T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI İç Ticaret Genel Müdürlüğü İç Ticaret Bülteni

Transkript

1 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI İç Ticaret Genel Müdürlüğü İç Ticaret Bülteni Ocak - Mart / 2014

2 2

3 İÇİNDEKİLER ŞEKİLLER DİZİNİ... 5 TABLOLAR DİZİNİ... 6 MİSYONUMUZ... 7 VİZYONUMUZ... 7 GÖREVLERİMİZ ŞİRKETLER VE TİCARET SİCİLİ İŞLEMLERİ Şirket Kuruluş ve Esas Sözleşme Değişikliği İzinleri Şirket Kuruluş İzni Şirket Esas Sözleşme Değişikliği İzni Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS) İşlem Sayıları Kullanıcı Sayısı İşlem Sayıları Elektronik Genel Kurul Sistemi (e-gks) Şirketlerin Kısa Yoldan Tasfiyesi İşlemleri İnternet Sitesi Hizmeti Alınması Ticaret Sicil Gazetesi İlan Bilgileri İdari Para Cezaları SEBZE VE MEYVE TİCARETİ İŞLEMLERİ Hal Kayıt Sistemi Kullanıcı Verileri Bildirim Sayıları Hal Kayıt Sistemi Çağrı Merkezi Toptancı Halleri Toptancı Hali Sayısı Toptancı Halindeki İşyeri Sayısı Toptancı Halinde Faaliyet Gösterenler Üretici Örgütleri LİSANSLI DEPOCULUK İŞLEMLERİ Kuruluş ve Lisans İzinleri Yetkilendirilen Ticaret Borsası Lisanslı Depo Kapasiteleri ve Doluluk Durumu

4 Hububat, Baklagil ve Yağlı Tohumlar: Pamuk: Diğer Ürünler Ürün Senetleri Basılı Ürün Senetleri Elektronik Ürün Senetleri ODA VE BORSA İŞLEMLERİ Oda ve Borsalar Oda ve Borsa Üyeleri Kotasyon Listeleri İzinler Şirket ve Ticari İşletme Kuruluş ve Ortaklık İzni Vakıf Kuruluş İzni İhtiyat Kullanım İzni Kamulaştırma İzni Örf ve Adet Onayı PLANLAMA VE MEVZUAT İŞLEMLERİ Mevzuat Taslak Görüşleri Soru Önergeleri ORTAK İŞLEMLER Denetim Şirket Denetimi Oda ve Borsa Denetimi Görüş Yazıları Bilgi Edinme Başvuruları Toplantılar

5 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil Sayfa Şekil 1: Kuruluş izni verilen şirket sayısı 9 Şekil 2: Mart ayında kuruluş izni verilen şirketlerin faaliyet alanına göre dağılımı 10 Şekil 3: Ocak-Mart döneminde kuruluş izni verilen şirketlerin faaliyet alanlarına göre dağılımı...10 Şekil 4: Esas sözleşme değişikliği izni verilen şirket sayısı..11 Şekil 5: MTHS lerce internet sitesi hizmeti verilen şirket sayısı..14 Şekil 6: Ticaret İl Müdürlüklerince Uygulanan İdari Para Cezaları.15 Şekil 7: Aylar itibariyle bildirimci sayısı Şekil 8: Aylar itibariyle bildirim sayıları...17 Şekil 9: Çağrı merkezine yapılan başvuru ve yanıtlanan başvuru sayıları.18 Şekil 10: İşletim durumuna göre toptancı hal sayıları.19 Şekil 11: Toptancı hallerinde faaliyet gösterenlerin sayısı ve oranı. 20 Şekil 12: Türlerine göre üretici örgütleri sayısı ve oranı.20 Şekil 13: Kuruluş izni ve lisans alan lisanslı depo işletme sayısı. 21 Şekil 14: Hububat, baklagil ve yağlı tohum bakımından lisanslı depo kapasitesi ve doluluk miktarı...22 Şekil 15: Pamuk bakımından lisanslı depo kapasitesi ve doluluk miktarı Şekil 16: Düzenlenen basılı ürün senedi sayısı Şekil 17: Ürün senedi ciro işlem sayısı ve miktarı...24 Şekil 18: Elektronik ürün senedi sayıları...24 Şekil 19: Kotasyon listelerine ürün eklenmesi talebi ve eklenen ürün sayısı...26 Şekil 20: Şirket kuruluş izinleri...27 Şekil 21: İhtiyatlardan kullanım izni..28 Şekil 22: Mevzuat taslakları hakkında verilen görüş sayıları Şekil 23: Soru Önergeleri

