). Siirt bölgesine ait potas çalışmalarını H. Beer, M. Saydamer, 1. Uskut ve î. Uygur yürütmüşlerdir. M. Saydamer Kars - Kağızman - Tuzluca ve Erzurum - Oltu bölgesindeki tuzlu arazilerde potas araştırmaları yapmıştır (9). Biz de çalışmalarımıza tuzlu göller bölgesinden başladık. Eylül tarihinde aşağıdaki tuzlu göllerden çeşitli numuneler alarak kimyasal analizlerini yaptık. Burada yalnız potasyum miktarlarını vereceğiz. Tuz Gölü (Yavşan Tuzlası) Tersakan Gölü Bolluk Gölü tırmalarının yürütülmesi faydalı olur kanısıridayız. Eylül tarihinde, İzmir - Çamaltı Tuzlasından alınan niimune de (d, 1,26 g / c m ' ) 13,8 g/l potasyum bulunmuştur. Çankırı - Kaya Tuzu. Mağarası, Danabaş ve Kuzu köyleri bölgesindeki tuzlu su kaynakları ve Elâzığ - Hazar Gölünden niimuneler alınmış, Sungurlu civarındaki Boncuk, Çoğul, Alibaba, Akça Koyunlu, Saııkaya tuzlalarından temin edilen nümunelerin analizleri yapılmıştır. T a b lo - 6. Tablo. 6. Çeşitli Kaynakların Potasyum Muhtevaları Çankırı Kaya Tuzu Mağarası tuzu Çankırı Kaya Tuzu Mağarası Kis Eser % 0,16 Çankır Acıgöl g/lt Danabaş Köyü Aşağı Pınar 0,100» Danabaş Köyü Uzun Kuyu Eşer Kuzu Köyü Tuzlusu Kaynağı 0,010» Elazığ Hazar Gölü 0,010» Tekel Boncuk Tuzlası 0,010» Tekel Alibaba Tuzlası - - 0,015» Tekel Akçakoyunlu Tuzlası 0,320» Tekel Sarıkaya Tuzlası 0,005» Tekel Çoğul Tuzlası 0,015» Türkiye'de Potas kaynağı olarak tuz yataklarından ve tuzlu sulardan başka Alunit yatakları da düşünülür. Türkiye'de başlıca Alunit yatakları Şebinkarahisar, Şaphane ve izmir - Foça ( d = 1, 2 3 g / c m ' K = 4,23 g/l j d = 1,25 g/cm 3 K = 11,00 g/l ( d = 1,28 g / c m ' K = 30,20 g/l Konya Cihanbeyli bölgesinde yaptığımız araştırmalardan ilk dikkati çeken Boluk Gölü olmuştur. Bu gölden potas üretimi düşünülebilir. Ancak gölün küçük oluşu ve işletme için gerekli şartların pek uygun olmayışı bu d ü ş ü n ü şün uygulanmasını güçleştirmektedir. Burada yan ürün olarak da MgCL. ve MgS0 4 elde edilebileceğinden bu konu üzerinde durulması gerektiğine inanıyoruz. Diğer taraftan Tuz Gölü, Tersakan Gölü, ve Boluk Gölü karşılaştırılacak olursa Boluk Gölüne gidildikçe potas m i k t a r ı nın arttığı görülür. Bu nedenle Boluk Gölü bölgesinde sondajlar yapılarak dikkatli potas a r a ş - yakınında Şaphane ve Kızıl Dağlarında bulunmaktadır. Şebinkarahisar yatakları 'o 6,8 K..O, Kütahya - Şaphane yatakları % 3,8 K, 0 ve İzmir - Foça Şaphane Dağı yatakları % 4,2 K.,0 ihtiva etmektedir (10). Türkiye'de saydığımız kaynaklardan başka dikkatimizi çeken potas kaynaklan da şunlardır : Ülkemizde bol miktarda dır. Yan ürün olarak ş a r a p kalmakta ve atılmaktadır. önemli bir potas kaynağıdır. şarap yapılmaktataşı artık olarak Oysa bu madde Ankara - Kavaklı- 33

