ZEHİRLENMELERE GENEL YAKLAŞIM
Bütün maddeler zehirdir. Zehirli olmayan bir madde yoktur. Doğru dozda kullanım ilaçla-toksin arasındaki farkı gösterir. Paracelsus (1493-1541)
ULUSAL ZEHĠR MERKEZĠ (UZEM)
ULUSAL ZEHİR MERKEZİ 23 HAZĠRAN 1986 YILINDA KURULAN VE 1988 YILINDAN BU YANA 24 SAAT HĠZMET VEREN BĠR KURULUġTUR. UZEM 2006 YILINDA 50.000 E YAKIN VAKAYI KAYIT ALTINA ALMIġTIR. AYRICA HALKTAN GELEN SORULARA DA CEVAP VERĠLMEKTEDĠR. TELEFONLA YAPILAN BAġVURULARA DANIġMA HĠZMETĠ VERMEKTE VE RESMĠ GÖRÜġ BĠLDĠRMEKTEDĠR.
ULUSAL ZEHİR MERKEZİ ANTĠDOTLARI TEMĠN ETMEK VE DAĞITMAK. ULUSAL VEYA ULUSLAR ARASI YAYINLAR YAPMAK. KĠMYASAL SĠLAHLAR KONUSUNDA KURSLAR, KONFERANSLAR DÜZENLEMEK. TOKSĠKOLOJĠDE TEMEL ĠLKELER VE ACĠL TEDAVĠ YAKLAġIMLARI SERTĠFĠKA KURSU DÜZENLEMEK.
UZEM İSTATİSTİKLERİ TÜRKİYE DE EN SIK GÖRÜLEN ZEHİRLENME NEDENLERİ: 1. ĠLAÇLAR ĠLE OLAN ZEHĠRLENMELER: ANTĠDEPRESANLAR, ANALJEZĠK, ANTĠENFLAMMATUARLAR, ANTĠHĠSTAMĠNĠKLER VB.
2. TARIM ĠLAÇLARI ZEHĠRLENMELERĠ: ÖZELLĠKLE ORGANĠK FOSFORLU, PĠRETRĠNLER VE KARBAMAT GRUBU TARIM ĠLAÇLARI. 3. TEMĠZLĠK MADDELERĠ ĠLE OLAN ZEHĠRLENMELER: ÇAMAġIR SUYU, KĠREÇ ÇÖZÜCÜLER, LAVABO AÇICI, DETERJAN VE NAFTALĠN VB. 4. KĠMYASAL MADDELER ĠLE OLAN ZEHĠRLENMELER: HĠDROKARBONLAR (TĠNER, BENZĠN VB.), BOĞUCU GAZLAR (CO, LPG / DOĞAL GAZ VB.)