6 TABLOLAR DİZİNİ Tablo Sayfa Tablo 1: Esas sözleşme değişikliği izni verilen şirket sayısı ve oranı..11 Tablo 2: MERSİS İşlem Sayıları..12 Tablo 3: Elektronik Genel Kurul ve Katılımcı Sayıları...13 Tablo 4: Kısa yoldan tasfiye edilen şirket sayıları Tablo 5: Ticaret Sicili Gazetesi İlan Bilgileri. 15 Tablo 6: Bidirimcilerin sayısı ve sıfatlarına göre dağılımı. 16 Tablo 7: Kaynağına göre bildirim sayıları ve oranı..17 Tablo 8: Çağrı merkezine yapılan başvuruların konularına göre dağılımı...18 Tablo 9: Toptancı hallerindeki işyeri sayısı ve doluluk oranı...19 Tablo 10: Oda ve Borsa Sayıları...25 Tablo 11: Oda ve borsa üye sayıları. 25 Tablo 12: Soru Önergelerinin konularına göre dağılımı...30 Tablo 13: Şirket Denetimi..33 Tablo 14: Oda-Borsa Denetimi..33 Tablo 15: Görüş yazılarının konularına göre dağılımı Tablo 16: Bilgi edinme başvurularının konularına göre dağılımı Tablo 17: İştirak edilen toplantılar..35 6

7 MİSYONUMUZ Ticari hayatın; vatandaşlarımızın yaşam kalitesine ve ülkemizin refahına katkı sağlayacak şekilde geliştirilmesine yönelik politikaları belirlemek ve bu doğrultuda gerekli düzenlemeleri yaparak uygulanmasını sağlamaktır. VİZYONUMUZ Bilgi çağının gereklerini yerine getiren güçlü bir kurumsal yapıyla, ticari hayatın beklentilerini karşılayabilecek şekilde etkin, verimli ve sürdürülebilir hizmet sunan bir birim olmaktır. 7

8 GÖREVLERİMİZ a) Ticarete ilişkin politikaların oluşturulmasına yardımcı olmak, ticari faaliyetleri teşvik etmek, gerekli düzenlemeleri yapmak ve bunların uygulanmasını sağlamak. a) Türk Ticaret Kanunu ve ilgili diğer mevzuat gereğince Bakanlıkça yapılması gereken işlemleri yürütmek, Merkezi Sicil Kayıt Sistemini kurmak, işletmek ve bu sistemin diğer kurum ve kuruluşlar nezdinde tutulan kayıt sistemleriyle bağlanmasına ilişkin çalışmaları yürütmek. b) Kuruluşuna izin verilecek anonim şirketler ile genel kurul toplantılarında Bakanlık temsilcisi bulunacak anonim şirketleri belirlemek ve bunların işlemlerini yürütmek. ç) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile odalar ve borsalarla ilgili mevzuat ve uygulamalara ilişkin iş ve işlemleri yürütmek ve bunlarla ilgili düzenlemeler yapmak. d) Sebze ve meyveler ile yeterli arz ve talep derinliği bulunan diğer malların ticaretini düzenlemek, toptancı halleri ile pazar yerlerinin çağdaş bir yapıya kavuşturulmasını ve işletilmesini sağlamak ve bu konularda mevzuatla verilen görevleri yapmak. e) Depolamaya uygun temel ve işlenmiş tarım ürünlerinin ticaretine ilişkin düzenlemeler yapmak, lisanslı depoculuk ve ürün ihtisas borsacılığının teşvik edilmesi, geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalarda bulunmak ve lisanslı depoculuk, ürün ihtisas borsacılığı ve umumi mağazacılığa ilişkin mevzuatla verilen görevleri yapmak. f) Elektronik ticarete ve organize perakende ticaretine yönelik düzenlemeler yapmak ve uygulanmasını sağlamak, bunların gelişmesine ve yaygınlaşmasına yönelik çalışmalar yapmak, bu konularda mevzuatla verilen görevleri yerine getirmek ve gerekli tedbirleri almak. g) Lüzumu halinde, ticari faaliyetlere ya da bu ticari faaliyetleri yürütenlere yönelik düzenlemeler yapmak ve bunların uygulanmasını sağlamak. ğ) Görev ve yetki alanına giren konularda gerekli inceleme ve araştırmalar yapmak veya yaptırmak. h) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak. 8

