Sayı: 249 YENİ KÜRESEL ŞARTLAR DAVOS ZİRVESİ NDE DEĞERLENDİRİLDİ HOLLANDALI GİRİŞİMCİLERİN TÜRK PAZARINDAKİ FIRSATLARI DEĞERLENDİRME TURU BAŞLADI >s22 EKONOMİDE DÖNÜŞÜM PROGRAMI NIN İKİNCİ PAKETİ NELERİ KAPSIYOR? >s.30 ÖZELLEŞTİRMEDE TÜM ZAMANLARIN REKORU KIRILDI >s62
EKONOMİK FORUM Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Aylık Yayın Organı YÖNETİM TOBB Yönetim Kurulu Adına Sahibi M. Rifat HİSARCIKLIOĞLU YAYIN KOORDİNATÖRÜ Çetin Osman BUDAK SORUMLU MÜDÜR Azmi ÖZGÜR TOBB Dumlupınar Bulvarı No: 252 Eskişehir Yolu / ANKARA Telefon : (0312) 218 20 00 Faks : (0312) 219 40 90 EDİTÖR Gülder DEMİR gulder.demir@dunya.com Telefon : (0212) 440 27 77 HAZIRLANMASINDA KATKIDA BULUNANLAR Nart BOZKURT (nart.bozkurt@tobb.org.tr) Recep ŞEN, Hakan GÜLDAĞ GÖRSEL TASARIM Eylem AKSÜNGER FOTOĞRAF Ender ÇEPEL, Mustafa KARACA, Pınar SEZER YANIKGİL EDİTORYAL HAZIRLIK Ajans D Dünya Süper Veb Ofset A.Ş. 100. Yıl Mahallesi 34204 Bağcılar/İSTANBUL Telefon : (0212) 440 27 77 GÖRSEL DESTEK TOBB Basın Yayın Müdürlüğü Dünya Gazetesi Arşiv ve Dokümantasyon Servisi REKLAM REZERVASYON Mehtap YILDIRIM Telefon : (0212) 440 28 39 BASKI Gezegen Basım Ltd. Şti www.gezegenbasim.com.tr Telefon: 0212 325 71 25 DAĞITIM Tele Kurye Dağıtım ve Kurye Hizmetleri AŞ Merkez Mh. Kağıthane Cd. No: 29/1 34407 Kağıthane / İSTANBUL-TÜRKİYE YAYIN TÜRÜ Süreli, her ayın 15 inde yayımlanır Sayı: 249 Ekonomik Forum da yer alan yazılar, aksi belirtilmedikçe, TOBB un resmi görüşünü yansıtmaz. İmzalı yazılarda belirtilen görüşler sadece yazarlarına aittir. Ekonomik Forum dergisi ayda bir yayımlanır. 15 bin adet basılır. Dergi ağırlıkla özel seçilmiş adreslere gönderilir. Abonelik için yeni taleplerin yayin@tobb.org.tr adresine yapılması gereklidir. İÇİNDEKİLER 6 BAŞYAZI DUYURU 8 TOBB DAN 81 İLE 81 AKADEMİK DANIŞMAN HABER 20 HİSARCIKLIOĞLU, DİYABAKIR İŞ DÜNYASIYLA BİR ARAYA GELDİ HABER 22 HOLLANDALI GİRİŞİMCİLERİN TÜRK PAZARINDAKİ FIRSATLARI DEĞERLENDİRME TURU BAŞLADI HABER 28 BATMANLI VERGİ REKORTMENLERİ ÖDÜLLENDİRİLDİ HABER 38 TÜRKİYE NİN SÜRDÜRÜLEBİLİR HAYVANCILIK POLİTİKASINA İHTİYACI VAR FİNANS 40 YATIRIM İÇİN NEDEN TÜRKİYE? SORUSUNA DÜNYA DEVLERİ CEVAP VERDİ HABER 44 KONYA SANAYİ ODASI 40. KURULUŞ YILDÖNÜMÜNÜ KUTLADI SAĞLIK 46 LAZER TEDAVİSİNİN YÜKSELİŞİ Özel TOBB ETÜ Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Dr. Murat Baykır, lazer sayesinde hastalar üzerinde daha hızlı, etkili ve yüksek oranda başarılı tedaviler uygulandığını söylüyor. İŞ DÜNYASI 48 CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN İSLAM ÜLKELERİNE FİNANSMAN ÇAĞRISINDA BULUNDU HABER 54 HİSARCIKLIOĞLU: İSTİHDAMDAKİ VERGİ YÜKLERİNDE BİRİNCİ SIRADAYIZ 56 EKO ANALİZ PETROLDEKİ DÜŞÜŞE SEVİNELİM Mİ ÜZÜLELİM Mİ? Çin, Avrupa ve Japonya gibi lokomotif ekonomilerdeki durgunluk, petrole olan talebin düşmesine neden oldu. Talep zayıflığı da fiyatların düşmesini beraberinde getirdi. 60 66 68 71 76 80 83 88 89 94 96 98 115 121 128 98 HABER MANİSA, BÜLENT KOŞMAZ IN ADINI HİZMET BİNASINDA YAŞATIYOR HABER İKV 52. GENEL KURULU İSTANBUL DA YAPILDI GÜNCEL E-FATURA VE E-DEFTER UYGULAMALARI SEKTÖRLER TOBB TÜRKİYE SEKTÖR MECLİSLERİNDEN HABERLER HABER ANALİZ ŞİMDİ SİLAHSIZLANMA ZAMANI Birleşmiş Milletler Genel Kurulu nda kabul edilen ve Türkiye nin de imzaladığı Uluslararası Silah Ticareti Anlaşması 24 Aralık 2014 tarihinde yürürlüğe girdi. HABER AB ÜLKELERİNİN BÜYÜKELÇİLERİ TOBB DA BİR ARAYA GELDİ UMEM UMEM BECERİ 10 PROJESİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ HABER DOÇ. DR. YILMAZ: TÜRKİYE DE EN İYİ ESKİ KAŞAR PEYNİRİ MALKARA DA ÜRETİLİYOR HABER METE: TİCARET MÜŞAVİRLERİ TÜRK ÖZEL SEKTÖRÜ İÇİN BİR PUSULADIR TOBB ETÜ NAKAHAMA, TOBB ETÜ DE ŞİRKETLERİN DEPREME HAZIRLIKLI OLMALARININ GEREKLERİNİ ANLATTI KÜTÜPHANE Her yöneticinin okuması ve kütüphanesinde olması gereken kitapları tanıtıyoruz. YENİ ÜRÜN Piyasaya çıkan yeni teknolojik ürünler hakkında bilinmesi erekenler. TÜRKİYE NİN GÖSTERGELERİ DÜNYADAN İŞ TEKLİFLERİ SELECT NEWS
103 ODA VE BORSALARDAN HABERLER k Kaleli ye Ziraat Mühendisleri Odası tarafından Yılın Özel Ödülü verildi, k Prof. Dr. Üstün Dökmen Fatsalılarla buluştu, k Edirne TSO yu Çin Heyeti ziyaret etti, k Marmaris TO, projelerine devam ediyor, k Uşak TSO ile İzmir Ekonomi Üniversitesi protokol imzaladı, k Macaristan, Mustafakemalpaşa TSO ile işbirliği köprüsü kuruyor, k Menevşe: Arjantin le aramızdaki mesafeyi ticaretle yakınlaştırabiliriz, k Çanakkale TSO da Kalite Günleri ve Kalite Zirvesi eğitimleri başladı, k Muğla TSO, Çin heyetiyle ticari işbirlikleri için protokol imzaladı, k Gümüşhane TSO yu Kanuni Teknik ve Mesleki Anadolu Lisesi öğrencileri ziyaret etti, k Kozak Fıstık Çamlarının Üretim Sorunları Araştırması sonuçları açıklandı, k Hopa TSO ile KOSGEB Girişimcilik Semineri düzenliyor, k Antalya TB Yönetim Kurulu Başkanı Çandır: Yüzümüzü toprağa dönelim, k İstanbul TO dan kadın girişimciler için bir ilk, k Burkay: Ev ve giyim tekstilinde aranan ülkeyiz, k KORUDER den Organ Bağışı Kampanyası na tam destek, k Ege Bölgesi Sanayi Odası çevreci firmaları ödüllendirdi, k Bölgesel Kalkınmada Güç Birliği Platformu Yenilenebilir Enerji konusunu ele aldı, k Erzurum da Girişimcilik Eğitimi alanlara sertifikaları verildi, k Kahraman: Fındık Kanunu oluşturulmalı, k Demirtaş: Turizm için Ege adalarıyla birlikte çalışmalıyız, k Tokat tan Amasya ya işbirliği ziyareti. 