HZ.MUHAMMED İN HAYATI 11. SINIF

Transkript

1 ORTAÖĞRETİM HZ.MUHAMMED İN HAYATI 11. SINIF ÖĞRETİM MATERYALİ YAZARLAR Ahmet YAPICI Ali Sacit TÜRKER Ekrem ÖZBAY Dr. Mehmet AKGÜL DEVLET KİTAPLARI BİRİNCİ BASKI..., 2014

2 MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YAYINLARI...:5972 YARDIMCI VE KAYNAK KİTAPLAR DİZİSİ...: ?.Y Her hakký saklýdýr ve Millî Eðitim Bakanlýðýna aittir. Kitabýn metin, soru ve þekilleri kýsmen de olsa hiçbir surette alýnýp yayýmlanamaz. EDİTÖR Kenan DEMİRTAŞ DİL UZMANI Erdal ALTUN GÖRSEL TASARIM Emre ANDER ÖLÇME-DEĞERLENDİRME UZMANI Mehmet Akif KARAKUŞ PROGRAM GELİŞTİRME UZMANI Hasan TOPAL REHBERLİK UZMANI Mehmet Nezir ARAZ ISBN Millî Eðitim Bakanlýðý, Talim ve Terbiye Kurulunun gün ve sayýlý yazısı ile eğitim aracı olarak kabul edilmiþ, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünün gün ve sayýlý yazısı ile birinci defa adet basýlmýþtýr.

3 Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl. Hakkıdır Hakk a tapan milletimin istiklâl. Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar? Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va dettiği günler Hakk ın; Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı. Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda! Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda. Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli. Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeli- Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli. O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım. Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl; Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet; Hakkıdır Hakk a tapan milletimin istiklâl! Mehmet Âkif Ersoy

4 GENÇLİĞE HİTABE Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini, müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde harap ve bîtap düşmüş olabilir. Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen, Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur. Mustafa Kemal Atatürk

5

6

7 İÇİNDEKİLER I. ÜNİTE: HZ. MUHAMMED İN HAYAT HİKÂYESİNİ HATIRLAYALIM 1. Hz. Muhammed in Doğduğu Çevre Hz. Muhammed in Doğumu, Çocukluğu ve Gençliği Hz. Muhammed in Peygamber Oluşu ve Mekke Dönemi Hz. Muhammed in Medine Dönemi ve Vefatı...19 ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM...26 II. ÜNİTE: EKONOMİK HAYAT 1. Helal Kazanç ve Alın Teri İşini İyi Yapmak Alışverişte Dürüstlük Emeğin Karşılığını Vermek Ölçü ve Tartıyı Doğru Yapmak...40 ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM...41 III. ÜNİTE: DÜNYA VE AHİRET ALGISI 1. Dünya Algısı Dünyadan Yararlanmak ve Dünya İçin Çalışmak Ahiret Algısı Ahiret İçin Çalışmak Dünya ve Ahiret Dengesi...52 ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM...55 IV. ÜNİTE: TOPLUMSAL BARIŞ 1. Toplumsal Barışın Önemi Barış İnsanı Olmak Toplumsal Barışı Sağlayan ve Bozan Unsurlar Toplumsal Barışın Aşamaları...66 ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM

8 V. ÜNİTE: AİLEDE EŞLERİN GÖREVLERİ 1. Eşleri Birbirine Bağlayan Değerler Eşlerin Sorumlulukları Eşlerin Görevleri Anlaşmazlıkların Çözümü...79 ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM...81 VI. ÜNİTE: BİRLİKTE YAŞAMA KÜLTÜRÜ Farklı Din Mensuplarını Kabullenmek Farklı Din Mensuplarıyla İletişim Farklı Kültürlere Bakış Kültürler Arası İletişim...93 ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM...95 SÖZLÜK...97 KAYNAKÇA

9 1. ÜNİTE HZ. MUHAMMED İN HAYAT HİKÂYESİNİ HATIRLAYALIM ÜNİTEMİZE HAZIRLANALIM 1. Arap Yarımadası nı gösteren bir haritadan Mekke, Medine ve Hicaz bölgesini bularak inceleyiniz. 2. İslam öncesi Mekke toplumunun sosyal yapısı hakkında bilgiler toplayınız. 3. Bir yerden başka bir yere göç etmek insan hayatında neleri değiştirir? Araştırınız. 4. Peygamberimizin Medine de ilk önce bir mescit ve bunun yanında da bir eğitim yeri inşa etmesini toplumun şekillenmesi açısından değerlendiriniz. 9

10 1. ÜNİTE 1. Hz. Muhammed in Doğduğu Çevre Hz. Muhammed in doğduğu Mekke ve çevresinde insanlar tevhit inancından uzak, geleneksel cahiliye âdetleriyle yaşıyorlardı. Diğer bölgelerde olduğu gibi burada da güçlüler zayıfları eziyordu. Kadınlara değer verilmiyor, insanlar köle ve hür olarak sınıflandırılıyordu. İnsanlar, çeşitli nesnelerden yaptıkları putlara tapıyordu. Puta tapanlar, Biz bunlara sadece bizi Allah a daha çok yaklaştırsınlar diye kulluk ediyoruz 1 diyorlardı. Allah onların yanlış yolda olduklarını şöyle bildirdi: Siz Allah tan başka bir takım putlara tapıyorsunuz. Bunları Allah a ortak yapmakla açıkça yalan uyduruyorsunuz. Oysa Allah tan başka ibadet ettiğiniz putlar, size Arap Yarımadası rızık veremezler 2 Bu şekilde Allah ı bırakıp da başka nesnelere inananlara İslam da müşrik denmiştir. Müşrik denilen putperestlerin dışında güneşe, yıldıza ve ateşe tapan kimseler de bulunuyordu. Ayrıca Hristiyan ve Yahudiler de vardı. Bunlardan başka az sayıda tevhit inancına sahip olan insanlar da vardı. Bunlar, Hz. İbrahim in tebliğ ettiği dine göre yaşıyor ve cahiliye âdetlerinden uzak duruyordu. Bu insanlara, Hanifler denirdi. Hz. Muhammed in doğduğu çevrede kabilecilik anlayışı hâkimdi. Kişilerin haklı veya haksız olduğuna bakılmaz, herkes mensubu olduğu kabileyi savunurdu. Kan davaları eksik olmazdı. Dolayısıyla her zaman çatışmalara rastlanırdı. Ancak Kâbe ye saygı için zilkade, zilhicce, muharrem ve recep aylarında savaşılmazdı. İnsanlar Kâbe yi kutsal bilirler ve ziyaret ederlerdi. Bu ziyaretler sırasında Mekke de panayırlar kurulur, şölenler düzenlenirdi. O dönem sözlü edebiyat ve şiir çok gelişmiş olduğundan yarışmalarda birinci olan şiirler, Kâbe nin duvarına asılırdı. Bunların yanında Mekke, dinî ve ticari bir merkezdi. Mekke, dağlık bir bölgede yer aldığı için toprakları tarıma elve rişli değildi. Bu sebeple Mekke de tarım yerine ti caret gelişmişti. Toplumun en önemli kurumu olan aile yozlaşmıştı. Nikâhın fazla bir önemi yoktu. Bazı ailelerde kız çocuklarına hiç değer verilmezdi. O dönem kız çocuklarının nasıl hor görüldüğü Kur an-ı Kerim de şöyle anlatılır: Ne zaman birine bir kız çocuğu olduğu müjdesi verilse hemen yüzü kararır, içi öfkeyle dolar. Kendisine verilen bu kötü müjdeden ötürü kıyı bucak insanlardan kaçar. Yazıklar olsun, izledikleri düşünce tarzı ne kadar kötüdür. 3 Hz. Muhammed in doğduğu çevrede kötülükler yaygın olmasına rağmen cömertlik, ahde vefa ve misafirperverlik gibi bazı güzel özelliklere sahip kimseler de vardı. 1 Zümer suresi, 3. ayet. 2 Ankebût suresi, 17. ayet. 3 Nahl suresi, ayetler. 10

