2017 OCAK-TEMMUZ AYLARI TÜRKİYE VE MALATYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER Doç. Dr. Ahmet UĞUR Malatya Ticaret Borsası Akademik Danışmanı
Dış Ticaret Verileri (Milyon Dolar)
Dış Ticaret Verileri (Milyon Dolar) 2017 yılı Temmuz ayında geçen yılın aynı ayına göre; - İhracat, % 28,69 artarak 12 milyar 644 milyon dolar, - İthalat, % 45,84 artarak 21 milyar 432 milyon dolar, - Dış ticaret hacmi, % 38,97 artarak 34 milyar 76 milyon dolar, Dış ticaret açığı, % 80,41 artarak 8 milyar 788 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2016 yılı Temmuz ayında % 66,9 iken, 2017 yılı Temmuz ayında % 59,0 olarak gerçekleşmiştir.
Ülkelere Göre İhracat (Milyon Dolar)
Ülkelere Göre İthalat (Milyon Dolar)
Kurulan ve Kapanan Firma Sayısı
Kurulan ve Kapanan Şirket Verileri OCAK- TEMMUZ (7 Aylık) İLAN TÜRÜ ŞİRKET TÜRÜ TEMMUZ 2016 Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Değişim (%) 2016 Değişim (%) 2017 5.195 5.952-12,72 3.094 67,91 39.876 41.494 4,06 74 87-14,94 42 76,19 487 549 12,73 2.835 3.374-15,98 1.763 60,81 25.116 28.530 13,59 Şirket 676 995-32,06 663 1,96 7.143 6.092-14,71 Kooperatif 174 143 21,68 192-9,38 966 611-36,75 1.090 1.016 7,28 512 112,89 5.824 6.988 19,99 121 96 26,04 90 34,44 753 683-9,30 1.567 1.569-0,13 1.128 38,92 11.192 11.429 2,12 Şirket Kurulan* TEMMUZ 2017 Bir Önceki Aya Göre Değişim (%) HAZİRAN 2017 Kooperatif Ger.Kişi Tic.İşl. Tasfiye Şirket Kapanan** Kooperatif Ger.Kişi Tic.İşl.
İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (%)
Sanayi Üretim Endeksi (Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış, 2010=100)
Sanayi Üretim Endeksi Haziran ayında Türkiye (TR) Geneli Sanayi Üretim Endeksi bir önceki aya (Mayıs 2017) göre %0,4 azalış göstermiştir. Haziran (2017) ayındaki azalışta bir önceki aya göre elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımındaki %0,6 lık ve imalat sanayindeki %0,5 lik azalışın etkili olduğu görülmektedir. Ana sanayi gruplarına bakıldığında toplam sanayi endeksindeki azalışta ara malı, dayanıklı tüketim malı ve dayanıksız tüketim malında yaşanan azalışın etkisi olduğu görülmektedir (sırasıyla %2,2, %1,9 ve %1,3 lük azalışlar). Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre %3,4 oranında artış göstermiştir. Haziran (2017) ayında önceki yıla göre ana sanayi sektörleri itibariyle en yüksek artış %3,8 imalat sanayi sektöründe yaşanırken, bunu %2,5 lik artışla elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü takip etti. Madencilik ve taşocakçılığı sektöründe ise %0,5 lik azalış yaşandı.
İşgücü İstatistikleri, Mayıs 2017 Yıllar- Years 2005Yıllık 2006Yıllık 2007Yıllık 2008Yıllık 2009Yıllık 2010Yıllık 2011Yıllık 2012Yıllık 2013Yıllık 2014Yıllık 2015Yıllık 2016Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık 2017Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs İşgücüne katılma oranı (%) İşsizlik oranı (%) Tarım dışı işsizlik oranı (%) İstihdam oranı (%) 44,9 44,5 44,3 44,9 45,7 46,5 47,4 47,6 48,3 50,5 51,3 52,0 52,5 52,4 52,7 52,6 52,8 52,4 52,1 51,6 52,0 51,5 51,8 52,2 52,7 53,0 9,5 9,0 9,2 10,0 13,1 11,1 9,1 8,4 9,0 9,9 10,3 9,3 9,4 10,2 10,7 11,3 11,3 11,8 12,1 12,7 10,9 13,0 12,6 11,7 10,5 10,2 12,0 11,1 11,2 12,3 16,0 13,7 11,3 10,3 10,9 12,0 12,4 11,0 11,3 12,2 13,0 13,7 13,7 14,1 14,3 14,9 13,0 15,2 14,8 13,7 12,4 12,2 40,6 40,5 40,3 40,4 39,8 41,3 43,1 43,6 43,9 45,5 46,0 47,2 47,5 47,1 47,0 46,7 46,8 46,2 45,8 45,1 46,3 44,8 45,3 46,1 47,2 47,7
İşgücü İstatistikleri, Mayıs 2017 Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2017 yılı Mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 330 bin kişi artarak 3 milyon 225 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0,8 puanlık artış ile %10,2 seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönemde; tarım dışı işsizlik oranı 0,9 puanlık artış ile %12,2 olarak tahmin edildi. Genç nüfusta (15-24 yaş) işsizlik oranı 2,4 puanlık artış ile %19,8 olurken, 15-64 yaş grubunda bu oran 0,8 puanlık artış ile %10,4 olarak gerçekleşti.
