Şiddet Uygulamaya Yatkın Hasta Profili. Doç. Dr. Burhanettin Kaya Gazi Ü. Tıp Fak. Psikiyatri AD

Transkript

1 Şiddet Uygulamaya Yatkın Hasta Profili Doç. Dr. Burhanettin Kaya Gazi Ü. Tıp Fak. Psikiyatri AD

2 Öfke Bireyin bir tehlikeyle ya da engellenmeyle karşılaştığında yaşadığı çaresizliğin, güçsüzlüğün, yetersizliğin yarattığı kaygıdan kurtulmak amacıyla hoşnutsuzluktan, kızgınlık ve şiddete kadar değişebilen bir duygudur

3 Öfke özenle dikkate alınması gereken bir "işaretçi" görevlilerce anlaşılma ve uygun tedavi edilme isteğini belirten bir sinyal korkularını ve diğer duygularını ifade edecek sözcükleri bulamamaları

4 Öfke yaratan durumlar Engellenme Hayal kırıklığı Kıskançlık Korku Çaresizlik

5 Öfke yaratan durumlar Mental hastalıklar Şizofreni Mani İmpuls kontrol bozukluğu Madde bağımlılığı Kafa travması Epilepsi Kişilik bozuklukları

6 Öfke yaratan durumlar Dış etkiler Aşırı yorgunluk Uykusuzluk Açlık Madde kullanımı Aşırı gürültü Aşırı sıcak

7 Öfke yaratan durumlar Diğer insanların davranışları Aşağılanma, suçlanma ve hakaret Engellenme Tehdit Terkedilme

8 Saldırganlık düzeyleri Erken işaretler Dağınık, amaçsız davranış Kaygı ve endişe artışı, huzursuzluk, yerinde duramama Her zamanki davranışlarda değişme Kişilik özelliklerinin abartılması

9 Saldırganlık düzeyleri Erken işaretler Sık nefes alma, terleme, gözbebeklerinde genişleme, kalp hızında artış Dişleri sıkma, yumruk yapma, boşluğa bakma Uygunsuz bir yerde ve uygunsuz şekilde şarkı söyleme Hızlı hareket etme Yüksek sesle konuşma

10 Saldırganlık düzeyleri Orta düzey Sorgulama, kafa tutma Canlılık Reddetme Sözel saldırganlık Korkutmak, üstüne yürümek Agitasyon

11 Saldırganlık düzeyleri Yüksek düzey Tekrarlayıcı fiziksel saldırılar Tekrarlayıcı intihar girişimleri Eşyaya zarar verme Silahla zarar verme Öldürmeye teşebbüs

12 Risk yönetimi Şiddetin önlenmesi Hastanın altta yatan mesajı Beni durdurun Tedavi ekibinin mesajı Sana yardım etmek istiyoruz, ancak başkalarına zarar vermene izin veremeyiz

13 Öfkeyi azaltma önlemleri Hastanın bekleme zamanını azaltma Hastayı görmezden gelmeme Önlük/ üniforma giyme İzole etmeden mahremiyet sağlama Kapıları açık tutma Güvenliğin yakında olması İki çıkış kapısı

14 Öfkeyi azaltma önlemleri Uyaranı azaltma Tehlikeli nesneleri uzaklaştırma Bilgilendirme Personelin birbiri ile tutarlı davranması Kişiselleştirmeme

15 Saldırganlık potansiyeli olan bir olgunun muayenesi Güvenlik personelinden hastanın üzerini aramasını ve silah varsa uzaklaştırmasını isteyin. Güvenlik personelini ya oda içinde yada hemen çıkışta kapı önünde bekletin. Eğer mümkünse iki çıkışı olan bir muayene odası kullanın.