11 HZ. MUHAMMED İN HAYAT HİKÂYESİNİ HATIRLAYALIM 2. Hz. Muhammed in Doğumu, Çocukluğu ve Gençliği M. 571-Son peygamber Hz Muhammed (s.a.v.) doğdu. Hz. Muhammed (s.a.v.) Milâdi 20 Nisan 571 tarihinde Pazartesi günü Mekke de dünyaya geldi. Hz. Muhammed in annesi Âmine, hamileyken gördüğü bir rüyada çocuğa Ahmet veya Muhammed adının verilmesinin söylendiğini Abdülmuttalip e hatırlattı. 4 Abdülmuttalip çocuğu kucağına alarak Kâbe ye götürdü. Allah a şükrederek çocuğa Muhammed 5 adını koydu. Abdülmuttalip e, ataları arasında Muhammed adıyla bilinen bir kimseolmadığı hâlde torununa, neden Muhammed adını koyduğu sorulduğunda Onun gökte ve yerde övülmesini istedim. cevabını verdi. M Hz. Peygamber, sütannesi Halime nin yanında kalmaya başladı. Mekke nin havası küçük çocuklara iyi gelmediği ve sade bir Arapça öğrenmesi için yeni doğan çocuklar sütanneye veriliyordu. Bu geleneğe uyularak Hz. Muhammed de Halime adında bir sütanneye verildi. M Hz. Peygamber Mekke ye annesinin ve ailesinin yanına döndü. Hz. Muhammed (s.a.v.), Halime nin ailesinde çok sevildi. Çünkü onunla evlerine huzur ve bereket gelmişti. O, sütannesinin yanında dört yıl kaldı. Daha sonra Halime, Muhammed i Mekke ye götürerek öz annesi Âmine ye teslim etti. 6 Hz. Muhammed (s.a.v.) sonraki yıllarda sütannesi ve sütkardeşleri ile ilgisini kesmedi ve her fırsatta onlarla ilgilendi. Örneğin Halime ziyarete geldiği zaman onu hep anacığım diyerek karşılar, altına hırkasını yayarak saygı ve hürmet gösterirdi. Sevgili Peygamberimiz, dört yaşından altı yaşına kadar annesi Âmine nin yanında kaldı. Altı yaşındayken annesiyle birlikte Medine ye giderek babasının kabrini ve orada bulunan akrabalarını ziyaret etti. 4 Kastalani, Mevahibi l-ledünniyye, C, 1, s Muhammed, çok övülen demektir. 6 Mustafa Asım Köksal, İslam Tarihi, C 2, s bilgi kutusu Hz. Muhammed (s.a.v.), Âmine ve Abdullah ın evliliğinden dünyaya geldi. Âmine, Mekke nin saygın kişilerinden olan Vehb in kızıydı. Abdullah ise Mekke nin ileri gelenlerinden Abdülmuttalip in oğluydu. Güzel ahlaklı ve dürüst biri olan Abdullah, herkes tarafından sevilir ve sayılırdı. O, zaman zaman ticaret için kervanlarla seyahate çıkardı. Evlendikten kısa bir süre sonra yine ticaret için Şam a gitmişti. Abdullah, Şam dönüşünde hastalandı ve Medine de vefat etti. Âmine o sırada Hz. Muhammed e hamileydi. Abdullah ın vefat haberi gelince Âmine derinden sarsıldı. Çünkü birkaç ay sonra Muhammed dünyaya gelecek ve babasını hiç göremeyecekti. TAMAMLAYALIM Peygamberimiz; Doğumdan sonra bir müddet öz annesinin yanında kaldı Yukarda boş bırakılan yerleri tamamlayınız. 11

12 1. ÜNİTE M Hz. Peygamberin annesi Âmine vefat etti. Âmine, Muhammed altı yaşındayken yardımcıları Ümmü Eymen i de yanlarına alarak Medine ye gitti. Orada akrabalarının yanında bir ay kadar kaldılar. Muhammed hiç göremediği babasının mezarını burada ilk kez ziyaret etti. Bir ay sonra Mekke ye dönmek üzere yola çıktılar. Ebva köyüne geldiklerinde Âmine hastalandı. Bir müddet sonra da vefat etti. Annesinin vefatından sonra onu Ümmü Eymen Mekke ye götürdü ve dedesi Abdülmuttalip e teslim etti. Altı yaşından sekiz yaşına kadar ona dedesi bakacaktı. YORuMlAYAlIM Yağmur Yağmur seni bekleyen bir taş da ben olsaydım Çölde seni özleyen bir kuş da ben olsaydım Dokunduğun küçük bir nakış da ben olsaydım Sana sırılsıklam bir bakış da ben olsaydım Sana hicret eden bir Kureyş de ben olsaydım Damar damar seninle hep seninle dolsaydım Batılı yıkmak için kuşandığın kılıcın Kabzasında bir dirhem gümüş de ben olsaydım Nurullah GENÇ, Yağmur, s.118. Yukarıdaki şiirin temasını bularak yorumlayınız. M Dedesi Abdülmuttalip vefat etti. Abdülmuttalip torununu çok seviyordu. Ancak o, yaşı sekseni geçmiş bir ihtiyardı. Peygamber Efendimiz sekiz yaşında iken dedesi de vefat etti. Ancak ölmeden önce Abdülmuttalip torununun himayesini oğlu Ebu Talip e bırakmıştı. M Amcası Ebu Talip in yanında kalmaya başladı. Hz. Muhammed, dedesinin vefatından sonra amcası Ebu Talip in yanında kalmaya başladı. Ebu Talip ve eşi Fatıma Hanım, onu çok seviyor, kendi çocuklarından ayırmıyorlardı. Efendimiz de amcasının eşi 12

13 HZ. MUHAMMED İN HAYAT HİKÂYESİNİ HATIRLAYALIM Fatıma Hanım ı bir anne gibi sevmişti. Nitekim o vefat ettiğinde, Neden bu kadar üzülüyorsun. diyenlere, Nasıl üzülmeyeyim? Ben onun yanında yetim bir çocuk olarak bulunurken beni çocuklarından ayırmaz hatta bana öncelik tanırdı. O benim annem gibiydi. 7 demişti. Hz. Muhammed, yirmi beş yaşına kadar amcası Ebu Talip in yanında kaldı. Hz. Ali nin de babası olan Ebu Talip, Mekkelilerin saygısını kazanmış, üstün vasıflı bir kişiydi. O, Hz. Muhammed i kendi öz çocuğu gibi sever ve bir yere gittiği zaman onu da beraberinde götürürdü. M Amcası Ebu Talip ile birlikte Busra ya ticaret kervanıyla gitti. Peygamberimizi yanına alan Ebu Talip in ailesi kalabalıktı. Aynı zamanda dar gelirli bir aileydi. Maddi durumları iyi olmadığından Peygamberimiz, amcasına bazı işlerde yardımcı oluyordu. Ebu Talip, bir gün ticaret maksadıyla Şam a gitmeye karar verdi. Bu sırada on iki yaşlarında olan Peygamberimiz de gitmek istediğini amcasına bildirdi. Onun bu isteğini kırmayan Ebu Talip, yeğenini de yanına alarak birlikte gittiler. Kervan, Suriye topraklarına girmişti. Busra denen bir yerde konakladılar. Bu sırada bir bulut kümesinin kervandan birinin üzerine sürekli gölge yaptığını gören Bahira adında bir rahip kervandakileri yemeğe davet etti. Bahira, yemek esnasında Hz. Muhammed i dikkatlice inceledi ve ona bazı sorular sordu. Sonra Ebu Talip e, bu çocuğun İncil de gönderileceği vadedilen peygamber olduğunu söyledi. Çocuğu iyi korumasını tembihledi. Bunun üzerine Ebu Talip Şam a gitmekten vazgeçti ve Mekke ye geri döndü. 8 M Amcası Zübeyr ile Yemen e ticaret kervanıyla gitti. Hz. Muhammed on yedi yaşlarındayken amcası Zübeyr ile birlikte Yemen tarafına yine ticaret kervanıyla seyahat etti. Hz. Muhammed, böylece ticareti öğreniyordu. Değişik yerlerin insanlarını ve kültürünü tanıyor, örf ve âdetleri hakkında bilgi sahibi oluyordu. M Ficar Savaşı na katıldı. EMPAtİ YAPAlIM Hz. Muhammed in çocukluğu gibi sizin de çocukluğunuz sütanne, dede ve amcanızın yanında geçmiş olsaydı neler hissederdiniz? Empati yapınız. Cahiliye Dönemi nde Arap kabileleri arasında basit bazı anlaşmazlıklar yüzünden savaşlar çıkardı. Eğer kan dökmenin yasak olduğu haram aylarda (muharrem, recep, zilkade, zilhicce) savaş yapılırsa bu savaşlara Ficar Savaşları denirdi. Hz. Muhammed yirmi yaşlarındayken bu savaşlardan birine amcalarının yanında katıldı. Ancak kimsenin canına kıymadı. Ficar Savaşı ndan kısa bir süre sonra Hz. Muhammed (s.a.v.) Hılfu l-fudul (Erdemler Topluluğu) Antlaşması na katıldı. Haksızlığa uğrayan, malı gasp edilen ve kimsesi olmadığından ezilen insanların hakkını korumak amacıyla kurulan bu ittifaka, Hz. Muhammed in amcası Zübeyir öncülük etmişti. Bu, Hılfu l-fudul (Erdemliler Topluluğu) adı verilen sivil bir cemiyet idi. Daha sonra Hz. Muhammed o top- 7 Muhammed Hamidullah, İslam Peygamberi, C 1, s İbn Hişam, Siret, C 1, s