30 DOSYA EKONOMİDE DÖNÜŞÜM PROGRAMI NIN İKİNCİ PAKETİ NELERİ KAPSIYOR? Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) Öncelikli Dönüşüm Programlarının İkinci Paketi Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından açıklandı. İkinci Paket, makro alanları ilgilendiren sekiz başlıktan oluşuyor. 62 KAPAK KONUSU 10 ARAŞTIRMA YENİ KÜRESEL ŞARTLAR DAVOS ZİRVESİ NDE DEĞERLENDİRİLDİ ÖZELLİŞTİRMEDE TÜM ZAMANLARIN REKORU KIRILDI Deloitte Türkiye nin, 2014 Yılı Birleşme ve Satın Almalar Raporu na göre, Özelleştirmeler toplam işlem hacminin %41 ini oluşturarak tüm zamanların en yüksek payına ulaştı. Yatırımcılar yaklaşık 21 milyar dolarlık 236 birleşme ve satın alma işlemi gerçekleştirdi. Dünya Ekonomik Forumu (World Economic Forum/WEF), Yeni Küresel Şartlar ana temasıyla İsviçre nim Davos kasabasında yapıldı. G20 Dönem Başkanı sıfatıyla Davos Zirvesi ne katılan Başbakan Davutoğlu, Türkiye nin G20 Dönem Başkanlığı önceliklerini anlattı. Uluslararası iş dünyasının temsilcileri de, B20 Yürütme Kurulu ve TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu nun ev sahipliğinde gerçekleştirilen G20 Gündemini Geliştirme toplantısında bir araya geldi. 90 92 100 JOSEPH E. STIGLITZ Stiglitz, Arjantin in 2001 yılında ülke borçlarını ödemek için aldığı akbaba fonlarındaki gelişmeleri irdeliyor. JEFFREY SACHS Sachs, yeni düşük karbonlu teknolojilere duyulan gereksinimi ele alıyor. RÜŞTÜ BOZKURT Bozkurt, Türkiye nin yerel liderlik profili ne olmalı, sorusuna yanıt arıyor.
BAŞYAZI Ekonomide aşağı yönlü riskler önemini koruyor M. Ri fat HİSARCIKLIOĞLU TOBB Başkanı Avrupa Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (Eurochambres) Başkan Yardımcısı İslam Ticaret, Sanayi ve Tarım Odası (ICCIA) Başkan Yardımcısı ve Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) Yönetim Kurulu Üyesi baskanlik@tobb.org.tr Önümüzdeki dönemde, iktisadi faaliyete dair aşağı yönlü riskler önemini korumaktadır. Küresel finans piyasalarında oynaklığın devam etmesi ve güven endekslerindeki zayıf seyir özel kesim nihai talebinin büyümeye yaptığı katkıyı sınırlayabilecektir. Küresel büyüme oranlarının önemli oranda gerilemesi durumunda, emtia fiyatlarında yaşanacak düşüşler enflasyonu azaltıcı etki yapacak, fakat aynı zamanda yurt içi iktisadi faaliyet üzerinde olumsuz etkiler gözlenebilecektir. 6 EKONOMİK FORUM
E konominin durumuna ilişkin önemli tespit ve değerlendirmelerin yapıldığı Merkez Bankası Enflasyon Raporu açıklandı. Rapor da yer alan görüşler özetle şu şekilde ifade edilebilir. 2014 yılının dördüncü çeyreğinde, küresel para politikalarındaki ayrışmaların devam etmesi ve normalleşme sürecine dair belirsizliklerin sürmesi sonucunda finans piyasalarında oynaklık artışları gözlendi. Bu çerçevede gelişmekte olan ülkelere yönelik portföy akımları dalgalı seyir izledi ve bu ülke kurlarında oynaklıkları artırdı. Küresel iktisadi faaliyet görünümünün bozulmaya devam etmesinin ve daha çok arz yönlü faktörlerin etkisiyle petrol fiyatlarında sert düşüşler yaşandı. Bu gelişmeler sonucunda, özellikle enerji ihracatçısı gelişmekte olan ülkelerde önemli dalgalanmalar oldu. Para politikası belirsizlikleri, iktisadi faaliyetteki yavaşlama ve petrol fiyatlarından kaynaklı gelişmekte olan ülke risk primleri dalgalı bir seyir izledi. Küresel piyasalarda yaşanan oynaklık artışının etkileri Türkiye ekonomisinde de görüldü ve risk primi göstergeleri ile kurlarda dalgalanmalar yaşandı. Petrol başta olmak üzere emtia fiyatlarında yaşanan düşüşün temelde enflasyon ve dış denge açısından ekonomiyi olumlu etkilemesi ayrıca para politikasındaki sıkı duruş küresel oynaklıkların Türkiye ye olumsuz yansımalarını sınırlandıran faktörlerdi. 2014 yılının ilk çeyreğinden sonra yıllık büyümede bir miktar ivme kaybı yaşandı. Bu yavaşlamada, olumsuz hava koşulları nedeniyle gerileyen tarım hasılasının yanı sıra jeopolitik gelişmelerden dolayı ihracatta gözlenen yavaşlama etkili oldu. Son çeyreğe dair göstergeler, dış talebin zayıf seyri nedeniyle yıllık büyümenin ılımlı seyretmeye devam ettiğini göstermekte. 2015 yılında iç talebin daha fazla katkı vermeye başlamasıyla birlikte büyüme oranında kademeli artışlar beklenmektedir. Para politikasındaki sıkı duruşun ve alınan makro ihtiyati önlemlerin olumlu etkisi 2014 yılı son çeyreğinde de devam etti. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yürürlüğe konulan uygulamaların da katkısıyla tüketici kredileri geçmiş yıllara kıyasla daha yavaş büyürken, ticari krediler daha yüksek oranda bir artış sergilemektedir. Kredilerin bileşimi arzu edilen yönde ilerlemeye devam etmekte. Kredilerdeki bu görünüm bir yandan orta vadeli enflasyon baskılarını sınırlarken diğer yandan da, cari dengedeki düzelmeyi desteklemektedir. Gıda grubu enflasyona en yüksek katkı yapan bileşen olmaya devam etmiştir. Temel mal grubunda yıllık enflasyon sınırlı bir oranda gerilerken, ana eğilimde yılın ikinci çeyreğinden itibaren kaydedilen iyileşme duraklamıştır. Buna karşılık petrol fiyatlarındaki düşüşlerin akaryakıt ile bağlantısı güçlü hizmet grupları üzerindeki etkileri belirgin biçimde hissedilmiş ve hizmet enflasyonu ana eğiliminde kayda değer bir iyileşme görülmüştür. Düşen petrol fiyatları kaynaklı olumlu maliyet gelişmeleri aynı zamanda çekirdek enflasyon eğilimindeki iyileşmeye katkı yapmaktadır. Sanayi üretiminin yılın son çeyreğinde