Orta yaş kadınların çoğu için psikososyal ve fiziksel semptomlarla ilişkili olarak reprodüktif dönemin sonu ve menopozun başlangıcını gösterir

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Orta yaş kadınların çoğu için psikososyal ve fiziksel semptomlarla ilişkili olarak reprodüktif dönemin sonu ve menopozun başlangıcını gösterir"

Volkan Ünsal
6 yıl önce
İzleme sayısı:

3 Orta yaş kadınların çoğu için psikososyal ve fiziksel semptomlarla ilişkili olarak reprodüktif dönemin sonu ve menopozun başlangıcını gösterir

4 Aynı zamanda sağlıksız yaşam stilinin birikmiş etkilerinin görüldüğü ve sağlık problemlerinin ortaya çıkmasıyla yaşlanmanın fark edildiği dönemdir

5 Peri-menopozal kadınlar arasında; Aşırı kilolu veya obez, Sigara içen, Yüksek düzeyde alkol tüketen Sedanter hayat tarzı benimseyenler

6 Ateş basması, Gece terlemeleri, Uyku bozuklukları ve Libido değişiklikleri gibi Menopozal semptomların görülmesi açısından daha riskli bulunmuştur

Bu çalışma; Orta yaştaki kadınlarda menopoz

ile sunulan müdahalenin etkinliğini test etmek

Eden Kadınlar Yüz-yüze Hemşire Danışmanlığı Alan

7 Bu çalışma; Orta yaştaki kadınlarda menopoz semptomlarının azaltılmasında üç farklı yöntem ile sunulan müdahalenin etkinliğini test etmek için yapılmıştır Programı On-line Bağımsız Takip Eden Kadınlar Yüz-yüze Hemşire Danışmanlığı Alan Kadınlar İnternette Sanal Hemşire Danışmanlığı Alan Kadınlar

8 Bu araştırmayla ilgili medya tanıtımını takiben çalışmaya Avustralya'nın metropolitan, bölgesel ve kırsal bölgelerinden yaş arasındaki Avustralyalı kadınlar dahil edildi. Araştırmaya dahil edilme kriterleri şunlardı: İngilizce konuşma, okuma ve anlama becerisi, Temel bilgisayar eğitiminin olması, Kişisel bir bilgisayara veya tablete erişimi olması.

9 12 haftalık yaşam tarzı programına girmesini, kuvvetli egzersize katılmasını engelleyecek fiziksel, zihinsel bir hastalığı veya sakatlığı olan kadınlar çalışmadan çıkarılmışlardır. Çalışmaya katılmayı kabul eden toplam 250 katılımcıdan 225'i ilk anketi tamamlayıp ve 12 haftalık programa başlamıştır.

10 Bu 225 katılımcıdan 157 si programı ve programın sonundaki final anketini tamamlamıştır. Bu oran, katılımcıların %30 unun programı tamamlamadan ayrıldığını göstermektedir. Gruplar bağımsız olarak değerlendirildiğinde, ayrılma oranı On-line grup için en yüksek (% 35.5) Yüz-yüze grupta en düşüktür (% 9.7) dir.

11 Temel anketi tamamlayan katılımcılar ellişer kişilik üç müdahale grubuna ayrılmıştır: On-line bağımsız (Grup A) Hemşire danışmalarıyla yüz yüze (Grup B) Hemşire danışmalarıyla online olarak (Grup C)

12 Katılımcılara Sosyo-demografik özellikler Sağlık ilişkili yaşam kaliteleri Modifiye edilebilir yaşam tarzı faktörleri Menopozal semptomlarla ilgili Sağlık ve yaşam tarzı faktörlerini içeren temel sorular (T1) ve Müdahale sonrası bilgi toplamak için (T2) Çevrimiçi bir anket kullanılmıştır.

13 12 haftalık program; Sosyal bilişsel teori stratejileri içermektedir Katılımcılara; Düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme vurgusu ile sağlıklı yaşam tarzı davranışlarını tanıtmak için adım adım bir rehber sağlamaktadır.