14 1. ÜNİTE luluğa üye olmanın çok onurlu bir iş olduğunu şu sözleriyle ifade etmiştir: Şimdi olsa yine katılırdım. 9 M Hz. Hatice nin kervanını Şam a götürdü. Hz. Hatice, kervanını Suriye ye götürecek bir adam arıyordu. Mekke de Muhammedü l- Emin olarak tanınan Hz. Muhammed, kendisine önerildi. O da kervanını sevinerek Hz. Muhammed e teslim etti. Hz. Muhammed, bu kervanı güzel bir şekilde sevk ve idare ederek Suriye ye gidip geldi. Bu sıralarda Hz. Muhammed in güzel ahlakı ve mükemmel kişiliği çevresinde çok beğeniliyordu. Bunun üzerine Hz. Hatice nin de Hz. Muhammed e karşı olan sevgi, saygı, güven ve takdir hisleri arttı. 10 M Hz. Hatice ile evlendi. Hz. Hatice, ticaretle uğraşan dul bir kadın idi. Suriye ve Yemen e ticaret kervanları gönderiyordu. Akıllı, zeki ve güzel bir kadın olduğu için Kureyş in ileri gelenleri onunla evlenmek istiyordu. Fakat Hatice hiç birini kabul etmiyordu. Onun gönlünde ahlakına ve kişiliğine hayran kaldığı Hz. Muhammed vardı. Hz. Hatice, bir arkadaşı aracılığıyla Hz. Muhammed e evlilik teklifi götürdü. Amcasıyla istişare eden Hz. Muhammed, bu teklifi kabul etti. Akrabalar çağrıldı, nikâhları kıyıldı ve düğün yemekleri verildi. Evlendikten sonra Hz. Muhammed, amcasının evinden ayrılarak Hz. Hatice nin evine yerleşti. İlk yıllarda Hz. Hatice nin sermayesiyle ticaret yaptı. Bu arada kendisine birçok iyiliği dokunan amcasının küçük oğlu Ali yi de yanına aldı. Hz. Hatice ile Hz. Muhammed in evliliğinden Kasım, Abdullah, Zeynep, Rukiye, Ümmü Gülsüm ve Fatıma adlı çocukları dünyaya geldi. PANO YAPALIM Hz. Hatice nin ticaretle ilgili yönünü, çocuklarına olan ilgisini, Peygamberimize olan vefasını ve sadakatini gösteren bir pano hazırlayınız. 3. Hz. Muhammed in Peygamber Oluşu ve Mekke Dönemi Hz. Muhammed (s.a.v.), kırk yaşlarına doğru vaktinin büyük bir bölümünü Mekke yakınlarında bulunan Nur Dağı ndaki Hira Mağarası nda geçiriyordu. Orada tefekkür hâlinde ibadetle meşgul oluyordu. Allah ın sonsuz kudretini düşünüyor ve toplumun içine düştüğü ahlaksızlığa üzülüyordu. Bu süreçte Allah, onu peygamberlik görevine hazırlıyordu. 9 Muhammed Hamidullah, İslam Peygamberi, C 1, s Ali Himmet Berki-Osman Keskioğlu, Hatemü l Enbiya Hz. Muhammed ve Hayatı, s Mescid-i Haram 14

15 HZ. MUHAMMED İN HAYAT HİKÂYESİNİ HATIRLAYALIM M Hira Mağarası nda (Ramazan ayında Kadir Gecesi nde) ilk vahiy geldi. 610 yılında Ramazan ayının Kadir Gecesi nde Hz. Muhammed (s.a.v.) Hira Mağarası nda iken vahiy meleği Cebrail gelerek: -Oku, dedi. -Efendimiz: -Ben okuma bilmem, dedi. -Cebrail ikinci kez: -Oku, dedi. Peygamberimiz yine: -Ben okuma bilmem, diye cevap verdi. -Cebrail üçüncü kez aynı istekte bulununca Hz. Muhammed (s.a.v.): -Ne okuyayım, diye sordu. Bunun üzerine Cebrail, Kur an-ı Kerim in Alak suresinin Yaratan Rabbi nin adıyla oku! O, insanı aşılanmış yumurtadan yarattı. Oku! İnsana bilmediklerini ve kalemle yazmayı öğreten Rabb in, en büyük kerem sahibidir. 11 ayetlerini ona okudu. Cebrail in arkasından da Hz. Peygamber (s.a.v.) ayetleri tekrarladı. Peygamberimiz (s.a.v.), ilk vahiy geldikten sonra heyecan içinde evine döndü. Bir müddet dinlenip heyecanı geçtikten sonra yaşadıklarını eşine anlattı. Hz. Hatice, Efendimizi şöyle teselli etti: Hiçbir korku ve endişe duymana sebep yok. Hiç üzülme, Allah senin gibi bir kulunu hiçbir zaman utandırmaz. Ben biliyorum ki sen sözün doğrusunu söylersin. Emanete riayet edersin. Akrabalarınla iyi geçinirsin. Komşularına nazik davranırsın. Fakirlere yardım elini uzatırsın. Gariplere kapını açıp onları misafir edersin. Uğradıkları felaket ve musibetlerde halka yardım edersin? 12 Hz. Hatice, daha sonra eşi Hz. Muhammed le birlikte Haniflerden biri olan amcasının oğlu Varaka ya gitti. Hz. Muhammed i dinleyen Varaka, onun gönderilen son peygamber olduğunu anladı ve şöyle dedi: Bu gördüğün melek, Yüce Allah ın Musa Peygambere gönderdiği Cebrail dir. Sen ise bu ümmetin peygamberi olacaksın ARAŞTIRALIM Peygamberimize ilk iman edenlerden olan Zeyd bin Harise ve Hz. Ali nin İslam ı ne zaman ve nasıl seçtiklerini araştırınız. Hira Mağarası 11 Alak suresi, 1-5. ayetler. 12 Müslim İman, İbrahim Sarıçam, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı, s