dönemlik bazda azalabileceği değerlendirilmektedir. Bununla birlikte 2014 yılının son çeyreğine dair veriler tüketim talebinin bir önceki çeyreğe göre artış gösterdiğine, makine-teçhizat yatırımlarında ılımlı bir seyre, inşaat yatırımlarında da toparlanmaya işaret etmektedir. Böylelikle yılın son çeyreğinde iç talepteki toparlanmanın ılımlı şekilde devam edeceği tahmin edilmektedir. Dış talep ise Avrupa ekonomisinde gözlenen yavaşlama ve çevre ülkelerdeki jeopolitik gelişmeler nedeniyle zayıf seyrini sürdürmektedir. Zayıf dış talep, ihracat büyümesini sınırlandırıcı etki yapmakla birlikte, ihracat büyümesinin ithalat büyümesi üzerinde devam etmesi ekonomideki dengelenme sürecini desteklemektedir. Ayrıca düşen petrol fiyatları ithalat bedellerini azaltarak, cari dengeye olumlu katkı vermektedir. 2015 yılında iç talebin ılımlı şekilde toparlanması, dış talebin ise zayıf seyrini koruması beklenmekte. Hava ve yağış koşullarına bağlı olarak, tarım katma değerinde beklenen düzeltme büyümeyi destekleyecek bir faktör olacaktır. Ancak dış talep kaynaklı olmak üzere büyüme üzerinde aşağı yönlü riskler bulunmaktadır. Bu çerçevede, 2015 yılında talep koşullarının hem enflasyondaki düşüş sürecini hem de dış ticaret hadlerindeki iyileşme ve makro ihtiyati tedbirlerin katkılarıyla birlikte cari açıktaki iyileşmeyi destekleyeceği değerlendirilmektedir Önümüzdeki dönemde büyüme kompozisyonun iç talep lehine değişebileceği tahmin edilmektedir. Türkiye nin en büyük ihracat pazarı olan Avrupa ülkelerinde büyümenin zayıf seyretmeye devam etmesi ve çevre ülkelerdeki jeopolitik gelişmeler sonucunda dış talepte yaşanan zayıflama ihracat büyümesini sınırlandırıcı etki yapmaktadır. İç talepte ise finansal koşullardaki iyileşme ve petrol fiyatlarındaki düşüşün yarattığı gelir etkisiyle bir miktar toparlanma olacağı öngörülmektedir. Özetle, dış talep zayıf seyrini korurken iç talep büyümeye ılımlı düzeyde katkı vermektedir. Büyüme kompozisyonundaki bu değişim, enerji dışı cari açığı bir miktar artırabilecek olsa da, enerji ticareti dengesindeki iyileşmeye bağlı olarak cari açığın azalmaya devam edeceği öngörülmektedir. Önümüzdeki dönemde, iktisadi faaliyete dair aşağı yönlü riskler önemini korumaktadır. Küresel finans piyasalarında oynaklığın devam etmesi ve güven endekslerindeki zayıf seyir özel kesim nihai talebinin büyümeye yaptığı katkıyı sınırlayabilecektir. Küresel büyüme oranlarının önemli oranda gerilemesi durumunda emtia fiyatlarında yaşanacak düşüşler enflasyonu azaltıcı etki yapacak, fakat aynı zamanda yurt içi iktisadi faaliyet üzerinde olumsuz etkiler gözlenebilecektir. Açıklanan yapısal reformların uygulamaya geçirilmesi, büyüme potansiyelini önemli ölçüde artırabilecektir. Mali disiplini kalıcı hale getirecek ve tasarruf açığını azaltacak her türlü tedbir makroekonomik istikrarı destekleyecek ve uzun vadeli kamu borçlanma faizlerinin düşük düzeylerde seyretmesini sağlayarak toplumsal refaha olumlu katkıda bulunacaktır. EKONOMİK FORUM 7i
DUYURU TOBB DAN 81 İLE 81 AKADEMİK DANIŞMAN Yerel kaynakların ekonomik kalkınmaya daha fazla destek vermesi için harekete geçen TOBB, 81 İlde 81 Akademik Danışman projesini başlattı. Danışmanlar yerel kalkınmayla yıldız şehirler yaratmak için proje üretecek. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), hem yerel kalkınmaya katkı sağlamak hem de üniversitelerle iş dünyası arasında işbirliğini geliştirmek amacıyla 81 İle 81 Akademik Danışman projesini hayata geçiriyor. Projeyle, Türkiye de 81 il ve 160 ilçedeki Oda/borsaların yerelde veri ve bilgi üreterek, şehir ile bölge stratejisi oluşturma kapasitelerinin de geliştirilmesi hedefleniyor. TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, küresel rekabette öne geçebilmek için şehirlere öncelik verilmesi gerektiğini belirterek Yerel kalkınmanın fitilini tekrar ateşlememiz lazım. Şu an 70 ilimizin akademik danışmanları belirlenmiş durumda. 11 ilimizde ise akademik danışmanlar önümüzdeki günlerde belirlenecek. Danışmanlar, yerel kalkınma için proje üretecekler dedi. 53 DANIŞMAN GÖREVE BAŞLADI TOBB olarak yerel kalkınma anlayışına bugüne kadar hem maddi, hem de manevi destek verdiklerini vurgulayan TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, Hisarcıklıoğlu, 81 İle 81 Akademik Danışman projesiyle yerel kalkınma anlayışına çok daha farklı bir vizyon getireceklerini söyledi. Şu ana kadar 53 akademik danışmanın proje kapsamında göreve başladığını ifade eden Hisarcıklıoğlu, şu açıklamayı yaptı: Akademisyenlerden beklentimiz ise yerel kalkınmaya yönelik proje üretmeleri. Şehrin ekonomik ve sosyal durumuyla ilgili araştırma yapmaları, şehrin potansiyelinin kullanılması için Oda/borsalarımızın AB hibe ve destekleme programlarına, kalkınma ajanslarına ve benzeri kuruluşlara yapacakları proje başvuruları için proje yazmaları ve takip etmelerini bekliyoruz. Şehirlerine ve bölgelerine daha fazla yatırım çekilmesi için yurt dışından veya il dışından gelen heyetlere kent ekonomisine ilişkin bilgi sunmalarını da istiyoruz. YARININ YILDIZI ŞEHİRLER Dünyada artık ülkelerin değil şehirlerin rekabet ettiğini vurgulayan Hisarcıklıoğlu, Rakamlar da bunu çok net ortaya koyuyor. 1950 de dünya genelinde nüfusu 1 milyonun üzerine olan şehir sayısı 77 idi. Bugün 436 ya çıktı. Bu şehirlerde ise toplamda 179 milyonun insan yaşıyordu, şimdi 1,4 milyar insan yaşıyor. Şehirlerin son 60 yılda ne kadar hızlı büyüdüğünü görüyorsunuz. Ama önümüzdeki yıllarda bu büyüme artarak devam edecek. 