Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili;

Transkript

1 KORONER RİSK TESTİ Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; Koroner kalp hastalıklarına yol açan kolesterol ve lipit testleridir. Koroner risk testleri koroner kalp hastalıklarına ne derece yatkın olduğumuzu ortaya koyar. Kolesterol bir yağ çeşididir ve damar duvarına yapışarak tıkanma ve sertleşmeye yol açar. Damar sertleşmesi hipertansiyon tıkanmalar ise enfarktüs ve felçlerle sonuçlanır. Koroner risk profili hangi testlerden oluşur? Total kolesterol, LDL kolesterol (kötü kolesterol), HDL kolesterol (iyi kolesterol), VLDL kolesterol, Trigliserid, High sensitif CRP. Kolesterol risk profili ne gösterir? Kalbinizin koroner arter hastalıklarına ne kadar yakın olduğunu gösterir. Koroner arter hastalığına yatkınlığınızı gösterir. Kalp ve diğer damarlarınızın kolesterol ve kan yağları ile tıkanıp tıkanmadığını damar sertliği, hipertansiyon, enfaktüs, inme ve felç gelişme riskinizi gösterir. Koroner risk profili ne zaman yapılır? Erişkinler: İlk kolesterol testleri 20 li yaşların başında yapılmalıdır. Daha sonra 5 yılda bir ve 35 ila 45. Yaşlarda tam kalp muayenesi ile birlikte değerlendirilmelidir. Ailesinde hipertansiyon ve koroner arter hastalığı olanların kolesterol değerlerini daha sık izlemeleri önerilir. Diyabet, şeker hastalığı, hipertansiyon, felç, yada koroner arter hastalığı olanların kolesterol değerlerine dikkat etmeleri gerekir. Korner risk profili zamanı:

2 Hiçbir hastalık ve risk taşımayanlar için 20 yaşından itibaren her 5 yılda bir, Ailede koroner kalp hastalığı, diyabet, hipertansiyon, felç, gibi öyküler var ise daha sık, Kendisinde hipertansiyon, enfarktüs, inme, felç, koroner kalp hastalığı var ise ve kolesterol düşürücü ilaç alıyorsa en az yılda bir kolesterol lipit profili bakılmalıdır. Çocuklarda ilk kolesterol testi ne zaman yapılmalıdır? Ailede koroner kalp hastalıkları, enfarktüs, beyin kanaması, hipertansiyon, diyabet var ise 5 yaşından itibaren 5 yılda bir kolesterol ve lipit profiline bakılmalıdır. Kolesterol için normal değerler nedir? LDL kolesterol: < 130 mg/dl (düşük değerler tercih edilir) HDL kolesterol: > mg/dl (yüksek değerler tercih edilir) Total kolesterol: < 200 mg/dl (düşük değerler tercih edilir) Trigliserid: mg/dl (düşük değerler tercih edilir) VLDL: 2 30 mg/dl. Yüksek kolesterol ne anlama gelir? Yüksek kolesterol ( HDL hariç) sizin kalp hastalıklarına, kalp krizine, hipertansiyona, beyin kanaması, inme ve felç geçirmeye yatkın olduğunuzu gösterir. Kalp ve diğer arterlerin kolesterol nediyle sertleşmeye başladığını tıkanmaya başladığını gösterir. Bu durumda yaşam şeklinizi değiştirmeniz, diyet yapmanız ve kolesterol düşürücü ilaçlar almaya başlamanız gerekebilir. Kronik hastalıklar, artrit, nefrit, kronik böbrek yetmezlikleri, tiroit hastalıkları, Hipotiroidi, hipertiroidi ve karaciğer hastalıkları kolesterol seviyesini arttırabilir. Artrit alevlenmesine bağlı ise tedaviden 2-3 ay sonra kolesterol testleri tekrarlanmalıdır. Koroner risk profili koroner kalp hastalıklarına yatkınlığımızı gösterir ne zaman enfarktüs yada felç geçireceğinizi göstermez. Referanslar: Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. Executive summary of the third report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) expert panel on detection, evaluation, and treatment