14 dere Şarap Fabrikasından alınan bir numunede % 18,1 K bulunmuştur. Yine son yıllarda meyve suyu üretimi ülkemizde oldukça artmıştır. Fakat zamanla bir tortu oluştuğu görülmektedirr. İşletmeciler bu tortuyu önlemek için bir takım iyon değiştiriciler kullanmaya teşebbüs etmektedirler. Bu metod geliştirildiğinde iyon değiştiricilerin rejenerasyonundan oldukça saf potasyum bileşikleri elde edilebilir. CaCL 3,1 MgBr 0,4 Na 3 C0 3 4,70 Na.jB^O. 1,50 Na.SO, 6,96 Na.PO, 0,16 Sonuçlar Ağırlıkça H olarak verilmiştir. KAYNAK SEÇİMİ II. BÖLÜM Bir önceki bölümde Türkiye'deki potas araştırmaları ve potas endüstrisinin temel faktörleri göz önüne alındığında en uygun kaynağın Çamalt Tuzlasının olduğu görülür. Potas endüstrisinde temel faktörleri altı grupta toplamak mümkündür, (11). 1. Madencilik Yanı: Düşünülen kaynağın çözelti halinde olması ve NaCl elde edilmek üzere güneş enerjisinden yararlanılarak deriştirilmiş halde bulunması, madencilik yönünden büyük avantaj sağlar. 2. K.O Mlktan : Çözeltinin kimyasal analiz sonucu Tabo - 7 de verimiştir. Tablo - 7 Tuz Yağının Bileşimi. KC 2,18 NaCl 10,50 MgCl, 10,01 MgSo 4 7,42 Bu kaynağı dünyada halen işletilmekte olan kaynaklarla karşılaştıracak olursak işletilebileceği kolayca görülür, örneğin; Tablo - 8 Lut Gölü Searles Gölü, Bonneville salamurası ve Büyük Tuz Gölü (Utah) bileşimlerini gösterir (12).(13),(14). Tablo 8 Lut Gölü, Searles Gölü, Bonneville Salamurası ve Büyük Tuz Gölü Bileşimleri. KC1 NaCl MgCl s Ağırıkça "»'o Lut Searles Bonneville B. Tuz Gölü Gölü Salamurası GölU 1.0 4,70 0,8- U 0, ,35 18,0-24,0 19,09 11,0 0,9-1,2 3,10 3. Bileşimi: Kaynağın bileşiminde başlıca KC1, NaCl, MgCl 2 ve MgSO, bulunmaktadır. Potas endüstrisinde magnezyum bileşikleri istenmez. Ama bizim uyguladığımız metodda magnezyum bileşikleri, kristalizasyon işlemlerinde çift tuzların çöktürülmesiyle potasyum bileşiklerinin ön ayrılmasına yardım eder. 4. Rezerv : Kaynak deniz suyu olduğu için bitmez tükenmez bir miktarda bulunduğu açıktır. Halen yılda m 3 salamura (Tuz Yağı) denize akıtılmaktadır. Bu da Ton potasyum ihtiva eder. 5. Blunduğu Bölge : Karadan İZMİR - KAR- ŞİYAKA'ya takriben 26 km. uzaklıktadır. Deniz kenarı olduğu için deniz ulaşımı her an mümkündür. Çiğli Hava Alanı 4 km. yakınındadır. Halen Tekel Genel Müdürlüğüne bağlı bir NaCl işletmesi bulunmaktadır. Türkiye'nin yemek tuzu üretiminin % 50 den fazlası buradan karşılanmaktadır yılı üretimi kg. olup Türkiye tuz üretiminin % 69 udur (15). 