T.C. GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI BİTKİSEL ÜRETİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ORGANİK TARIMIN TARİHÇESİ VE GELİŞİMİ

Transkript

1 T.C. GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI BİTKİSEL ÜRETİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ORGANİK TARIMIN TARİHÇESİ VE GELİŞİMİ

2 GİRİŞ Günümüzden yaklaşık 1,5-2 milyon yıl önce ilk insanların dünya yaşamı içinde yer aldığı sanılmaktadır. Bu zamanda dünyada insan yaşamı için gerekli flora ve faunanın yeterli düzeyde bir evrim geçirdiği kabul edilmektedir. O halde dünya atmosferindeki havanın, dünyadaki toprak ve suların son derece temiz ve sağlıklı olduğu, var olan tüm canlıların ideal bir denge içerisinde olduğu düşünülmektedir.

3 İNSANLARIN TARIMSAL FAALİYETLERE BAŞLAMASI

4

5 Tarımsal faaliyetlere başlanılan M.Ö li yıllarda milyon olan dünya nüfusu, 1650 yıllarında 500 milyona, 1850 yılında 1 milyara, 1975 yılında 4 milyara ulaşmış, 2012 yılında ise 7 milyarı aşacağı tahmin edilmektedir.

6 Dünya nüfusunun %10-15 i açlık, %30 u ise yetersiz beslenme tehlikesi ile karşı karşıyadır. Açlığa bağlı olarak yılda 15 milyon (Günde , 2 saniyede 1) çocuğun öldüğü dünyada doğal olarak gıda maddeleri uluslararası politikada stratejik silah halini almıştır.

7 Dünya da insan nüfusu diğer canlılar aleyhine sürekli artış gösterirken, insanın neden olduğu doğal faktörler ekolojik dengeyi bozmakta, doğal seleksiyon sonucu günümüze kadar ulaşan birçok bitki ve hayvan türü her geçen gün azalırken, bazı türler ise yok olmaktadır.

8 Buharlı makinaların keşfiyle başlayan sanayi ve teknolojideki hızlı ilerlemeler birim alandan daha fazla ürün almak için sentetik kimyasal gübrelerin ve bitki korumayı daha mükemmelleştirmek için sentetik kimyasal ilaçların kullanımını öne çıkarmıştır.

9 DDT II. Dünya Savaşı'nda yüz binlerce kişi tifüsten ölmüştür. Amerikan askeri birlikleri ancak ağır temizlik koşulları altında korunuyordu. Şubat 1944'te 1 milyon 300 bin Napolili ve kent sokakları DDT tozuyla ilaçlandı. Tifüs salgını başladığı hızla yok oldu. Buna DDT mucizesi dendi!

10 1948

11

12 Evde ve Mutfakta DDT Kullanılması DDT özellikle kadınlarda pek çok deri hastalığının yanı sıra meme kanseri riskini artırdığı da ortaya çıkarılmıştı. 1970'lere DDT yasaklandı. gelindiğinde Avrupa'da

13 1949 Bit ve pirelere karşı DDT kullanılması DDT kullanımı Türkiye'de 1980'lerin sonlarına kadar yasaldı.

14 insan bitki Pestisit kullanımı TOPRAK

15 YEŞİL DEVRİM

16 YEŞİL DEVRİM İkinci Dünya Savaşından sonra, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin artan nüfusu beslemek için tarımsal üretimini artırma çabaları olarak nitelenir lerdeki Yeşil Devrim olarak bu tarım politikaları dünyadaki gıda sorununa bir nebze çözüm olsa da, doğal dengeyi her geçen gün daha da tahrip etmiş, insan sağlığını da tehlikeye atmıştır.