3 of high blood cholesterol in adults (Adult Treatment Panel III). JAMA. 2001;285: Updated Libby P. Lipoprotein disorders and cardiovascular disease. In: Bonow RO, Mann DL, Zipes DP, Libby P, eds. Braunwald s Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 9th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 49. Gennest J, Libby P. Lipoprotein disorders and cardiovascular disease. In: Bonow RO, Mann DL, Zipes DP, Libby P, eds. Braunwald s Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 9th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 47. Adult Treatment Panel III (ATP III) of the National Cholesterol Education Program. Implications of recent clinical trials for the National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III guidelines. Circulation Jul 13; 110(2): KORDON KANI TESTİ Cord blood testing; Bebeğin kordon kanından yapılan testlerdir. Bebeğin sağlık durumunu görmek için yapılır. Doğumdan hemen sonra kordon kanı testi yapılacak ise göbek bağı bağlandıktan sonra cm üstten bir bağlama daha yapılıp bu kordon kısmı alınır. İçindeki kordon kanı alınarak incelenir. Kordon kanından hangi testler çalışılır? Alınan kordon kanından Tam kan sayımı, Bilirübin, Kan kültürü (bir enfeksiyon şüphesi varsa), Kan gazları, oksijen karbondiyoksit ve ph, Kan şekeri,kan gurubu,

4 Trombosit sayısı bakılır. Kordon kanı testinde anormal seviyeler ne anlama gelir? Düşük ph : 7,04 7,10 arası asidoz anlamına gelir, bebeğin doğum sırasında yeterli oksijen alamadığının gösterir. Kültürde üreme olması anne karnında enfeksiyon kaptığını gösterir. Kordon kanında glikozun yüksek olması annede diyabet olduğunu gösterir, doğumdan sonra bebekte hipoglisemi gelişebilir. Bilirübinin yüksek olması enfeksiyon yada kan uyuşmazlığından olabilir. Kordon kanında bilirübin yüksekliği sebepleri: Enfeksiyonlar Kongenital CMV, Kongenital hepatit, Kongenital rubella, Kongenital toksoplazmoz, Dubin Johnson sendromu, Annede sarılık olması, Annenin sülfa içeren ilaçlar kullanması, Rh uyuşmazlığı, eritroblastozis fetalis. Referanslar: American Academy of Pediatrics Section on Hematology/Oncology, American Academy of Pediatrics Section on Allergy/Immunology, Lubin BH, Shearer WT. Cord blood banking for potential future transplantation.pediatrics 2007;119(1): Carlo WA. The fetus. In: Kliegman RM, Behrman RE, Jenson HB, Stanton BF, eds. Nelson Textbook of Pediatrics. 19th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 90

5 COOMBS TESTİ Coombs test; Direk coombs; indirek coombs; Direk antiglobülin testi, İndirek antiglobülin testi; Coombs testi eritrositlere bağlanarak ömrünü kısaltan, kansızlığa yol açan antikorların varlığını gösteren testtir. Coombs testi ne için yapılır? İki tip coombs testi vardır 1- Direk coombs testi: Kanda eritrositlere ( kırmızı kan hücresi) yapışmış ve onların ömrünü kısaltan antikor var mı diye bakılır. Birçok hastalıkta ve bazı ilaçların kullanımı sırasında kanda eritrositlere bağlanan antikorlar ortaya çıkar. Bu antikorlar eritrositlere bağlanarak ömürlerini kısaltır ve kansızlığa sebep olurlar. Eritrositlerin parçalanması çok hızlı olursa sarılık da görülür. 2- İndirek coombs testi: Kanda kendisi değil de başka eritrositler için antikorlar var mı diye bakılır. Bu antikorlar eritrositlere bağlı değildir ancak farklı eritrositlere bağlanıp onların parçalanmasına sebep olurlar. Bu antikorlar özellikle kan gurubu uyuşmazlıklarında ya da anne karnındaki bebekte kan uyuşmazlığı sırasında görülür. Annede bebeğin kanına karşı antikor vardır bu antikorlar bebeğe geçerek kansızlık hatta ölüme yol açabilir. Coombs testi normal değeri nedir? Coombs testi normalde negatif olmalıdır. Pozitif coombs testi ne anlama gelir? Pozitif indirek coombs testi anne kanında bebeğin eritrositlerine karşı antikor var yani kan uyuşmazlığı var anlamına gelir. Bu duruma Eritroblastozis fetalis yada yeni doğanın hemolitik hastalığı da denir. Ayrıca:

6 Otoimmün hemolitik anemiler, İlaçlara bağlı hemolitik anemiler, Transfüzyon reaksiyonlarında da indirek coombs pozitif bulunur. Pozitif direk coombs testi ne anlama gelir? Kanınızda ertrositlerin üstüne yapışmış ve onların ömrünü kısaltan antikorlar var demektir. Pozitif direk coombs testi neden olur? Aşağıdaki hastalıklarda eritrositler üstüne antikorlar yapışıp kansızlığa yol açabilir bu hastalıkların teşhisinde coombs testi yol gösterir. Otoimmün hemolitik anemi, Kronik lenfositik lösemi ve diğer lösemiler, İlaca bağlı hemolitik anemiler: Kinidin, Metil dopa, Prokainamid, vb, İnfeksiyöz mononükleozis, Mycoplazma enfeksiyonları, Sifiliz, Sistemik Lupus Eritematozus, Transfüzyon reaksiyonu sırasında coombs testi pozitif bulunur. Coombs testi yaşlı kişilerde herhangi bir hastalık olmadan da pozitif bulunabilir. Referanslar: Powers A, Silberstein LE. Autoimmune hemolytic anemia. In: Hoffman R, Benz EJ Jr., Shattil SS, et al., eds. Hematology: Basic Principles and Practice. 5th ed. Philadelphia, Pa: Churchill Livingston Elsevier; 2008: chap 47. Schrier SL, Price EA. Extrinsic nonimmune hemolytic anemias. In: Hoffman R, Benz EJ Jr., Shattil SS, et al., eds. Hematology: Basic Principles and Practice. 5th ed. Philadelphia, Pa: Churchill Livingston Elsevier; 2008: chap 48. Schwartz RS. Autoimmune and intravascular hemolytic anemias In: Goldman L, Schafer AI, eds.cecil Medicine. 24th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 163.

7 KOMPLEMAN C3 ve C4 Complement components; C3; C4; Kompleman 9 proteinden oluşan immün sistemin önemli bir parçasıdır. C3 kompleman sisteminin 3. proteinidir. C3 ve C4 en sık bakılan kompleman proteinleridir. Kompleman proteinleri immün sistemin takibinde, otoimmün hastalıkların aktivitelerini izlemekte ve tedaviye verdikleri cevapları görmekte kullanılır. Örneğin Lupus Eritematozus hastalığının aktivasyonunda C3-C4 düşer, tedaviyle yükselir. Normal değer: C3 için normal değer : mg/dl. C4 için normal değer: Erkek: 12 to 72 mg/dl Kadın: 13 to 75 mg/dl Normal değerler laboratuarlar arası değişiklik gösterebilir. Kompleman seviyesini arttıran hastalıklar nelerdir? Bazı kanserler, Bazı enfeksiyon hastalıkları, Ülseratif kolit sırasında kompleman seviyesi artar. Kompleman C3 seviyesini düşüren hastalıklar nelerdir? Ağır enfeksiyonlar, Sepsis, Sistemik mantar hastalıkları, Sıtma gibi Paraziter hastalıklar, Otoimmün hastalıkların alevlenme dönemleri,