6. Su İmkanları : Proses için su, artezyen kaynaklarından kolaylıkla elde edilebilir. Kaynağın çözelti olarak bulunması fazla suyu gerektirmez. METOD SEÇİMİ Potasyum bileşikleri deniz suyundan başlıca üç yolla elde edilirler. 1. tyon değiştiricilerle, 2. Flotasyonla, 3. Kristalizasyonla, Kaynağımızın çözelti halinde bulunması nedeniyle kristalizasyon metodunun daha uygun olacağını düşündük. ÇÖZÜCÜ OLARAK SU KULLANARAK KCl'ÜN KRİSTALİZASYONU a. TUZ YAĞINDA SO,-ı IN AZALTILMASI İŞLEM g CaCl a 200 ml suda çözüldü ml tuzyağı ile karıştırıldı. 40 C de çökelek 4 saat olgunlaştırıldı. Meydana gelen 34

15 CaS0 4.2H,0 vakumda süzüldü. 40 C de 200 ml su ile yıkandı. Süzüntünün bileşimi Tablo - 9 da verilmiştir. Tablo 9 İşlem 1 süzün'iisiiluin bileşimi (1400 ınl). Mg 54,00 g Na 56.00» K 11,80» C! 261,50» so4 Eser b. KARNALİTİN ÇÖKTÜRÜLMESİ Derişik çözeltiden karnallti çöktürmek için NaCl ün azaltılması gerekir. Bu da fraksiyonlu kristallendirme ile yapılır. Daha önce de belirttiğimiz gibi sıcaklıkla, NaCl ün çözünürlüğü çok az, MgCL, ve KCI ün çözünürlüğü çok artmakladır. Hatta NaCl ün çözünürlüğü KCI çözeltisinde veya MgCİ., vc KCI çözeltisinde azalmaktadır, (16),(17). " İŞLEM 2. İşlem 1 de elde edilen süzüntü karıştırılarak 105 C de 450 ml kalıncaya kadar buharlaştırıldı. Sıcakta süzüldü. Çökelek I. FRAKSİYON Süzüntü 25 C de soğumaya bırakıldı. 5 saat sonra süzüldü. ÇÖKELEK II. FRAKSİYON İşlem 2 nin sonuçları Tablo - 10 da verilmiştir. Tablo 10. FRAKSİYONLAR % Na %K o Mg ö CL % H O Na(g) K(g) Mg(g) I. 36,11 0,49 1,82 61,59 47,00 0,60 2,40 II. 3,32 12,07 10,12 48,56 Süzüntü = 300 ml 23,03 2,60 9,70 8,10 1,60 1,50 40,80 c. KARNALİTTEN KCI ELDE EDİLMESİ İŞLEM 'C de kurutulmuş karnalit 80 ml suda çözüldü ve kristallenmcye bırakıldı. 5 saat sonra 25 C de süzüldü. Sonuçlar Tablo 11 de verilmiştir. Tablo 11. % Na K»i Mg a ö CL Na (g) K (g) Mg (g) ÇÖKELEK = 13,50 g eser 47, ,28 eser 6,44 0,30 ÇÖZÜNTÜ = 100 ml 2,41 3,17 6,20 AYRILMA ORANI "o 54,20 İŞLEM - 4. SO- 4 J ayrılması İşlem - 1 deki gibi yapıldı. İŞLEM 5. İşlem 4 den elde edilen süzüntüye İşlem 3 den elde edilen süzüntü ilave edilerek 105 C de 550 ml kalıncaya kadar buharlaştırıldı. Sıcaktı süzüldü. Çökelek I. FRAKSİYON Süzüntü 25 C de 5 saat kristallenmeye bırakılıp süzüldü. Çökelek II. FRAKSİYON Sonuçlar Tablo - 12 de verilmiştir. Tablo 12. FRAKSİYONLAR % Na % K % Mg % cı. o H O Na(g) K(g) Mg(g) I M = 132 g 36,00 0,52 1,90 62,02 47,52 0,69 2,51 II. M = 100 g 3,50 12,10 10,12 49, ,50 12,10 10,12 Süzüntü = 400 ml 2,30 2,10 47,40 35

