28 Kasım 2017 tarihinde TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaşan 7061 sayılı Bazı Vergi Kanunları ile Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 5 Aralık 2017 tarih ve 30261 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi. Aşağıda söz konusu Kanun un Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları mevzuatına ilişkin düzenlemeleri sirkülerimizin konusunu oluşturmaktadır: A. Gelir Vergisi Kanunu (GVK) Düzenlemeleri 1) GMSİ Beyanı Götürü Gider Oranında İndirim (% 25 %15) Beyana konu GMSİ nın tespitinde dikkate alınabilecek giderler noktasında 2 farklı uygulama benimsenmekte ve uygulama tercihi noktasında mükelleflerin ihtiyarı bulunmaktadır. Bu yöntemlerden biri olan Götürü gider uygulamasında mükelleflerin (hakları kiraya verenler hariç); giderlere karşılık olmak üzere hasılatlarının yüzde 25 i kadar bir tutarı götürü olarak indirebilme imkânı bulunmaktadır. Götürü gider uygulamasında gider olarak indirime konu edilecek tutarın mükelleflerce belgelendirilmesine gerek bulunmamakla birlikte diğer taraftan bu uygulamayı tercih eden mükellefler de iki yıl geçmedikçe, gerçek gider usulüne dönememektedir. Kanunun 14 üncü maddesiyle Gelir Vergisi Kanunun 74 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan % 25 lik götürü gider oranı %15 e düşürülmektedir. Düzenleme 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girdiğinden, 2017 yılında kira geliri elde etmek suretiyle GMSİ beyanında götürü gider uygulaması tercihinde bulunan mükellefler, 2018 yılı Mart ayında verecekleri beyannamelerinde bu oranı (% 15) kullanacaklardır. Düzenleme ile kira gelirlerini beyan eden mükelleflerden götürü gider uygulamasını tercihinde bulunanların gelir vergisi matrahları ve dolayısıyla ödeyecekleri gelir vergisi tutarı artacaktır. 2)Net Asgari Ücretin Altına Düşen Ücretler İçin İlave Asgari Geçim İndirimi Gelir vergisi tarifesi nedeniyle ücretlerde 2016 yılında da bu sorun oluşmuş ve asgari ücret tutarında gelir elde edenlerin gelirlerinin, yılın son aylarında gelir vergisi tarifesinin ikinci dilimine geçmeleri nedeniyle oluşan durumu önlemek amacıyla Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 86. madde ile soruna çözüm getirilmişti. Kanunun 15 inci maddesiyle, Gelir Vergisi Kanunu na eklenen geçici 87 nci maddeyle; 2017 yılı Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin net ücretleri gelir vergisi tarifesi nedeniyle 1.404,06 TL nin altına düşenler için 1.404,06 TL nin altına düşen tutarın ilave asgari geçim indirimi yoluyla telafisi imkanı getirilmektedir.
Düzenlemeden, sadece 2017 yılı Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin net ücretleri gelir vergisi tarifesi nedeniyle 1.404,06 TL nin altına düşen hizmet erbabı yararlanacaktır. Ayrıca Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla 2017 yılı Eylül ve Ekim vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak verilmiş olan muhtasar beyannamelerde ilave asgari geçim indirimi uygulanmadığı için çalışanlardan kesilmek suretiyle beyan edilen vergiler, ilgili çalışanlara iade edilmek üzere, vergi sorumlularınca bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren verilecek olan Kasım ve Aralık 2017 vergilendirme dönemleri muhtasar beyannamelerinde beyan edilecek vergilerden mahsup edilebilecektir. B. Kurumlar Vergisi Kanunu Düzenlemeleri 1) Kurumlar Vergisi Oranı (%20) Belirli Bir Süre İçin %22 Olarak Uygulanması Kurumlar Vergisi Kanunu nun 32 nci maddesi uyarınca kurumlar vergisi oranı tüm kurumlar vergisi mükellefleri için % 20 olarak uygulanmaktadır. Kanunun 91 inci maddesiyle, Kurumlar Vergisi Kanunu na eklenen geçici 10 uncu madde ile yüzde 20 kurumlar vergisi oranı, kurumların 2018, 2019 ve 2020 yılı vergilendirme dönemlerine (özel hesap dönemi tayin edilen kurumlar için ilgili yıl içinde başlayan hesap dönemlerine) ait kurum kazançları için %22 olarak uygulanacaktır. Bu oran ilk defa 2018 yılının birinci geçici vergi döneminde uygulanacaktır. 2) Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Münhasıran İmalat Sanayiinde Gerçekleştirilecek Yatırım Harcamalarına 2018 Takvim Yılında da Faydalanılması 6770 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle, Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen geçici 9 uncu madde ile mükelleflerin imalat sanayiine yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamındaki 2017 takvim yılında gerçekleştirdikleri yatırım harcamaları için; yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yatırımlara sağlanan yatırıma katkı oranının ilave 15 puana kadar artırılabilmesi, kazanca yüzde 100 e kadar indirimli kurumlar vergisi uygulanabilmesi ve, yatırım döneminde hak edilecek yatırıma katkı tutarının yüzde 100 ünün diğer faaliyetlerden elde edilen kazançtan indirilebilmesi, imkânı sağlanması yönünde Bakanlar Kuruluna yetki verilmişti. Kanunun 90 ıncı maddesiyle, Kurumlar Vergisi Kanunu nun geçici 9 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan "2017 takvim yılında" ibaresi ''2017 ve 2018 takvim yıllarında" şeklinde değiştirilerek, imalat sanayii yatırımları için Kurumlar Vergisi Kanunu nun 32/A maddesi kapsamındaki yatırım teşviklerinden daha yüksek
oranlarda faydalanılmasına imkân veren düzenlemenin 2018 yılında da devam etmesi sağlanmaktadır. İzleyen günlerde Kanunla getirilen düzenlemeye uygun olarak 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda da değişiklik yapılacaktır. 3) Taşınmazların Satışından Doğan Kazançlara Uygulanan %75 lik İstisna Oranının %50 ye İndirilmesi Kurumlar Vergisi Kanunu nun istisna kazançların yer aldığı 5 nci maddesinin 1 numaralı fıkrasının (e) bendinde; kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların % 75'lik kısmının kurumlar vergisinden istisna olduğuna ilişkin düzenlemede bu Kanunun 89 uncu maddesiyle yapılan değişiklikle; -(a) bendiyle kurumların iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazların satışından doğan kazançlarına uygulanan %75 lik istisna %50'ye indirilmektedir. İştirak hisseleri ile maddedeki diğer varlıkların satış kazancındaki istisna oranında geçerliliğini korumaktadır. 4) Finansal Kiralama Ve Finansman Şirketlerine Kurumlar Vergisi İstisnası Tanınması, İstisna Oranının Taşınmaz Satışlarında % 50 Olarak Yeniden Belirlenmesi Kurumlar Vergisi Kanunu nun istisna kazançların yer aldığı 5 nci maddesinin 1 numaralı fıkrasının (f) bendinde bankalara borçları nedeniyle kanuni takibe alınmış kurumlar ile bunların kefilleri ve ipotek verenlerin sahip oldukları taşınmazlar, iştirak hisseleri, kurucu senetleri ve intifa senetleri ile rüçhan haklarının, bu borçlara karşılık bankalara devrinden sağlanan hasılatın bu borçların tasfiyesinde kullanılan kısmına isabet eden kazançların tamamı ile bankaların bu şekilde elde ettikleri söz konusu kıymetlerin satışından doğan kazançların % 75'lik kısmının kurumlar vergisinden istisna olduğuna istisna olduğuna ilişkin düzenlemede bu Kanunun 89 uncu maddesinin (b) bendiyle yapılan değişiklikle ; Banka dışı finansal kurumlar olan finansal kiralama ve finansman şirketlerine borçlu olanların ve bunların kefillerinin, bu borçlara karşılık olarak taşınmaz ve iştirak hisselerinin bankalara devrinden doğan kazançları ve finansal kiralama ve finansman şirketlerinin bu şekilde elde ettikleri kıymetlerin satışından doğan kazançları kurumlar vergisinden istisna edilmek suretiyle, istisnadan yararlanabilecek kurumların kapsamı genişletilmekte, Kiracının temerrüdü nedeniyle kanuni takipteki finansal kiralama alacakları karşılığında ihtilafın tarafların karşılıklı mutabakatıyla ve kiracının 6361 sayılı Kanunun Sözleşmenin feshinin sonuçları başlıklı 33 üncü maddesinin birinci fıkrasından kaynaklanan hakların mahsup edilmesi suretiyle sonlandırılarak her türlü tasarruf hakkı kiralayan tarafından devralınan finansal kiralama işlemlerine konu taşınmazların, daha sonra kiralayan tarafından üçüncü kişilere satılmasından doğan kazançlar istisna kapsamına alınmakta,