16 1. ÜNİTE Peygamberimiz bir gün Hira dan evine dönerken Cebrail i tekrar gördü. Yine heyecan ve ürpertiyle eve gelip yatağına uzandı. Melek, karşısına bir kez daha çıktı ve ona şöyle hitap etti: Ey örtünüp bürünen Peygamber! Kalk ve insanları uyar. Sadece Rabb ini büyük tanı. Elbiseni temiz tut. Kötü şeyleri terk et. 14 Allah bu emriyle Peygamberimizden insanları dine davet etmesini istedi. Bunun üzerine Peygamberimiz, (Ey Resulüm) Sen önce en yakın akraba ve hısımlarını uyar. 15 emri gereği, önce ailesini sonra da yakın çevresini dine davet etmeye başladı. İlk önce Hz. Hatice, kızları Zeynep, Rukiye ve Ümmü Gülsüm İslamiyet i kabul ettiler. Peygamberin evinde kalan Hz. Ali ve Zeyd bin Harise de İslam ı ilk kabul edenlerden oldu. Bunlarla birlikte Peygamberimizin yakın arkadaşı Hz. Ebu Bekir de İslam a ilk girenlerden oldu. Hz. Muhammed, bir başka gün akrabalarını tebliğ amacıyla yemeğe çağırdı. Kendisinin Allah tarafından peygamber olarak görevlendirildiğini anlatarak onları, İslam dinine davet etti. Ne var ki orada bulunanların büyük bir kısmı bu çağrıyı kabul etmedi. M Üç yıl gizli davetten sonra açıktan davete başladı. Yüce Allah, Peygamber Efendimizin, elçiliğinin üçüncü yılının sonuna doğru (Ey Muhammed!) Sana emrolunanı açıkça bildir ve Allah a ortak koşanlara aldırış etme. 16 ayetini göndererek insanları açıkça İslam a davet etmesini istedi. Bunun üzerine Peygamberimiz Kâbe yakınlarında bulunan Safa Tepesi ne çıkarak halkı buraya davet etti. Onlara, Size şu tepenin arkasında bir düşman ordusunun bulunduğunu haber versem bana inanır mısınız? diye sordu. Orada bulunanlar, Evet inanırız. Çünkü bugüne kadar senin hiç yalan söylediğini duymadık. dediler. Bunun üzerine Peygamberimiz, O hâlde biliniz ki Allah beni peygamber seçti. İnsanları İslam dinine davet etmemi emretti. Allah birdir, ondan başka ilah yoktur. 17 diyerek onları İslam a davet etti. Ne yazık ki Mekkeliler Hz. Muhammed in bu çağrısını pek fazla önemsemediler. Bazıları Hz. Peygamber ve arkadaşlarını küçümsediler. Ancak Hz. Muhammed (s.a.v.) insanları İslam dinine davet etmeye devam etti. Gün geçtikçe de İslam ı kabul edenlerin sayısı çoğalıyordu. Bu durum, puta tapan müşrikleri ciddi olarak rahatsız ediyordu. Müşrikler, Peygamberimiz ve arkadaşlarına kötü davranmaya başladılar. DEĞERlENDİRElİM Hz. Bilal bir köle idi. Müslüman olduğu için dayanılmaz işkencelere maruz kaldı. Sahibi olan Ümeyye bin Halef, onu bazen aç ve susuz bırakıyor, boynuna bir ip takarak çocuklara veriyor onu Mekke sokaklarında dolaştırıyordu. Ümeyye bin Halef, bu eziyetlerin işe yaramadığını görünce işkenceyi daha da artırdı. Bilal i köz gibi yakan sıcak kumların üzerine yatırıyor ve göğsünün üzerine büyük taş parçaları koyuyordu. Bilal e de şöyle diyordu: Yemin ederim ki sen ölmedikçe yahut Muhammed i ve onun dinini inkâr ederek Lat ve Uzza ya tapmadıkça bu azabı senden eksik etmeyeceğim. Hz. Bilal ise buna karşılık Allahu ekber, Allahu ekber diyordu. Bilal in bu sözlerine çok öfkelenen Ümeyye bin Halef, işkenceyi daha da artırıyordu. Bu işkencelere şahit olan Hz. Ebu Bekir, Bilal i satın alarak onu hürriyetine kavuşturdu. Sizce müşriklerin Müslümanlara işkence yapmalarının ve Hz. Bilal in bu işkencelere katlanmasının sebebi ne olabilir? Arkadaşlarınızla birlikte değerlendiriniz. 14 Müddessir suresi, 1-5. ayetler. 15 Şuarâ suresi, 214. ayet. 16 Hicr suresi, 94. ayet. 17 Ali Himmet Berki- Osman Keskioğlu, Hatemü l-enbiya Hz. Muhammed ve Hayatı, s

17 HZ. MUHAMMED İN HAYAT HİKÂYESİNİ HATIRLAYALIM Hz. Muhammed (s.a.v.) Mekke dışındaki insanları da İslam a davet ediyordu. Bunu gören Mekkeliler, Peygamberimize ve arkadaşlarına yönelik baskıları arttırmaya başladı. Örneğin bir gün Peygamberimiz Kâbe de namaz kılarken Ukbe bin Ebi Muayt adında bir müşrik, Ebu Cehil in kışkırtmasıyla bulup getirdiği bir deve işkembesini Peygamberimizin üzerine attı. Bunu duyan Hz. Fatıma koşarak babasının imdadına yetişti. O, babasının üzerini temizlerken orada bulunan müşrikler, bu manzara karşısında gülüyorlardı. Müşriklerin baskı ve işkenceleri başta fakir ve güçsüz Müslümanlar olmak üzere hepsine yönelerek devam etti. M Müşriklerin ağır baskıları üzerine Hz. Osman liderliğinde (4 kadın, 11 erkek) on beş Müslüman Habeşistan a hicret etti Habeşistan a ikinci hicret gerçekleşti. Müşriklerin yaptığı zulüm artık dayanılmaz bir hâl almıştı. Bunun üzerine Peygamberimiz, Habeşistan da adaletli bir hükümdar olduğunu söyleyerek bazı Müslümanların oraya hicret etmesine izin verdi. Bu, İslam da ilk hicretti. İlk hicret 615 yılında on beş kişi ile gerçekleştirildi. Habeşistan hükümdarı Necaşi, Müslümanlara çok iyi davrandı. M Habeşistan a ikinci hicret Habeşistan a ikinci hicret, 616 yılında yüz kişilik bir grupla gerçekleştirildi. Necaşi, muhacirlerin kendi ülkesinde güven içinde yaşayabileceklerini bildirdi. Böylece Müslümanlar burada güvenli bir ortama kavuştular. M Mekkeli müşrikler Müslümanlara boykot uygulamaya başladı. Müşrikler, Habeşistan a giden Müslümanların güven içinde yaşadıklarını ve Necaşi nin onları koruduğunu öğrendiler. İslam ın her geçen gün güçlendiğini, Hz. Ömer ve Hamza nın da Müslüman olduğunu görünce bu işi kökten bitirmek istediler. Hz. Muhammed öldürülünceye kadar Müslümanlarla kız alıp vermek, alışveriş yapmak, oturup kalkmak ve konuşmak yasaklandı. Hz. Muhammed in kendilerine teslim edilmesini istiyorlardı. Müslüman ve müşrik mahalleleri ayrıldı. Müslümanlar üç yıl boyunca ( ) sosyal ve ekonomik boykot altında yaşadılar. Sadece hac mevsimi ve haram aylar da dışarı çıkıp ihtiyaçlarını temin edebiliyorlardı. M Mekkeli müşrikler, Müslümanlara uyguladıkları boykotu kaldırdı. Müşriklerin içinde bazı vicdan sahibi insanlar da vardı. Onlar bir araya gelerek boykotu kaldırma kararı aldılar. Peygamberimiz boykotu kaldıran insaf sahibi kimselerin bu iyiliğini hiçbir zaman unutmadı. M Hüzün Senesi Boykotun bitmesine sevinirken Peygamberimizi iki büyük keder bekliyordu. Ebu Talip ölünceye kadar Kureyş bana pek dokunamazdı. dediği amcası Ebu Talip i kaybetmişti. Onun üzüntüsü henüz dinmeden eşi Hz. Hatice yi de kaybetti. Bu iki acıdan dolayı bu yıla Hüzün Senesi denildi. M Taif Yolculuğu Peygamberimiz (s.a.v.) hac mevsiminde Mekke ye gelenlere de İslam ı anlatıyordu. Bazen de tebliğ için Mekke dışına çıkıyordu. Örneğin 620 yılında İslam ı tebliğ etmek için Taif e gitmiş, ne yazık ki Taifliler onu taşa tutmuşlardı. Peygamberimiz onların bu kötü tutumlarına karşı gerçeği anlamaları için Allah a dua etmişti. Bu duanın sonucu olarak Taifliler 630 yılında topluca Müslüman oldu. 17