16 İŞLEM C de kurutulmuş 100 g knrnallt 100 ml suda çözüldü. 25 C de 5 saat Tablo 13. kristallenmeye bırakıldı ve süzüldü. Tablo 13 de verilmiştir. Sonuçlar H Na /ok % Mg % CL Na (g) K (g) Mg (g) ÇÖKELEK = 20 g eser ,80 49,60 eser 9,32 0,56 SÜZÜNTÜ = 120 ml ,82 9,50 AYRILMA ORANI o77, 67 İŞLEM - 7. SO ayrılması İşlem - 1 deki gibi yapıldı. İŞLEM - 8. işlem - 7 den elde edilen süzüntü İşlem-6 dan elde edilen süzüntü ile karıştırıldı. 105 Cde 600 ml kalıncaya kadar buharlaştırıldı. Sıcakta süzüldü. Çökelek - 1. FRAKSİYON Süzüntü - 25 C de 5 saat kristallenmeye bırakıldı, Süzüldü. Çökeler - II. FRAKSİYON Sonuçlar Tablo - 14 de verilmiştir. Tablo FRAKSİYONLAR I. M = 133 g II. M = 102 g Süzüntü = 400 ml. % Na»0 K /o Mg "/o Cl, o/o H 0 Na (g) K (g) Mg (g) 36,20 0,50 2,10 61,70 48,15 0,67 2, ,92 9,98 48,42 27,12 3,49 12,15 10,12 3,00 1,92 49,21 İŞLEM Cde kurtulmuş 102 g kaı - nalit 100 ml suda çözüldü 5 saat kristallenme- ye bırakıldı ve süzüldü. Sonu çlar Tablo verilmiştir. 15 de Tablo /o Na o Mg o/o CL Na (g) K(g) Mg(g) ÇÖKELEK = 21 g eser 45,40 3,35 50,60 eser 9,54 0,70 SÜZÜNTÜ = 120 ml 3,30 2,70 9,40 AYRILMA ORANI % 79,40 Görüldüğü gibi üçüncü devirden sonra ayrılma oranı ve son çözeltinin bileşimi sabit kalmaktadır. Ayni işlemler tekrarlanarak <. % 80 verimle KC1 elde edilmektedir. Ayni işlemler yukarıdaki oranlar kullanılarak 5 litrelik tuz yağına da uygulandı, önemli bir sapma görülmedi. Prosesin akım şeması Şekil - 1 de görülmektedir. POTASYUM KLORÜRDEN POTASYUM KARBONAT ELDE EDİLMESİ Filizleri zengin olduğundan endüstride bol miktarda KC1 elde edilir. Bunun bir kısmı kıymetli bir made olan K^CO., haline dönüştürülür. Dönüştürme çeşitli metotlarla yapılır. Bu metotlardan birkaçı şöyledir: D. Aranten ve O. Schacter katyon değiştiriciler kullanarak KHCO., elde etmişlerdir. A. B. Ganay ve M. J. McCaı thy KCI çözeltisi ile plperidin çözeltisini karıştırıp içinden CO geçirerek KHCO a çöktüı müşlerdir. J. Lafond da, izopropll aminli ortamda CO., geçirerek KCl'ü KHCO, ta dönüştürmüştür. Bunlardan başka bir çok çalışmacılar trialkilaınin'ii ortamda CO,, geçirerek KCI den KHCO., elde etmişlerdir. Bu prosseslcrin temel denklemi şöyledir. KCI + RR'R"N + CO, + H,0 KHCT, + RR- R"NHC1 KCI den K s CO., eldesinde kullanılan diğer bir metot Engel - Precht metodudur, ilk defa Almanya'da kullanılmıştır. Daha sonra Lut gölünden elde edilen KCl'ün K CO., a dönüştürülmesi iğin uygulanmıştır (18). Mu metodun temel reaksiyonları şöyledir (19) : 36