2025 e geldiğimizde nüfusu 1 milyonun üzerinde olan şehir sayısı 616 ya çıkacak. Bu şehirlerin toplam nüfusu ise 2,1 milyara yaklaşacak. Müthiş bir rekabet. Geride kalan şehir kaybedecek. Kendini gösterenler yarının yıldız şehirleri olacak diye konuştu. TOBB UN AKADEMİK DANIŞMAN KRİTERİ Akademik danışmanların seçiminde birtakım kriterler koyduklarını anlatan TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu şu bilgiyi verdi: İllerimizde üniversitelerde görev yapan en iyi hocalarımızla çalışmayı hedefledik. Öncelik şartımız görev yapacağı ildeki üniversitede çalışması oldu. Çok iyi derecede İngilizce bilmeyi şart koştuk. Yurt dışında eğitim almış ya da akademisyen olarak çalışmış olanlara öncelik tanıdık. İldeki Oda/borsaların ortak önerisi olmasına dikkat ettik. Şehirlerin küresel rekabetten başarıyla çıkması için bazı hususlara dikkat edilmesi gerektiğinin altını çizen Hisarcıklıoğlu, Birinci koşul, şehirleri marka haline getirecek olan en başta o şehirde yaşayan insanlardır. İkincisi, yaşam kalitesi. Üçüncüsü de, şehirde özel sektör dostu iş ortamı şart. Eğer ilde bunları hayata geçirecek güçlü bir irade varsa, beraber çalışacak bir ortak akıl varsa, başarı peşi sıra gelir. Böylece küresel rekabette öne çıkarız, Türkiye hedeflerine güvenle yürür diye konuştu. 8 EKONOMİK FORUM
TAM YERİ TOBB ETÜ www.etu.edu.tr www.etu.edu.tr Türkiye de sadece TOBB ETÜ de uygulanan ortak eğitim sistemi ile öğrenciler 3 farklı iş yerinde toplam 1 yıllık iş deneyimi ile mezun oluyor.
KAPAK YENİ KÜRESEL ŞARTLAR DAVOS ZİRVESİ NDE DEĞERLENDİRİLDİ 10 EKONOMİK FORUM
KAPAK Başbakan Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu, 21-24 Ocak 2015 tarihlerinde Davos ta düzenlenen 45 inci Dünya Ekonomik Forumu nda Türkiye nin G20 Dönem Başkanlığı önceliklerini anlattı. Uluslararası iş dünyasının temsilcileri de, TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu başkanlığındaki B20 Türkiye nin ev sahipliğinde Davos ta gerçekleştirilen G20 Gündemini Geliştirme toplantısında bir araya geldi. ünya Ekonomik Forumu (World Economic Forum/WEF), Yeni Küresel Şartlar ana temasıyla İsviçre nin Davos kasabasında yapıldı. Bu yılki Davos toplantılarında 40 tan fazla devlet ve hükümet başkanı, petrol fiyatlarındaki düşüş, Avrupa daki ekonomik durum, Çin deki ekonomik yavaşlama, siber güvenlik ve ebola virüsünün yaygınlaşmasının yanış sıra Orta Doğu ile Ukrayna daki çatışmalara yönelik görüşlerini dünya kamuoyuyla paylaştı. Toplantılara, G20 Dönem Başkanı sıfatıyla katılan Başbakan Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu, Türkiye nin G20 Vizyonu başlıkta ana konuşmacı olarak yer aldı. Ayrıca B20 Yürütme Kurulu ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Türk iş dünyasının önde gelen isimleriyle Davos Zirvesi ne katıldı. B20 Türkiye Görev Güçleri başkanlıklarını yürüten Güler Sabancı, Ferit Şahenk, Hüsnü Özyeğin ile Ali Koç da Hisarcıklıoğlu yla birlikte Davos ta B20 Türkiye dönem başkanlığını anlattı. Davos toplantılarında Başbakan Prof. Dr. Davutoğlu nun yanı sıra Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, Avrupa Birliği (AB) Bakanı ve Başmüzakereci Volkan Bozkır, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, Borsa İstanbul (BİST) Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İbrahim Turhan ile pek çok iş insanı yer aldı. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Ban Ki-moon, Almanya Başbakanı Angela Merkel, Fransa Cumhurbaşkanı Hollande, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-sisi, Irak Başbakanı Haydar el-ibadi ve Ukrayna Başbakanı Petro Poroşenko da Davos taki katılımcılar arasında dikkat çeken isimler arasındaydı. m 22 Ocak ta başlayan ve dört gün süren Davos toplantılarında toplam 2 bin 500 den fazla katılımcı çeşitli konuları tartıştı. TÜRKİYE NİN G20 VİZYONU DAVOS TA ELE ALINDI Başbakan Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu, Türkiye nin G20 için Vizyonu başlıklı panelinde yaptığı konuşmada, Türkiye nin G20 Dönem Başkanlığı nın önceliklerini katılımcılarla paylaştı. 2008 yılında başlayan ve hızla tüm dünyaya yayılan mali krizin ekonomik, sosyal ve siyasi etkilerine değinen Başbakan Davutoğlu, G20 nin bir kriz yönetim mekanizması olarak özellikle finans sektöründe çok etkili olduğuna dikkat çekti. Başbakan Davutoğlu konuşmasında, G20 nezdindeki koordinasyonun daha da güçlendirilmesi ve bu platformda daha kapsayıcı bir yaklaşım benimsenmesi gerektiğini vurguladı. G20 liderleri, 2018 in sonuna kadar yıllık gelirlerini %2,8 oranında artırarak dünya ekonomisine yaklaşık 2 trilyon dolar değerinde bir katkı sağlamayı hedefliyor. Başbakan Davutoğlu bu hedefe ulaşabilmek için, gelişmekte olan ülkelerle düşük gelire sahip ülkelerin dünya ekonomisine entegrasyonlarının sağlanmasının büyük önem taşıdığını ve düşük gelirli ülkelerin ihtiyaçlarının G20 platformunda daha çok dikkate alınması gerektiğini belirtti. Başbakan Davutoğlu, G20 Dönem Başkanlığı nda kadınların iş gücü piyasasına katılımlarının teşvik edilmesinin önemli bir öncelik olduğunu ifade etti. Bu bağlamda, 2025 yılına kadar, 100 milyondan fazla kadının iş gücüne kazandırılması öngörülüyor. Başbakan Davutoğlu ayrıca gençlerin işsizlik oranının düşürülmesi EKONOMİK FORUM 11i
