HAS223-26 İş Sağlığı ve Güvenliği II 01- UYGULAMA İLKELERİ
İSG Kanunu Haziran 2012 MADDE 4- (1) İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede;
İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ UYGULAMA İLKELERİ 1. Uygun işe yerleştirme 2. İşyeri risklerinin değerlendirilmesi 3. İşyeri risklerinin kontrolü 4. Aralıklı kontrol muayenesi ------------------------------------------- 5. Sağlık ve güvenlik eğitimi 6. İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmeti
1. Uygun işe yerleştirme İşe giriş muayenesi. Amaç: Uygun işe yerleştirme İşe giriş muayenesinde: Yaş, cinsiyet, sağlık durumu Alışkanlıklar, önceki sağlık öyküsü Boy, vücut ağırlığı, kan basıncı, fizik muayene Gerektiğinde ileri muayene ve tetkikler
1. Uygun işe yerleştirme RİSK GRUPLARI ÇOCUKLAR Çalışmamalı GENÇLER KADINLAR YAŞLILAR ÖZÜRLÜLER KRONİK HASTALIĞI OLANLAR RİSKLİ İŞLER MADEN İNŞAAT KİMYA SANAYİ... Anayasa M. 50: Kimse yaşına cinsiyetine ve gücüne uygun olmayan işlerde çalıştırılamaz. Md. 56: Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir işyeri çevresi
Çalışan Çocuklar Fiziki kapasite Risk bilinci Merak Ergonomik problem makine, alet vs yetişkine göre düzenlenmiş Kg başına maruziyet daha fazla Deneyimsiz Kaza riski yüksek İstihdam için asgari yaş 15 dir. İstihdam için yasal yaş 18 dir. 15-18 yaş arası çocuklar, ilgili Yönetmelikte belirtilen tehlikeli meslekte istihdam edilemez.
Çalışan Kadınlar * Üreme (reprodüktif) özellik doğurma yeteneği (fertilite) sorunları, gebelik sırasında maruziyet, bebeğin bakımı * Fizik kapasite * Yağ miktarı fazla olduğundan solvent (çözücü madde) maruziyeti * Ergonomik problem makina, alet vs erkekler için planlanmıştır
Yaşlı işçiler (50 Yaş Üstü) Fizyolojik yetersizlikler görme, işitme, kas iskelet sistemi sorunları,... Kronik hastalıklar HRT (hormone replacement therapy-hormon değişim terapisi)) CHD (coronary heart disease-koroner kalp hastalığı)) DM (dietary Modification, diyet değişikliği),... için kullanılan ilaçlarla etkileşim Deneyim gereksiz aşırı güven kaza riski (!)
Çalışma Hayatında Risk Grupları ENGELLİLER uygun işe yerleştirilmeli Kaza riski yüksek Engelli işçi çalıştırma zorunluğu - %2-4
2. İŞYERİ ORTAM FAKTÖRLERİNİN SAPTANMASI gözlem --- uzman ekip (walk-through survey) İşyerinin planı Kullanılan maddeler --- miktarı Olası temas yolları solunum, deri, sindirim kanalı Ürün(ler) Sağlık kayıtları hastalık, kaza
3. İŞYERİ RİSKLERİNİN KONTROLU 1.TEKNİK ÖNLEMLER 2.TIBBİ ÖNLEMLER 3.YÖNETSEL ÖNLEMLER
TEKNİK ÖNLEMLER KAYNAKTA KONTROL Tehlikeli maddeyi kullanmama Kullanılan miktarı azaltma substitution ikame - tehlikesiz madde İşlemi (process) değiştirme tehlikesiz İşlemin kapatılması - enclosing Havalandırma Tehlike düzyinin izlenmesi monitoring
Local ventilation system
YANLIŞ TEKNİK ÖNLEMLER DOĞRU
YANLIŞ TEKNİK ÖNLEMLER DOĞRU
TEKNİK ÖNLEMLER ULAŞMANIN ÖNLENMESİ genel havalandırma - dilüsyon tertip, düzen house-keeping - temizlik mesafenin artırılması engel - bariyer
barriers
TEKNİK ÖNLEMLER KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM
TEKNİK ÖNLEMLER KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM yanlış doğru 19
BİRİNCİ ÖNCELİK, ZARARLI ETKENİN KAYNAKTA YOK EDİLMESİDİR. İKİNCİ ÖNCELİK, ETKENİN KAYNAKLA ÇALIŞAN KİŞİ ARASINDAKİ MESAFEDE ÖNLENMESİDİR. KİŞİSEL KORUYUCULAR SON SEÇENEKTİR.