17 Yeşil Devrimin Sonuçları Verim artışıyla sağlanan gelir, girdi kullanımıyla tüketilmiştir. Yeşil devrim verimi artırmakla açlık sorununu çözecek gibi görünse de monokültürü desteklemiş, üreticiyi girdi kullanımına bağımlı hale getirmiştir. Üretim maliyetlerini artırmıştır. Kimyasallara bağımlılık, ciddi bir şekilde çevre kirliliğini artırmaktadır. Tarımsal doğal kaynakların sürdürülebilirliği, sürekli kullanımı güçleşmektedir. Verim artışıyla sağlanan gelir, girdi kullanımıyla tüketilmiştir

18 Yeşil Devrimin Sonuçları Yoğun ve bilinçsiz tarım ilacı ve gübre kullanılması, yanlış toprak işleme uygulamaları, kalıntı riski, toprağın fiziksel yapısının bozulması, organik madde ve canlılığının yitirilmesi ve besin maddesi dengesinin bozulması, tuzlanma, çoraklaşma gibi önemli çevre sorunlarını beraberinde getirmiştir.

19 Dünyamız Zehirli Bir Çorba Bugün, yaklaşık sentetik kimyasal madde dünyada kullanılmaktadır kimyasal genel kullanımdadır. Her yıl kadar yeni kimyasal madde piyasaya sürülmektedir. Bugün vücudumuzda 60 yıl önce bilinmeyen/bulunmamış yaklaşık kimyasal madde taşıdığımız tahmin edilmektedir. Kimyasal maddeler dünyanın aynı zamanda her yerinde bulunabilmekte ve bu insan yapımı kimyasalların kalıntılarına insanlar başta olmak üzere bütün canlılarda rastlanabilmektedir. Gibidir

20 Alternatif olarak ; çevre dostu üretim sistemlerinin gündeme gelmesi

21 1900 lü yıllarda başlayan öncü bireysel girişimler veya hobi şeklinde sağlıklı doğal gıda üretimi ve tarımın sürdürülebilmesi için organik (ekolojik, biyolojik) tarım adı ön plana çıkmıştır. ORGANİK TARIM KÜLTÜRÜNÜN ORTAYA ÇIKMASI Raoul France Rudolf Steiner 1911 de toprak ekolojisi kitabını yayınlayarak konunun önemini vurgulamıştır üretici seminerleri yolu ile konuyu çevresiyle paylaşmaya başlamıştır. Sir A. Howard Hindistan da toprak canlıları üzerindeki araştırmaları ile doğal mekanizmaların önemini vurgulamıştır.

22 Organik Tarım Hareketleri Federasyonu Üç kıtadan 5 kurucu organizasyon tarafından oluşturulan ve merkezi Almanya'da olan "Uluslararası Organik Tarım Hareketleri Federasyonu" (IFOAM) tüm dünyadaki Organik tarım hareketlerini bir çatı altında toplamayı, hareketin gelişimini sağlıklı bir şekilde yönlendirmeyi, gerekli standart ve yönetmelikleri hazırlamayı, tüm gelişmeleri üyelerine ve çiftçilere aktarmayı amaçlamaktadır.

23 H U K U K S A L K U R U M S L Türkiye de Organik Tarım... nereden nereye Organik Tarımın Başlangıcı Ekolojik Tarım Organizasyonu Derneği (ETO) nin Kuruluşu TKB, Yetkili Otorite Ekolojik Tarım (ET) Komitesinin ve ET Ulusal Yönlendirme Komitesinin Kuruluşu 1. Organik Tarım (OT) Komitesi 2. OT Ulusal Yönlendirme Komitesi 3. OT Ulusal Ticaret Komitesi 4. OT Araştırma ve Projeler Ulusal Komitesinin kurulması TKB, TÜGEM, Alternatif Tarımsal Üretim Teknikleri Daire Başkanlığının kurulması Yeni mevzuata göre OT Komitesi ve OT Ulusal Yönlendirme Komitesinin kuruluşu Ülkesel hukuki düzenleme yok, IFOAM kuralları geçerli /91-AB Yönetmeliği ile paralel ilk ülkesel Yönetmelik, İlk Yönetmelikte değişiklik İkinci Yönetmelik, ORGANİK TARIM KANUNU /91-AB Yönetmeliği ile uyumlu ve Organik Tarım Kanununa dayalı Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik Dönem 2. Dönem 3. Dönem IFOAM: International Federation of Organic Agriculture Movements: Uluslararası Organik Tarım Hareketleri Federasyonu Yönetmelik Değişikliği / 2007 Sayılı AB Yönetmeliği ile uyumlu Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik 18 Ağustos 2010