KAPAK n Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Türkiye nin G20 ülkeleri arasında en kapsamlı reform ajandasını açıkladığını belirtti. için de önlemlerin alınması gerektiğine dikkat çekti. Türkiye nin G20 Dönem Başkanlığı nda, enerji ve iklim değişikliği konularının önemli bir gündem maddesi oluşturduğuna dikkat çeken Başbakan Davutoğlu, KOBİ lerin uluslararası platformda daha fazla yer alması ve özellikle dünya ticaretine entegrasyon sürecinin desteklenmesi gerektiğini açıkladı. G20 ÜLKELERİ ARASINDA TÜRKİYE EN KAPSAMLI REFORM AJANDASINI AÇIKLADI Türkiye ekonomisine ilişkin değerlendirmeler yapan Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Türkiye nin son yıllarda büyük bir politik, ekonomik dönüşüm yaşadığını belirtti. Türkiye nin geçen yıllardaki ekonomik performansını değerlendiren Babacan, Geçen seneki sonuç oldukça iyiydi. Geçen sene bazı yerel sorunlarımız, stratejik meselelerimiz olmasına karşın Türkiye ekonomisi büyümeye devam etti. Geleceğe baktığımızda ise yapısal reform programımız, 25 dönüşüm alanını belirledik. Bu anlamda her birinin tamamlanması için tarihleri saptanmış toplam 1350 eylem maddesini de belirledik diye konuştu. Türkiye nin son yıllarda demokrasi, insan hakları ve hukuk alanında önemli gelişmeler kat ettiğini ve daha fazlasının yapılması gerektiğini vurgulayan Babacan, Makroekonomik reformlara baktığımızda yapmamız gerekenlerle ilgili bir listemiz var diyerek şöyle konuştu: G20 içinde 2018 e kadar en kapsamlı reform ajandasını açıklayan ülke olduğumuzu düşünüyorum. Bir anlamda son derece şeffaf ve hesap verebilir şekilde ülkenin yapısal reformları konusunda ne yapacak olduğumuzu vatandaşlarımıza ve piyasaya açıklıyoruz. Türkiye nin üyelik sürecinde AB kriterlerine bağlı olduğunu, Uluslararası Para Fonu (IMF ) ve Dünya Bankası ile yakın çalıştığını m Başbakan Ahmet Davutoğlu, G20 nin bir kriz yönetim mekanizması olarak özellikle finans sektöründe çok etkili olduğunu söyledi. belirten Babacan, IMF ile Türkiye nin ilişkisinin de artık Türkiye nin finansman sağladığı bir yapıya dönüştüğünün altını çizdi. TÜRKİYE VE TOBB İKİ BÜYÜK ORGANİZASYONA EV SAHİBLİĞİ YAPTI TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu liderliğindeki B20 Türkiye, Davos toplantıları kapsamında G20 Gündemini Geliştirme adlı oturumda uluslararası iş dünyasının temsilcileri bir araya geldi. G20 nin öncelikleri ve B20-G20 işbirliğinin nasıl artırılabileceği ele alındı. Açılış konuşmasını Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ın, kapanış konuşmasını ise Başbakan Ahmet Davutoğlu yaptığı oturumda söz alan B20 Türkiye ve TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, Davos un yeni fikirler geliştirmek için oldukça uygun bir ortam sunduğunu belirtti. Katılımcılardan özellikle, B20 Türkiye nin ana önceliklerinden olan kapsayıcılık, önerilerin uygulanabilirliği ve büyüme için yatırım konularında yeni fikirler üretmelerini isteyen Hisarcıklıoğlu, G20 gündeminin bu yolla geliştirilip, günümüzün temel küresel problemlerine temas edilebileceğini vurguladı. B20 Türkiye Görev Güçlerinde Koordinatör Başkanlık görevlerini yürüten Güler Sabancı, Ferit Şahenk, Hüsnü Özyeğin ve Ali Koç da, ticaret, altyapı ve yatırımlar, büyümenin finansmanı, yolsuzlukla mücadele ve istihdam konularında görüşlerini katılımcılarla paylaştı. B20 Türkiye kapsamında ilk defa G20 ülkelerinden en etkili ve güçlü iş inşalarının katılımıyla Uluslararası İş Dünyası Danışma Konseyi oluşturuldu. Başkanlığına Coca Cola CEO su Muhtar Kent in seçildiği Konsey, B20 Görev Güçleri nin yıl içinde oluşturacakları önerileri ilk elden G20 hükümetlerine sunacak ve uygulamaya geçilmesini sağlayacak. 12 EKONOMİK FORUM
KAPAK m B20 Türkiye ve TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, yeni fikirlerin G20 gündeminin geliştirilmesine katkı sağlayacağını söyledi. HİSARCIKLIOĞLU: TÜRKİYE NİN B20 BAŞKANLIĞI, DÜNYANIN B20 BAŞKANLIĞI OLACAK Başbakan Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu onuruna, TOBB ve B20 Türkiye ev sahipliğinde Davos ta bir resepsiyon düzenlendi. 200 e yakın Türk ve uluslararası iş insanını, siyasetçileri ve gazetecileri buluşturan resepsiyon, Türkiye nin G20 ve B20 Dönem Başkanlıklarının tanıtılması açısından önemli bir buluşma noktası oldu. Başbakan Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu, resepsiyonda yaptığı konuşmada, TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu nu ve diğer G20 çalışma gruplarını tebrik etti. G20 nin ana çalışma amacı konusunda bir masa etrafında çok iyi bir danışma ortamı sağladıklarını ifade eden Başbakan Davutoğlu, G20 zirvesinde, zirvenin liderleri ve küresel sistemde siyasi unsurlar arasında koordinasyon vardı. G20 iş toplumunun zirvesidir. Bu bağlantı siyasi düzenin ana yapısını oluşturuyor dedi. Türkiye nin G20 Dönem Başkanlığı sürecinde İpek Yolu nu örnek aldıklarını vurgulayan Başbakan Davutoğlu, Burada bir G varsa aslında bu küresel 20 anlamına geliyor. Çünkü küresel bir çağdayız. Her ülke birbirine bağlı. Bu modern çağda tüm ülkelerin birbiriyle ilişkileri var aslında. İpek Yolu ndaki karavan ilişkileri gibi. Yeni karavanlar ise internet, mail, e-ticaret, iletişim araçlar. Fiziksel karavanlar artık yok. İnsanlar teknoloji sayesinde yaklaşıyor. Bu noktada çözüm ne? İlk çözüm ortak bir kader. Bu ortak kader, hükümetlerin