9 1. ŞİRKETLER VE TİCARET SİCİLİ İŞLEMLERİ Şirket Kuruluş ve Esas Sözleşme Değişikliği İzinleri 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu nun 333 üncü maddesi ile Anonim ve Limited Şirketlerin Sermayelerini Yeni Asgari Tutarlara Yükseltmelerine ve Kuruluşu ve Esas Sözleşme Değişikliği İzne Tabi Anonim Şirketlerin Belirlenmesine İlişkin Tebliğ hükümleri uyarınca; Bankalar, Finansal kiralama şirketleri, Faktoring şirketleri, Tüketici finansmanı ve kart hizmetleri şirketleri, Varlık yönetim şirketleri, Sigorta şirketleri, Anonim şirket şeklinde kurulan holdingler, Döviz büfesi işleten şirketler, Umumi mağazacılıkla uğraşan şirketler, Tarım ürünleri lisanslı depoculuk şirketleri, Ürün ihtisas borsası şirketleri, Bağımsız denetim şirketleri, Gözetim şirketleri, Teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketleri, Sermaye Piyasası Kanununa tabi şirketler ile Serbest bölge kurucusu ve işleticisi şirketlerin kuruluşlarına ve esas sözleşme değişikliklerine izin verilmesi işlemleri yapılmaktadır Şirket Kuruluş İzni Mart ayında toplam 16 anonim şirkete kuruluş izni verilmiştir. Ocak-Mart döneminde toplam 53 anonim şirkete kuruluş izni verilmiştir Ocak Şubat Mart Ocak-Mart (2014) Şekil 1: Kuruluş izni verilen şirket sayısı 9

10 Mart ayında kuruluş izni verilen 16 anonim şirketin 8 adedi bağımsız denetim şirketi, 5 adedi anonim şirket şeklinde kurulan holding ve 3 adedi sermaye piyasası kanununa tabi şirkettir. Sermaye piyasasi kanununa tabi şirket; 3; 19% Anonim şirket şeklinde kurulan holding; 5; 31% Bağımsız denetim şirketi; 8; 50% Şekil 2: Mart ayında kuruluş izni verilen şirketlerin faaliyet alanına göre dağılımı Ocak-Mart döneminde kuruluş izni verilen toplam 53 anonim şirketin faaliyet alanlarına göre dağılımı şu şekildedir; Banka Faktoring şirketi Gözetim şirketi Döviz büfesi Teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketi Sermaye piyasasi kanununa tabi şirket 1,9% 1 1,9% 1 1,9% 1 3,8% 2 3,8% 2 9,4% 5 Anonim şirket şeklinde kurulan holding 26,4% 14 Bağımsız denetim şirketi 50,9% 27 Oran (%) Ocak-Mart Şekil 3: Ocak-Mart döneminde kuruluş izni verilen şirketlerin faaliyet alanlarına göre dağılımı 10

11 Şirket Esas Sözleşme Değişikliği İzni Mart ayında 102 anonim şirketin esas sözleşme değişikliğine izin verilmiştir. Ocak-Mart döneminde toplam 240 anonim şirketin esas sözleşme değişikliğine izin verilmiştir Ocak Şubat Mart Ocak-Mart Şekil 4: Esas sözleşme değişikliği izni verilen şirket sayısı Mart ayı ile Ocak-Mart döneminde esas sözleşme değişikliği izni verilen anonim şirketlerin faaliyet alanlarına göre dağılımı şu şekildedir; Şirket Türü Mart Sayısı Ocak-Mart 1 Sermaye Piyasası Kanununa Tabi Şirket Anonim Şirket Şeklinde Kurulan Holding Döviz Büfesi Banka Sigorta Şirketi Faktoring Şirketi Finansal Kiralama Şirketi Bağımsız Denetim Şirketi Varlık Yönetim Şirketi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yönetici Şirketi Serbest Bölge Kurucusu veya İşleticisi Şirket Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Şirketi Tüketici Finansmanı ve Kart Hizmetleri Şirketi Umumi Mağazacılıkla Uğraşan Şirket Ürün İhtisas Borsası Şirketi Gözetim Şirketi - - TOPLAM Tablo 1: Esas sözleşme değişikliği izni verilen şirket sayısı ve oranı 11

12 1.2 Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS) İşlem Sayıları 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu nun 24 üncü maddesi, Ticaret Sicili Yönetmeliği ve 640 sayılı KHK nin 9-1/b bendindeki hükümler uyarınca ticaret sicili kayıtları Bakanlığımız bünyesinde kurulan MERSİS ile elektronik ortamda 238 ticaret sicili müdürlüğünce tutulmaktadır Kullanıcı Sayısı Mart ayı sonu itibariyle, MERSİS kullanıcı sayısı a ulaşmıştır İşlem Sayıları Mart ayında MERSİS üzerinden kuruluş, tescil ve 538 terkin olmak üzere toplam işlem gerçekleştirilmiştir. Ocak-Mart döneminde MERSİS üzerinden kuruluş, tescil ve terkin olmak üzere toplam işlem gerçekleştirilmiştir. İşlem Türü Ocak Şubat Mart Toplam KURULUŞ Acente Acente İptal Birleşme Bölünme TESCİL Değişiklik Düzeltme Nevi Değişikliği Rehin Tasfiye Tasfiye İhya TERKİN Terkin İhya TOPLAM Tablo 2: MERSİS İşlem Sayıları 12