5. ZEHĠRLĠ HAYVAN ISIRIK VE SOKMALARI: AKREP, YILAN, ÖRÜMCEK, ARI, KIRKAYAK VB.
6. BĠTKĠ VE BESĠNLERLE OLAN ZEHĠRLENMELER: MANTAR, BALIK, KAYISI ÇEKĠRDEĞĠ, DELĠ BAL, SALON BĠTKĠLERĠ VB. 7. DĠĞER ZEHĠRLENMELER
MARUZİYET YOLLARI ORAL / ENTERAL (AĞIZ YOLUYLA) İNHALASYON (SOLUNUM YOLUYLA) DERMAL (DERİ YOLUYLA) OKULER (GÖZ YOLUYLA) MUKOZAL (MUKOZA YOLUYLA) PARENTERAL (ENJEKSİYON YOLUYLA)
Saçlı Deri 3.7 Alın 4.2 Kulak Kanalı 5.4 Karın 2.1 Önkol 1.0 Genital Bölge 11.8 Avuç İçi 1.3 Ayak Tabanı 1.6
KLİNİK BELİRTİLER GASTROİNTESTİNAL SİSTEM (SİNDİRİM SOLUNUM SİSTEMİ KARDİYOVASKÜLER SİSTEM (DOLAŞIM) NÖROLOJİK BELİRTİLER (SİNİR) METABOLİK ETKİLER DİĞER
GASTROİNTESTİNAL SİSTEM (MUSKARİNİK) BULANTI KUSMA SEKRESYON (SALGI) ARTIŞI KRAMP TARZI KARIN AĞRISI DİYARE (İSHAL) AKUT PANKREATİT (PANKREAS İLTİHABI) TENESMUS (DIŞKILAMA HİSSİ) FEKAL İNKONTİNANS (DIŞKI TUTAMAMA)
SOLUNUM SİSTEMİ (MUSKARİNİK) BRONŞLARDA SALGI ARTIŞI (BRONCHORRHEA) BURUNDA SALGI ARTIŞI (RHİNORRHEA) BRONKOSPAZM (SOLUNUM YOLLARINDA DARALMA) LARENKS SPAZMI (GIRTLAK KASLARINDA KASILMA)
SOLUNUM SİSTEMİ (NİKOTİNİK) SOLUNUM KASLARINDA ZAYIFLIK YA DA PARALİZİ (FELÇ) OROFARİNGEAL KASLARDA ZAYIFLIK YA DA PARALİZİ HİPERVENTİLASYON (SOLUK ALIP VERMEDE HIZLANMA) PULMONER ÖDEM (AKCİĞER ÖDEMİ) PNÖMONİ (ZATÜRREE)
KARDİYOVASKÜLER SİSTEM BRADİKARDİ (KALP ATIŞINDA AZALMA) (MUSKARİNİK ETKİ) HİPOTANSİYON TAŞİKARDİ (KALP ATIŞINDA HIZLANMA) (NİKOTİNİK ETKİ) HİPERTANSİYON ARİTMİLER (KALP RİTİM BOZUKLUĞU)
NÖROLOJİK BELİRTİLER TİP 1 PARALİZ VEYA AKUT PARALİZ TİP 2 PARALİZ VEYA INTERMEDİATE SENDROM TİP 3 PARALİZ VEYA ORGANİK FOSFORA BAĞLI GECİKMİŞ POLİNÖROPATİ (OPIDP) EKSTRAPİRAMİDAL BULGULAR
TİP 1 PARALİZ, AKUT PARALİZ KASLARDA GÜÇSÜZLÜK VE SEYİRMELER KAS KRAMPLARI SOLUNUM YETMEZLİĞİ SOLUNUMUN DURMASI BRONŞLARDA SALGI ARTIŞI, PNÖMONİ
TİP 1 PARALİZ, AKUT PARALİZ DİYAFRAM PARALİZİ SANTRAL DEPRESYON KONVÜLSİYONLAR (NÖBET) ATAKSİ (YÜRÜME BOZUKLUĞU) DERİN TENDON REFLEKS KAYBI
TİP 2 PARALİZ (INTERMEDİATE SENDROM) 24 96 SAAT İÇİNDE GELİŞİR. 4-18 GÜN KADAR SÜRER. İNSİDANSI % 8-9 ARASINDADIR. %70 VAKADA SOLUNUM YETMEZLİĞİ, SENDROMUN BAŞLANGICINDA VARDIR. BOYUN KASLARINDA BELİRGİN ZAYIFLIK İLE BOYNU YASTIKTAN KALDIRAMAMA TİPİKTİR.
TİP 2 PARALİZ (INTERMEDİATE SENDROM) PROKSİMAL (BAŞLANGIÇ) KAS ZAYIFLIĞI, KRANİYAL (BEYİN) SİNİR TUTULUMU YAVAŞ GÖZ HAREKETLERİ YUTMA GÜÇLÜĞÜ REFLEKS KAYBI SOLUNUM PARALİZİ
TİP 2 PARALİZ (INTERMEDİATE SENDROM) ATROPİN TEDAVİSİNE YANIT VERMEZ, PRALİDOKSİM TEDAVİSİNE DE YANIT VERMEZ.
