ARÇELİK A.Ş. BUZDOLABI İŞLETMESİ ERGONOMİK RİSK ANALİZİ VE RİSKİN HARİTALANDIRILMASI Gizem DENİZ
ARÇELİK DEMEK 1955 den bugüne yarım asırdan fazla tecrübe Ev yaşamına yönelik dayanıklı tüketim malları, komponentleri ve tüketici elektroniği ürünleri üretimi, pazarlama ve satış sonrası hizmetleri 10 farklı dilde, 26.000 i aşkın çalışan, 5 ülkede bulunan 14 ayrı üretim tesisi, yurt dışında faaliyet gösteren 13 şirketi ve 10 markasıyla, 100 den fazla ülkede ürün ve hizmetlerini tüketicilerle buluşturan Avrupa nın 3. Büyük Beyaz Eşya Üreticisi 2
PROJE KONUSU İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ERGONOMİ Çevresel ergonomi, İşyeri ve ofis ergonomisi İşyeri rahatsızlıkları- Kas ve İskelet Rahatsızlıkları Bel rahatsızlıkları (Low Back Disorders) Öne ve yana eğilme Dönme Moment Yük ağırlığı Tekrar sayısı Sakatlanmalar, iş görememezlik, maliyet Risk modelleme
PROJENİN AMAÇLARI Ağır yük ve tekrarlı işten oluşan iş yüküne maruz kalan çalışanlarda görülen veya görülebilecek bel rahatsızlıklarını etkileyen faktörleri ve riski belirlemek. Oluşabilecek bel rahatsızlıkları riskinin azaltılması için ergonomik iyileştirme çalışmaları önerilmesi Ergonomik riskin haritalandırılması İş ölçümlerinin yanı sıra; riskli bölgelere ait verilerin toplanması, tutulması ve güncellenmesi ile bundan sonraki istasyon yerleştirmelerinin bu verilere göre yapılması
PROJENİN DEĞERLENDİRME BAŞLIKLARI Yeni Proje Geliştirmek: 30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası ndan tetik alınmıştır. Yeni teknoloji kullanımı: Lumbar Motion Monitor (LMM), Sırt Omurları İzleme Monitörü; üretim ve hizmet sektörlerinde ağır ve tekrarlı işlerde çalışanlarda oluşabilecek bel rahatsızlıkları riskini modellemede kullanılan bir cihazdır.
PROJE ADIMLARI İP NO İş Paketleri 1 Mevcut durum analizi 1.1 NIOSH değerlendirmesi 1.2 Antropometrik Analizler 1.3 LMM Ölçümleri 1.4 Ölçümlerin Analizleri 2 İyileştirme Önerisi Üzerinde Araştırma 3 İyileştirme önerilerinin uygulanması 3.1 İyileştirme önerisi sonucunda NIOSH değerlendirmesi 3.2 İyileştirme önerisi sonucunda LMM ölçümlerinin alınması 3.3 İyileştirme önerisi sonucunda çıkan verilerin analizlerinin yapılması 4 Mevcut durum ile iyileştirme sonuçlarının karşılaştırılması 5 Sonuçların raporlanması Haftalar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
ERGONOMİK RİSK ANALİZ METODLARI REBA NIOSH LMM RULA
REBA? NIOSH? LMM? REBA: Gözlemsel ve kişiye bağlı NIOSH: Denklem üzerine hesaplama LMM: Ölçme ve modelleme LMM ile mesleki kas hastalıklarının % 38 ini oluşturan bel rahatsızlıklarının analizi
NEDEN LMM? Amerika da başta araba üreticileri olmak üzere büyük firmaların kullandığı ergonomik risk ölçüm cihazı Kişisel gözlemlemeden bağımsız Hem modelleme hem de çalışma alanında yapılan gerçek ölçümler Anadolu Üniversitesi nden bu proje amacı ile kiralanan bu cihaz ile Arçelik A.Ş. Buzdolabı İşletmesi, Türkiye de ilk defa tüm ölçümlerini LMM cihazı ile ölçüp, analiz eden işletme olmuştur.
LUMBAR MOTION MONITOR PROJE ADIMLARI İş hareketleri sırasında sırttaki omurlarda oluşan zorlanma ölçümü Yan ve dönen düzlemde omurganın durumunu, hızını ve ivmesini ölçülmesi Kablosuz, 3 boyutlu izleme teknolojisi ile sırt omurlarının hareketlerinin ölçülmesi Veriler ile risk faktörlerini belirlemek için bel hastalıklarının risklerinin modellenmesi Risk arttıran iş elemanlarının belirlenmesi Yeniden iş tasarımı
ANALİZ EDİLEN İSTASYONLAR 1 üretim hattında 120 istasyon, toplam 5 üretim hattında 600 istasyon olmak üzere ana binadaki tüm istasyonların risk analiz ve haritalandırması yapılmıştır. Plastik Üretim Takımı nda 30 istasyon(tümü) Mekanik Üretim Takımı nda 30 istasyon(tümü) analiz edilmiş ve risk haritalandırılmıştır.
VERİLERİN TOPLANMASI Parçanın işçiden uzaklığı (moment) Parça ağırlığı Kaldırmaya ait başlangıç ve bitiş yükseklikleri Kaldırma sıklığı NIOSH değerleri Çalışan antropometrisi, sakatlanma geçmişi, iş tatmini
VERİ ANALİZ YÖNTEMİ Antropometrik ve LMM için gerekli ölçümler Mevcut durum analizine göre riskli bölgeler < % 30 Az Riskli % 30 - % 60 Orta riskli, iyileştirme yapılmazsa artış olasılığı yüksek (etkileyen parametrelere bak!) % 60 < Riskli DİKKAT!!! İYİLEŞTİRME ŞART! Anlık iyileştirmeler
2013 YILI DEPARTMAN BAZLI BEL RAHATSIZLIK ORANLARI Oran Dep 1 0,37% Dep 2 0,23% Dep 3 0,09% Dep 4 0,46% Dep 5 0,45% Dep 6 0,41% Dep 7 0,20% Dep 8 0,20% Dep 9 0,19% Dep 10 0,28% Dep 11 0,16% Dep 12 0,03%
LMM CİHAZI İLE YAPILAN ÖLÇÜM, ANALİZ VE İYİLEŞTİRME ÖRNEKLERİ
ARKA DUVAR GRUPLAMA-ÖNCE Orta riskli
ARKA DUVAR GRUPLAMA-SONRA 100 cm 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% İYİLEŞTİRME ETKİSİ 52% 22% önce sonra Az riskli
PANEL HAZIRLIK Orta riskli
PANEL HAZIRLIK VE KENET İSTASYONLARININ İYİLEŞTİRİLMESİ Operatörden bağımsız, yalın üretim sistemi Çok düşük seviyede bel rahatsızlığı riski Minimum stok Minimum taşıma Minimum yük Yeni sistem, toplam 10 istasyonda 40 kişinin bel rahatsızlığı riskinin tamamen engellenmesini sağlayacaktır. Az riskli
CAM RAF GRUPLAMA-ÖNCE YÜKSEK RİSKLİ!
CAM RAF GRUPLAMA-SONRA 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 60% önce önce İyileşme etkisi 45% sonra sonra
ASRS KAPI İTTİRME YÜKSEK RİSKLİ!
ASRS KAPI İTTİRME-İYİLEŞTİRME Kapı ittirmenin operatörden bağımsız hale getirilmesi Kapı arabalarının motorlu sistem yardımıyla ittirilmesi 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% İYİLEŞTİRME SONUNDA RİSK 79% 30% önce sonra Yeni sistemi toplam 10 istasyonda 20 kişinin bel rahatsızlığı riskinin tamamen engellenmesini sağlayacaktır.
KOMPRESÖR HAZIRLIK-ÖNCE Orta riskli
KOMPRESÖR HAZIRLIK-SONRA Kompresör hazırlık bölgeleri revize edilip döndürme sehpası eklenmiştir. Az riskli
LMM VE REBA METODLARININ ANALİZİ STATION NUMBER REBA REBA SCALE LMM RISK PERCENTAGE 110A low 4 medium 45% 370A low 2 medium 52% 372B low 2 medium 55% 540B low 4 medium 46% 541A medium 6 medium 52% 580A medium 5 medium 35% 764A medium 5 medium 31% 765A low 3 medium 32% AK-50 medium 5 medium 53% AK-60 medium 5 high 62% 1040A medium 5 medium 55% 1110B low 4 medium 44% 1730A medium 5 medium 59% 1960B high 10 high 76% 1980B medium 5 medium 59% 5A high 11 high 64% 6A high 10 high 79% Kişisel gözleme dayalı REBA metodu ve LMM metodu ile tüm istasyonlar ölçülmüştür. Bu ölçümler ile hem yöntemler karşılaştırılmış, hem de her istasyonda birden fazla ölçüm metodu ile risk analiz edilmiştir.
SİSTEMATİK OLARAK KİŞİ BAZLI VE İSTASYON BAZLI RİSK TAKİBİ Kişilerin sağlık servisi verilerine göre çalışabileceği istasyonların hazırlanan access programı ile sistematik takibi
SİSTEMATİK OLARAK KİŞİ BAZLI VE İSTASYON BAZLI RİSK TAKİBİ Hazırlanan access bazlı program yardımıyla fabrikada çalışan 2600 kişi ve 600 istasyon bazlı riskler programdaki kişi ara ve istasyon ara butonları ile kontrol edilebilmektedir. Yeni kısıtlar ve yeni istasyonlar eklenebilmekte, durum güncellemesi yapılabilmektedir.
RİSKLERİN ANALİZ VE KARŞILAŞTIRILMASI FABRİKA GENELİ - PROJENİN BAŞLANGICINDAKİ RİSKLER 28% 7% 65% FABRİKA GENELİ - İYİLEŞTİRMELER SONRASI RİSKLER 21% 2% 77% DÜŞÜK ORTA YÜKSEK DÜŞÜK ORTA YÜKSEK
TEŞEKKÜRLER