18 1. ÜNİTE M Medineli altı kişi Müslüman oldu. Peygamberimiz 620 yılında Akabe mevkiinde Medine den Hazreç kabilesine mensup altı kişiyle görüşerek onlara İslam ı anlattı. Onlar ertesi sene Peygamberimizle tekrar aynı yerde buluşmaya söz verdiler. Bu kişiler, Medine ye döndüklerinde de Peygamberimizi Medinelilere anlattılar. M Medineli on iki Müslüman ile 1. Akabe Biatı yapıldı. Peygamberimiz, 621 yılında Mekke ye gelen Medineli on iki kişilik bir grupla yine Akabe denilen yerde gizlice buluştu. Bu grup, Peygamberimize biat ederek bağlılık sözü verdi. Bu olay, İslam tarihinde 1. Akabe Biatı olarak anılır. Peygamberimiz, Medinelilere İslam ı öğretmek üzere Musab bin Umeyr i görevlendirdi. 18 M Akabe Biatı gerçekleşti. 622 yılının hac mevsiminde Musab bin Umeyr in öncülüğünde Medine den Mekke ye gelen yetmiş beş Medineli, Akabe de Peygamberimizle buluşarak ona bağlılık sözü verdiler. Ardından da Peygamber Efendimizi Medine ye davet ettiler. Bu mutabakata 2. Akabe Biatı denildi. Söz konusu biattan üç ay sonra Peygamberimiz Medine ye hicret etti. Hicrete izin veren ayetin gelmesiyle Müs lümanlar fert fert ve gruplar hâlinde Medine ye hicret etmeye başladılar. bilgi kutusu AÇIKLAYALIM Hicret Mekke yle Medine arası yollar, Çizik çizik, hasret yarası yollar. Vardığı her nokta yine başlangıç, Gitgide Allah a varası yollar, Mekke yle Medine arası yollar. ** Bu çıplak yollarda ne in, ne de cin, Yalnız iki çift nurdan güvercin. Bunlar iki dostun ayakları ki Yolları göklere bağlayan perçin. Bu çıplak yollarda ne in, ne de cin. ** Hicret, yurt dışında aranan destek, Dava sahibine öz yurdu köstek. Merkezi dışardan sarmaktır murad, Merkezin çevreden fethidir istek. Hicret, yurt dışında aranan destek. Necip Fazıl KISAKÜREK, Esselam, s. 71. Yukarıdaki şiirde hangi konulara değinilmiştir? Açıklayınız. Medineli Müslümanlar, 1. Akabe Biatı nda Hz. Peygambere; hiçbir şeyi Allah a ortak koşmayacaklarına, hırsızlık ve zina yapmayacaklarına, çocukları öldürmeyeceklerine, iftira etmeyeceklerine ve emirlerine uyacaklarına dair söz verdiler. 18 Osman Keskioğlu, Siyer-i Nebi, s

19 HZ. MUHAMMED İN HAYAT HİKÂYESİNİ HATIRLAYALIM M Hz. Peygamber Kuba Mescidi ni yaptırdı, Ranuna Vadisi nde ilk cuma namazını kıldırdı. Müşriklerin baskı ve saldırıları Müslümanlara Mekke de yaşama hakkı tanımıyordu. Müşrikler, Darü n-nedve de toplanıp Peygamberimizi öldürme kararı almışlardı. Bu durum Peygamberimize Cebrail tarafından haber verildi ve hicrete hazırlanması emredildi. Hz. Ebu Bekir le birlikte hicret etme kararı alan Peygamberimiz, Hz. Ali ye, Bu gece gidiyorum. Sen benim yatağımda yat. Üzerini ört ki müşrikler yatakta benim yattığımı zannetsinler. Şu emanetleri de sahiplerine teslim et ve birkaç gün sonra sen de gel. 19 diyerek emanetleri teslim etme görevini verdi. Ardından Hz. Ebu Bekir ile beraber yola çıktı. Kûba Mescidi - Medine Durumu anlayan Müşrikler, Peygamberimizi bulanlara ödül vadettiler. Peygamberimiz ve Hz. Ebu Bekir Sevr Mağarası na gizlenmişlerdi. Müşrikler mağaranın önüne kadar geldiler. Ancak mağaranın ağzının örümcek ağıyla örülmüş olduğunu görünce geri döndüler. Peygamberimiz ve Hz. Ebu Bekir, Sevr Mağarası nda ortam sakinleşinceye kadar bir süre kaldılar. Bir hafta sonra Medine ye bir saatlik mesafede bulunan Kuba denen yere ulaştılar. Hz. Ali de onlara yetişti. Medinenin ileri gelenlerinden bir kısım insan bu bölgede yaşıyordu. Peygamberimiz Kuba da bir mescit inşa etti. Sonra Beni Salim yurduna (Ranuna Vadisi) geldiklerinde öğle vakti olmuştu. Peygamberimiz cuma namazının farz kılındığını bildirdi ve ilk cuma namazını kıldılar. 4. Hz. Muhammed in Medine Dönemi ve Vefatı M. 1/ Hz. Peygamber (12 Rebiülevvel / 24 Eylül) Medine ye ulaştı ve Ebu Eyyub el-ensari nin evine yerleşti. Hz. Peygamberin Mekke den yola çıktığı Medine de çoktan duyulmuştu. İnsanlar onu karşılamak için her sabah yolunu gözlüyordu. Onun geldiğini gören çocuk, genç, yaşlı herkes sevince boğuldu. 19 İrfan Yücel, Peygamberimizin Hayatı, s İlk rakam (1) hicri, ikinci (622) ise miladi yılı göstermektedir. 19

20 1. ÜNİTE Medineli Müslümanların her biri Allah Resulünü misafir etmek istiyordu. Fakat Peygamber, devesinin kendi hâline bırakılmasını istedi. Deve nerede durursa orada konaklayacaktı. Nihayet deve iki yetim çocuğun arsasında durdu. Oraya evi en yakın olan Ebu Eyyub el- Ensari, Peygamberimizi misafir etti. Mescit inşa edilinceye kadar orada kaldı. Eski ismi Yesrip olan bu şehre hicretten sonra nurlanmış şehir anlamına gelen Medinetü l- Münevvere denildi. M. 1/622- Mescid-i Nebi nin yapımına (Rebiülevvel/Eylül) başlandı. Sevgili Peygamberimiz Medine ye vardıktan hemen sonra bir mescit inşasına başladı. Burada Peygamberimiz de dâhil olmak üzere bütün Müslümanlar çalıştı. Mescid-i Nebi nin bitişiğinde suffa adı verilen üzeri hurma dallarıyla örtülü gölgelikler yapıldı. Kimsesi olmayan, bekâr ve ihtiyaç sahibi Müslümanlar suffada kalıyordu. Mescid-i Nebi - Medine İnşaatın bitmesinden sonra Peygamberimiz, mescidin bir bölümünde kendisine tahsis edilen odaya geçti. M. 1/622- Namaza çağrı için ezan uygulamasına başlandı. Mescidin yapılmasından sonra Müslümanları namaza çağırmak için bir işaret gerekiyordu. Sahabeler arasında istişare yapıldı ve farklı görüşler ileri sürüldü. Bu sırada Abdullah bin Zeyd namaza davet şekli olan ezanı rüyasında gördüğünü söyledi. Hz. Ömer de ona benzer bir rüya görmüştü. Bunun üzerine ezan Bilal e öğretildi ve ilk ezanı Hz. Bilal okudu. M. 1/623Müslümanlar arasında kardeşlik (muahat) oluşturuldu. Mekkeli Müslümanlar hicret sırasında yerini, yurdunu, malını, mülkünü bırakıp dinleri uğruna Medine ye gelmişlerdi. Hz. Peygamber (s.a.v.), muhacirlerin barınma, yeme-içme ve iş gibi ihtiyaçlarını karşılamak için önce ensar ile muhacirleri kardeş ilan etti. Ardından muhacir aileleri, ensar ailelerinin yanına, bekâr Müslümanları da suffa yapılıncaya kadar müsait olan ailelere misafir olarak yerleştirdi. biliyor MuYDuNuZ? Hicretten sonra Peygamberimiz, Sa d bin Rabia ve Abdurrahman İbn Avf ı kardeş yapmıştı. Sa d, malının yarısını teklif ettiyse de Abdurrahman, Allah malına bereket versin, sen bana çarşı pazarın yolunu göster. dedi. Abdurrahman ticaret yaptı ve bir süre sonra zengin oldu. Öyle ki yedi yüz develik kervana sahip oldu. Bu zenginliğini de İslam yolunda harcadı. İbn Sa d, Tabakat, C 3, s M. 1/623- Medine Sözleşmesi imzalandı. Peygamberimiz, Medine de yaşayan farklı kabilelerle barış içinde yaşamak için yazılı bir antlaşma yaptı. İslam tarihinde Medine Sözleşmesi olarak da bilinen bu antlaşma aynı zamanda Medine de kurulan İslam devletinin anayasası niteliğindeydi. Bu anayasada Medine de yaşayan farklı inanç gruplarının hakları ve sorumlulukları belirlenerek güvence altına alındı. 20