8 Sistemik Lupus Eritematozus Paroksismal noktürnal hemoglobinüri, Şok, Lupus nefriti, Hepatit ler, Glomerülonefrit gibi böbrek hastalıkları, Siroz, Herediter anjioödem, Böbrek transplant rejeksiyonu, Kötü beslenme sırasında C3 ve C4 düşer. Kompleman proteinleri iltihabi olaylar sırasında sırayla aktive olarak birbirlerine yapışır ve zararlı maddelerin ortadan kaldırılması için immün sistemi harekete geçirirler. Örneğin: Aktive olmuş kompleman sistemi bakterinin zarını delerek ölmesini sağlar. KOMPLEMAN Complement; Kompleman immün sistemin yardımcı proteinleridir, 9 adet proteinden oluşur C1 den C9 a dek adlandırılır. İltihabi reaksiyonlarda yer alır test kanda ve diğer vücut sıvılarında bakılır. Total kompleman aktivitesi ( CH50, CH100) kompleman sisteminin tamamını test etmekte kullanılan laboratuar testleridir. C3 ve C4 en sık test edilen kompleman proteinleridir. Kompleman testi neden istenir? Kompleman testi immün sistemin hastalıklarının takip edilmesinde özellikle otoimmün hastalıkların alevlenmelerini tespit ve tedaviye verdikleri cevabı ölçmek için istenir. Örneğin bir Sistemik Lupus Eritematozus hastasında aktif dönemde C3- C4 düşük bulunur, tedavi ile seviye yükselir. Kompleman sistemi vücudun her

9 yerinde aynı değildir örneğin romatizma da kanda kompleman seviyesi normal hatta yüksek bulunurken iltihaplı eklem sıvısında çok düşük bulunur. Ağır enfeksiyonlar sırasında C3 kompleman düşer. C3 alternatif kompleman sisteminin göstergesidir ve sıtma gibi Paraziter hastalıklar ve ağır mantar hastalıklarında da düşer. Kompleman seviyesinin normal değeri nedir? Total kan kompleman seviyesi : 41 ila 90 hemolitik unit C1: 16 to 33 mg/dl C3: Erkek: 88 ila 252 mg/dl Kadın: 88 ila 206 mg/dl C4: Erkek: 12 ila 72 mg/dl Kadın: 13 ila 75 mg/dl Not: normal değerler laboratuarlar arasında değişiklik gösterebilir. Kompleman seviyesini arttıran hastalıklar nelerdir? Bazı kanserler, Bazı enfeksiyon hastalıkları, Ülseratif kolit sırasında kompleman seviyesi artar. Kompleman seviyesini düşüren hastalıklar: Siroz, Glomerülonefrit gibi böbrek hastalıkları, Herediter anjioödem, Hepatit, Böbrek transplant rejeksiyonu, Lupus nefriti, Kötü beslenme, Sistemik Lupus Eritematozus alevlenmeleri sırasında kompleman düşer. Kompleman proteinleri iltihabi olaylar sırasında sırayla aktive olarak birbirlerine yapışır ve zararlı maddelerin ortadan kaldırılması için immün sistemi harekete geçirirler. Örneğin: Aktive olmuş kompleman sistemi bakterinin zarını delerek

10 ölmesini sağlar. KARACİĞER BİYOPSİSİ Karaciğer biyopsisi karaciğerden küçük bir parçanın alınıp mikroskopta incelenmesi ile hastalıkların karaciğere verdiği zararın tespit edilmesidir. Karaciğer biyopsisi genellikle ince bir iğne yardımıyla deriden girilerek yapılır ancak çok nadir hallerde laparoskopi ile yada açık olarak da yapılması gerekebilir. Karaciğer nedir? Karaciğer vücudun en büyük organıdır. Vücudun birçok fonksiyonu karaciğer tarafından idare edilir. Kandan zehirli maddelerin, temizlenmesi, Mikroplara karşı savaşmak, Yenilen gıdaların sindirilmesi, Besin ve vitaminlerin saklanması, Enerji depolamak, Protein üretmek gibi temel görevler hep karaciğerin işidir. Karaciğer Biyopsisi Ne zaman Yapılır? Karaciğer biyopsisi kan testleri, ultrason, film ve diğer teşhis araçları ile karaciğerdeki hastalık teşhis edilemeyince yapılır. Genellikle kronik hepatit gibi karaciğere zarar veren hastalıkların ne derece zarar verdiklerini tespit etmek ve buna göre tedaviyi programlamak için yapılmaktadır. Karaciğer Biyopsisi İçin Hazırlık Gerekir mi? Evet karaciğer biyopsisinden en az 1 hafta önce doktorunuzun ilaçlarınızı kontrol etmesi ve birtakım ayarlamalar yapması gerekir. Bazı ilaçların karaciğer biyopsisi

11 öncesi ve biyopsi sonrası bir süre kesilmesi gerekir. Özellikle kan pıhtılaşmasını bozan ilaçlar, sedatif ilaçlar kesilir. Karaciğer biyopsisi öncesi kısıtlanan veya kesilen ilaçlar şunlardır: Aspirin, ibufen gibi ağrı kesiciler ve kan sulandırıcı ilaçlar, Steroid ilaçlar, Heparin ve benzeri kan sulandırıcılar, Tansiyon ilaçları, Diyabet ilaçları, Anti depresan ilaçlar, Antibiyotikler, Astım ilaçları, Diyet takviyesi amacıyla kullanılan ilaçlar. Karaciğer biyopsisi öncesi bu ilaçların doktor tarafından dikkatle gözden geçirilip kesilmesi veya doz ayarlaması yapılması gereklidir. Prosedür sırasında hastanın nefesini tutması istenecektir bu nedenle hastanın gelmeden önce nefes egzersizleri yapması ve nefesini saniye tutmaya çalışması istenir. Biyopsi öncesinde sabah kan alınıp kanama ve pıhtılaşma değerleri gözden geçirilir. Ağır karaciğer hastalığı olanlarda kanama problemi biyopsi sonrası kanama riskini arttırır. Bu durumda pıhtılaşma sağlayıcı ilaçlar yapılır. Hastaların biyopsi öncesi ve sonrasında aç olmaları gereklidir. Biyopsi öncesi 8 saat açlık gerekir. Hastalara ağrı kesici ve anksiyete giderici sedatif ilaçlar verileceği için 12 saat boyunca araba kullanmaları sakıncalıdır, hastaların yalnız gelmemeleri ve dönüşlerini ayarlamaları gerekir. Prosedür süresince damar yolu açık tutulur ve gerekirse ilaçlar bu yoldan verilir. Karaciğer Biyopsisi Nasıl Yapılır? Karaciğer biyopsisi hastanede yada klinikte yapılabilir. İnce bir iğne ile karaciğere girilerek küçük bir parça alınır. En çok tercih edilen yöntem deriden girilerek iğne ile parçanın alınmasıdır. Bu işlen saniye kadar sürer. Bu işlen sırasında hastanın nefesini tutması istenir. Girişim öncesinde Ultrason veya Tomografi istenebilir. Hastaya sakinleştirici verilir, Hastaya pozisyon verilerek sol yanına yatırılır,

12 Giriş yeri işaretlenir, Bölge iğne ile uyuşturulur, Biyopsi iğnesi ile karaciğere girilir ( bu sırada Ultrason kullanılabilir), Parça alınarak çıkılır, Bölgeye 5-10 dakika kompres yapılarak basılır, Hastaya pozisyon verilerek istirahat yatağına alınır, Hasta en az 4 6 saat kum torbası ile bası altında yatakta tutulur, Kontrol ultrasonu yapılarak kanama vb. komplikasyon varlığı araştırılır, Her şey normal ise hasta ayağa kaldırılır ve taburcu edilir. Anestezinin etkisi 12 saat kadar sürer, bu süre içinde hasta bayılabilir, araba kullanmak, mutfak işleri gibi tehlikeli işler ile uğraşmak, tek başına yürümeye kalkışmak tehlikelidir. Biyopsi sonrası 2 gün istirahat etmek, spor yapmamak, ağır kaldırmamak gerekir. Biyopsi yerinde bir haftayı bulan hafif ağrı olabilir. Ağrı olursa parasetamol içeren, kanama değerlerini bozmayan hafif ağrı kesiciler kullanılabilir. Biyopsi Sonucumu Ne Zaman Alırım? Biyopsi materyali kısa sürede patoloji merkezine gönderilir, burada yapılan boyama ve özel teknikler ile karaciğerdeki harabiyet ve hastalığın durumu derecelendirilir. Biyopsi sonucu genellikle bir hafta içinde alınır. Karaciğer Biyopsisinin Tehlikesi Nedir? Karaciğer biyopsisinden sonra en sık görülen komplikasyon ağrıdır. Hastaların %20 sinde biyopsi sonrası ağrı şikayeti olur ancak bunların neredeyse tamamı parasetamol ile geçer. Biyopsi yerinde kanama nadir görülen bir komplikasyon dur hastaların 500 de birinde görülür. iç organların zedelenmesi, enfeksiyon, karın iç zarının iltihabı çok nadir görülen yan etkileridir. Sol omuza vuran ağrı, karın ağrısı, yüksek ateş yada aşırı halsizlik durumunda doktorunuzu arayınız. Karaciğer Biyopsisini SGK karşılar mı? Evet karaciğer biyopsi girişimi SUT tarafından ödenmektedir. Kısaca Karaciğer Biyopsisi Karaciğer hastalığının teşhisi veya derecelendirilmesi için iğne ile karaciğerden küçük parça alınmasıdır,

13 Parça patolojide değerlendirilir, rapor bir haftada çıkar, En sık iğne ile ve hafif uyuşturularak yapılır, saniye süren bir işlemdir, SUT tarafından parası ödenir, Bir hafta önceden hazırlık gerekir bazı ilaçların kesilmesi gerekir, doktorunuza tüm ilaçlarınızı söyleyin, Biyopsiden önce nefes tutma egzersizi yapın, Hastaya ağrı kesici verilecek hasta tek başına dönemez, 12 saat araba kullanamaz, tehlikeli iş yapamaz, düşebilir, bayılabilir, Biyopsiden önce 8 saat aç olması gerekir, Biyopsiden sonra 4-6 saat hastanede kalması gerekir, Bir iki gün ev istirahatı gereklidir, Biyopsi sonrası bir hafta ağır egzersiz, ağır kaldırma yapmayacak, Biyopsi yerinde bir hafta hafif ağrı olabilir parasetamol ile geçer, Şiddetli karın ağrısı, sol omuz ağrısı, ateş yada halsizlik olursa doktora başvurulacak. VİTAMİN B-12 Makrositer Anemi; Vitamin B 12 eksikliği diyetle alınan vitamin yetmediği durumlarda yada vücudun alınan vitamini kullanamadığı durumlarda ortaya çıkar. Vitamin B12 eksikliği kansızlığa yol açar (makrositer anemi ). Vitamin B12 eksikliği neden olur? Birçok sebep Vitamin B12 eksikliğine yol açabilir. En önemli sebep gıda ile yeterli vitamin alamamaktır ayrıca: İnce bağırsağın bir kısmının alınması, İleri yaş,

14 Asit azaltan mide ilaçlarının uzun süre kullanılması, Atrofik gastrit ( mide de gastrit ): Helikobakter pilori enfeksiyonuna, Demir eksikliği anemisine, Kronik alkolizme, Otoimmünite ye bağlı olabilir. Vitamin emilimini bozan durumlar; Kron hastalığı, Kistik fibrozis, Celiak hastalığı, Whipple hastalığı, Tüberküloz, Pankreatit, Pernisiyöz anemi ( mideden salgılanan intrensek faktör eksikliğne bağlı anemi), AİDS, Yetersiz Vitamin B12 alımı; Uzun süreli vejetaryen yaşam, Vejetaryen annenin anne sütü alan çocukları, Hamilelikte kötü beslenme, Kötü beslenme, Kronik alkolizm. Barsak içeriğinin hareketsiz kalması sonucu Vitami nb12 eksikliği; Barsak darlıkları, Barsak poşları, Barsaklar arası bağlantı ve geçiş, Kör loop sendromu. Barsak tıkanması; Diyabet, Skleroderma, Amiloidoz. Radyasyon tedavisine bağlı barsak iltihapları, Vitamin B12 kullanım bozukluğu; Enzim eksikliği, Kanser, Kötü beslenme, Vitamin B12 ihtiyacının artması,