16 Saldırganlık potansiyeli olan bir olgunun muayenesi Odada hastanın bir saldırı aracı olarak kullanabileceği olası aletleri (tepsi, sıcak içecek, bistüri, makas, elektrik kablosu) ve kişisel aksesuarı (stetoskop, kayış, askı. vb. ) dışarı çıkartın. Asla personelin ve diğer hastaların güvenliğini pazarlık konusu yapmayın ve bu konuda ödün vermeyin. Eğer boğmak amacı ile boğazınızı sıkarsa karotidlerinizi korumak için çenenizi kullanın.

17 Saldırganlık potansiyeli olan bir olgunun muayenesi Eğer sizi ısırır ise eliniz ile burnunu sıkın nefes almak için ağzını açmak zorunda kalsın. Eğer bir silah ile tehdit varsa korkunuzu belli etmemeye çalışın. Asla tartışmayın, bağırmayın ve sözlü yakınmayın. Başarılı olacağınızdan emin değilseniz koşarak kaçmayın. Mümkün olduğu kadar yumuşak ve alttan alarak yatıştırıcı konuşun. İnsani bir ilişki kurmaya çalışın.

18 Akut müdahale Sakin ve güvenli bir klinik yaklaşım önemli Güvenlik elemanı bulundurma Dikkatli, özenli bir dil ile yaklaşım Yönelim sağlayıcı sorular (adını nedir?) Sorunu anlamaya yönelik sorular Durumu hızla tartma (madde, psikopatoloji vs.???) Acil durumu değerlendirip gereğinde konsültasyon isteme

19 Akut müdahale Bekleme odasında-sürecinde ajite olurlar Saldırganlık durumundan hemen yardım isteyin (panik butonu, beyaz kod vs. önceden kontrol edilmeli?) Görüşme odasında güvenli bir yer seçin (kapıya yakın) Kendini korumak azami için çaba gösterin Hasta öfkelendiğinde sıkıntı veren konu üzerine sakinleştirici bir tonda konuşun

20 Klinik yaklaşım.. Güvenli mesafede durun Düz, ilgili bir ses tonu ile konuşun Soru zamanlamasına dikkat edin Basit sorular sorun, provokatif olmaktan kaçının Kısa öz ve yalın konuşun Korkak olarak adlandırılmaktan korkmayın

21 Klinik yaklaşım.. Seçenekler sunun (ümit verme, ikram vs. gibi, az sayıda olması önemli) Tek kişi konuşun Saygılı olma Bakın ve dinleyin, Kendini ifade etmesine izin verin Göz teması, bakışlarda özen ve temel iletişim becerilerini kullanın

22 Saldırganlığa müdahale Çevredeki aktiviteyi ve konuşmaları azaltmak Hastanın dikkatini başka bir şeye yönlendirmek Zaman zaman hastaya güven verici sözler söylemek, Seni öfkeli görüyorum, kızmış olmalısın gibi ifadelerle hastayı anladığınızı hissettirmek Kendi duygularınızın farkında olmak Hastanın duygu ve düşüncelerini anlamaya çalışmak

23 Saldırganlığa müdahale Göz ilişkisi kurmak, ancak tehdit edici tarzda, uzun süre bakmamak Kapıyı açık bırakmak Köşeye sıkıştırmamak/sıkışmamak Polklinik kurallarını kısaca hatırlatmak Hastanın eleştirilerini olumlu karşılamak (haklısınız )

24 Saldırganlığa müdahale Kolları çaprazlamamak Sabırlı davranmak Hastayla tartışmamak Hastanın tam karşısında durmama Durumu kontrol altında tutmak

25 Saldırganlığa müdahale Yeterli insan gücü sağlama (4 kişi) Birlikte odaya girme, profesyonelce davranma Lider yönetimi Plan yapma, herkesin ne yapacağını belirleme Hastayla iletişime geçme Niye tespitin gerektiğini hastaya anlatma

26 Saldırganlığa müdahale Gerektiğinde güç kullanma Zamanı geldiğinde sürpriz bir hareketle, hızlı bir şekilde hastayı tespit etme Her bir ekstremiteyi bir kişinin tutması (bilek, diz, dirsek)