13 1.3 Elektronik Genel Kurul Sistemi (e-gks) 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu nun 1527 nci maddesi ve Anonim Şirketlerde Elektronik Ortamda Yapılacak Genel Kurullara İlişkin Yönetmelik uyarınca, anonim şirketler genel kurullarını Bakanlığımızca yetkilendirilen Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) tarafından oluşturulan Elektronik Genel Kurul Sistemi üzerinden yapabilmektedir. Payları borsaya kote olan şirketlerin genel kurullarını elektronik ortamda yapmaları zorunludur. Mart ayında 136 şirket genel kurulunu e-gks üzerinden yapmıştır. Ocak-Mart döneminde 143 şirket genel kurulunu e-gks üzerinden yapmıştır. Ocak Şubat Mart TOPLAM Oran Genel Kurul Sayısı Katılımcı Sayısı (Pay Sahibi) Elektronik % 80,07 Fiziki % 19,93 Yurtdışı (ülke) Toplantının Düzenlendiği Şehir Tablo 3: Elektronik Genel Kurul ve Katılımcı Sayıları 1.4 Şirketlerin Kısa Yoldan Tasfiyesi İşlemleri 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu nun Geçici 7 nci maddesi ve Münfesih Olmasına veya Sayılmasına Rağmen Tasfiye Edilmemiş Anonim ve Limited Şirketler ile Kooperatiflerin Tasfiyelerine ve Ticaret Sicili Kayıtlarının Silinmesine İlişkin Tebliğ uyarınca, gayri faal ya da münfesih durumda olan anonim ve limited şirket ile kooperatifler, kolaylaştırılmış usullerle tasfiye edilmekte ve ticaret sicili kayıtları silinmektedir. Mart ayında anonim ve limited şirket ile kooperatife ihtar gönderilmiş ve şirket ve kooperatifin kaydı ticaret sicilinden silinmiştir. Ocak-Mart döneminde anonim ve limited şirket ile kooperatife ihtar gönderilmiş ve anonim ve limited şirket ile kooperatifin kaydı ticaret sicilinden silinmiştir. 13

14 AY / YIL İhtar Edilen Kaydı Silinen Şirket ve Kooperatif A.Ş. Ltd. Kooperatif Toplam Ocak Şubat Mart TOPLAM Tablo 4: Kısa yoldan tasfiye edilen şirket sayıları İnternet Sitesi Hizmeti Alınması 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu nun 1524 üncü maddesi ile Sermaye Şirketlerinin Açacakları İnternet Sitelerine Dair Yönetmelik uyarınca, bağımsız denetime tabi sermaye şirketlerinin internet sitesi açma yükümlülüğü bulunmaktadır. Şirketler bu yükümlülüklerini, Bakanlığımızdan lisans alan özel hukuk tüzel kişisi niteliğindeki Merkezi Veri Tabanı Hizmet Sağlayıcılarından (MTHS) hizmet almak suretiyle de yerine getirebilmektedir. Ocak-Mart döneminde Bakanlığımızca yetkilendirilen MTHS bulunmamaktadır. Yetkilendirilen 3 MTHS tarafından Mart ayında 68 şirkete internet sitesi hizmeti verilmeye başlanmıştır. Yetkilendirilen 3 MTHS tarafından Ocak-Mart döneminde 189 şirkete internet sitesi hizmeti verilmeye başlanmıştır. Mart ayı sonu itibariyle MTHS ler tarafından toplam şirkete internet sitesi hizmeti verilmeye başlanmıştır Ocak Şubat Mart Ocak-Mart (2014) Şekil 5: MTHS lerce internet sitesi hizmeti verilen şirket sayısı 14

15 1.6 Ticaret Sicil Gazetesi İlan Bilgileri Mart ayında Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanan ilanlara ilişkin bilgiler şu şekildedir; Ticaret Sicil Gazetesi İlanları Ortalama Günlük İlan Sayısı Toplam İlan Sayısı Günlük Ortalama Sayfa Sayısı 986 Toplam Sayfa Sayısı Tablo 5: Ticaret Sicili Gazetesi İlan Bilgileri 1.7 İdari Para Cezaları Türk Ticaret Kanununun 562 nci maddesinde belirtilen durumlarda ticaret il müdürlükleri aracılığıyla şirketlere idari para cezası uygulanabilmektedir. Mart ayında TL değerinde 1 adet idari para cezası uygulanmak üzere Ticaret İl Müdürlüğü ne tebliğ edilmiştir. Ocak-Mart döneminde TL sı değerinde toplam 7 adet idari para cezası uygulanmak üzere Ticaret İl Müdürlüğü ne tebliğ edilmiştir TL; TL; TL; 1 Ocak Şubat Mart Şekil 6: Ticaret İl Müdürlüklerince Uygulanan İdari Para Cezaları 15