14 İlk 3 haftanın her günü, Programın geri kalanında inşa edilen yapıyı ve ayrıntılı temel bilgileri sağlamak için yeni bilgi ve etkinlikler verilmiştir. Takip eden 9 hafta, Pelvik taban egzersizleri, stres yönetimi, sağlıklı kilo, kronik hastalık önleme, uyku ve sağlık tarama davranışları gibi bir dizi sağlık konusu hakkında haftalık bilgiler verilmiştir.

15 Kitapta verilen tüm bilgilere ek olarak; günlük görsel hatırlatmalar, ipuçları, uyarılar, tarifler, ses kayıtları, haberler, tartışma panosu sık sorulan sorular gibi öğeleri de içeren WWP web sitesine erişimi sağlanmıştır.

16 Katılımcılara Program Kitapçığının basılı bir kopyası verilmiştir ve 12. haftalarda kayıtlı bir hemşire tarafından verilen 30 ila 60 dakikalık yüz-yüze grup görüşmeleriyle desteklenmiştir.

17 Yüz-yüze görüşmelerde sağlık eğitiminin güçlendirilmesi, programın farklı aşamalarında yer alan konular hakkında bilgi sağlanması katılımcıların davranış değişikliği için gerçekçi ve ulaşılabilir hedefler belirlemesi desteklenmiştir.

18 WWP (Woman s Wellness Program) web sitesine erişimi ve Program Kitabının elektronik kopyasını indirmesi sağlanmıştır. Web sitesi üzerinden kurulmuş sanal bir portal aracılığıyla ve 12. haftalarda sanal görüşmeler sağlanmıştır.

19 Analizler SPSS versiyon 22 kullanılmıştır. Tanımlayıcı veriler yüzde ve ortalama(sd) kullanılmıştır. Sonuç istatistiklerinde x 2 testi, t testi, kovaryans analizi (ANCOVA), linear mix-effect kullanılarak istatistiksel anlamlılık hesaplanmıştır.

20 Etki büyüklüğünün ek analizi için; Çalışma sürecinde üç grubun değişiminin büyüklüğünü incelemek için Cohen in yöntemi kullanılmıştır. Etki büyüklüğü 0.2 ise küçük, 0.5 ise orta, 0.8 ise geniş etkili olarak ifade edilmiştir.

21 Sosyo- Demografik Özellikler Medeni Hali Gelir düzeyi Doğum Yeri Çalışma Durumu Eğitim Düzeyi Sağlık Düzeyleri Genel Uyku Bozukluğu Skalası Genel Aktivite Geçmiş Aydaki Egzersiz Süresi Alkol Kullanımı Sigara Kullanımı

22 Bu skala; Vazomotor semptomlar, Somatik semptomlar, Psikolojik semptomlar Seksüel fonksiyonlar altında toplanmış 21 değişkenden oluşur

23 Daha yüksek GCS skoru daha şiddetli menopozal semptomla ilişkilidir.

24 Bireysel GCS Öğeleri Çarpıntı Sinirlilik Uykusuzluk Heyecan Panik Atak Konsantrasyon Eksikliği Yorgunluk İlgi Kaybı Depresyon Ağlama Krizi Huzursuzluk Sersemlik Kafa / Vücutta Baskı Ağrısı Uyuşma / Karıncalanma Baş Ağrısı Eklem Ağrısı Periferik Hislerde Azalma Solunum Güçlüğü Ateş Basması Gece Terlemeleri Libido Kaybı

25 Örneklemdeki kadınların; ortalama yaşı 50.9 ± 5.9, % 83.3 ü (n:185) evli ya da fiilen bir ilişki içinde %79.1'i Avustralya doğumlu, %53.1 i tam zamanlı çalışan, %29.5 i yarı zamanlı çalışan % 69.8 i üniversite mezunu %35.5 i aşırı kilolu, %32.9 u obez, %32.3 düzenli aktivite yapıyor veya %1.8 i aktif aktivite yapıyor

26 Kadınların Sağlıkla İlişkili( PCS Physical Component Summary Score, SF-12) (Fiziksel Bileşen Özeti Puanı) toplum özellikleri ile karşılaştırılabilir düzeyde iken Kadınların Sağlıkla İlişkili( MCS Mental Component Summary Score, SF-12) (Zihinsel Bileşen Özet Puanı) Avustralya ortalamasının biraz altında bulunmuştur

27 Örneklemdeki kadınlarda anlamlı sayıda somatik semptom ve yüksek düzeyde anksiyete saptanmıştır.

