ENDÜSTRİYEL SÜREÇLER MEVCUT VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Transkript

1 ENDÜSTRİYEL SÜREÇLER MEVCUT VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Erhan ÜNAL

2 4. ENDÜSTRİYEL PROSESLER 4.1. Genel Çimento Üretimi Kireç Üretimi Kireçtaşı ve Dolomit Kullanımı Soda Külü Üretimi ve Kullanımı Sınıflanamayan Mineral Ürünlerin Kullanımı ve Üretimi Asfalt Kaplama Asfalt Yol Kaplama Diğer Minerallerin Üretimi Cam Üretimi Amonyak Üretimi Nitrik Asit Üretimi Adipik Asit Üretimi Karpit Üretimi Diğer Kimyasalların Üretimi

3 ENDÜSTRİYEL PROSESLER Genel Metal Üretimi Demir ve Çelik Demir Alaşımları Alüminyum Diğer Metal Üretimi Kağıt Hamuru ve Kağıt Sanayi Gıda ve İçecek HFCs, PFCs ve SF6 üretimi ile ilgili emisyonlar HFCs, PFCs ve SF6 tüketimi ile ilgili emisyonlar Soğutma ve İklimlendirme Elemanları Havalandırma Yangın Söndürücüler Aerosoller Solventler Diğer Uygulamalar

4 Sektörlere Göre Toplam Seragazı Emisyonları (2007) 7% 7% 9% Enerji Endüstriyel Prosesler Tarım Atık 77%

5 Endüstriyel proseslerden kaynaklanan toplam CO 2 emisyonu

6 4. ENDÜSTRİYEL PROSESLER 4.1. Genel Karbondioksit (CO2): Çimento Üretimi (%96) Metan (CH 4 ): Kimya Sanayi Nitroz oksit (N 2 O): Nitrik Asit Üretimi NMVOC: Gıda ve İçecek Sanayi

7 Genel Metodoloji Toplam ij = Aj x EF ij Toplam ij : i. gazın j. Sektörden gelen proses emisyonu Aj : j. Sektörün proses materyalinin üretim veya faaliyet miktarı EF ij : j. Sektörde i gazı emisyon faktörü

8 Veri Kaynakları Bazı sanayi sektörlerinden kaynaklanan emisyonlar ülkedeki birkaç santral veya tesisten kaynaklanır. Bu durumda veriler ölçüm sonucu elde edilebilir. Ölçüm verilerinin elde edilebildiği durumlarda genel metodolojinin yerine bu verilere dayalı tahminler yapılmalıdır. Böyle veriler yoksa santrale ya da tesise özgü hesaplamalar yapılabilir

9 Çimento Üretimi Çimentonun yapıldığı ürünün ara maddesi olan klinker üretiminde CO 2 açığa çıkar. Çimento fırınlarındaki yüksek sıcaklık hammaddeyi kimyasal olarak çimento klinkerine çevirir. (Kalsinasyon) CO 2 emisyonu klinker üretiminde açığa çıktığı için emisyon tahmini kireç içeriğine ve klinker üretimine dayanmalıdır. Klinker üretim verisi yoksa çimento verisi kullanılabilir. SO 2 emisyonu yıllık çimento çıktısı ve emisyon faktörü ile hesaplanır. Üretim verileri Çimento Müstahsilleri Derneği nden alınmaktadır

10 Çimento Üretimi

11 Kireç Üretimi Tabiatta bulunan kalsiyum karbonat ihtiva eden taşların kalsinasyon sıcaklığında (850 o C-900 o C) pişirilmesi ile elde edilir. Kireçtaşı denilen kalsiyum karbonat söz konusu sıcaklıkta kalsiyum oksit (CaO) ve CO 2 vererek bozunur

12 Kireç Üretimi

13 Kireçtaşı ve Dolomit Kullanımı Kireçtaşı/Dolomit Kullanımı = Çıkarılan materyal + ithalat ihracat Çimento, kireç, magnezyum üretimi, tarımsal faaliyetler ve süreçler için kullanılan, CO2 çıkarmayan faaliyetler hesaplama dışı bırakılmalıdır

14 Kireçtaşı ve Dolomit Kullanımı

15 Soda Külü Üretimi ve Kullanımı Cam ve deterjan üretiminde kullanılır Kullanım sırasında CO 2 açığa çıkar Üretimine kullanılan prosese göre üretiminde de salınım olabilir. Üretim sürecinde trona, fırında kalsine edilir ve kimyasal olarak ham soda külüne dönüşür. Su ve CO 2 açığa çıkar