Mevcut düzenlemede yer alan %75 istisna oranı taşınmazlar için %50 olarak belirlenmekte, diğer kıymetler için ise %75 olarak geçerliliğini korumaktadır. Kanun un 106 ncı maddesiyle, Finansal Kiralama, Faktöring ve Finansman Şirketleri Kanunu nun 16 ncı maddesine eklenen ikinci fıkrayla, finansal kiralama ve finansman şirketlerinin ayıracakları özel karşılıkların tamamının, ayrıldıkları yılda kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması imkânı getirilmektedir. ( 1/1/2019 tarihinde yürürlüğe girecektir.) Söz konusu düzenleme, faktoring şirketlerince aynı Kanun kapsamında ayrılan özel karşılıkları kapsamamaktadır. 5) Kooperatiflerde Muafiyet Uygulaması ile Üretim Ve Kredi Kooperatiflerinde Risturn İstisnası Hükümlerinin Kaldırılması Kurumlar Vergisi Kanunu nun 4 üncü maddesinin 1 numaralı fıkrasının (k) bendinde kooperatiflere (tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç) ilişkin muafiyet şartlarına yer verilmektedir. Mevcut uygulamaya göre kooperatifler ortak dışı işlem yapılması halinde muafiyet kaybedilmekte ve kurumlar vergisi mükellefi olarak vergiye tabi tutulmaktadırlar. Söz konusu şarta ilişkin anılan bend düzenlemesi içeriğinde parantez içi hüküm olarak yer alan (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz. hükmü kaldırılmakta ve aynı bendin sonuna eklenen yeni bir parantez içi düzenlemeyle;. Kooperatiflerde ortak dışı işlemlerden ne anlaşılması gerektiği, Kooperatiflerin faaliyetlerinin icrasına mahsus olarak iktisap ettikleri demirbaş, makine, teçhizat, taşıt vb. maddi duran varlıklarının ekonomik ömürlerini tamamladıktan sonra elden çıkarılmaları ile yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir işyeri veya konut elde etmelerinin ortak dışı işlem olarak kabul edilmeyeceği, Kooperatiflerin ortak dışı işlemleri nedeniyle kooperatif tüzel kişiliğine bağlı ayrı bir iktisadi işletme oluşmuş kabul edileceği, Kooperatiflerin, iktisadi işletmelerinden ve tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılımlarından kazanç elde etmelerinin ve bu kazançların daha sonra ortaklara dağıtılmasının muafiyete etkisi olmadığı, Ortak dışı işlemlerden elde edilen kazançların vergilendirilmesine ilişkin usul ve esasların Maliye Bakanlığınca belirleneceği, Alanlarında düzenlemeler yapılmaktadır. (Kooperatiflerin ortakları dışındaki kişilerle yaptıkları işlemler ile kooperatif ana sözleşmesinde yer almayan konularda ortakları ile yaptıkları işlemler ortak dışı işlemlerdir. Kooperatiflerin faaliyetin icrasına tahsis ettikleri ve ekonomik ömrünü tamamlamış olan demirbaş, makine, teçhizat, taşıt ve benzeri amortismana tabi iktisadi kıymetleri elden çıkarmaları ile yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir işyeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz. Kooperatiflerin ortak dışı işlemleri nedeniyle kooperatif tüzel kişiliğine bağlı ayrı
bir iktisadi işletme oluşmuş kabul edilir. Kooperatiflerin, iktisadi işletmelerinden ve tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılımlarından kazanç elde etmelerinin ve bu kazançların daha sonra ortaklara dağıtılmasının muafiyete etkisi yoktur ) Yukarıda yer verilen kooperatiflerin muafiyetine ilişkin yeni düzenleme kapsamında kooperatiflerin ortak içi işlemleri nedeniyle kurumlar vergisi hesaplaması ve ödemesi sözkonusu olmayacağı Kurumlar Vergisi Kanunu nun 5. maddesinin 1 numaralı fıkrasının (i) bendinde düzenlenen risturn istisnasında üretim ve kredi kooperatiflerine açısından düzenleme yersiz hale gelmekte olduğunda Kanun un 89. maddesiyle üretim ve kredi kooperatiflerine ilişkin risturn istisnası hükümleri mevcut düzenlemeden çıkarılmıştır.