ve G20 ülkelerinin ortak kaderidir ifadesini kullandı. Başbakan Davutoğlu, resepsiyona katılanlardan, toplantılarda küresel ekonomide gördükleri sorunları anlatmalarını istedi. Türkiye nin G20 Dönem Başkanlığında m B20 Türkiye ve TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Başbakan Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu ve AB Bakanı ve Başmüzakereci Volkan Bozkır. kapsayıcı bir politika izleyeceklerini, özellikle G20 dışındaki gelişmekte olan ülkelerin kalkınmasına önem vereceklerini açıklayan Başbakan Davutoğlu, Biz Türkiye yi bir köprü haline getirmek istiyoruz. En az gelişmiş ve en çok gelişmiş ülkeler arasında biz bağ kurmak, köprü olmak istiyoruz. Bizim adalet anlayışımız, adalet olmazsa barış da olmaz. Ekonomik adalet olmazsa siyasi sistem de olmaz diye konuştu. Dönem Başkanlıkları sürecinde G20 ve B20 arasında etkileşimin olacağını söyleyen Başbakan Davutoğlu, politika ve ekonomi arasında daha fazla etkileşim olacağını söyledi. G20 liderleri olarak görevlerinin sadece tüm dünya ekonomileri için detaylı bir strateji yaratmak değil, aynı zamanda bunları piyasa yapıları içinde uygulanmasını sağlamak olduğunu belirten Davutoğlu, bu yüzden B20 nin çabalarına ihtiyaç duyduklarını vurguladı. B20 Türkiye ve TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu ise yaptığı konuşmada, B20 Türkiye nin 10 bölgesel istişare forumu düzenleyerek yükselen ülkelerin sesini de B20 ye yansıtmasının Davos ta en çok dikkat çeken konulardan biri olduğunu ifade ederek, Türkiye nin B20 başkanlığı dünyanın B20 başkanlığı olacak dedi. EKONOMİK FORUM 13i
KAPAK DAVOS TA TÜRKİYE NİN B20 DAMGASI Davos ta Dünya Ekonomi Forumu nun yıllık toplantısına katılan B20 Türkiye ve TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu yaptığı değerlendirmede, bir taraftan ülkelerin kendi ekonomilerini koruma kaygısıyla korumacılık tedbirleri alırken, bir taraftan da bölgesel işbirliklerinin ortaya çıktığını söyledi. m TOBB Başkan Yardımcısı ve İTO Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Çağlar, B20 İstihdam Görev Gücü Başkanı Ali Koç, B20 Büyümenin Finansmanı Görev Gücü Başkanı Hüsnü Özyeğin, Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, B20 Türkiye ve TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Başbakan Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu, B20 Altyapı ve Yatırımlar Görev Gücü Başkanı Ferit Şahenk, AB Bakanı ve Başmüzakereci Volkan Bozkır ile B20 Yürütme Kurulu Üyesi ve TİSK Başkan Vekili Erol Kiresepi. D avos ta Dünya Ekonomi Forumu nun (WEF) yıllık toplantısına katılan B20 Türkiye ve TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, toplantılara yönelik yaptığı değerlendirmede, Davos toplantılarında gündemin çok yoğun olduğuna dikkat çekti. Hisarcıklıoğlu, Davos ta dünya ekonomi ve siyasi gündeminin tartışıldığını belirterek, Buradaki en önemli sıkıntı, gelecekteki beklentiler noktasında bir bilinmezlik var. Eskiden doğru bildiklerimizin hepsinin yanlış olduğu, yanlış bildiklerimizin de doğru olduğu ortaya çıktı. Gelecekte de bunlar değişmeyecek demek değil. Bu kapsamda baktığımız zaman örneğin, Amerika Merkez Bankası nın (FED) para sıkılaştırma kararı almasıyla beraber bütün dünya ekonomileri etkileniyor. İsviçre Merkez Bankası kendi parasının değeriyle ilgili bir oynama yaptığı zaman bütün dünya ekonomileri etkileniyor. Aslında dünya küçücük bir köy oldu. Otomatikman gelişmiş ülkelerin aldıkları kararların herkesi etkilediği ortaya çıkıyor diye konuştu. Avrupa Merkez Bankası nın (ECB) aldığı kararın herkeste bir tedirginlik yarattığını ve bekleme süreci içinde olduklarını vurgulayarak, Tabi her konuda etkilemenin olumlu veya olumsuz değerlendirileceği noktasında görüşler var. Bunlar tartışılıyor. Tabi buralar sonuç alma değil, görüş alış verişinin yapıldığı platformlar. Farklı fikirlerin birinci ağızdan bir araya geldiği bir etkinlik dedi. Dünya Ticaret Örgütü ndeki müzakere süreçlerinin tıkanıp artık bölgesel işbirliklerine doğru gidildiğini ifade eden Hisarcıklıoğlu, bunların da ekonomilere artı-eksi kazançları olduğunu belirtti. 14 EKONOMİK FORUM
KAPAK n B20 Türkiye ve TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, dünya ticaretinde yavaşlama olduğunu söyledi. B20 TÜRKİYE NELER YAPACAK? Türkiye nin bu yıl G20 ye ve B20 ye ev sahipliği yapacağını anımsatan Hisarcıklıoğlu, Türkiye bir 20 sene sonra belki başkanlık yapacağı bir olaya ev sahipliği yapacak ve gündemi belirleyecek. Bugün dünyanın ekonomik gündeminin belirlendiği ve bunların karar alma merkezinin olduğu yer Türkiye dedi. Türkiye nin G20, B20 etkinliği gibi bir etkinliğe tarihi boyunca ev sahipliği yapmadığına değinen Hisarcıklıoğlu, bir yıl sürecek etkinlikler çerçevesinde yaklaşık 10 bine yakın uluslararası iş insanının Türkiye ye geleceğini, Türkiye nin üzerinden kendi meselelerinin çözümünü konuşacağını söyledi. G20 Dönem Başkanlığında, kapsayıcılık anlamında bir çalışma yürüttüklerini ifade eden Hisarcıklıoğlu şunları söyledi: Bugüne kadar maalesef dışarıda bırakılan gruplar var. G20, B20 etkinliği 2008 Yunanistan krizi sonrasında, ABD krizindeki finansal krize de bağlı olarak bir araya gelindi. Eskiden sadece finans bakanlarının bir araya geldiği etkinlikti. Görüldü ki hem ABD nin finans krizinden çıkışta, hem Yunanistan a müdahale noktasında küresel ölçekte beraber hareket edilirse, bunun hem maliyeti düşük hem de daha hızlı çözüm bulunabiliyor. Bu tabii liderleri, ekonomi yönetenleri cesaretlendirdi. İş dünyasını da cesaretlendirdi. Biz de bu kapsamda Türk iş dünyası olarak ayağımıza gelen bu fırsatı çok iyi EKONOMİK FORUM 15i