16 2. SEBZE VE MEYVE TİCARETİ İŞLEMLERİ 2.1 Hal Kayıt Sistemi Hal Kayıt Sistemi (Sistem), 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanuna istinaden Bakanlığımız bünyesinde elektronik ortamda kurulmuş ve 15/02/2012 tarihinde web adresi üzerinden resmi olarak faaliyete alınmıştır Kullanıcı Verileri Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 40 ıncı maddesi uyarınca bildirimciler Sisteme kaydolmak zorundadır. Bildirimciler, birden fazla kullanıcı sıfatına sahip olabilmektedir. Mart ayı sonu itibariyle Hal Kayıt Sistemi nde kayıtlı bildirimci bulunmaktadır Ocak Şubat Mart Şekil 7: Aylar itibariyle bildirimci sayısı Mart sonu itibariyle Hal Kayıt Sistemi ne kayıtlı bildirimcilerin sıfatlarına göre dağılımı şu şekildedir; Bildirimci Adedi Oran Bildirimci Adedi Oran Pazarcı % 28,88 Depo / Tas. ve Amb. 430 % 1,24 Komisyoncu % 15,82 Sanayici 304 % 0,88 Üretici % 15,81 İthalatçı 236 % 0,68 Tüccar (Hal İçi) % 12,32 Lokanta 224 % 0,65 Tüccar (Hal Dışı) % 8,58 Otel 68 % 0,20 Manav % 7,53 Yemek Fabrikası 55 % 0,16 Market % 3,26 Yurt 22 % 0,06 İhracatçı 802 % 2,31 Hastane 7 % 0,02 Üretici Örgütü 559 % 1,61 TOPLAM Tablo 6: Bidirimcilerin sayısı ve sıfatlarına göre dağılımı 16

17 2.1.2 Bildirim Sayıları 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 4 üncü maddesi ile Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 41 inci maddesi uyarınca, bildirim miktarı veya üzerindeki sebze ve meyveler üretildiği yerden veya girdiği gümrük kapısının bulunduğu yerden her ne sebeple olursa olsun sevkinden önce bildirimciler tarafından Sisteme beyan edilmektedir. Mart ayında Hal Kayıt Sistemi ne toplam bildirim yapılmıştır. Ocak-Mart döneminde Hal Kayıt Sistemi ne toplam bildirim yapılmıştır Ocak Şubat Mart Toplam (2014) Şekil 8: Aylar itibariyle bildirim sayıları Mart ayı ve Ocak-Mart döneminde Hal Kayıt Sistemi ne yapılan bildirimlerin kaynağına göre dağılımı şu şekildedir; Bildirim Kaynağı Mart Oran Ocak-Mart Oran Hal Müdürlüğü % 0, % 0,25 Çağrı Merkezi % 0, % 1,25 E-Bildirim % 23, % 40,33 Web Servis % 75, % 58,17 TOPLAM ,00% ,00% Tablo 7: Kaynağına göre bildirim sayıları ve oranı 17

18 2.2 Hal Kayıt Sistemi Çağrı Merkezi Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 41 inci maddesi uyarınca, bildirimler çağrı merkezi üzerinden telefonla da yapılabilmektedir. Çağrı merkezi 7/24 esasına göre çalışmakta olup, bildirimcilere yönelik bilgilendirme ve teknik destek gibi konularda da hizmet vermektedir. Mart ayında çağrı merkezine başvuru olmuş, bu başvurulardan adedi cevaplanmıştır. Ocak-Mart döneminde çağrı merkezine başvuru olmuş, bu başvurulardan adedi cevaplanmıştır Ocak Şubat Mart Toplam Gelen Çağrı Cevaplanan Çağrı Şekil 9: Çağrı merkezine yapılan başvuru ve yanıtlanan başvuru sayıları Ocak-Mart döneminde çağrı merkezine yapılan müracaatların konusuna göre dağılımı şu şekildedir; Ay / Dönem BAŞVURU KONULARI Bildirim Teknik Destek / Bilgi Diğer Mart Ocak-Mart Tablo 8: Çağrı merkezine yapılan başvuruların konularına göre dağılımı 18

