İDARİ SINIR SORUNLARINA GENEL BİR BAKIŞ: Trabzon Örneği Prof. Dr. Bayram UZUN Doç. Dr. Volkan YILDIRIM Yrd. Doç. Dr. Okan YILDIZ
İDARİ SINIR TİPLERİ ve YASAL DAYANAKLARI İDARİ YAPIYA YÖNELİK SINIR TİPLERİ Ülke Sınırları (Uluslararası antlaşmalar ile belirlenir) İl Sınırları (1949 tarih, 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu) İlçe Sınırları (1949 tarih, 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu) Belediye Sınırları (2005 tarih, 5393 sayılı Belediye Kanunu; 2004 tarih 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu) Bucak Sınırları (1949 tarih, 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu) PLANLAMAYA YÖNELİK SINIR TİPLERİ Köy Yerleşik Alanı Sınırları Yerleşme Alanı Sınırı (Plan Sınırı) Mücavir Alan Sınırı Kadastro Çalışma Alanı Sınırı Yerleşik Alan Sınırı Köy Sınırları (1924 tarih, 442 sayılı Köy Kanunu )
İdari sınır verilerini üreten, kullanan ve arşivleyen kurumlar Kurumlar Üreten Kullanan Arşiv Yerel Yönetimler Büyükşehir Belediyeleri İl Belediyeleri İlçe Belediyeleri Belde Belediyeleri İl Özel idareleri Muhtarlıklar İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Md. İl Genel İdaresi Daire Bşk. Coğrafi Yer Adaları ve Harita Şb. Md. İl İdaresi ve Mülki Bölümler Şb. Md. Mülki ve İdari Bağlılık İşlemleri Şb. Md. Mahalli İdareler Genel Md. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Md. Adres Daire Bşk. Nüfus Hizmetleri Daire Bşk. İl Nüfus ve vatandaşlık İl Md. Jandarma Genel K. Emniyet Genel M. Sahil Güvenlik K. Afet ve Acil Durum Yönetim Bşk. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Md. CBS Genel Md. Çevre Şehircilik İl Müdürlükleri İller Bankası Anonim Şti. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Md. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Md. Tarım Reformu Genel Md. Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekeleme Kurulu Bşk. Kurumlar Üreten Kullanan Arşiv Milli Savunma Bakanlığı Harita Genel K. D.K.K. Seyir Hidrografi ve O. Daire Bşk. Orman Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Md. Devlet Su İşleri genel Md. Meteoroloji Genel Md. Türkiye Su Enstitüsü Bşk. Su Yönetimi Genel Md. Çölleşme ve Erezyonla Mücadele Genel Md. Havza Planlama Daire Bşk. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Md. Kalkınma Bakanlığı Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Md. Yatırım Prg., İzleme ve Değerlendirme Genel Md. Bölgesel Gelişme Yüksek Kurulu Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlıkları Türkiye İstatistik Kurumu Bşk. Kültür ve Turizm Bakanlığı Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Kıyı Emniyeti Genel Md. Deniz Tcareti Genel Md. Deniz ve İç Sular Düzenleme Genel Md. Karayolları Genel Müdürlüğü Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bşk. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şti. Petrol İşleri Genel Md. Yargı Teşkilatı Adli ve İdari Yargı Yüksek yargı Kuruluşları