21 HZ. MUHAMMED İN HAYAT HİKÂYESİNİ HATIRLAYALIM M. 1/623-Savaşa izin verildi. M. 2/623- Hz. Peygamber ilk kez aşure orucu(10 Muharrem/14 Temmuz) tuttu ve Müslümanlara da tutmalarını tavsiye etti. Hz. Muhammed (s.a.v.) Medine ye hicret ettikten sonra muharrem ayının onuna rastlayan Aşure gününde Yahudilerin oruç tuttuklarını gördü. Peygamberimiz bunun sebebini Yahudilere sorduğunda onlar, Aşure günü büyük bir gündür. Allah bu günde Hz. Musa yı ve kavmini Firavun dan kurtardı. Firavun ve ordusunu bu günde sulara gömdü. Bu sebeple Hz. Musa, Allah a şükretmek için bu günü oruçla geçirdi. Biz de bunun için Aşure günü oruç tutuyoruz, dediler. Allah Resulü, Biz Hz. Musa ya sizden daha yakınız ve onun dostuyuz. buyurdu. Ardından Aşure günü oruç tuttu ve müminlere de tutmalarını tavsiye etti. Bazı sahabeler, Ey Allah ın Resulü! Şüphesiz bugün Yahudiler ve Hristiyanlarca kutsal kabul edilen bir gündür. deyince Allah ın Resulü (s.a.v.) şöyle buyurdu: Onlara benzememek için gelecek sene inşallah onuncu gün ile birlikte dokuzuncu günü de oruç tutarız. 21 M. 2/624- Orucun farz kılınması (Şaban/Şubat) Hicret in ikinci yılının şaban ayında, ramazan ayında oruç tutmak farz kılındı. 22 M. 2/624- Teravih namazının kılınmaya başlanması (1 Ramazan/26 Şubat) M. 2/624- Bedir Savaşı (17 Ramazan/13 Mart) Mekkeli müşrikler, Müslümanların Mekke de bırakmak zorunda kaldıkları mallarını yağmalıyor, arazi ve evlerine el koyuyorlardı. Bir taraftan da Medine yi işgal edip Hz. Peygamberi öldürmek ve İslam ı ortadan kaldırmak için hazırlık yapıyorlardı. Bu amaçla Ebu Süfyan, Suriye ye büyük bir ticaret kervanı ile gitmişti. Bu ticaretten elde edilecek gelirle askerler donatılacaktı. Bu sebeple Bedir Savaşı çıktı. 624 yılında yapılan Bedir Savaşı, Müslümanlarla müşrikler arasında yapılan ilk savaştır. Bu savaşı Müslümanlar kazandı. Peygamber Efendimiz, savaşta ele geçirilen esirlerden fidye ödeyemeyenlerin, on Müslümana okuma yazma öğretmeleri karşılığında serbest bırakılacaklarını ilan etti. Sonuç olarak Bedir Savaşı Müslümanların itibarının artmasına vesile oldu. M. 2/624- İlk kez bayram namazı kılındı ve Ramazan Bayramı kutlandı (1 Şevval/27 Mart). M. 2/624- Hz. Peygamber Hz. Aişe ile evlendi. M. 2/624- Benu Kaynuka Savaşı M. 2/624- Hz. Ali ile Fatıma evlendi. Peygamberimizin nesli, küçük kızı Hz. Fatıma ile devam etmiştir. Yüzü nurlu, beyaz ve aydınlık olduğu için ona Fatımatü z-zehra deniliyordu. İffet ve hayâsından dolayı da Betül adını almıştı. Medine ye hicretten bir müddet sonra Hz. Ali, Hz. Fatıma yı babasından istedi. Hz. Peygamber (s.a.v.), kızının da onayını alarak onu Hicret in ikinci yılında Hz. Ali (r.a.) ile evlendirdi. Bu evlilikten Sevgili Peygamberimizin cennet çiçeklerim dediği Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin dünyaya geldi. Daha sonraki yıllarda Ümmü Gülsüm, Zeynep ve Muhsin adlı çocukları oldu. 21 Tirmizi, Savm, Bakara suresi, ayetler. 21 Hz. Ali, Hz. Fatıma

22 1. ÜNİTE M. 2/624- İlk kez Kurban Bayramı kutlandı. (10 Zilhicce/3 Haziran) Hicret in ikinci yılında zilhiccenin onuncu günü Kurban Bayramı namazı kılındı, kurban kesildi ve bayram yapıldı. Peygamberimiz de bizzat kurban kesti. 23 M. 3/624- Hz. Osman ile Ümmü Gülsüm evlendi. M. 3/625- Hz. Hasan doğdu. M. 3/625- Uhut Savaşı (7 Şevval/23 Mart) Mekkeli müşrikler, Bedir deki mağlubiyetin intikamını almak için Medine ye saldırmak üzere harekete listeleyelim geçmişlerdi. Peygamberimiz bin kişiden oluşan bir orduyla Medine den yola çıktı. Ancak yarı yolda Abdullah bin Übey in liderliğindeki üç yüz kadar münafık ordudan ayrıldı. Müslümanlar, Uhut a vardıklarında düşman Uhut Savaşı ndan ne gibi dersler çıkarabiliriz? Listeleyiniz..... gelmişti. Elli okçuyu stratejik bir yere yerleştiren Efendimiz, onlara burayı terk etmemelerini sıkı sıkıya tembih etti. Savaş, başta Müslümanların lehine devam ederken elli okçunun savaşın bittiği zannıyla bölgeyi terk etmesi üzerine Müslümanların aleyhine döndü. Bu arada Peygamberimizin şehit olduğu haberi yayıldı. Haberin yalan olduğu anlaşılınca Müslümanlar tekrar toparlandılar ve Peygamberimizi korumak için etrafında kenetlendiler. Müşrikler de üstünlük kendilerinde olduğu hâlde savaşa devam etmeye cesaret edemediler ve Uhut tan ayrıldılar. M. 4/625- Beni Nadir Savaşı (18 Rebiülevvel/28 Ağustos) M. 4/626- Hz. Hüseyin doğdu (5 Şaban/10 Ocak). M. 5/627- Hendek (Ahzab) Savaşı (Zilkade/Nisan) Uhut Savaşı ndan sonra Medine den sürülen Yahudiler diğer kabileleri kışkırtarak onları Müslümanlara karşı savaşa ikna ettiler. Yaklaşık on bin kişilik bir düşman ordusu çok geçmeden Medine ye doğru ilerlemeye başladı. İranlı olan Selman isimli sahabinin teklifi ile Medine nin etrafına hendekler kazıldı. Yahudilerle ittifak eden Mekke ordusunun amacı Medine yi işgal ederek Hz. Peygamberi ve Müslümanları ortadan kaldırmaktı. Ancak Müslümanların cesur direnişi ve çıkan kuvvetli bir fırtına sonucu PAYlAŞAlIM Hendek Savaşı ile ilgili Ahzab suresindeki bölümü Kur an-ı Kerim mealinden okuyarak öğrendiklerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız. Mekke ordusu geri dönmek zorunda kaldı. Hendek Savaşı, Mekkelilerin her türlü saldırganlığının sonu oldu. Artık bundan sonra Mekkeli müşrikler Medine ye bir daha saldırma cesareti bulamadı. 23 Müslim Kasame,