16 Soda Külü Üretimi ve Kullanımı

17 Asfalt Çatı Kaplama Üretimi Asfalt blowing, asfaltın aşınma özelliklerini stabilize ve polimerize etme işlemidir. Bu faaliyet sonucunda NMVOC açığa çıkar. Kaplama dışı asfaltların hepsi blowing işlemi için kullanıldığı kabul edilir

18 Asfalt Çatı Kaplama Üretimi & 2.4 Son yakıcı Kontrolsüz

19 Asfalt Çatı Kaplama Üretimi

20 Asfalt Yol Kaplama Üretiminde, yok kaplama esnasında ve sonrasında NMVOC açığa çıkar NMVOC emisyonu asfaltın tipine ve çözücünün miktarına bağlı olarak değişir

21 Cam Üretimi

22 Amonyak Üretimi Üretimi esnasında CO 2 ağırlıklı olmak üzere NOx, NMVOC, CO ve SO 2 salımı gerçekleşir. CO 2 emisyonunun miktarı kullanılan gazın miktarına ve kompozisyonuna bağlıdır. Bütün karbonun atmosfere salındığı kabul edilir En hassas tahmin metodu süreçte tüketilen gazın miktarına dayalı olandır Gazın karbon bileşimi çeşitlendiği için her bir tesis için belirlenmesi gerekir Gaz tüketimi mevcut değilse, alternatif olarak amonyak üretiminden hesaplanır

23 Amonyak Üretimi

24 Amonyak Üretimi

25 Nitrik Asit Üretimi Amonyağın bir katalizör eşliğinde yükseltgenmesi ile oluşur Üretim esnasında N 2 O oluşur Emisyon Nitrik Asit verisinden hesaplanmalıdır

26 Nitrik Asit Üretimi

27 Adipik Asit Üretimi Sikloheksanon/ Sikloheksanol karışımının nitrik asitle okside edilmesiyle üretilen dikarboksilik asittir NOx, NMVOC ve CO salınımıyla sonuçlanır

28 Adipik Asit Üretimi

29 Karpit Üretimi Asetilen gazı çıkarmak için kullanılan karbonla kalsiyum bileşimi madde Kok kömürü ve kirecin 3000 derecelik fırınlarda tepkimesi ile oluşur CO 2, CH 4, CO ve SO 2 salınımı ile sonuçlanır

30 Karpit Üretimi

31 Karpit Üretimi

32 Karpit Üretimi

33 Diğer Kimyasalların Üretimi Karbon Siyahı Etilen Dikloretilen Stiren Metanol Kok Akrilonitril Propilen Formaldehit Poliethen Sülfirik Asit vb. CH 4 NO X NMVOC CO SO

34 Metal Üretimi Bütün metal üretim tipleri için tavsiye edilen metodoloji Tier 1a dır Tier 1a indirgeyici madde miktarının bilinmesini gerektirir Bu bilgi mevcut değilse, üretim miktarına bağlı olan Tier 1b kullanılabilir

35 Metal Üretimi

36 Demir-Çelik Üretimi

37 Demir-Çelik Üretimi & 20 & & 112 & & 30 & 45 Maden Eritme Ocağı (Demir) Pik Demir Tapping Çelik- Hadde Makinaları

38 Demir Alaşımları Demir Krom ve Demir Mangan için üretim miktarları kullanılarak hesaplanmaktadır

39 Alüminyum Üretimi Tier 1a- İndirgen Miktarı Tier 1b- Üretilen Alüminyum Miktarı 1.8 Soderberg prosesi

40 Alüminyum Üretimi

41 Kağıt Hamuru ve Kağıt Sanayi 3 aşamada oluşmaktadır Hamurlaştırma Ağartma Kağıt üretimi İstenilen son ürün kalitesi hamurlaştırma tipi ve kullanılan madde miktarına bağlıdır 2 ana süreç bulunmaktadır Kraft Sülfit

42 Kağıt Hamuru ve Kağıt Sanayi SO 2 için emisyon faktörü 53 tür

43 Gıda ve İçecek Alkollü içecekler, ekmek ve diğer gıda ürünlerinin üretiminde NMVOC açığa çıkar Bu emisyon tahıl ve meyvelerin fermantasyon sürecine hazırlığında meydana gelir Gıdalarda ise, içeriğindeki yağların ve besin maddelerinin pişirilmesinde ortaya çıkar

44 Gıda ve İçecek

45 Teşekkür Ederim