TİP 3 PARALİZ, ORGANİK FOSFORA BAĞLI GECİKMİŞ POLİNÖROPATİ UÇ (DİSTAL) SİNİRLERDE DUYU VE MOTOR BOZUKLUĞU İLE KENDİNİ GÖSTEREBİLİR, 2-3 HAFTA SONRA ORTAYA ÇIKABİLİR, İYİLEŞME 6-12 AYA KADAR GECİKEBİLİR.
EKSTRAPİRAMİDAL BULGULAR DİSTONİ (KAS TONUSUNDA DÜZENSİZLİK), İSTİRAHAT TREMORU (TİTREME), DİŞLİ ÇARK BELİRTİSİ, KOREOATETOZİS (DÜZENSİZ KAS HAREKETLERİ), 4 40 GÜN İÇİNDE BAŞLAR, 1 4 HAFTA İÇİNDE KENDİLİĞİNDEN DÜZELİR.
TEŞHİS HASTA HİKAYESİ KOLİNERJİK BELİRTİLER KESİF PESTİSİD KOKUSU KİMYASAL MADDENİN TEMİNİ LABORATUVAR
LABORATUVAR SERUM PSEUDOKOLİNESTERAZ ŞÜPHELİ ORGANOFOSFOR ZEHİRLENMELERİNİ DOĞRULAYAN EN DEĞERLİ ARAŞTIRMA (FULLER BH VE ARK, 1990). ERİTROSİT KOLİNESTERAZ KLİNİK ETKİLERİN CİDDİYETİNİ DEĞERLENDİRMEDE DUYARLIDIR, %25 VE ÜZERİ BİR DÜŞÜŞ TEŞHİSİ DOĞRULAR (HADDAD LM, 1990).
AKUT ZEHİRLENME TANISI KONULMUŞ HASTAYA YAKLAŞIM
1. HASTADAN VEYA YAKININDAN ÖYKÜ ALINIRKEN AġAĞIDAKĠ GĠRĠġĠMLER UYGULANIR VE ÖRNEKLER ALINIR. A: AĠRWAY (HAVA YOLUNU AÇ), B: BREATHĠNG (SOLUNUMU SAĞLA), C: CĠRCULATĠON (DOLAġIMI SAĞLA), D: DRUGS (ĠLAÇ DESTEĞĠNĠ VER), E: EXAMĠNE THE PATĠENT, ECG, (HASTAYI HER YÖNÜYLE DEĞERLENDĠR).
2. ZEHĠRLENEN HASTADAN ÖRNEK ALINMASI ZEHĠRLENME ġüphesġ OLAN HASTALARDA; MĠDE SIVISI, 50-100 ML ĠDRAR, 10 ML HEPARĠNĠZE (?) KAN ALINMALIDIR. KAN ÖRNEĞĠ ALINIRKEN ĠLAÇLARA GÖRE FARKLI SÜRELERĠN DĠKKATE ALINMASI GEREKMEKTEDĠR.
TEDAVİ PLANI TEDAVĠNĠN UYGULANMASINDA VE HASTANIN GÖZLEM SÜRESĠNĠN BELĠRLENMESĠNDE ZEHĠRLENMEYE NEDEN OLAN AJANIN TOKSĠK DOZ DEĞERĠ VE MĠNĠMUM LETHAL DOZ DEĞERĠ DĠKKATE ALINMALIDIR.