19 2.3 - Toptancı Halleri Toptancı Hali Sayısı 5957 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca toptancı halleri belediyeler veya belediyelerin izni ile gerçek ya da tüzel kişileri tarafından kurulmaktadır. Kanunun 9 uncu maddesi uyarınca belediyeler, kurdukları toptancı hallerinin işletilmesini devredebilmektedir. Mart ayı sonu itibariyle ülke genelinde 187 si belediye, 4 ü özel ve 1 i işletim yetkisi devredilmiş olmak üzere toplam 192 toptancı hali bulunmaktadır. Şekil 10: İşletim durumuna göre toptancı hal sayıları Toptancı Halindeki İşyeri Sayısı Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 9 uncu maddesi uyarınca, bir toptancı halindeki işyeri sayısı en az 30 ve üzerinde olmak zorundadır. Mart ayı sonu itibariyle 192 toptancı halinde toplam işyeri bulunmaktadır. Mart ayı sonu itibariyle işyerinin adedi faal durumdadır. Ay / Dönem Toplam İşyeri Sayısı Toptancı Halindeki İşyeri Sayısı Faal Durumdaki İşyeri Sayısı Doluluk Oranı Mart % 86,90 Ocak-Mart % 86,90 Tablo 9: Toptancı hallerindeki işyeri sayısı ve doluluk oranı 19

20 2.3.3 Toptancı Halinde Faaliyet Gösterenler Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 34 üncü maddesi uyarınca, toptancı hallerinde satış işlemleri üreticiler, üretici örgütleri, komisyoncu ve tüccarlar tarafından yapılmaktadır. Mart ayı sonu itibariyle toptancı hallerinde i komisyoncu, si tüccar, 220 si üretici ve 9 u üretici örgütü olmak üzere toplam gerçek veya tüzel kişi faaliyet göstermektedir. Komisyoncu; 5.484; 54,92% Tüccar; 4.272; 42,78% Üretici Örgütü; 9; 0,09% Üretici; 220; 2,20% Şekil 11: Toptancı hallerinde faaliyet gösterenlerin sayısı ve oranı Üretici Örgütleri 5957 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile Sebze ve Meyve Üretici Örgütleri Hakkında Yönetmelik uyarınca, üreticilerce kurulan tüzel kişilikler ticaret il müdürlüklerimizden üretici örgütü belgesi almak kaydıyla üretici örgütü olarak kabul edilmektedir. Mart ayında üretici örgütü belgesi düzenlenmemiştir tarihi itibariyle ülkemizde toplamda 566 üretici örgütü faaliyet göstermektedir. Üretici örgütlerinin türlerine göre dağılımı şu şekildedir; Tarım Kredi Kooperatifi; 493; 87% Tarımsal Üretici Birliği; 23; 4% Pazarlama Kooperatifi; 10; 2% Tarımsal Kalkınma Koopetifi; 40; 7% Şekil 12: Türlerine göre üretici örgütleri sayısı ve oranı 20

21 3. LİSANSLI DEPOCULUK İŞLEMLERİ 3.1 Kuruluş ve Lisans İzinleri 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununun 4 üncü, 8 inci ve 13 üncü maddeleri ile Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Yönetmeliği, Yetkili Sınıflandırıcıların Lisans Alma, Faaliyet ve Denetimi Hakkında Yönetmelik uyarınca, lisanslı depo işletmelerinin kurulmasına izin verilmesi, bu işletmeler ile yetkili sınıflandırıcılar ve referans yetkili sınıflandırıcılara lisans verilmesi ve bu lisansların yenilenmesi işlemleri yapılmaktadır. Mart ayında 1 adet yetkili sınıflandırıcıya lisans verilmiştir. Ocak-Mart döneminde herhangi bir lisanslı depo işletmesine kuruluş izni veya lisans verilmemiştir. Ocak-Mart döneminde herhangi bir referans yetkili sınıflandırıcıya lisans verilmemiştir. Ocak-Mart döneminde herhangi bir lisanslı depo işletmesi, yetkili sınıflandırıcı veya referans yetkili sınıflandırıcının lisansı yenilenmemiştir. Mart ayı sonu itibariyle Bakanlığımızdan 14 lisanslı depo işletmesi kuruluş izni, 4 lisanslı depo işletmesi lisans almıştır. Lisans Alan; 4; 29% Kuruluş İzni Alan; 10; 71% Şekil 13: Kuruluş izni ve lisans alan lisanslı depo işletme sayısı 3.2 Yetkilendirilen Ticaret Borsası 5300 sayılı Kanunun 3 üncü ve 5174 sayılı Kanunun 53 üncü maddeleri uyarınca, ürün ihtisas borsası faaliyete geçinceye kadar yeterli teknik, kurumsal ve mali altyapıya sahip ticaret borsalarının ürün senetlerinin alım satımı konusunda yetkilendirilmesi işlemleri yapılmaktadır. 21