24

25 KITALARA GÖRE ORGANİK ÜRETİM ALANLARININ DAĞILIMI Dünya Top.: 37 (tarım) + 43 (diğer): 80 milyon ha 160 Ülkede üretim, 1.6 milyondan fazla üretici ve işleyici

26 Organik Tarım Alanı En Büyük Ülke

27 Organik Tarımda En Büyük 10 Ülke

28 % 85 Organik Üretim Alanları 2000 yılı 86 ülke 2008 yılı 156 ülke 2009 yılı 160 ülke

29 ORGANİK HAYVANCILIK Organik Et Üretimi Toplam Sığır Sayısı Slovakya adet çiftlik hayvanı Polonya adet çiftlik hayvanı Birleşik Krallık adet çiftlik hayvanı Yunanistan adet çiftlik hayvanı İtalya adet çiftlik hayvanı Organik Süt Üretimi Fransa adet çiftlik hayvanı Çek Cumhuriyeti Danimarka adet adet çiftlik hayvanı İtalya adet çiftlik hayvanı

30 ORGANİK HAYVANCILIK Koyun Keçi Birleşik Krallık adet Yunanistan adet Kanatlı Birleşik Krallık adet ec.europa.eu/eurostat

31 Mercimek Türkiye de Organik Tarım Ülkemizde organik tarım faaliyetleri 1986 yılında Avrupa daki gelişmelerden farklı şekilde ithalatçı firmaların istekleri doğrultusunda ve özellikle ; Fındık, Badem, Kurutulmuş Meyveler (Üzüm, İncir, Kayısı)

32 ORGANİZASYON ŞEMASI T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI İyi Tarım Uygulamaları ve Organik Tarım Daire Başkanlığı Organik Tarım Komitesi Organik Tarım Ulusal Yönlendirme Komitesi 81 İl Müdürlüğü Organik Tarım Birimleri Yetkilendirilmiş Kuruluşlar

33 YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞLAR YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞLAR ETKO Ekolojik Tarım Kontrol Org. Ltd. Şti. ECOCERT Denetim ve Belgelendirme Ltd.Şti. TURKGAP Tarım Uygulamaları Kontrol ve Sertifikasyon Hizmetleri Ticaret Ltd. Şti. NİSSERT Uluslararası Sertifikasyon ve Denetim Hizmetleri Ltd. Şti. EKOTAR Ekolojik Tarım Ürünleri Üretim, Kontrol, Sertifika, Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. CU Sertifikasyon Ltd. Şti. ORSER Organik Ürünler Kontrol ve Sertifikasyon Ltd. Şti. ANADOLU Ekolojik Ürünler Kontrol ve Sertifikasyon Ltd. Şti. KALİTEST Belgelendirme ve Eğitim Hizmetleri Ltd. Şti. EGETAR Kontrol ve Sertifikasyon Hizmetleri Ltd. Şti. BCS ÖKO-GARANTIE Organik Tarım Sertifikalandırma Hizmetleri Ltd. Şti. IMO Control ve Sertifikasyon Ticaret Limited Şirketi ICEA İNSTİTULO PER LA CERTİFİCAZİONE ETİCA E AMBİENTALE Türkiye İzmir Şubesi CERES CERTIFICATION OF ENVIROMENTAL STANDARTS GmbH Türkiye İzmir Şubesi IMC Ltd. Şti. ANKA GLOBAL Kontrol ve Sertifikasyon A.Ş. BİO İNSPECTA Kontrol Ve Sertifikasyon Limited Şirketi İsmail DEMİRCAN NOPcert Organik Tarım Uygulamaları Organik Girdiler ve Organik Ürünler Sertifikasyon Hizmetleri ECAS Belgelendirme Denetim Ltd. Şti. Ortar Kontrol ve Sertifikasyon Hizmetleri Ltd.Şti.