23 HZ. MUHAMMED İN HAYAT HİKÂYESİNİ HATIRLAYALIM M. 6/628- Rıdvan Biatı yapıldı. Hz. Peygamber (s.a.v.) ashabıyla birlikte 628 yılında Kâbe yi ziyaret etmek niyetiyle Medine den yola çıktı. Hudeybiye denen yere vardıklarında Mekkeli müşriklerle Peygamberimiz arasında elçiler vasıtasıyla görüşmeler başladı. Peygamberimiz, Müslümanların maksadını bildirmek üzere Hz. Osman ı müşriklere elçi olarak gönderdi. Müşrikler Hz. Osman ı alıkoyarak geri göndermediler. Bu durum Peygamberimize Osman öldürüldü. şeklinde haber verildi. Bunun üzerine Peygamberimiz, Müslümanlardan Allah ve Resulü yolunda canlarını feda edin ceye kadar savaşacaklarına dair biat aldı. Buna Rıdvan Biatı denildi. Allah, biat eden bu Müslümanlardan razı oldu ğunu Kur an da şöyle beyan eder: Gerçekten Allah, (Hudeybiye de) o ağacın altında sana biat ettikleri zaman müminlerden razı oldu. Onların kalplerindeki ihlası bildiği için üzerlerine huzur ve güven indirdi. Onları hemen yakında gerçekleşen bir zaferle ve alacakları birçok ganimetle mükâfatlandırdı. Allah aziz ve hakimdir (mutlak galiptir, tam hüküm ve hikmet sahibidir). 24 Biat haberi müşrikler tarafından duyulunca üç gün yanlarında alı koydukları Hz. Osman ı serbest bıraktılar. Ardından Mekkeli müşriklerle Müslümanlar arasında Hudeybiye Antlaşması yapıldı. Hudeybiye Antlaşması ndan sonra bir barış ve güven ortamı oluştu. Bu barış ortamını değerlendiren Hz. Peygamber Bizans a, Habeşistan a, İran a ve daha birçok yere elçilerle İslam a davet mektupları gönderdi. M. 7/628- Hayber Savaşı (Muharrem/Mayıs) Hayber Yahudileri, Peygamber ve İslam aleyhine çeşitli iftiralar atmaya ve propaganda yapmaya devam ediyorlardı. Bir taraftan Yahudilerin reisi Yesir, Medine ye saldırmak için bir plan hazırlığı içindeydi. Hz. Peygamber bir elçi göndererek anlaşma teklifinde bulundu fakat Yahudiler buna yanaşmadılar. Ayrıca Hayber, Müslümanların ticaret yolları üzerinde bulunuyordu. Bütün bu sebeplerden dolayı Hayber in alınması gerekiyordu. Müslümanlar 628 yılında burayı da fethetti ve Hayber zaferiyle Hicaz bölgesinde Müslümanların güvenliği sağlanmış oldu. M. 7/629- Müslümanlar ilk kez umre yaptılar. Hicret in altıncı yılı müşriklerin engel olması yüzünden gerçekleştirilemeyen umre ziyareti 629 yılında yapıldı. Hudeybiye Antlaşması nın üzerinden bir yıl geçtikten sonra antlaşma şartlarında Müslümanlara tanınan hakka dayanarak bu umre gerçekleştirildi. M. 8/629-Halid bin Velid ve Amr bin Âs Müslüman oldu. Peygamberimizin yazdırdığı mektuplardan bir örnek 24 Fetih suresi, 18,19. ayetler. 23

24 1. ÜNİTE M. 8/629-Mute Savaşı (Cemaziyelevvel/Eylül) Gassanilerin lideri Şurahbil, Peygamberimizin kendisine gönderdiği elçi Haris i öldürtmüştü. Bunun üzerine Peygamberimiz, Zeyd bin Harise nin komutasında üç bin kişilik bir kuvvet hazırladı. Mute de İslam ordusunun komutanlarından Zeyd bin Harise, Hz. Cafer ve Abdullah bin Revaha şehit oldu. Sonra Halid bin Velid komutayı aldı. Halid in askeri mahareti sayesinde İslam ordusu fazla kayıp vermeden geri döndü. Mute Savaşı, Bizanslı Hristiyanlarla yapılan ilk savaş olarak tarihe geçti. M. 8/630-Mekke nin Fethi (20 Ramazan/11 Ocak) Hudeybiye Antlaşması Mekkeli müşrikler ve müttefikleri tarafından 630 yılında ihlal edildi. Peygamberimiz bunun üzerine sahabeleriyle birlikte yola çıktı. Müslümanlar, 622 yılında zorunlu olarak ayrıldıkları bu şehre barış içinde girdiler. Sekiz yıl önce terk ettikleri mahalle ve evlerini gezerek hasret giderdiler. Peygamberimizin emriyle Kâbe, putlardan temizlendi. Peygamberimiz yaklaşık üç hafta Mekke de kaldı. M. 8/630- Huneyn Savaşı (11 Şevval/1 Şubat) KONUŞALIM Mute Zeyd, Abdullah, Cafer şehit, Üç kumandan teker teker Birbirine girdi asker; Başbuğ Halid bin Velid; Zeyd, Abdullah, Cafer şehit. ** Uçan şehit Cafer Tayyar, Çifte kola çifte kanat Al renginle göğü kanat! Kahraman yok sana ayar. Uçan şehit Cafer Tayyar! ** Halid, Halid, örnek başbuğ, Değiştirdi iki yanı, Köstekledi sert düşmanı, Döndü, hilal elinde tuğ Halid, Halid, örnek başbuğ. Necip Fazıl KISAKÜREK, Esselam, s. 96. Yukarıdaki şiirde Mute Savaşı ile ilgili nelerden bahsedilmiştir? Arkadaşlarınızla konuşunuz. Mekke nin fethi, diğer Arap kabileleri üzerinde bir endişe oluşturdu. Onlardan biri olan Hevazin kabilesi büyük bir ordu hazırlıyordu. Bu haberi alan Peygamberimiz hemen Huneyn e doğru hareket etti. Ordunun kalabalık olması bazı Müslümanlarda gurur ve üstünlük duygusuna neden oldu. Bu kadar kalabalık orduyu kimsenin yenemeyeceğini düşünüyorlardı. Huneyn e vardıklarında düşmanın kurduğu pusu nedeniyle orduda büyük bir panik yaşandı. Daha sonra toparlanan ordu, Hevazinlileri mağlup etti. Kaçan düşman askerleri Taif Kalesi ne sığındılar. Peygamberimiz, kaleyi kuşattı ancak kuşatmanın uzun sürmesi üzerine bir müddet sonra geri döndüler. beyin FIRtINAsI YAPAlIM Müslümanlar Mekke den neden ve nasıl ayrılmışlardı, sonra niçin ve nasıl geri döndüler? Tartışınız. 24

25 HZ. MUHAMMED İN HAYAT HİKÂYESİNİ HATIRLAYALIM M. 8/630- Hz. Peygamberin oğlu İbrahim doğdu (Zilhicce/Mart- Nisan). M. 11/632- Hz. Peygamber ateşli bir hastalığa yakalandı (27 Safer/24 Mayıs Pazar). Peygamberimiz hac ibadetini yerine getirdikten sonra Medine ye dönmüştü. Altmış üç yaşına gelen Sevgili Peygamberimiz, o günlerde ölüm vaktinin geldiğini hisseder gibiydi. Nesi varsa hepsini sadaka olarak dağıtıyordu. Mayıs ayının son günlerindeyken hastalanmıştı. Ashabının üzüntü ve telaşını hisseden Allah Resulü (s.a.v.) şöyle buyurdu: Çok üzüldüğünüzü ve endişelendiğinizi görüyorum. Şunu unutmayınız ki ben de bir insanım ve her insan gibi bir gün Rabb ime kavuşacağım. Ama bir gün gelecek sizinle cennette Kevser havuzunun başında buluşacağız. 25 Peygamberimiz (s.a.v.) ashabını teselli ettikten sonra onlardan helallik isteyerek şöyle buyurdu: Ashabım! Sizden kimin bende hakkı varsa gelsin alsın 26 Peygamberimizin hastalığı ağırlaşmıştı, mescide gidemiyordu. Namazları kıldırması için Hz. Ebu Bekir i görevlendirmişti. M. 11/632- Hz. Peygamberin Vefatı (13 Rebiülevvel/8 Haziran Pazartesi) 8 Haziran 632 tarihinde pazartesi günü Allah Resulünün hastalığı iyice arttı. Bir süre hareketsiz kaldıktan sonra sağ elinin işaret parmağını kaldırarak Yüce Rabb ime kavuşmayı istiyorum. dedi. Kısa bir zaman sonra da yüzünde tatlı bir tebessümle ruhunu teslim etti. M. 11/632- Hz. Peygamberin defnedilmesi (14 Rebiülevvel/9 Haziran Salı) Peygamberimizin vefatı sahabeler arasında büyük bir üzüntüye neden oldu. Bazıları onun vefatına inanmak istemediler. Hz. Ebu Bekir (r.a.) sahabelere teskin edici bir konuşma yaptı. Hz. Ali, Hz. Abbas, oğlu Fadl, kölesi Şükran, Peygamberimizi yıkadı ve kefenlediler. Ardından cenaze namazı kılındı. Peygamberimizin Ravza-i Mutahhara olarak adlandırılan kabri, bugün Medine de Mescid-i Nebi nin içindedir. Mescid-i Nebi 25 Osman Keskioğlu, Siyer-i Nebi, s İbn Sa d, Tabakat, C 2, s