TOKSİK DOZ DEĞERİ BİLİNMEYEN PESTİSİDLER ORGANOFOSFATLAR KARBAMATLAR KLORLU HYDROKARBON ĠNSEKTĠSĠDLER ACRĠLONĠTRĠL ĠÇERENLER NĠTRAT BĠLEġĠKLERĠ GLUTERALDEHĠD
MİNİMUM LETHAL DOZ DEĞERİ ENDOSULFAN: 50 500 mg/kg FENOL BĠLEġĠKLERĠ: 1,5 gram SAF FENOL DĠNĠTROFENOL: 1 3 gram FATAL ĠODĠNE ĠÇERENLER: 2 4 gram PARAQUAT: 10-15 ml ÇĠNKO BĠLEġĠKLERĠ: 10 30 gram
MİNİMUM LETHAL DOZ DEĞERİ CCl4 (KARBONTETRAKLORÜR): 3 5 ml HEKZAKLOROFEN: 1 10 gram ARASI LĠNDANE: 28 gram veya 5 ml NĠKOTĠN: 40 60 mg TALYUM: 12 mg/kg
TOKSİK DOZ DEĞERİ PYRETRĠNLER: 10 100 gram ARASI PYRETHROĠDLER: 200 500 ml ARASI PDCB (PARADĠCHLOROBENZEN): 5 gram ve FOSFĠN: 1 gram VEYA 50 ppm ĠSOPROPĠLALKOL: 128 200 mg/dl kan düzeyi
TOKSİK DOZ DEĞERİ UZUN ETKĠLĠ ANTĠCOAGULAN: 1 2 mg KLORHEKSĠDĠN BĠLEġĠKLERĠ: % 4 LÜK ĠRRĠTAN, % 20 LĠK ĠSE YAKICI OLABĠLĠR. PENTAKLOROFENOL: 0.3 mg/m3 ĠRRĠTAN KLOROFORM ĠÇERENLER: 10 ml
VAK AÖRNEKLERĠ CHLOROPHENOXY: ORAL 80 mg/kg ALAN VE ÖLEN, ıv 28 mg/kg ALAN VE TOLERE EDEN, ıv 50 mg/kg ALAN VE ZEHĠRLENEN VAKALAR GÖRÜLMÜġTÜR. WARFARĠN: 1 gram ALAN VE 13 GÜN SONRA ÖLEN VAKA BĠLDĠRĠLMĠġTĠR. FORMALDEHĠD: % 37 LĠK SOLUSYONDAN 30 ml ALAN VE ÖLEN VAKA BĠLDĠRĠLMĠġTĠR. PENTAKLOROFENOL: 162 ppm ÖLÜM KATYONĠK DETERJAN: 30 mg/kg ÖLÜM
TEDAVİ PLANI TEDAVĠDE TOKSĠK MADDE DEĞĠL, HASTA TEDAVĠ EDĠLĠR ALTIN KURALI GÖZ ARDI EDĠLMEMELĠDĠR.
TEDAVİ PLANI 1. TOKSĠK MADDENĠN EMĠLĠMĠNĠN ENGELLENMESĠ VEYA AZALTILMASI 2. TOKSĠK MADDENĠN VÜCUTTAN ATILIMININ HIZLANDIRILMASI 3. TOKSĠK MADDENĠN METABOLĠZMASININ DEĞĠġTĠRĠLMESĠ 4. SEMPTOMATĠK VEYA DESTEKLEYĠCĠ TEDAVĠ 5. ANTĠDOTLARIN UYGULANMASI
EMİLİMİN ENGELLENMESİ İÇİN YAPILABİLECEKLER 1. KUSTURMA 2. AKTİF KÖMÜR UYGULANMASI 3. MĠDE YIKANMASI 4. MÜDAHELELĠ BOġALTMA 5. ATILIMIN HIZLANDIRILMASI
KUSTURMA PEK ÇOK ZEHĠRLĠ MADDE ALIMINDAN SONRA SPONTAN KUSMALAR GÖRÜLÜR. KUSMA VEYA KUSTURMA ĠġLEVĠ, 1 SAAT ĠÇERĠSĠNDE GERÇEKLEġĠRSE, TOKSĠK MADDELERĠN % 30 40 I ELĠMĠNE EDĠLMĠġ OLUR. BU AMAÇ ĠÇĠN ÇOCUKLARDA ĠPEKA ġurubu KULLANILMAKTADIR.
KUSTURMA ERĠġKĠNLERDE ÇĠNKO-BAKIR SÜLFAT, ILIK TUZLU SU, APOMORFĠN, HARDAL SUYU VE FARĠNKSĠN MEKANĠK UYARISI KUSTURUCU OLARAK KULLANILSA DA ÇOCUKLARDA KONTRENDĠKEDĠR. ĠPEKA ġurubu, HEM MĠDE MUKOZASIN DĠREKT ETKĠLER HEM DE KUSMA MERKEZĠNĠ UYARIR. KUSMA GENELLĠKLE 30 DAKĠKA ĠÇĠNDE GERÇEKLEġĠR.