28 Grup A'daki kadınların (Online Bağımsız Takip Eden) %36'sı, Grup B deki kadınların (Yüz-yüze Hemşire Danışmanlığı Alan) %10 u, Grup C'deki kadınların (On-line Sanal Hemşire Danışmanlığı Alan) % 33'ü takipten çıkmıştır. (LTFU Lost to follow-up)

29 Başlangıçtaki 21 maddeden herhangi biri için gruplar arasında anlamlı bir farklılık saptanmamıştır Ancak araştırmanın sonunda Grup B de (Yüz-yüze Hemşire Danışmanlığı Alan) spesifik menopoz semptomlarında belirgin bir azalma olduğu bildirilmiştir.

30 Sersemlik hissinde belirgin derecede azalma ( p 0.05) Klinik olarak ateş basması ve gece terlemesinde belirgin azalma Libidoda belirgin artış

31 Kadınların anksiyete ve depresyon skorlarında ortalama 0.87 puan ve 1.23 puan gerileme rapor edilmiştir( p 0.01)

32 Araştırmaya katılan kadınlar zamanla vazomotor semptomlarda (β=-0.19, SE=0.10, p=0.04) azalma tarif etmişlerdir

33 Araştırmaya katılan kadınlar zamanla libido kaybı semptomlarında (β=-0.17, SE=0.06, p 0.01) azalma tarif etmişlerdir

34 Yüz yüze gruptaki kadınların vazomotor semptomları diğer gruptakilerle karşılaştırılınca daha belirgin azalma saptanmıştır( β=0.59, p=0.01 ).

35 Somatik semptomlar bütün kadınlarda zamanla azalma göstermiştir ( β=-1.12, SE=0.52, p=0.03) Yüz-yüze grupta daha fazla görülmüştür ( β=-6.32, p=0.04)

36 Bu çalışma, Orta yaş kadınlarda müdahale ile bağlantılı değişikliklerle (Ör: Artan fiziksel aktivite, uyku düzeninde değişiklikler ve geliştirilmiş diyet ) ilişkili menopoz semptomlarının azaldığını göstermiştir

37 Bu çalışma, Önceki araştırmalara ters olarak sağlıksız yaşam tarzı davranışları, kronik hastalık riski ve diğer nedenlerin mortalite sebepleri olduğunu göstermiştir

38 Sağlık mesleki desteğini; Yüz-yüze veya sanal alan kadınların (Grup B ve C), çalışmaya bağımsız olarak katılan kadınlara (Grup A ) göre daha büyük değişiklikler gösterdiğini gözlemlemiştir.

39 Benzer bir araştırmada, Bilişsel davranış stratejileri ile birlikte bilginin sağlanmasının kadınların fiziksel aktivitesi üzerinde yalnızca bilgi sağlanan kadınlara göre daha fazla etki yaptığını ortaya koymuştur

40 Çalışma öncelikle orta yaştaki kadınlarda sağlık ve refah düzeylerini iyileştirmek ve tedavi yöntemlerinin kapasitesini test etmek için tasarlanmıştır.

41 Sağlıklı yaşam tarzı önerilerine bağlı olmayan orta yaş kadınların oranı arttıkça bu çalışma sürdürülebilir pozitif bir davranış değişikliği yaratma kapasitesine sahiptir. Çalışmanın müdahale etkilerini doğrulamak için ek çalışmalara ihtiyaç vardır.

Benzer belgeler

YAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM

YAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM Yaşlıların Psiko-Sosyal Özellikleri İnsanın yaşlılığında nasıl olacağı ya da nasıl yaşlanacağı; yaşadığı coğrafyaya, kalıtsal özelliklere, Psiko-sosyal ve Sosyo-ekonomik şartlara,