Enflasyon Oranları
Enflasyon Oranları TÜFE Temmuz da bir önceki aya göre %0,15 ile piyasa beklentilerine paralel bir oranda artış kaydetmiştir. Yurt İçi ÜFE deki (Yİ-ÜFE) aylık artış ise %0,72 ile nispeten yüksek düzey de gerçekleşmiştir. Tüketici fiyatlarındaki yıllık enflasyon Temmuz da art arda üçüncü ayında da hız kesmiştir. TÜFE artışı %9,79 ile tek haneli seviyeye inmiştir. Yİ-ÜFE ise yıllık bazda %15,45 ile son 3 ayın en yüksek seviyesine çıkmıştır. Haziran ayında olduğu gibi Temmuz da da giyim ve gıda enflasyonu aşağı çeken iki kalem olmuştur.
2017 Haziran Kısa Vadeli Dış Borç İstatistikleri (Milyon Dolar)
2017 Haziran Kısa Vadeli Dış Borç İstatistikleri (Milyon Dolar)
2017 Haziran Kısa Vadeli Dış Borç İstatistikleri (Milyon Dolar) Kısa vadeli dış borç stoku 2017 ikinci çeyrek itibarıyla 2016 yılsonuna göre 10,8 milyar ABD doları artmış ve yaklaşık 108,8 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku 4,8 milyar ABD doları artarak 62,2 milyar ABD dolarına, diğer sektörler kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku da 5,9 milyar ABD doları artarak 46,5 milyar ABD dolarına ulaşmıştır.
2017 Haziran Kısa Vadeli Dış Borç İstatistikleri (Milyon Dolar) Kısa vadeli dış borç stokunun %57,2 si bankalar kaynaklı borçlardan oluşmaktadır. Bankalar kaynaklı borçların %24,9 u ise krediler oluşturmaktadır. Bankaların yurt dışından kullandıkları kısa vadeli krediler 2017 yılı ikinci çeyrek itibarıyla yaklaşık 15,5 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Bu rakam, kısa vadeli kredilerde 2016 yılsonuna göre %5,2 lik bir genişleme yaşandığı anlamına gelmektedir. Aynı dönemde yurt dışı yerleşiklerin döviz tevdiat hesabı %7,8 oranında,tl cinsinden mevduatları %11,8 oranında, banka mevduatları %9,3 oranında artmıştır.
2017 MAYIS ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ
Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcu
Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kısa Vadeli Kredi Borcu
2017 MAYIS ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ 2017 yılı Mayıs sonu itibarıyla özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu 2016 yılsonuna göre %3,1 (~6,2 milyar dolar) artarak yaklaşık 209 milyar ABD doları olmuştur. Aynı dönemde kısa vadeli kredi borcu ise %7,6 lık bir artışla 15,4 milyar ABD doları seviyesine yükselmiştir. Böylelikle toplam kredi borcu yaklaşık 7,3milyar ABD doları artarak 224,4 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşmiştir. Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunun borçluya göre dağılımı incelendiğinde, finansal kesimin kredi borcunun (%52,3), finansal olmayan kesimin kredi borcundan (%47,7) daha fazla olduğu görülmektedir. Özel sektörün yurt dışından sağladığı kısa vadeli kredi borcunun borçluya göre dağılımı incelendiğinde, borcun tamamına yakınının finansal kesime ait olduğu görülmektedir.
Reel Sektör Güven Endeksi (Ağustos 2016-Ağustos 2017)
Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) Ağustos ayında Reel Kesim Güven Endeksi bir önceki aya göre %1,1 oranında artmıştır. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre ise %8,4 oranında artmıştır. Mevsimlikten arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE-MA) ise bir önceki aya göre %2,3 oranında artarken, bir önceki yılın aynı ayına göre ise %8,4 oranında artmıştır.
TEPAV Perakende Güven Endeksi (TEPE)
TEPAV Perakende Güven Endeksi (TEPE) 2017 yılının ilk yarısında -16,8 puan seviyesine gerileyen perakende güveni Temmuz ayında -19,5 puan değerini aldı. Endeks, bir önceki aya göre 3,8 puan, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise 7,9 puanlık bir düşüş kaydetti. Yıllık düşüşte geçtiğimiz 3 ayda işlerin gelişimi ve önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentilerindeki düşüş etkili oldu. Akaryakıtistasyonu, eczane, parfümeri, nalbur, züccaciye, kırtasiye, vb. sektörlerinden oluşan Diğer sektör gurubu Temmuz ayında perakende güveninde en çok artış gösteren sektör oldu. AB-28 ve Euro Bölgesi ile karşılaştırıldığında Türkiye geçen yıla göre daha kötü performans sergiledi.