KAPAK değerlendirmek istiyoruz. Kapsayıcılık açısından bir şeye daha dikkat ediyoruz. B20 Dönem Başkanlığımızda yaklaşık 20 tane toplantı yapacağız. Bu kapsamda Latin Amerika dan başlayarak, Orta Doğu, Afrika, Orta Asya da dâhil olmak üzere bölgesel toplantılar yapacağız, bunların hem dertlerini toplayıp hem de sesi olacağız. Onların sesi olmanın dışında da esas partnerlerimiz. Biliyorsunuz çalışma gruplarımız var. Görev gücü diyoruz, görev gücü deyince çok anlaşılmıyor. Altı tane çalışma grubumuz var. Bu altı çalışma grubunda hem kendi meselelerimizi, hem de küresel ölçekteki iş dünyasının sorunlarını tartışacağız ve bunları liderlere aktaracağız. Bu platformda bir şey daha yapmak istediklerinden söz eden Hisarcıklıoğlu, Türkiye de gelecekte G20 ve B20 lerde etkin rol alabilecek ve meselelerini aktarabilecek Türk iş adamlarını toplayacağımız, 100 büyük iş insanını bir araya getirecek bir yapı oluşturacağız ki, onlar da bu çalışma gruplarının içinde çalışacaklar. Zaten burada da gördük, müthiş ilgi var dedi. B20 TÜRKİYE DEN BEKLENTİLER Hisarcıklıoğlu, B20 Türkiye den beklentileri ise şöyle dile getirdi. Özellikle sorunların çözümünde en önemli şeylerden, biri yatırımlar. Yani yeni iş ve büyümenin yapılabilmesi ve dünya büyümesinin sağlanabilmesi için yatırımlar ve altyapı yatırımları. Bunlara nasıl finansman bulabiliriz, hangilerine öncelik verebilir, birinci tartışılan konu bu. Bizim başlıklarımızdan bir tanesi KO- Bİ ler, daha doğrusu kapsayıcılık. Maalesef bugüne kadar hep B20, G20 zirveleri uluslararası anlamda iş yapan iş insanlarının sesi olma ve bunların problemlerini çözen bir mekanizma olmuş. TOBB olarak Dönem Başkanlığı bize verildikten sonra KOBİ leri bu işin içine katmak lazım dedim, çünkü dünya ekonomisinin 3 te 2 si olan G20 ülkelerin ekonomilerindeki KOBİ lerin payına baktığınız zaman %65 ler noktasında. Yani Türkiye deki oranla aşağı yukarı eşdeğer, yani esas itici güç KOBİ ler. Bunu maalesef hep ıskalıyoruz, Türkiye deki ihracatın %60 ını KOBİ ler yapıyor. Aslında çok büyük bir güç, fakat KOBİ ler yok, KOBİ ler de büyük şirketlerin partnerleri. Bu kapsamda ben bunu hem hükümetimizle hem de dışarıdaki bu işin paydaşlarıyla paylaşırken, bütün dünyadaki KOBİ ler sizin paydaşınız, ya sizden mal alıyorlar ya da size mal üretiyorlar. Siz bu sürecin dışında bunları tutarsanız, bunların meselelerini çözmeden sizin mesellerinizin çözülmesinin ne anlamı var dedim ve kabul ettiler. Şu anda hem siyasi olarak hem de iş dünyası kapsamında KOBİ ler çok önemseniyor. Türkiye nin Dönem Başkanlığında ilk defa sadece KOBİ lerin sesi olabilecek World SME formu kuruyoruz ve daimi kalıcı bir forum olacak. Bir önemli konu da istihdam. İstihdam, işsizlik bütün dünya ülkelerinin, gelişmiş ülkelerin de dâhil olmak üzere işsizlik büyük bir baskı altında tutuyor, özellikle genç işsizlik, onun yanında kadın işsizliği de tartışılıyor biz de bunu gündeme alacağız. Diğer başka önemli bir konu ise ticaret. Eskiden dünya ekonomisinin büyümesine bağlı olarak dünyadaki ticaret 2-3 misli daha fazla büyürdü. Fakat enteresan bir çizgi izliyoruz. Dünya ekonomisi büyüyor, fakat ticaret dünya ekonomisi kadar artmıyor. Ayrıca ticaretin içine dijital ekonomi girdi. Bunun etkileri, nasıl daha hızlı bundan faydalanılabilir bu konuşulmuyor, bunu tartışacağız. 16 EKONOMİK FORUM
Osman ULAGAY Gazeteci/Yazar DAVOS TAN 2015 KRİTİK YIL MESAJI Bu yılki Davos toplantılarında 40 tan fazla devlet ve hükümet başkanı, çeşitli konudaki görüşlerini dünya kamuoyuyla paylaştı. 45 inci Dünya Ekonomik Forumu nu takip eden duayen Gazeteci/Yazar Osman Ulagay, ekonomiyle ilgili oturumlarda en çok kullanılan deyimin yapısal reform lar olduğunu ancak siyasi desteği güçlü olmayan hükümetlerin çeşitli toplumsal kesimleri etkileyecek olan yapısal reformları gerçekleştirmesinin kolay olmayacağını, bu durumun da bir kısır döngü yaratabileceğine dikkat çekti. O cak ayının son haftasında Davos ta yapılan Dünya Ekonomik Forumu (DEF) Yıllık Toplantısı nı izlerken beni en çok etkileyen ve düşündüren şey, pek yakında hepimizi etkileyecek olan teknoloji kasırgasının yaklaşmakta olduğunu çok daha yakından hissetmek oldu. Davos ta bilim adamlarından, teknoloji önderlerinden ve Google gibi, Microsoft gibi dev şirketlerin tepe yöneticilerinden dinlediklerim, şaşırtıcı olmanın ötesinde ürkütücü ve uyarıcıydı. Bu konuya daha sonra döneceğim ama önce, bu yılki Davos toplantısının genel havasını anlatmak istiyorum. DAVOS TA NEREDEN NEREYE? Bu yılki toplantıyı izlerken DEF Yıllık Toplantısı na ilk kez katıldığım 1999 yılındaki halimi hatırladım. Davos ta kendimi dünyanın dört bir yanından gelen devlet ve hükümet yetkililerinin, küresel şirketleri ve bankaları yönetenlerin, dünyaca ünlü ekonomistlerin ve bilim adamlarının arasında bulunca hayli şaşırmış, DEF zirvesine katılan küresel seçm 45 inci Dünya Ekonomik Forumu nda kardan adamlara katılımcı ülkelerin bayraklarını temsilen atkılar takıldı. EKONOMİK FORUM 17i