KUSTURMA HASTANIN KUSMASI VEYA KUSTURULMASI GEREKĠYOR VE SAĞLIK KURULUġUNA ULAġMAK ZAMAN ALACAKSA, BU AMAÇ ĠÇĠN SIVI BULAġIK DETERJANLARI DA KULLANILABĠLĠR. BĠR SU BARDAĞI SUYA 3 ÇORBA KAġIĞI SIVI DETERJAN KONUR ĠÇĠLĠRSE, 5 10 DAKĠKA ĠÇĠNDE KUSMA GÖZLENĠR. KUSTURMAK VE YOĞURT DOĞRU DEĞĠL!!!!
KUSTURMA KONTRENDİKASYONLARI 6-9 AYIN ALTINDAKĠ ÇOCUK ZEHĠRLENMELERĠ, YAKICI AJAN ALIMI (ÇAMAġIR SUYU, KMNO4) HĠDROKARBON ĠÇĠLMESĠ, NARKOTĠK ALIMI, LETARJĠ-KOMA VEYA KOMA GELĠġĠM OLASILIĞI, NÖBET GEÇĠRME VEYA EĞĠLĠMĠ, ÖĞÜRME REFLEKSĠ YOKLUĞU, HAVA YOLUNUN KORUNAMAMASI, KANAMA, YEMEK BORUSU HASTALIĞI, ÜLSER HASTALIĞI.
KUSTURMA KONTRENDİKASYONLARI AġAĞIDAKĠ PESTĠSĠD ZEHĠRLENMELERĠNDE KUSTURMAYINIZ!!!! FENOL BĠLEġĠKLERĠ DĠNĠTROFENOL BĠLEġĠKLERĠ FORMALDEHĠD NĠTRAT BĠLEġĠKLERĠ GLUTERALDEHĠD ACRĠLONĠTRĠL DĠQUAT BĠLEġĠKLERĠ KLORHEKSĠDĠN (SPONTAN KUSMA VAR) ĠODĠNE BĠLEġĠKLERĠ ÇĠNKO BĠLEġĠKLERĠ
MİDE YIKANMASI MĠDE LAVAJI, TOKSĠK MADDE ALIMINDAN SONRA ĠLK 1 SAAT ĠÇĠNDE YAPILIRSA OLDUKÇA ETKĠLĠDĠR. LAVAJ UYGULAMA SÜRESĠ, MĠDE BOġALMASINI GECĠKTĠREN AJANLARLA OLAN ZEHĠRLENMELERDE 3 4 SAATE KADAR UZATILABĠLĠR. MĠDE BOġALMASINI ETKĠLEMEYEN VEYA HIZLI EMĠLEN MADDE ALIMINDA ĠSE BU SÜRE KISADIR.
MİDE LAVAJI KONTRENDİKASYONLARI NON-TOKSĠK MADDE ALIMINDA, KOSTĠK VE KOROZĠV MADDE ALIMINDA, BĠLĠNCĠ KAPALI VEYA KAPANMA OLASILIĞI OLANLARDA (ENTÜBASYON SONRASI YAPILABĠLĠR), KONVÜLSĠYON GEÇĠREN VEYA GEÇĠRME OLASILIĞI OLAN HASTALARDA, ASPĠRASYON RĠSKĠ YÜKSEK OLAN MADDE ALIMINDA (TĠNER, GAZYAĞI, BENZĠN GĠBĠ HĠDROKARBON ALIMI). KUSTURULMAMASI GEREKEN HASTALAR.
AKTİF KÖMÜR YÜKSEK MADDE BAĞLAYICI KAPASĠTESĠYLE, BĠR ÇOK TOKSĠN VE MADDEYĠ ADSORBE EDEREK EMĠLĠMLERĠNĠ ÖNLEYEN EN ETKĠN ADSORBANDIR. ZEHĠRLENMENĠN ĠLK 1 2 SAATĠNDE ÇOK ETKĠLĠDĠR. ANTĠKOLĠNERJĠK ĠLAÇLAR, UZUN ETKĠLĠ ĠLAÇLAR VE ENTERĠK TABLETLERDE 12 24 SAATE KADAR VERĠLMESĠ FAYDALI OLABĠLMEKTEDĠR. ZEHĠRLĠ MADDE ĠLE BĠRLĠKTE ETANOL ALINMASI, AKTĠF KÖMÜRÜN ADSORBSĠYON KAPASĠTESĠNĠ AZALTIR.