17 MgO + CO, + 3 H,0 MgCOj. 3 H,0 + CO., 3 Mg (HCOj), + 2KCI+ 6H..0 MgCO,. 3 H 2 0 Mg(HCO s ), + 2H,0 2 (MgCO,. KHCO,. 4 H,0)H->MgCI, + 2CO a MgCO., KHCO,. 4H,0-2 KHCO, Bu metot İtalya'da Mg ve K ihtiva eden kainit (MgSO,KCI 3 H.,0) ve CO. kullanılarak uygulanmaktadır (20). İsrail'de MgC0,3H,0, HgC0,.3H,0 + KCI + NaHCO, + H,0 < NaHCO, kullanılmasının bazı üstün yönleri vardır: 1. Bu metotla meydana gelen Engel Tuzu kolay süzülür. 2. MgCO, 3H,0 tamamı tekrar tekrar kullanılır. 3. Zor olan CO. prosesi kaldırılır. 4. MgC0,.3H.,0 tın çok azı MgCI e dönüşür. Şimdi Engel Tuzunu çöktürmek için geçtiğimi/. basamakları daha geniş olarak görelim. A. MgCo,.KHCO,.4H,0 ÇİFT TUZUNUN ÇÖKTÜRÜLMESİ 1. MgC0,.3H,0 Tuzunun çöktürülmesi: 10 luk MgCI, çözeltisine eklvalent miktarda Na,CO, ilâve edilerek iki saat karıştırılmasıyla kırıstalin olarak elde edilir. 2. MgCO.JH.O Kristal Büyüklüğünün Engel Tuzunun Oluşmasına Elklsl : 7,5 g KCI den Deney No : ^ Engel Tuzu MgCO,. 3 H..0 + KHCO., + H,0 K,,CO, + CO + H.,0 KCI vc CO., kullanılarak Engel Tuzu elde edilmiştir (21). Biz çalışmamızda CO.. prosesi yerine NaHCO, kullandık. MgCO,. KHCO,. 4H,0 + NaCl Tablo Sıcaklığın Engel Tuzunun Oluşmasına Etkisi Sıcaklık c C ml İlk çözeltiler (% 30) hazırlandı. Bu çözeltilere 8,5 g katı NaHCO, ilave edilip süspansiyon haline getirildi. Sonra kristal büyüklükleri değişik olan MgC0,.3H.,0 lardan 14'er g ilave edildi. 25 C de 6 şar tsaat karıştırıldı. Vakumda süzüldü ve oda sıcaklığında kurutulup, analizleri yapıldı. Sonuçlardan MgC0.,.3H,0 kristal büyüklüğünün. Engel Tuzunun oluşmasına pratik olarak etki etmediği görüldü. 3. Sıcaklığın Engel Tuzunun Oluşmasına Etki»!: 7,5 g KCI den 25mllik ("i 30) çözetllcr hazırlandı. Her birine 8 5 g NaHCO., ilave edildi. Karıştırarak süspansiyon haline getirildi. Gene herbiılnc 14,0 g MgC0,.3H,0 ilâve edilerek, ayrı ayrı 10, 20, 25, 30 *C de 6 saat bekletildi. Vakumda süzülerek oda sıcaklığında kurutuldu. Analizleri yapıldı, Tablo Deney sonuçlarından kolayca görüleceği gibi Engel Tuzu düşük sıcaklıklarda daha İyi oluşmaktadır. MgC0,.3H,0, MgCO.. KHCO,.4H O tuzlarının çöktürülme işlemleri MgS0 4 ve K,S0 4 çözeltileri kullanılarak da tekrarlandı. Önemli sapmalar görülmedi Engel Tuzu Dönüşme Oranı 27,0 g % Bileşim. KHCO, 33,86 MgCO, 31,20 26,3 g. 89,2!<> Bileşim. KHCO, 34,01 MgCO, 31,80 25,8 g. 87,3 % Bileşim. KHCO, 34,06 MgCO, 32,12 25,3 g. 83,7 % Bileşim. KHCO, 33,02 MgCO, 33,22 B. MgCO,. KHCO,.4H.O ÇİFT TUZUNUN PARÇALANMASI. Engel Tuzu 30, 40, 50, 60, 70, , 100 c C de su İlavesiyle parçalandı, 40 'C üzerindeki sıcaklıklarda parçalanma sonunda bazik magnezvum a o 37

18 karbonat elde edildiği görüldü. Bu nedenle ve 100?C deki deneyler dikkatli olarak şöyle tekrarlandı: 25 g lık Engel Tuzu 250 ml beher glasa alındı. 20 ml su ilave edildi. Sözü edilen sıcaklıklarda 30 ar dakika bekletildi. Süzülerek potasyumun çözeltiye geçme oranları bulundu. Aynı işlemler su miktarını 10 ar ml artırılarak tekrarlandı. Potasyumun çözeltiye geçme oranlarının en yüksek olduğu ( -< % 94) İlave edilen su miktarları bulundu. Sonuçlar Tablo - 17 de verilmiştir. Tablo MgCO,. KHCO,.4H.O Tuzunun Parçalanmasına Sıcaklığın Etkisi ml. 90 ml. 40 ml. 100 Cde yapılan parçalanma sonunda derişik KHCO, çözeltisi elde edildi. Ama bu şartlarda ele geçen magnezyum karbonat Engel Tuzu'nun çöktürülmesinde tekrar kullanılamamaktadır. Bu nedenle parçalamanın bazik magnezyum karbonatın çökmediği en yüksek sıcaklık olan 40 C de yapılması sonucuna varıldı. 40 *C de parçalama sonunda elde edilen KHCO, çözeltisi kuruluğa kadar bııharlaştırıldı. 200 C dc 2 saat bekletilerek KXO.,'a dönüştürüldü. Saflık derecesi 0/ o 98,7 bulundu. G. ELDE EDİLEN TEKNİK KCl'DEN K,CO ;). ELDE EDtLMESt 1. MgC0,.3H,0 çöktürülmesi: Karnalit süzüntüsü (başlıca MgCL ihtiva ediyor) alındı. MgCL'ce ağırlık/hacim olarak H 10 luk olacak şekilde seyreltildi. Eş değer miktarda NaXO, ilâvesiyle MgCO a.3h u O kristalleri oluşuncaya kadar karıştırıldı, süzüldü. Su ile iyice yıkandı, oda sıcaklığında kurutuldu. 2. MgCO,. KHC0j.4H,0 çöktürülmesi: II. Bölüm - 2C de elde edilen % 45 potasyum bulunduran KCI'den 20 g. alındı. Ağırlık/hacim olarak % 30 luk çözelti hazırlandı. 20 g. NaHCO, katı olarak İlâve edildi. Karıştırılarak süspansiyon haline getirildi. 35 g. MgC0,.3H 2 0 ilâve edilerek 25 C de 6 saat karıştırıldı, süzüldü. Su ile İyice yıkandı. Oda sıcaklığında kurutuldu. KCl'ün Engel Tuzuna dönüşme oranı % 82 bulundu. 3. MgCO,. KHC0..4H.0 parçalanması: Elde edilen 60 g. Engel Tuzu 200 ml su ilâve edilerek 40 C de 30 dakika bekletildi. Süzüldü. Kuruluğa kadar bııharlaştırıldı. 200 C de 2 saat bekletilerek potasyum karbonata dönüştürüldü. Saflık derecesi % 92.0 olan 13,4 g K,CO, elde edildi. işlemin başından itibaren potasyum KjCO/a dönüşe oranı % 77,21 bulundu. 14,4 g. MgCOj. 3H,0 14,3 g. MgCO,. 3H 0 10,8 g. Bazik MgCO, ' 120 ml. t) Bileşim. KHCO, 7,60 MgCO, 0, ml. % Bileşim. KHCO, 8,90 MgCO, 0,10 45 ml. «M> Bileşim. KHCO, 21,80 MgCO, 0,92 LİTERATÜR I Devlet istatistik Enstitüsü Aylık Dış Ticaret istatistikleri ve 2. Beş Yıllık Kalkınma Planlan, 3. Beş Yıllık Kalkınma Planı Taslağı. 3 Ves Planck, W. E : California Division of Mines Bulletin, 176 (1960). 4 Calvi, W.S; M.T.A. Derleme Rapor No: 879 (1939). 5 Saydamer, M; lbid, 4151 (1966). 6-Saydamer, M; lbid, 3526 (1964). 7 Saydamer, M; lbid, 3502 (1964). 9 Uygur, I; lbid (1969). 9 Saydamer, M; lbid; 4501 (1966). 10 Tolun, R ve Sanır, S; Türkiye Alunitlerinden K,S0 4> (NH,),S0 4 ve A1..0, üretimi; T.B.T.Â.K. Mühendislik Grubu Projesi (1967). 11 Buchler, J. D.; Manager, D. and VVatson, G.; Phosphorous and Potassium No. 23, (1967). 