MALATYA EKONOMİSİ
İhracat (Bin Dolar) SEKTÖR Çelik Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri Demir ve Demir Dışı Metaller Deri ve Deri Mamulleri Diğer Sanayi Ürünleri Elektrik Elektronik ve Hizmet Fındık ve Mamulleri Halı Hazırgiyim ve Konfeksiyon Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İklimlendirme Sanayii Kimyevi Maddeler ve Mamulleri Kuru Meyve ve Mamulleri Madencilik Ürünleri Makine ve Aksamları Meyve Sebze Mamulleri Mobilya,Kağıt ve Orman Ürünleri Otomotiv Endüstrisi Savunma ve Havacılık Sanayii Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller Tekstil ve Hammaddeleri Yaş Meyve ve Sebze TOPLAM 1 OCAK - 31 TEMMUZ 2016 2017 1.865,36 8,32 425,97 225,06 0,00 2.290,53 1.749,57 41,29 53.072,05 9.254,71 792,74 2.316,05 78.907,61 2.244,21 2.614,60 2.000,32 1.121,27 192,78 449,15 10.035,02 10.501,83 2.571,57 182.680,02 219,26 106,60 1.246,19 4,66 0,67 1.970,49 2.849,24 17,68 73.469,76 7.243,26 542,57 1.455,98 75.381,40 1.085,73 2.710,91 1.692,73 992,00 45,37 0,00 9.891,29 13.888,26 3.231,39 198.045,45 DEĞİŞİM -88,25% 1180,99% 192,56% -97,93% -13,97% 62,85% -57,18% 38,43% -21,73% -31,56% -37,14% -4,47% -51,62% 3,68% -15,38% -11,53% -76,47% -100,00% -1,43% 32,25% 25,66% 8,41%
Yatırım Teşvik Verileri Yıllar Belge Adedi Yatırım Tutarı (milyon TL) İstihdam 2013 Ocak-Haziran 23 1.736 1.198 2014 Ocak-Haziran 22 401 536 2015 Ocak-Haziran 22 163 608 2016 Ocak-Haziran 30 181 404 2017 Ocak-Haziran 44 676 2.598
Kurulan Kapanan Şirket Sayısı 2017 OCAK-TEMMUZ (YEDİ AYLIK) KURULAN ŞİRKET 188 KOO P. 4 TASFİYE 2016 OCAK-TEMMUZ (YEDİ AYLIK) KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANAN GER. GER. GER. KOOP GER. KİŞİ KİŞİ ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. KİŞİ ŞİRKET ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. KİŞİ. TİC. İŞL. TİC. İŞL. TİC. İŞL. TİC. İŞL. 152 22 4 26 1 57 238 1 169 20 5 15 0 66
Protestolu Senet (Bin TL) Aylar 2015 2016 2017 Ocak 3.001 2.554 4.162 Şubat 3.119 4.290 3.340 Mart 2.582 2.739 4.396 Nisan 2.487 2.402 3.882 Mayıs 2.908 2.830 4.291 Haziran 3.522 3.953 4.164 Temmuz 4.091 3.892 Ağustos 3.291 3.814 Eylül 3.722 4.578 Ekim 4.299 3.683 Kasım 4.284 4.462 Aralık 4.132 4.465 TOPLAM 41.439 43.662
Karşılıksız Çek (Bin TL) Aylar 2015 2016 2017 Ocak 4.097 14.231 8.865 Şubat 3.861 17.605 7.358 Mart 7.132 12.571 7.001 Nisan 5.988 7.679 2.382 Mayıs 4.177 13.551 6.916 Haziran 10.984 8.928 5.520 Temmuz 15.496 6.932 5.651 Ağustos 14.695 15.918 Eylül 17.434 9.943 Ekim 14.104 9.446 Kasım 24.520 10.041 Aralık 22.584 12.230 TOPLAM 145.072 139.077
Konut Satışları 2016 Aylar İlk Satış İkinci El Satış 2017 Toplam İlk Satış İkinci El Satış Toplam Ocak 323 397 720 350 481 831 Şubat 364 445 809 323 519 842 Mart 416 544 960 501 629 1.130 Nisan 458 572 1.030 369 551 920 Mayıs 419 547 966 348 616 964 Haziran 460 459 919 294 442 736 Temmuz 356 438 794 365 574 939 Ağustos 507 615 1.122 Eylül 633 605 1.238 Ekim 568 734 1.302 Kasım 547 673 1.220 Aralık 625 693 1.318 5.676 6.722 12.398 Toplam