AKTİF KÖMÜR DOZU ĠNFANTLARDA: (0 1 YAġ) 1 g/kg ÇOCUKLARDA (1-12 YAġ): 25-50 g ADELÖSAN / ERĠġKĠNDE: DOZUNDA KULLANILIR. 25-100 g ERĠYĠK HALĠNDE 240 ML SU + 30GR KÖMÜR OLARAK UYGULANIR.
AKTİF KÖMÜR KONTRENDİKASYONLARI KOSTĠK VE KOROZĠV MADDE ALINMASI, MĠDE BAĞIRSAK SĠSTEMĠNDE TIKANIKLIK OLMASI, HAVA YOLUNUN AÇIK KALMASININ KORUNAMAMASI, ENDOSKOPĠ UYGULANMASI DÜġÜNÜLEN HASTALAR, AKTĠF KÖMÜR TARAFINDAN ADSORBE EDĠLMEYEN MADDE ALINMASI (ALKALĠLER, SĠYANĠD, AĞIR METALLER, LĠ, K, BR, F, ETANOL VE DĠĞER ALKOLLER, ETĠLEN GLĠKOL ALIMI).
AKTİF KÖMÜR PREPARATLARI TOZ MERCK (M102183) 1 kg VE 30 kg LIK PAKETLERDE (TÜRKĠYE DE YOK) TUM-E-VAC GASTRĠK LAVAJ KĠTĠ (25 g AKTĠF KÖMÜR VE SORBĠTOL) (TÜRKĠYE DE YOK) CHAR-FLO 240 ml SIVI BAZ ĠÇĠNDE 50 g AKTĠF KÖMÜR. (TÜRKĠYE DE VAR)
GÖZ MARUZİYETİ GÖZ KAPAKLARI ÇEVRĠLEREK EN AZ 15 DAK 1 SAAT SÜRE ĠLE YIKANMASI GEREKĠR. KONTAKT LENS VARSA ÇIKARILMASI UNUTULMAMALIDIR. RĠNGER LAKTAT, % 0.9 SF YA DA NORMAL SU YIKAMA SIVISI OLARAK KULLANILABĠLĠR. NÖTRALĠZAN MADDE KULLANILMAMALIDIR. KORNEAL HASAR ġüphesġ VE CĠDDĠ OLDUĞU DÜġÜNÜLEN DĠĞER DURUMLARDA GÖZ UZMANINA GÖNDERĠLMESĠ GEREKĠR.
DERMAL MARUZİYET KĠġĠSEL GÜVENLĠK ÖNLEMLERĠ (MASKE, ELDĠVEN, GÖZLÜK VB.) ALINIR. TÜM ELBĠSELER ÇIKARILDIKTAN SONRA SAÇLI DERĠ, GÖBEK, KULAK ARKASI, AKSĠLLA VE TIRNAK DĠPLERĠ DAHĠL TÜM VÜCUT SABUNLU SU ĠLE EN AZ 30 DAKĠKA SÜREYLE YIKANIR. BASINÇLI SU VEYA KREM KULLANILMAMASI GEREKĠR.
İNHALASYON YOLU İLE MARUZİYET HASTANIN ORTAMDAN UZAKLAġTIRILMASI GEREKĠR. OKSĠJEN VEREREK DESTEK SAĞLANIR. BRONKOSPAZM BELĠRTĠLERĠ ORTAYA ÇIKARSA, BETA 2 AGONĠSTLER, ORAL VEYA PARENTERAL STEROĠDLER KULLANILABĠLĠR. SOLUNUM YOLU TIKANIKLIĞI YAPABĠLECEK MADDELER AÇISINDA ĠZLENMELĠDĠR.