15 Hipertiroidi, Barsak kurtları, Büyüme çağı, Diğer anemilerin varlığı. Nitröz Oksit kullanımı; Sık aralıklarla nitröz oksit kullanımı, Tek seferde 6 saatten fazla nitröz oksit kullanımı. Metabolik hastalıklar; Metilmalonikasidüri, Homosistinüri. Vitamin B12 eksikliği kimlerde ortaya çıkar? Alkolikler, 50 yaş üstü insanlar, Kötü beslenenler, Vejetaryenler, Vejetaryenlerin anne sütü alan bebekleri, Şeker hastalığı için biguanid ilaç kullananlar, Tüberküloz tedavisinde PAS kullananlar, Ağızdan kalsiyum şelat kullananlar, Kolsişin kullananlar, Neomisin kullananlar, Cimetidin kullananlar, Kolestiramin kullananlar da B12 vitamin eksikliği görülebilir. Vitamin B12 ne şikayete sebep olur? Vitamin B12 eksikliği sonucu birçok şikayet ortaya çıkar bu şikayetlerin bir kısmı kansızlık sonucu gelişir: El ve ayaklarda karıncalanma, uyuşma, Kabızlık ve ishal atakları, Dilde iğne batması hissi, Dilde kızarıklık, şişme ve papillalarda silinme, Kilo kaybı, Yeşil mavi renk körlüğü, Halsizlik, çabuk yorulma,

16 Solukluk, Sürekli tokluk hissi, Tat algısında bozukluk, Sersemlik hali, Depresyon, Karanlıkta denge bozukluğu, düşme atakları, Kulak çınlaması, Dudaklarda çatlama, Ciltte sarılık, solukluk, Ateş, Ayak ve bacaklarda vibrasyon hissinin kaybı, Ayağa kalkınca baş dönmesi, Taşikardi. Vitamin B12 eksikliği nasıl teşhis edilir. Hastalık basit kan testleri ile kolayca teşhis edilir. Vitamin B12 eksikliği şüphesinde kanda: Tam kan sayımı, Vitamin B12, Folik asit, Demir, Demir bağlama kapasitesi, Ferritin, Periferik yayma testleri yapılmalıdır. Vitamin B12 eksikliği tespit edilmiş ise aşağıdaki testler eksikliğin nedenini araştırmak amacıyla yapılır: Tam kan sayımı, Vitamin B12 seviyesi, Metilmalonik asit( MMA): Vitamin B12 eksikliği olup olmadığını gösterir, Homosistein seviyesi: vitamin B12, folat ve Vitamin B6 eksikliğinde artar. Shilling testi: nadiren yapılır. Eritrosit folat seviyesi, Gastrin seviyesi, İntrensek faktör seviyesi, normalde midede yapılır pernisiyöz anemide

17 azalır. Kemik iliği incelemesi. Bu testler vitamin B12 eksikliğinin kökenini araştırmakta kullanılan testlerdir. Vitamin B12 eksikliği nasıl tedavi edilir? Ağızdan Vitamin verilmesi; emilim bozukluğu yoksa tercih edilen yöntemdir. Vitamin enjeksiyonu: ağızdan emilimin bozuk olduğu durumlarda tercih edilir. Haftada 2-4 kez enjeksiyon yeterlidir. Düzelme sağlandıktan sonra ayda bir enjeksiyona geçilir. Antibiyotik tedavisi: barsakta aşırı bakteri çoğalması vitamin emilimini bozar. Bakteriler vitamin B12 yi kullanır. Bu durumda antibiyotik verilerek bakteri çoğalması durdurulur ve vitamin emilimi düzelir Referanslar: 1. American Academy of Family Physicians 2. National Institutes of Health Office of Dietary Supplements 3. College of Family Physicians Canada 4. Health Canada 5. Beers MH, Porter RS, Jones TV, eds. The Merck Manual of Diagnosis and Therapy. 18th ed. Whitehouse Station, NJ: Merck Research Laboratories; Beers MH, Berkow R, eds. The Merck Manual of Diagnosis and Therapy. 17th ed. Whitehouse Station, NJ: Merck Research Laboratories; DynaMed Editorial Team. Pernicious anemia. EBSCO DynaMed website. Available at: Updated April 27, Kasper DL, Braunwald E, Fauci AS, eds. Harrison s Principles of Internal Medicine. 16th ed. New York, NY: McGraw-Hill Companies, Inc; Morrison G, Hark L, eds. Medical Nutrition and Disease. 2nd ed. Malden, MA: Blackwell Science, Inc; Stipanuk MH. Biochemical and physiological aspects of human nutrition. Philadelphia, PA: WB Saunders Company; 2000.

18 11. Whitney EN, Rolfes SR. Understanding Nutrition. 9th ed. Belmont, CA: West/Wadsworth; 2002 ÜRE BUN; Blood Urea Nitrojen; Üre insan vücudunda nitrojen metabolizmasının son ürünüdür. Yağ, protein ve karbonhidrat tüketimi sonucu karaciğerde üre oluşur. Üre böbreklerden atılır. Bkz: BUN Üre için normal Değerler: Erkek: mg/dl Kadın: mg/dl Üreyi arttıran sebepler: Böbrek hastalıkları, Dolaşım bozuklukları, böbreğin yeterince kanlanamaması, İdrar yollarının tıkanması, Protein metabolizmasının artması, Aşırı protein alımı, Üreyi Azaltan Sebepler: Karaciğer yetmezliği, siroz, Bazı böbrek hastalıkları, Beslenme bozukluğu, Hormonal hastalıklar, Gebeliğin son dönemi Böbrek üstü bezi hastalıklarında üre miktarı azalır.

19 T3, T4 (Tri İodo Trionin ve Tetra İodo Trionin) İki tane troid hormonu vardır (Tri İodo Trionin ve Tetra İodo Trionin) T 3 ve T4; Tiroid hormonları boyun ön kısmında yer alan tiroid bezinden salgılanır ve tüm vücudun metabolizmasını düzenler. Tiroid hormonları vücudumuzun gaz pedalı gibidir. Tiroid hormonu olmadan hücreler şekeri tam olarak kullanamaz. Metabolizma yavaşlar, hücreler çalışamaz, büyüme gelişme ve zeka geriliği olur. Tiroid hormonu fazlalığında ise aşırı bir şeker kullanımı vardır. Tiroid hormonu vücudumuzun normal çalışması büyüme, gelişme ve zeka için son derece gereklidir. Bu hormonlar kanda kısmen proteinlere bağlı kısmen de serbest halde dolaşırlar serbest olanlara Free T3 ve Free T4 ( kısaca FT3, FT4 ) denir T3 ve T4 için normal Değer: T3 (Triiyodotrinin): nmol/L FT3: pmol/l T4 (Total Tiroksin): nmol/l T3 ve T4 ü arttıran sebepler: Tiroid bezinide adenom, Diffüz guatr, Beyinde TSH salgılayan adenom, Tiroid bezinin iltihapları, TSH salgılayan diğer tümörler, Dışarıdan T3 verilmesi T3 ve T4 ü azaltan sebepler: Tiroid bezinin çalışamaması, Radyasyon, Tiroid bezinin iltihapları, Hormonal yetmezlik sendromları

20 TSH ( Tiroid Sitimulan Hormon ) Tiroid Stimülan Hormon: Tiroid bezinin çalışmasını sağlayan ve beyinden salgılanan hormondur. TSH olmadan tiroid bezi normal çalışamaz. TSH için normal Değer: TSH miktarı normalde 0,25-5 mlu/ml. arasında olmalıdır. TSH Arttıran Sebepler Tiroid bezinin çalışmaması ( Hipotiroidi ) Guatr TSH Azaltan Sebepler Beynin TSH salgılayan bölümündeki hastalıklar Tiroid bezinin kontrolsuz olarak aşırı çalışması, Dışarıdan tiroid ilacı verilmesi.