12 Garret, D. E.; Chem. Progrcss. October (1963). 13 Gale, W. A.; Ind. Eng. Chem. 30,867 (1938) 14 Trans. Soclety of Mining Engineers, June (1964) 15 Tekel Genel Müdürlüğü istatistikleri, (1971) 16 Chemical Engineering Progress, 139, January (1965) 17 Phosphorous and Potassium, No 23, 36 (1966) 18 Schnerb, I.; Bull. Res. Counc. Israel, 50, (1955) 19 Bayliss, N. S. and Koch, D. F.A.; Aust, J. Appl. Sci., 3237 (1952) 20 hal. Patent. 603,032 (1959) 21 Israel Patent, 15,624 (1962). 38

19

20 marifet ve öz konuşmaktır L Kalitenin Garantisidir ADI Marshall Luxc Marshall Enamel Marshall Plastik Marshall Coat Marshall Parkelux* Marshall Zehirli Marshall Boat Vernik Marshall Flatting Vernik Marshall Süper Deniz Verniği Polyesterler Sanayi Boyaları Binder ve Yapıştırıcılar Mar/U Boya ve Vernik Sanayii A. $ Yazıhane Tel 453l40(3hcıt) Fabrika Tel. 2122/1 72

21 KİMYASAL MADDE FİATLARI Derleyen : Afet BÖLÜKBAŞI Kimya Y. Miih ODTÜ 1. Kimya Sanayiimizin planlanmasında yardım- Kimyasal Madde U.S.A Almanya ingiltere cı olmak, ithalât ve ihracat işlemlerine ısık tutmak amacıvla aşağıdaki fiyat listesi ha- Dioktil ftalat zırlanmıştır. 1-4 Dioksan Yalnız Amerika, Almanva ve ingiltere FOB Dipropil amin fivatları secllmis olup. bu fiyatlar mecmua- Dipropilen glikol Disikloheksil ftalat mızın yayınlandığı tarihte geçerlidir Bıı maddelerin genellikle tonluk par- Eter t iler halinde satılacağı kabul edilmekte bera- Etil akrilat ber. daha küçük partiler için belirtilen fiyat- Etil asetat lar varsa, bunlar da ilgili sütünda verilmiştir. Etil. bütil keton Fivatlarcla S I = 14 TL. eşdeğeri kabu ledil- Etil diglikol eter _ mlştir. Etil eter Etil glikol eter Kimyasal Mailde U.S.A Alrranya İngiltere Etilen diamin (% 100) Adipik Asit Etilen glikol Akrilonitril Etilen oksit Aluminyum Stearat Fanol (sentetik) Amil Alkol Fenol formaldehit 7.03 Amil asetat Ftalik anhidrit Amonyak (» 30) Formalin Amonyum per sülfat Forforik asit (% 75, gıda) (% 98) Fümerlk asit Amonyum sülfat (H 21) Fıtrfurol Anilin Gliserin (sentetik, Asetaldehit ( b 99) b 99.5) Asetik anhidrit Glioksal (% 30) Asetik asit (buzlu) Heksametilen tetramin Asetik asit (H 80. (teknik) teknik) Heksan (endüstriyel) Asetil salisilik asit Hidrobromik asit Asetön M (teknik «M> 48) Bakır sülfat ("i ) Hidrojen peroksit (% 35) Benzen Hidro florik asit( 6 70) Benzolk asit (teknik) Hidrokinon Brom Hidroklorik asit (18 Be) Bütanol " Ivot Bütil asetat Izobütanol 1.35 Butiraldehlt 6.00 tzobütil asetat ( o 98) Civa klorür tzoforon Çinko oksit Izopropanol (%99) Çinko stearat tzopropil amin Çinkö sülfat (36 % Zn) Izopropil asetat Deterjan Alkllat(yumuş.) 