KAPAK n Dijital Ekonominin Geleceği başlıklı panele eski SAP CEO su Jim Hagemann Snabe, Facebook Sherly Sandberg, Google Yönetim Kurulu Başkanı Eric Schmidt, Microsoft CEO su Satya Nadella ve Vodafone Grubu İcra Kurulu Başkanı Vittorio Colao. kinleri beş gün boyunca dinledikten sonra da onların gerçekten dünyayı yöneten ve yönlendiren kişiler olduğunu düşünmeye başlamıştım. 16 yıl sonra, bu yılki DEF zirvesi öncesinde, Davos tan Dünya Gazetesi ne gönderdiğim yazının başlığı ise şöyleydi: Dünyayı yönetemeyenler Davos ta buluşuyor. Aradan geçen 16 yılda büyük bir dönüşüm yaşandı dünyada. Batı nın küresel şirketlerinin tetiklediği küreselleşme süreci onların etki alanlarını genişletmek ve kârlarını katlamakla kalmadı daha önce dünyadan kopuk yaşayan iki milyar insanı küresel oyunun içine çekti, bu insanların bilgilenme ve haberleşme olanaklarını büyük ölçüde artırdı. Eski dünyanın büyük güçleri, Çin ve Hindistan yeniden sahneye çıktı, küresel güç dengeleri değişti, çok daha karmaşık hale gelen dünyayı yönetmek ve yönlendirmek zorlaştı. Bu gelişmeler, her yıl Davos ta buluşan, çoğu Batı dünyasından gelen küresel seçkinlerin dünyayı yönlendirme ve sağlıklı öngörülerde bulunma kapasitesini ciddi biçimde sınırladı. Örneğin geçen yıl Davos ta yapılan öngörülerde, Rusya nın Kırım ı ilhak etmesi, petrol fiyatının yarı yarıya düşmesi ve IŞİD adlı bir belanın ortaya çıkması gündeme bile gelmemişti. 2015 KRİTİK YIL DEF yönetimi de bu durumun farkında kuşkusuz. Değişime ayak uydurmanın, bugünün karmaşık dünyasında sağlıklı öngörü yapmanın ne kadar zorlaştığını onlar da biliyor. Bu belirsizlik onları da tedirgin ediyor. DEF kurucu başkanı Klaus Schwab, bu yılki toplantı öncesinde medya liderleriyle yaptığı sohbette kaygılı olduğunu itiraf etti, 2014 ün kaygılarını artıran gelişmelerin yaşandığı bir yıl olduğunu belirttikten sonra 2015 yılının dünyanın geleceği açısından kritik bir yıl olacağını vurguladı. 2015 yılı gerçekten önemli, çünkü Dr. Schwab ın da belirttiği gibi, bu yıl Birleşmiş Milletler (BM) şemsiyesi altında üç önemli konferans yapılacak. Bunlardan birincisinde kalkınma yardımlarının finansmanının yeni esaslara bağlanması, ikincisinde sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin küresel boyutta yeniden belirlenmesi hedefleniyor. Aralık ayında Paris te yapılacak olan İklim Değişikliği Zirvesi nde ise dünyamızın geleceğini güvenceye alacak bir küresel anlaşmaya varılabileceği umuluyor. m Eski ABD Başkan Yardımcısı Al Gore, Davos ta iklim değişikliği üzerine konuştu. Ancak küreselleşmenin balayı döneminin bittiği ve küreselleşme karşıtı tepkilerin arttığı, dünya ekonomisinin büyüme hızının benzeri görülmemiş bir para bolluğuna karşın sınırlı kaldığı, Avrupa nın resesyon sınırında deflasyonla boğuştuğu, petrol fiyatındaki düşüşün farklı konumdaki ülkeleri birbirine düşürdüğü ve jeopolitik kökenli çekişmelerin tırmandığı bir ortamda 2015 yılı için iyimser olmak pek kolay değil. EKONOMİDE UMUTLAR VE KAYGILAR Dünya ekonomisinin gidişatını olumlu ve olumsuz yönde etkileyebilecek gelişmeler üzerinde duruldu Davos ta. Umut verici bulunan gelişmeler arasında öne çıkanlar şunlardı: ABD ekonomisi %3 dolayında bir büyüme temposunu sürdürebilecek gibi görünüyordu. Bu, dünya ekonomisini de olumlu etkileyebilirdi. Petrol fiyatındaki düşüşün kalıcı olması halinde bunun dünya ekonomisinin büyüme 18 EKONOMİK FORUM
KAPAK hızını artırması doğaldı. Dünyanın en büyük iki ekonomisinden biri olan Çin ekonomisindeki kontrollü yavaşlama, arzulanan yapısal değişimin ilk sinyallerini verdiği için olumlu bir gelişme sayılabilirdi. Hindistan ve Meksika gibi bazı Yükselen Pazar ekonomilerinde büyümenin hızlanması bekleniyordu. ABD de dâhil olmak üzere pek çok ülkede altyapı yatırımlarına ihtiyaç vardı ve bir altyapı yatırımı dalgasının başlatılması halinde bunun dünya ekonomisine olumlu katkısı olabilirdi. Davos ta, dünya ekonomisini olumsuz etkileyebilecek, kaygı verici gelişmeler arasında en çok üzerinde durulanlar ise şunlardı: Larry Summers gibi bazı etkili ekonomistlere göre dünya ekonomisi uzun sürebilecek bir talep yetersizliği sorunuyla karşı karşıyaydı ve bu sorun çözümlenmeden dünya ekonomisinin tatminkâr bir büyüme hızına erişmesi olanaksızdı. Mevcut büyüme modelinin pek çok ülkede gelir eşitsizliğini artırması giderek büyüme hızını sınırlandıran bir etki yapıyordu. IMF Başkanı Christine Lagarde bu görüşe katılanlardan biriydi. Değişen koşulların ve teknolojideki baş döndürücü gelişmelerin gerekli kıldığı yapısal reformları savsaklayan ülkelerin büyüme hızlarının giderek düşmesi kaçınılmaz görünüyordu. Avrupa da kemer sıkma politikalarına karşı başlayan isyanın Yunanistan dan sonra İspanya ve İtalya gibi ülkelere yayılması halinde Avrupa nın yeni sorunlarla karşılaşması olasıydı. Rusya nın yaşamakta olduğu ekonomik krizin Putin i yeni maceralara itmesi ve Avrupa yı olumsuz etkilemesi beklenebilirdi. Kur savaşları sonucunda ABD dolarının aşırı değerlenmesi halinde bunun ABD ekonomisindeki olumlu havayı bozması söz konusu olabilirdi. ABD Merkez Bankası nın faizleri yükseltmeye başlaması bir dizi olumsuz tepkiyi gündeme getirebilirdi. YAPISAL REFORM AMA NASIL? Umut verici gelişmelerle kaygı verici gelişmeler arasında nasıl bir denge kurulacağını ve dünya ekonomisinin 2015 yılında nasıl bir performans sergileyeceğini siyasi gelişmeler de etkileyecekti kuşkusuz. Davos ta ekonomiyle ilgili oturumlarda en çok kullanılan deyim yapısal reform idi. