KISA DALGA DİATERMİ UZM. FZT. ZÜBEYDE ERCAN
Tarihçe İlk defa 1907 de Nagelschmidt tarafından kullanılmıştır. Kelime anlamı ısı vasıtası
Yüksek frekanslı bir akımdır Yüksek frekanslı akımlar 1 mhz üzerinde frekansa sahiptirler. Alçak ve orta frekanslı akımlar gibi dokuda kimyasal ve elektro kinetik uyarıya yol açmazlar. Dokuda uyarı yapmazlar. Elektrik akımından ziyade elektromanyetik dalga karakteri almışlardır.
Bu elektromanyetik alana giren dokularda derin ısı verirler. İki ana grupta incelenir. KDD Mikrodalga (radar) diatermi
KDD ve mikrodalga diatermi, yüksek frekanslı alternatif akımlardır.
Cilt aracılığıyla derin dokuları ısıtmak için çok yüksek yoğunlukta ısı vermek gerekir, ki bu da cilt yanıklarına yol açar. Diatermi yöntemleri ile cilt kolayca aşılır ve derin dokular ısıtılır.
Yüksek frekanslı akımların özellikleri Yüksek frekanslı akımlar elektromanyetik dalgalardır, boşlukta da yayılırlar. Frekansları ne olursa olsun hızları 300.000 km/sn dir. Hızları sabit olduğundan dalga boyu ve frekansları değişir. Frekansları ve dalga boyları ters orantılıdır.
Yüksek frekanslı akımların özellikleri 2 Manyetik ve elektrostatik etkileri vardır. Hızlı ossilasyonlarla seyrettiklerinden belirgin iyon hareketine neden olmazlar. Ortaya çıkan ısı, akım gücünün karesi ile doğru orantılı İletkenin rezistansı ile doğru orantılı Geçtiği süre ile doğru orantılıdır.
KDD 10-100 MHz arasında frekansa sahip yüksek frekanslı dalgaların derin dokuda ısı meydana getirmek amacıyla kullanılmasıdır. Dalga boyu 3-30 m Genelde 27,12 mhz frekanslı+ 11,06 m dalga boyu 22 mhz+ 7,5 m dalga boyu kullanılır.
Cihazın özellikleri A) akım kaynağı B) makine devresi (ossilasyon devresi) şehir akımını istenilen kısa dalga frekansına yükseltir. C) hasta devresi (rezonans devresi). Hastaya uygulandığında alanın kapasitesine göre makine devresi ile aynı frekansı elde edilmesini sağlar.
Frekans çok yüksek olduğundan elektrotlar cam, lastik mika gibi yalıtkan maddelerle örtülüdür. Cihaz üzerinde kesin doz ayarlaması olmadığından ısı derecesini hastanın duyarlılığına göre ayarlamak gerekir.
Dokular üzerine etkisi Farklı elektriksel özelliğe sahip dokular elektromanyetik alandan farklı biçimlerde etkilenirler. Doku düzeyinde şu olaylara bağlı olarak çeşitli derecelerde ısı oluşur. İyonik hareket Dipol rotasyon Moleküler distorsiyon
İyonik hareket + ve iyonlar elektromanyetik alan içinde ileri geri gitmek isterler ancak hızlı ossilasyonlar nedeniyle akım yönü sürekli değiştiğinden belirgin hareket olmaz. Çok hafif vibrasyon olur ve ısı ortaya çıkar. En fazla etkinin bundan olduğu kabul edilmektedir.
Dipol rotasyon doku içinde bulunan dipoller de iyonlar gibi sürekli hareket etmek isteyecek ancak aralarındaki sürtünme ısıyı ortaya çıkartacaktır.
Moleküler distorsiyon kutupları olmayan moleküllerin elektronları ise ossilasyonlarla birlikte yer değiştirecek ve moleküler hareket sırasında ısı oluşacak
Uygulama şekli Cihaz çalıştırılmadan önce test edilmelidir. Alet çalıştırılır. Elektrotlar arasına flüoresan lamba tutulur, lambanın yanması gerekir. Ya da elektrotlar arasına elini tutarak elinde sıcaklık olması beklenir. Tedavi edilecek kısım kuru ve tamamen çıplak olmalıdır. Hastanın üzerinde metal olmamalıdır.