TOKSİK MADDE METABOLİZMASININ DEĞİŞTİRİLMESİ TOKSĠK MADDELERĠN EMĠLĠM, DAĞILIM, METABOLĠZMA VE ATILIM EVRELERĠ BĠLĠNEN AJANLAR ĠÇĠN UYGULANABĠLĠR. TOKSĠK MADDELER VÜCUTTA DAHA TOKSĠK METABOLĠTLERE DÖNÜġEBĠLĠR. BU TĠP AJANLAR ĠLE OLAN ZEHĠRLENMELERDE ENZĠM ĠNHĠBĠSYONU GĠBĠ YÖNTEMLER UYGULANABĠLĠR.
ANTİDOT KULLANIMI ATROPĠNĠZASYON PRALĠDOXĠM AMYL NĠTRĠTE SODYUM NĠTRĠTE SODYUM TĠYOSÜLFAT KELOCYANOR DĠCOBALT EDTA HYDROXYCOBALAMĠNE NAC (N-ACETYLCYSTEĠNE)
ATROPİNİZASYON MUSKARİNİK KOLİNERJİK ETKİLERİ ÖNLER. 3 4 DK. İÇİNDE ETKİ EDER, 12 16 DK. İÇİNDE DE MAKSİMUM ETKİYE ULAŞIR. AŞIRI SALGI ARTIŞINI KONTROL EDER. KALP RİTİM BOZUKLUĞUNA YOL AÇMAMASI İÇİN ATROPİN VERİLİRKEN DOKU OKSİJENİZASYONU SAĞLANMALIDIR.
ATROPİNİZASYON YETİŞKİNLER VE 12 YAŞ ÜZERİ ÇOCUKLARDA; 2 4 mg BAŞLANIR, HER 15 30 DK. ARAYLA TEKRARLANIR 12 YAŞ ALTINDAKİ ÇOCUKLARDA; BAŞLANGIÇ DOZU 0.05 mg/kg, HER 15 30 DK. ARAYLA 0.02 0.05 mg/kg TEKRARLANIR
YETERLİ ATROPİNİZASYON SEKRESYONLARDA (SALGILARDA) AZALMANIN OLMASI, KALP HIZININ 100 / DK. ÜZERİNDE OLUŞU, ORTA BÜYÜKLÜKTE PUPİL BÜYÜKLÜĞÜ, BARSAK SESLERİNİN VARLIĞI YETERLİ ATROPİNİZASYON UYGULANDIĞININ GÖSTERGESİDİR.
YÜKSEK DOZ ATROPİNİZASYON ATEŞ, ILIK VE KURU BİR DERİ, SOLUK ALMADA ZORLANMA, HUZURSUZLUK, BÜYÜK VE CEVAPSIZ PUPİLLER KAN-BEYİN ENGELİNİ GEÇEREK UYKU HALİ, PSİKOZ, KOMA VE NÖBETLERE NEDEN OLMASI ATROPİN DOZUNUN YÜKSEKLİĞİNİ DÜŞÜNDÜRMELİDİR.
PRALİDOKSİM NİKOTİNİK VE MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ ETKİLERİNİ TEDAVİDE UYGULANIR. ORGANİK FOSFORLU VE CARBAMAT GRUBU PESTİSİD ZEHİRLENMELERİNDEKİ CİDDİ VAKALARDA KULLANILIR. ASIL AMAÇ, ASETİLKOLİNESTERAZ ESTER KISMINA BAĞLANMIŞ OLAN FOSFAT GRUBUNU AYIRMAKTIR.
PRALİDOKSİM İLK 6 12 SAAT İÇİNDE EN FAZLA ETKİYE SAHİPTİR, FAKAT 24 VEYA 48 SAAT İÇİNDE DE UYGULANABİLİR. IV PRALİDOKSİM İN YARI ÖMRÜ 1.2 SAAT MAKSİMUM ETKİLERİ GENELLİKLE 10 İLE 40 DAKİKA İÇİNDE BELİRGİN HALE GELİR.