34 TEMEL GÖSTERGELER ha Üretici çeşit ürün ha 225 ürün Üretici

35 Organik Tarımsal Üretim Verileri Yıllar Çiftçi Sayısı Üretim Alanı (ha) Üretim Miktarı (ton) Ürün Sayısı

36 ORGANİK HAYVAN VARLIĞI Yıllar Üretici Sayısı Büyükbaş (adet) Küçükbaş (adet) Kanatlı (adet)

37 ORGANİK ARICILIK Yıllar Üretici Sayısı Kovan varlığı Üretim miktarı(ton)

38 Organik Ürün Dış Ticareti Ekolojik tarım ürünleri 2000 yılına kadar dış pazara yönelik gelişmiştir yılından sonra ekolojik ürünlerin İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Antalya, Kuşadası, Bodrum, Antalya gibi merkezlerde satılmaya başlaması ile talepte artış kaydedilmiştir.

39 İHRACAAT VERİLERİ YIL MİKTAR(KG) TUTAR($) Kaynak: Ege İhracatçı Birlikleri

40 Dış Satım Organik Ürün İhracatının Ürün Gruplarına Dağılımı Diğer; 2% Tıbbı Bitliler; Tarla Bitkileri; Sebzeler; 1% 5% 12% Meyveler; 80% Ton Kuru ve kurutulmuş meyveler Ton Yaş Meyve 188 Ton Sebze Ton Tarla Bitkileri Ton Tıbbi Bitkiler 503 Ton Diğerleri

41 EN ÇOK İHRACAT YAPILAN ÜLKELER Ülke Miktar (Ton) Tutar ($) % ($) ALMANYA 2111, ,1 FRANSA 521, ,2 HOLLANDA 145, ,0 BİRLEŞİK KRALLIK 143, ,6 BELÇİKA 138, ,0 İSVEÇ 103, ,4 BİRLEŞİK DEVLETLER 102, ,0 İSVİÇRE 68, ,7 AVUSTURYA 61, ,3 POLONYA 40, ,0 DANİMARKA 30, ,7 IRAK 26, ,2 İTALYA 20, ,4 Toplam 3.514, ,7 Kaynak: Ege İhracatçı Birlikleri

42 Bio-one Organik Mikrobiyal Gübre (organic microbial fertiliser) ,8 Amerika Birleşik Devletleri Buğday Rusya Ceviz Kırgızistan Çikolata 2 929,5 İsviçre Çilek Reçeli İsveç (IKEA) Elma Suyu Konsantresi İran Filtre Kahve (Filtre Coffee Medium Roast) İsveç (IKEA) Kabak Çekirdeği(iç) 450 Hollanda Kanola Rusya Mercimek Rusya Nohut (Kuru) Rusya Pamuk ,5 Kırgızistan Soya Fasulyesi Kazakistan Soya Küspesi Çin ORGANİK ÜRÜN İTHALATINDAN SEÇİLMİŞ ÖRNEKLER Ürün Adı Miktarı (Kg) İthal Edilen Ülke Ahududu ve Yabanmersini Reçeli İsveç (IKEA) Avage Şurubu 7 413,12 Meksika Ayçiçeği Yağı 3 650,2 Almanya

43 TEŞEKKÜRLER

44 T.C. GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI BİTKİSEL ÜRETİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ORGANİK TARIMIN TARİHÇESİ VE GELİŞİMİ 04 Haziran 2012 Ankara DİLEK SARI Ziraat Yüksek Mühendisi İTU ve OT Daire Başkanlığı