Köy Kanunu (1924) Temel İlkeler İdari Sınırlar Nasıl Belirlendi? Eskiden beri bir köyün sayılan bütün tarla, bağ, bahçe, çayır, zeytinlik, palamutluk, baltalık ve otlaklar sınır içinde kalmalı, Dağlık ve ormanlık alanlarda dağınık olan yerler, tarlalar, meralar parça parça en yakın köye bağlı sayılmakla beraber bunlar sınır dışında bırakılmalı, yalnız her birinin adı sınır kağıdının altına yazılmalı, Sınır mümkün olduğu kadar kolay anlaşılacak şekilde dereler, tepeler, yollar veya diğer değişmeyen işaretli yerlerden geçmeli ve bu dere, tepe ve yolların veya işaretli yerlerin köylüce adları ne ise sırasıyla yazılmalı, Eğer bir köyün sınırını derelerden, tepelerden, yollardan veya diğer değişmeyen işaretli yerlerden geçirmek mümkün değilse sınır mümkün olduğu kadar düz yapılmalı ve büyük taşlar dikilerek gösterilmeli, Bir köy halkından bazı kimselerin başka bir köy arazisi içinde kalan dağınık tarla, bağ, bahçe yerleri sahibinin bulunduğu köyün sınırında değil öteki köyün sınırında gösterilmeli, Bir köyün sınırı mutlaka diğer köyün sınırı ile birleşmesi gerekmez. İki köyün sınırları arasında eskiden beri hiçbir köyün malı sayılmayan boş arazi, dağlar, ormanlar, yaylak varsa bunlar aynı şekilde sınır dışında bırakılmalı, Bir köyün malı olan yaylaların, o köy ihtiyar meclisi tarafından ayrıca sınırı çizilmekle beraber asıl köyün sınır kağıdı ile birleştirilmelidir. Sınır Kayıtlarının Oluşturulması Köy ihtiyar meclisi tarafından sınır kayıtlarının oluşturulması ve onaylanması Onay İdare meclisince onaylanmak üzere sırayla nahiye, ilçe ve ile gönderilmesi Arşiv İdare meclisince onaylanan sınır belgelerinin asıl suretinin tapu müdürlüğüne, örneğinin nahiye müdürüne gönderilmesi Tapu Müdürlüğünce iki adet idari sınır kayıt defterinin oluşturulması ve bir örneğinin idare meclisine gönderilmesi
Köy Kanunu na Göre Oluşturulan İdari Sınır Kayıtlarının Özellikleri i. İdari sınır kayıtlarının grafik niteliği olmayıp yazılı belgelerdir. ii. iii. iv. Orman, mera, yaylak ve bunların arasında kalan her türlü arazi idari sınırlar dışında bırakılmıştır. İdari sınır kayıtları üzerindeki bazı yer isimlerinin günümüzde tespit edilmesi oldukça güçtür. İlkesel olarak mümkün olduğunca düz hatlar oluşturulmaya çalışılmıştır.
Trabzon/Araklı/ Yolgören (Yarakar) Mahallesine ait İdari Sınır Krokisi
1. Türkeli Köyü İdari Sınır Problemi: İdari sınırların çakışması ve değişen demografik yapı
Kadastro Çalışma Alanı Sınırı ve İdari Sınır İlişkisi Kadastro Kanunu 4. Md. «Kadastro ekibi; kadastro çalışma alanı sınırının tespitinde il ve ilçelerin belediye sınırları ile köy sınırlarını dikkate alır. Bu sınırlar mahalle, belediye, köy idari sınırları sayılmaz» Kadastro çalışma alanı sınırı ile idari sınırlar farklı kavramlardır. Kadastro Kanunu'na göre, her köy ile belediye sınırları içinde bulunan mahallelerin her biri, kadastro çalışma alanını oluşturur. Kadastro çalışma alanı sınırının belirlenmesindeki en büyük amaç, sınıra yakın parsellerin, komşu köy veya mahallenin kadastrosu yapılırken tekrar tespit edilmemesidir. (Yani mükerrer kadastro çalışmaları ortaya çıkmasın..)
Kadastro Çalışma Alanı Sınırı Çevrilmesi Çalışma alanı sınırının belirlenmesinde dikkate alınacak belgeler : İdari sınır kayıtları, İdari sınırla ilgili kesinleşmiş mahkeme kararları, Kesinleşmiş orman tahdit/kadastro haritaları, Mahalle taksimat krokileri, Sınırda bulunan taşınmazlara ait tapu ve vergi kayıtları, İlgili diğer bilgi ve belgeler, Hayır Hayır Genel Sınırla İlgili Kararın Tebliği Kadastro Teknisyeni Kararına İtiraz Kadastro Müdürü Kararına İtiraz Evet Evet Kadastro Mahkemesine Başvuru (7 gün içinde) Kadastro Müdürlüğüne Başvuru ( 7 Gün İçinde) Kadastro Müdürlüğünün Kararı ( 7 Gün İçinde) Kararın Tebliği Hakimin Kesin Kararı (15 gün içinde duruşmasız) Genel Sınırın Kesinleşmesi
Üretilen Belgeler
Çalışma sahası 9 ilçe, 310 mahalle den oluşmaktadır. Toplam idari sınır uzunluğu 2211 km dir.