YÖNETSEL ÖNLEMLER üretimi azaltma tertip - düzen çalışma süresinin kısaltılması rotasyonlu çalışma çalışan sayısını azaltılması vardiya düzenlemesi kişisel koruyucu temini ve kullanılmasının sağlanması İzlem (ortam ve biyolojik) tıbbi izlem maruz kalma süresinin kısaltılması
YÖNETSEL ÖNLEMLER YANLIŞ DOĞRU
4. ARALIKLI KONTROL MUAYENELERİ Düzenli aralıklarla kontrol Amaç; erken tanı Meslek hastalıkları Fizyolojik bozulmalar (görme, işitme...) Genel Sağlık sorunları Hipertansiyon, Diyabetes Mellitus, Koroner Kalp Hastalığı,... İş Sağlığı Mevzuatı; muayene türleri
4. ARALIKLI KONTROL MUAYENELERİ Çalışanın kişisel özellikleri, işyerinin tehlike sınıfı ve işin niteliği öncelikli olarak göz önünde bulundurularak uluslararası standartlar ile işyerinde yapılan risk değerlendirmesi sonuçları doğrultusunda; a) Az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç beş yılda bir, b) Tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç üç yılda bir, c) Çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç yılda bir, defa olmak üzere periyodik muayene tekrarlanır. Ancak işyeri hekiminin gerek görmesi halinde bu süreler kısaltılır.
5. SAĞLIK ve GÜVENLİK EĞİTİMİ Risk faktörleri Maruziyet yolları Olası sağlık etkileri Korunma yolları sağlık eğitimi için ideal grup Genel konular; bağışıklama, beslenme, aile planlaması, egzersiz,... işçi-işveren, sağlık personeli, teknik personel
6. İŞYERİNDE SAĞLIK ve GÜVENLİK HİZMETİ esas olarak koruyucu sağlık hizmetleri işçiye, işverene ve temsilcilerine tavsiyelerde bulunmak; (ILO, Occupational Health Services Conv., No. 161, 1985)
İSG HİZMET MODELLERİ -TÜRKİYE İşyeri sağlık ve güvenlik birimi (İSGB): İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere işyerinde kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birim. Ortak sağlık ve güvenlik birimi (OSGB): İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere, gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşları ile Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösteren şirketlerce kurulan ve işletilen müesseseler. Toplum sağlığı merkezi (TSM): İşyeri hekimliği hizmeti vermek üzere yetkilendirilen Sağlık Bakanlığına bağlı toplum sağlığı merkezleri. 67 Şehirde 87 TSM Nisan 2017 Harici hizmet SERVICES
İŞ SAĞLIĞI UYGULAMA İLKELERİ 1. Uygun işe yerleştirme 2. İşyeri risklerinin değerlendirilmesi 3. İşyeri risklerinin kontrolu 4. Aralıklı kontrol muayenesi ------------------------------------------- 5. Sağlık ve güvenlik eğitimi 6. İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmeti
Kaynaklar 1. Çevre Sağlığı ve İş Sağlığı, İ. Topuzoğlu 2. İş Hekimliği Ders Notları, TTB. 3. Meslek Hastalıkları Kılavuzu, TTB. 4. Occupational Health, Basic Principles, N.Bilir, 2003 5. Halk Sağlığı Temel Bilgiler (Bölüm 10) 6. Meslek Hastalıkları,N. Bilir (Temel İç Hastalıkları, Bölüm 22), 2003 7. İş Sağlığı ve Güvenliği; N. Bilir, A.N. Yıldız, HU Yayını, 2014 8. İş Sağlığı ve Güvenliği (Halk Sağlığı, Bölüm 11), 2006 1. Occupational Medicine, La Dou, 2013 2. Occupational Medicine, Zenz, 1994 3. Encyclopedia of Occupational Health and Safety-ILO, 1998 4. Occupational Health Practice, Waldron, 2001 5. Preventive Medicine and Public Health, 2000 6. Oxford Textbook of Public Health, 2002 American Journal Industrial Medicine British Journal of Industrial Medicine Journal of Occupational Medicine Scandinavian Journal of Occupational Health