22 Ocak-Mart döneminde herhangi bir ticaret borsası ürün senedi alım-satımı konusunda yetkilendirilmemiştir. Mart sonu itibariyle ürün senedi alım-satımı konusunda yetkilendirilen toplam 9 ticaret borsası bulunmaktadır. 3.3 Lisanslı Depo Kapasiteleri ve Doluluk Durumu Standardize edilebilen temel ve işlenmiş tarım ürünleri 5300 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca lisanslı depolarda depolanabilmektedir Hububat, Baklagil ve Yağlı Tohumlar: Mart ayı sonu itibariyle, hububat, baklagil ve yağlı tohum lisanslı depo kapasitesi ton, doluluk miktarı ton olarak gerçekleşmiştir. Kapasite (Ton); Doluluk (Ton); Şekil 14: Hububat, baklagil ve yağlı tohum bakımından lisanslı depo kapasitesi ve doluluk miktarı Pamuk: Mart ayı sonu itibariyle, pamuk lisanslı depo kapasitesi ton, doluluk miktarı ton olarak gerçekleşmiştir. Kapasite (Ton); Doluluk (Ton); Şekil 15: Pamuk bakımından lisanslı depo kapasitesi ve doluluk miktarı 22

23 3.3.3 Diğer Ürünler Fındık ürününde lisanslı depoculuk faaliyeti başlamıştır. Ayrıca, zeytin ve zeytinyağı ürünlerini depolamak üzere lisanslı depo kuruluş izni verilmiş ancak bu lisanslı depolar henüz faaliyete geçmemiştir. Kuru kayısı ürününde henüz lisanslı depoculuk faaliyeti başlamamıştır. 3.4 Ürün Senetleri 5300 sayılı Kanunun 15 inci maddesi uyarınca lisanslı depo işletmelerine teslim edilen ürünleri temsilen lisanslı depo işletmelerince ürün senetleri oluşturulmaktadır. Ürün senetleri elektronik ortamda oluşturulmakta ancak elektronik ürün senetlerine ilişkin teknik altyapı oluşturuluncaya kadar basılı ürün senedi oluşturulabilmesi de mümkündür. Ayrıca, ürün senetleri, Bakanlığımızca yetkilendirilen ticaret borsalarında ciro edilerek el değiştirebilmektedir Basılı Ürün Senetleri 5300 sayılı Kanunun 15 inci maddesi uyarınca, lisanslı depo işletmesine teslim edilen ürünler için basılı ürün senedi düzenlenmektedir. Mart ayında 84 basılı ürün senedi düzenlenmiştir. Ocak-Mart döneminde toplam 270 basılı ürün senedi düzenlenmiştir Ocak Şubat Mart TOPLAM Şekil 16: Düzenlenen basılı ürün senedi sayısı 23

24 Ocak-Mart döneminde herhangi bir ürün senedi rehin işlemi görmemiştir. Mart ayında yetkilendirilen ticaret borsalarınca gerçekleştirilen ürün senetlerinin ciro işlemi sayısı 156, ciro işlemi miktarı ise ton dur. Ocak-Mart döneminde yetkilendirilen ticaret borsalarınca gerçekleştirilen ürün senedi ciro işlemi sayısı 233, ciro işlemi miktarı ise ton dur Ocak Şubat Mart TOPLAM Ciro işlem sayısı Ciro işlem miktarı Şekil 17: Ürün senedi ciro işlem sayısı ve miktarı Elektronik Ürün Senetleri Lisanslı depolarda muhafaza edilen tarım ürünlerini temsil eden ürün senetleri elektronik ortamda da oluşturulabilmektedir. Elektronik ürün senetleri, senetlerinin oluşturulmasını sağlamak ve bu senetlere bağlı tüm hak ve yükümlülükler ile işlemleri kayden izlemek amacıyla yetkilendirilen Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş., tarafından kurulan sistem üzerinden lisanslı depo işletmeleri tarafından oluşturulmaktadır. Mart ayında 890 adet elektronik ürün senedi, Ocak-Mart döneminde ise adet elektronik ürün senedi düzenlenmiştir Ocak Şubat Mart Ocak-Mart Şekil 18: Elektronik ürün senedi sayıları 24

25 4. ODA VE BORSA İŞLEMLERİ 4.1 Oda ve Borsalar 5174 sayılı Kanunun 5 inci ve 29 uncu maddeleri uyarınca ticaret ve/veya sanayi odaları ve ticaret borsaları Bakanlığımızın izni ile kurulmaktadır. Mart sonu itibariyle faaliyette olan oda ve borsalar şu şekildedir; ODA / BORSA SAYISI FAALİYET ALANI İl İlçe Ticaret Odası Sanayi Odası Ticaret ve Sanayi Odası Deniz Ticaret Odası Ticaret Borsası TOPLAM Tablo 10: Oda ve Borsa Sayıları 4.2 Oda ve Borsa Üyeleri 5174 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi uyarınca ticaret siciline kayıtlı tacirler, sanayici ve deniz taciri sıfatını haiz tüm gerçek ve tüzel kişiler ile bunların şubeleri ve fabrikaları bulundukları yerdeki odaya; 32 inci maddesi uyarınca ticaret borsası kotasyonuna dâhil maddelerin alım veya satımı ile uğraşanlar ise bulundukları yerin borsasına kaydolmak zorundadırlar. Mart sonu itibariyle oda ve borsa üye sayıları şu şekildedir; ODA / BORSA Gerçek Kişi ÜYE SAYISI Tüzel Kişi Ticaret Odası Sanayi Odası Ticaret ve Sanayi Odası Deniz Ticaret Odası Ticaret Borsası TOPLAM GENEL TOPLAM Tablo 11: Oda ve borsa üye sayıları 25

26 4.3 - Kotasyon Listeleri 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu nun 45 inci maddesi ile Ticaret Borsalarına Tabi Maddeler ve Bu Maddelerin Alım veya Satımlarının Tescili Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesi uyarınca, borsa kotasyonuna dahil olan (borsada alım ve satımı zorunlu olan) mallar ve bunların en az miktarları, borsa meclisinin teklifi ve TOBB un uygun görüşü üzerine Bakanlığımızca belirlenmekte ve ilgili borsa tarafından yerinde ilân olunmaktadır. Mart ayında kotasyon listesine ürün eklenmesi konusunda Bakanlığımıza 5 adet talep ulaşmıştır. Mart ayında 38 ürün, Ocak-Mart döneminde 115 ürün kotasyon listelerine eklenmiştir. Kotasyon listelerine ürün eklenmesi talebi ile eklenen ürün sayıları şu şekildedir; Talep Sayısı; 5 Eklenen Ürün Sayısı; 38 Talep Sayısı; 9 Eklenen Ürün Sayısı; 115 Mart Ocak-Mart (2014) Şekil 19: Kotasyon listelerine ürün eklenmesi talebi ve eklenen ürün sayısı İzinler Şirket ve Ticari İşletme Kuruluş ve Ortaklık İzni 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 80 inci, Oda Muamelat Yönetmeliğinin 75 ve Borsa Muamelat Yönetmeliğinin 67 nci maddelerine göre odalar, borsalar ve TOBB un belirli amaçlarla sınırlı olmak kaydıyla şirket kurabilmelerine ve şirketlere iştirak edebilmelerine izin verilmektedir. Mart ayında odalara 2 adet şirket kurma izni verilmiştir. Ocak-Mart döneminde odalara 4, borsalara 1 olmak üzere toplam 5 adet şirket kurma izni verilmiştir. 26

27 Oda; 4 Oda; 2 Borsa; 1 Mart Ocak-Mart (2014) Şekil 20: Şirket kuruluş izinleri Ocak-Mart döneminde oda ve borsalara herhangi bir şirket ortaklık izni verilmemiştir. Mart ayında oda ve borsalara herhangi bir ticari işletme kuruluş izni verilmemiştir. Ocak-Mart döneminde odalara 1 adet ticari işletme kurma izni verilmiştir Vakıf Kuruluş İzni 5174 sayılı Kanunun 80 inci maddesine göre odalar, borsalar ve TOBB un amaçlarına uygun olarak eğitim ve öğretim kurumları kurmak üzere vakıf kurmalarına izin verilmektedir. Mart ayında oda ve borsalara herhangi bir vakıf kurma izni verilmemiştir. Ocak-Mart döneminde odalara 1 adet vakıf kurma izni verilmiştir. 27

28 4.4.3 İhtiyat Kullanım İzni Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği nin 23 üncü maddesi uyarınca odalar, borsalar ve TOBB un belirli konularda ihtiyatlardan harcama yapmalarına izin verilmektedir. Mart ayında oda, borsa ve TOBB a herhangi bir ihtiyat kullanım izni verilmemiştir. Ocak-Mart döneminde odalara 9, borsalara 2 olmak üzere toplam 11 adet ihtiyat kullanım izni verilmiştir. Oda; 9 Borsa; 2 Ocak-Mart (2014) Şekil 21: İhtiyatlardan kullanım izni Kamulaştırma İzni 5174 sayılı Kanun un 80 inci maddesi uyarınca odalar, borsalar ve TOBB un amaçlarını gerçekleştirmek ve faaliyet konuları ile sınırlı olmak şartı ile kamulaştırma yapmalarına izin verilmektedir. Ocak-Mart döneminde herhangi bir kamulaştırma izni verilmemiştir. 4.5 Örf ve Adet Onayı 5174 sayılı Kanun uyarınca oda ve borsalar tarafından tespit edilen çalışma alanlarındaki ticarî ve sınaî örf, adet ve teamüllere onay verilmektedir. Mart ayında oda ve borsalar tarafından herhangi bir örf ve adet onayı başvurusu yapılmamıştır. Ocak-Mart döneminde oda ve borsalar tarafından herhangi bir örf ve adet onayı başvurusu yapılmamıştır. 28