Kadastro Çalışma Alanı Sınırı (KÇAS) İle İdari Sınırların Ayrıştığı Noktalar Kadastro çalışma alanı sınırı kadastro parsellerini bölmez. Çalışma alanı sınır krokisi düzenlenirken, sınıra rastlayan taşınmaz mallar, bütünlüğünün bozulmaması için büyük kısmının bulunduğu tarafta bırakılır. KÇAS ve İdari Sınır ortaktır. Yol ekseninden geçilir. KÇAS ve İdari Sınır ortak değil. KÇAS parsel çevresinden, idari sınır topoğrafyaya göre veya düz bir hat şeklinde geçmektedir.
Toplam idari sınır uzunluğu 2211 km dir. Bu sınırların %22 akarsular, %2 si kıyı, %12 si araç yolları, %4 ü patika yollar, %60 ı (1342km) parsellerden geçmektedir. Ancak bu parsellerin 945 km si kamu mallarıyla (orman mera) ilişkilidir. Buradan kültür arazileriyle doğrudan örtüşen idari sınırların oranı %18 dir.
İdari Sınırların Sayısallaştırılmasında Önerilen Yöntem! HAZIRLIK DEĞERLENDİRME ONAY ARŞİV İdari Sınır Kayıtları Kararnameler Mülkiyet Verileri Ortofoto haritalar Uydu Görüntüleri Elde edilen teknik dökümanlar ortak referans sisteminde bir araya getirilir. Mülkiyet verileri kullanılarak büroda idari sınırlar oluşturulur. Muhtar ve mahalli bilirkişiler yardımıyla bu verilerin idari sınır kayıtlarıyla uyumu kontrol edilir. Kadastro görmeyen alanların idari sınırları muhtar ve mahalli bilirkişiler yardımıyla büroda oluşturulur. Oluşturulamayan sınırlar için zemin çalışması yapılır. Valilik İl Genel Meclisi İl İdare Kurulları Büyükşehir Belediye Meclisi Belediye Meclisi İdari sınır kayıt defterlerinin geçersiz sayılması Sayısal ve sözel çıktıların valiliklerde arşivlenmesi
İdari Sınır Noktalarının Konum Duyarlığı?
Sonuç ve Öneriler Kadastro çalışma alanı sınırın idari sınırları temsil yeteneği yüksektir. Bu durum idari sınırların sayısallaştırılmasında çok önemli avantaj sağlamaktadır. Yaklaşık 90 yıldır; kadastro çalışma alanı sınırı tespiti altında, idari sınır kayıtları, köylerin muhtar ve azalarının katılımı ile zemin uygulaması yapılarak, TKGM tarafından, büyük ölçekli harita verisi olarak elde edilmiştir. Bu verilerden optimum fayda sağlanılması süreci hızlandıracaktır. Bu sebeple idari sınırların sayısallaştırılmasında mülkiyet verileri (kadastro haritaları, çalışma alanı sınır krokileri vb diğer belgeler) en önemli bileşendir. Ancak tek başına yeterli değildir. Kadastro gören yerlerde kontrol amacıyla; kadastro görmeyen yerlerde ise idari sınır kayıtlarının uygulanması için muhtar, aza ve mahalli bilirkişilerin bilgilerine başvurulmalıdır. İdari sınır kayıt defterleri idari sınırların yazılı olarak işlendiği defterlerdir. Sayısallaştırma işlemi sonrası bu defterler geçerliliğini yitirecektir. Sadece sınır anlaşmazlıklarında idarenin veya adli makamların yapacağı incelemelerde ispat belgesi olarak kullanılacaktır.