26 1. ÜNİTE ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM A. Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayınız. 1. Peygamberimizin doğduğu çevrenin dinî, sosyal ve ekonomik yönünü anlatınız. 2. Peygamberimizin çocukluğu hakkında bilgi veriniz. 3. Peygamberimizin gençliği hakkında bilgi veriniz. 4. Peygamberimiz Medine ye hicretten sonra İslam ı yaymak için ne gibi çalışmalar yapmıştır? B. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız. 1. Aşağıdakilerden hangileri Mekke Dönemi nde gerçeklemiştir? I. Müslümanlar işkenceye uğradı. II. Habeşistan a hicret edildi. III. Hudeybiye Antlaşması yapıldı. IV. İkinci Akabe Biatı yapıldı. A) I-II-IV B) II-III-IV C) III-IV D) I-II-III E) I-IV 2. Medine ye hicret aşağıdaki tarihlerden hangisinde gerçekleşmiştir? A) 610 B) 622 C) 624 D) 628 E) Aşağıdakilerden hangisi Hz. Muhammed in doğduğu Mekke nin özelliklerinden biri değildir? I. Putlara tapan insanlar vardı. II. Kadına değer verilirdi. III. Ticaret gelişmişti. IV. Kölelik yaygındı. V. Yıldızlara ve ateşe tapanlar vardı. A) I B) III C) II D) IV E) V 26

27 HZ. MUHAMMED İN HAYAT HİKÂYESİNİ HATIRLAYALIM 4. Aşağıda verilen ifadelerden hangileri doğrudur? I. 2. Akabe Biatı Mekke Dönemi nde gerçekleşmiştir. II. İlk cuma namazı Taif te kılınmıştır. III. Bedir Savaşı nı müşrikler kazanmıştır. IV. Hz. Muhammed çocukluğunda da Medine ye gitmiştir. A) I-II B) III-IV C) I-IV D) III-II E) II-IV C. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri verilen kelimelerden uygun olanları ile doldurunuz. (akraba, davet, Ficar, hak, gurur) 1. Huneyn Savaşı nda askerlerin kalabalık olması bazı Müslümanlarda. ve üstünlük duygusuna neden oldu. 2. Peygamberimiz çeşitli yerlere İslam a. mektupları gönderdi. 3. (Ey Resulüm) Sen önce en yakın ve hısımlarını uyar. (Şuarâ suresi, 214. ayet.) 4. Haram aylarda yapılan savaşlara.savaşı denir. Ç. Aşağıdaki bilgilerin doğrularını D yanlışlarını Y ile işaretleyiniz. ( ) Peygamberimiz İslam ı Mekke de üç yıl gizli bir şekilde anlattı. ( ) Hz. Ali ile Hz. Fatıma Mekke de evlendiler. ( ) Peygamberimiz evlendiğinde Hz. Hatice nin evine yerleşti. ( ) Oruç hicretten önce farz kılınmıştı. 27

28 1. ÜNİTE D. Aşağıda verilen kelimeleri tablo içinden bularak anlamlı bir cümlede kullanınız. HZ. MUHAMMED - ÂMİNE - ABDULLAH - HALİME - ABDÜLMUTTALİP - EBU TALİP - ALİ- FATIMA - HASAN - HÜSEYİN - MEDİNE - HİCRET - KÛBA - HİRA - MESCİD-İ NEBİ - EZAN - NAMAZ - ORUÇ - KUR AN - HATİCE - UHUT - ENSAR A E N K H A S A N S O N K B Z A U Z L B İ M İ L L A D A M R M İ F A T I M A L U N A A U H U T İ B R E E L E Z N H Ü S E Y İ N İ B L A L E Â M İ N E H A T U A L L A M U T L U B U O T H A L İ M E M E D İ N E A Y İ L H E H A T İ C E N L S A M E D İ K İ Y U A H İ A B D U L M Û T T A L İ P A H K A K Ş B İ İ N T R İ H İ C R E T A N N A I A B K U L Y A B Z Ö M E R K E E N S A R O R U Ç U T U K M E S C İ D İ N E B İ L E 28

29 2. ÜNİTE EKONOMİK HAYAT ÜNİTEMİZE HAZIRLANALIM 1. Helal kazanç ifadesinden ne anlıyorsunuz? Büyüklerinizle konuşunuz. 2. Emek harcadığınız bir işin sonunda hak ettiğiniz karşılığı alamadığınız zaman neler düşünürsünüz? 3. Alışverişte dürüst olmanın göstergelerinden birkaç tanesini söyleyiniz. 4. Sizce bir işi iyi yapmak ne demektir? Görüşlerinizi belirtiniz. 29

30 2. ÜNİTE 1. Helal Kazanç ve Alın Teri Bir gün Peygamberimizin huzuruna gelen bir adam, ondan yiyecek bir şeyler istemişti. Kendisinden isteyenleri boş çevirmeyen Peygamber Efendimiz (s.a.v.) bu kez öyle yapmadı. Adama, Senin evinde hiç eşya var mı? diye sordu. Adam, Birkaç parça eşyamız var, ya Resulallah. dedi. Bunun üzerine Peygamberimiz, adama Onlardan iki tanesini getir. dedi. Adam evine giderek BULALIM istenilen eşyaları getirince Pey- gamberimiz orada bulunanlara, Bunla- Rızık kapısı kapalıdır, onun kilitleri vardır. r ı kim satın alır? diye sordu. O kilidin anahtarı, bizim çalışmamızdır. Sahabelerden biri eşyaları satın aldı. Peygamberimiz bu parayı alıp adama verdi ve şunları söyledi: Bu paranın bir kısmıyla ailene yiyecek al, kalanıyla da bir balta al ve bana getir. Mevlânâ Abdülbaki GÖLPINARLI, Mesnevi Şerhi, C 5, s Yukarıdaki dizelerde verilmek istenen mesajı bulunuz. Adam, bir süre sonra elinde bir baltayla Hz. Peygamberin huzuruna geldi. Peygamberimiz baltaya bir sap takarak onu adama verdi ve şöyle buyurdu: Haydi, bununla kurumuş ağaçları kes ve onları odun olarak sat. On beş gün çalış ve yanıma gel. Adam on beş gün çalıştıktan sonra Peygamberimizin yanına geldi. Kazandığı para ile kendisi, eşi ve çocuklarına elbise ve yiyecek almıştı. Sevgili Peygamberimiz bu duruma çok sevindi ve şöyle buyurdu: Kıyamet gününde dilenciliğin, alnında kara bir leke olarak görünmesindense çalışarak rızkını kazanman senin için daha hayırlıdır. 1 Yukarıda anlatılan olay, Sevgili Peygamberimizin başkalarına yük olmadan helal rızık kazanmak için çalışmaya verdiği önemi gösterir. Çünkü İslam a göre tüm canlıların rızkını veren Allah tır. 2 Ancak kişinin 1 Ebu Davut, Zekât, 26; İbn Mace, Ticaret, Zâriyât suresi, 58. ayet. 30