PRALİDOKSİM YETİŞKİNLER VE 12 YAŞ ÜZERİ ÇOCUKLARDA; IV YOLLA 1 2 g 500 mg / dk. HIZLA YA DA 250 ml SF İÇİNDE 30 DAKİKANIN ÜZERİNDE (British National Formulary, 1988) 12 YAŞ ALTINDAKİ ÇOCUKLARDA; IV YOLLA 25 50 mg / kg YA DA 250 ml SF İÇİNDE 30 DAKİKANIN ÜZERİNDE VERİLİR.
PRALİDOKSİM KASLAR VE DİYAFRAMDAKİ ZAYIFLIK VEYA KOMA DÜZELMEZSE, 1 2 SAAT İÇİNDE VE SONRA HER 6-12 SAAT İÇİNDE TEKRAR EDİLEBİLİR. MAKSİMUM PRALİDOKSİM DOZU YETİŞKİNLERDE 24 SAAT İÇİNDE 12 g (British National Formulary, 1988). SÜREKLİ İNFÜZYONUN MORTALİTEYİ DÜŞÜRMEDE DAHA ÜSTÜN OLDUĞU DÜŞÜNÜLMEKTEDİR.
PRALİDOKSİM YÜKSEK DOZ PRALİDOKSİM KULLANILAN GRUPTA, NORMAL DOZ ALAN GRUBA GÖRE DAHA YÜKSEK MORTALİTE GÖRÜLMÜŞTÜR. MEKANİK VENTİLASYON İHTİYACI VE INTERMEDİATE SENDROM GÖRÜLME SIKLIĞININ DAHA YÜKSEK OLDUĞU SAPTANMIŞTIR. (Cherian AM. VE ARK,1997; Johnson S. VE ARK,1996).
DİĞER ANTİDOTLAR ACRĠLONĠTRĠL ZEHĠRLENMELERĠNDE: AMYL NĠTRĠTE, SODYUM NĠTRĠTE, SODYUM TĠYOSÜLFAT, KELOCYANOR, DĠCOBALT EDTA, HYDROXYCOBALAMĠNE, NAC (N-ACETYLCYSTEĠNE) WARFARĠN ve UZUN ETKĠLĠ ANTĠCOAGULAN ZEHĠRLENMELERĠNDE: VĠTAMĠN K1 (PHYTONADĠONE) CCl4 ZEHĠRLENMELERĠNDE: NAC (N-ACETYLCYSTEĠNE) VE PYRĠDOXĠNE ÇĠNKO ZEHĠRLENMELERĠNDE: CALCĠUM DĠSODĠUM EDETATE VE BAL ENDOSÜLFAN, LĠNDANE ve KLORLU HĠDROKARBON ĠNSEKTĠSĠD ZEHĠRLENMELERĠNDE: KOLESTĠRAMĠNE
ÖZEL DURUMLAR ATILIMIN HIZLANDIRILABĠLENLER HERBĠSĠD: ĠDRAR ALKALĠNĠZASYONU PARAQUAT: HEMOFĠLTRASYON ERKEN MĠDE YIKAMASI YAPILACAKLAR 1 SAATTEN SONRA YIKANMAMALIDIR BESĠNLE ĠLĠġKĠSĠ OLANLAR PARADĠKLOROBENZEN (PDCB) VE LĠNDANE ĠÇEREN AJANLARIN ALINMASINDAN SONRA EN AZ 2 SAAT SÜT VB YAĞLI YĠYECEK VERĠLMEMELĠDĠR. ALINAN MĠKTARLA ĠLĠġKĠSĠ OLANLAR PDCB 5 g VE FAZLA ALINDIYSA MĠDE YIKAMASI GEREKĠR
DÜNYADA PESTİSİD ZEHİRLENMELERİ 1990 YILINDA WHO (DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ) TÜM DÜNYADA YILLIK ORTALAMA 3 MİLYONUN ÜZERİNDE CİDDİ AKUT PESTİSİD ZEHİRLENMELERİ OLDUĞUNU AÇIKLAMIŞTIR. 1 MİLYON KAZA, 2 MİLYON İNTİHAR GİRİŞİMİ