4.86 Kalsiyum karbür (teknik) 1.69 S Deterjan Alkllat sert Karbon sülfür Diascton Alkol Karbon siyahı (FEF) Dibütil ftalat Karbon siyahı (HAF) Dletanol amin Karbon tetraklorür Dletil ftalat Kauçuk, bütil Dietilen glikol Kauçuk, poliizopirin Difenll oksit, (teknik) Kauçuk, polikloroplrin Di-isabütil keton Kauçuk, nitril O-Diklorobenzen Kauçuk polrbütadien Dikloromctan 2.90 Kauçuk. SBR 1.500grade Dlmetil amin ( b 100) Kauçuk,SBR l,712gıade Dimctil ftalal Klor (sıvı) Dinonil ftalat Kıezol (orto)

22 Kimyasal Madde U.S.A Almanya İngiltere Kimyasal Madde U.S.A Ksllen (2/3*) Potasyu mpermanganat Kümen (teknik) Laktik asit (%80) Potasyum permanganat Magnezyum Karbonat (teknik) 5.52 Magnezyum oksit Potasyum sitrat Magnezyum stearat ' Propanol Maleik anhidrit Propilamin Melamln 7.50 Propilen glikol Meleamin formaldehit (standart) 4.00 Metanol (sentetik) Propion aldehit Metil etil keton Propionik asit 5.45 Metil izoamil keton Resorsinol Metil izobütil keton Sellüloz asetat (flake) Metil slkloheksanol Sellüloz asetat Mono etanol amin (moulding) Monokloro asetik asit Sellüloz asetat (film) (teknik) Sikloheksanol, teknik 8 61 Naftalin Sikloheksanon, teknik 5.55 Naylon Sikloheksilamln Naylon Sitrik asit Naylon Sodyum florosilikat Nitrik asit (% 100 Sodyum hidroksit olarak) (% 98-99) Oksalik asit Sodyum karbonat Paraformaldehit (<H>96) (%98-100) 0.51 Pentaeritritol, (teknik) Sodyum perborat 4.22 Pentanol 9.95 (teknik) Pollester (DMC, genel Perkloroetilcn Sodyum pirofosfat (nötr) 3.70 amaç) Sodyum sitrat 9.55 Polietilen (h. d. injn Sodyum siyanür (97 /o) 6.86 grade) Sodyum stearat Polietilen (h. d. bottle Sodyum sülfat gradç) Sodyum tripollfosfat 2.57 Polietilen (1. d. film Sorbitol (toz) grade) Sorbitol (%70 çözelti) 6.40 Polietilen (l.d. İnjn Stearik asit 6.30 grade) Stiren - akrilonitril Polietilen (1. d. pipe kopolimer 7.25 extrusion grede) Stiren monomer (99%) 2.46 Polietilen glikol (düşük Sülfürik asit (66 "Be) 0.44 mol. ağ.) Süperfosfat ( i>19, P,O n ) 0.34 Polietilen glikol Tartarik asit Pollmetil metakrilat Tetrahldrofuran Polipropilen Titan dioksit (anataz) 8.00 Polistiren Titan dioksit (rutil) 8.15 Politetrafloroctllen Toluen (nitration grade) 0.93 (PTFE, ram) Toluen dilzosiyanat Politetrafloroetilen (% 80 izomer) (PTFE, paste) Trlctanol amin (%85) 4 01 Polivinil asetat (%55) Trietilen glikol 6.48 Pollvlnil kloriir (PVC, Trifenil fosfat paste forming grade) Trikrezll fosfat Polivinil klorür (PVC. Trikloro etilen 3.00 genel amaç) Tuz (kaya) 0.30 Potasvum hidroksit Üre (% 48 N) 1.20 ( b 88-92) Üre - formaldehit Potasyum iyodat Vinil - asetat 3.08 Potasyum nitrat Vinil klorür 42