Uygulama şekli Elektrotlar uygun şekilde yerleştirilmeli ve tedavi sırasında konumu bozulmamalıdır. Kondansatör ya da kapasitör alan yöntemi: elektrotların karşılıklı yerleştirildiği ve tedavi edilecek dokunun elektrotlar arasında kalması ile uygulanan yöntem İndüksiyon: kablo şeklindeki elektrotların ekstremiteye sarılması veya kendi etrafında sarmal şekle getirilerek uygulanması
Kondansatör yöntemi Elektrotlar tedavi edilecek alanın iki yanına konur. Akım verilirse elektrotlar arasında hızlı değişim gösteren bir akım oluşur. Ortaya çıkan ısı elektrik alanı içinde meydana gelen kuvvet çizgilerine ve bunların dağılım özelliklerine bağlıdır.
Elektrot yerleştirilmesi
Elektroda yakın bölgede elektromagnetik kuvvet çizgileri daha yoğun olacağından yüzeyel dokularda daha fazla ısınma olacaktır. Elektrotları uygulama alanından büyük tutarak yüzeyel ısı yoğunlaşmasından kaçınılır. Ancak çok büyük tutulursa bir kısım kuvvet çizgileri uygulama alanın dışından geçer. Elektrotlar düzgün yüzeylerde uygulama alanına yakın, düzgün olmayan yerlerde nispeten uzak olmalıdır. Elektrotların birbirine en yakın noktası elektrotların uygulama alanına olan toplam uzaklıktan fazla olmalıdır.
Elektrotlar ile cilt arasında birkaç cm lik boşluk olmalı. 7,5 cm i geçmemeli. Her iki elektrotun cilde mesafesi eşit olmalı Elektrotlar tedavi edilecek alandan biraz büyük olmalıdır. Her iki elektrot aynı büyüklükte olmalı Elektrotlar cilt yüzeyine paralel olmalı
Çapraz atış yöntemi Eş düzlemli (koplanar) yöntem: mesafeye dikkat!!!!! Karşıt düzlemli (kontrplanar) yöntem: en sık Tek kutuplu (monopolar): yüzeyel ısınma için
İndüksiyon yöntemi Elektrodu kalın ve izole edilmiş bir kablodur. Tedavi edilecek dokulara çeşitli biçimlerde yerleştirilerek uygulanır. Elektromanyetik alana içindeki iletken alan içinde bir elektron hareketi oluşur, buna Eddy akımı denir. Eddy akımı ile kaslar daha fazla ısınır.
Ligaman, tendon gibi yapılar kondansatör yöntem ile, kaslar indüksiyon ile ısıtılır. Kablo ekstremite çevresine genelde sarılarak, omurgaya ise yassı sarmal olarak kullanılır. Tedavi edilecek alanda kontraktür varsa, geniş girintili çıkıntılı ise kondansatör tekniği kullanılamaz.
Akım yavaş yavaş artırılır. Doz hastanın tatlı bir sıcaklık duyduğu nokta olarak ayarlanmalıdır. Hastanın doz ayarlamasını anlaması çok önemlidir. Süre 20-30 dk Çapı 13 cm olan kondansatör diskoid elektrotlarla dizde yeterli sıcaklığa ulaşabiliriz.
Riskler Yanık!!! Metal ve ıslak olmayacak Dokuda metal olmamalı!!! Çocuklarda ve anlama problemi olanlarda Dolaşım sorunu olanlarda yanık!!! Yakındaki elektronik cihazlar etkilenir. KDD kullananlar en az 1 metre mesafede çalışacaklar
Uygulama yöntemleri Sürekli Kesikli
Kesikli KDD Bazen derin dokularda yeterli ısıya ulaşmak için dozu yükseltmek gerekir. Bu durumlarda yüzeyel dokularda özellikle yağ dokusunda ısı yoğunlaşıp ısı hasarı oluşturur. Bu durum kesikli KDD ile önlenir. Isı oluşturmadan atermik kendine özgü fiziksel ve biyolojik özelliklerinden yararlanılır.
Kesikli KDD ile parçacıkların inci dizisi şeklinde sıralanması oluşur. Tek hücreli canlılar, alyuvarlar, düşük frekanslı kısa dalgalar ile kuvvet çizgilerine paralel seyrederken yüksek frekanslı akım ile kuvvet çizgilerine dik olarak dizilirler.
Kesikli KDD uygulama yerleri Yumuşak dokunun akut ve subakut yaralanmaları Periferik sinir hasarlanması
Uygulanamaz!!! Gebelik Sıcaklık duyusu bozuklarda Kalp pili (2 metre uzakta durmalı) İşitme cihazları bozulabilir. Çıkartılmalı ya da uygulanmamalıdır.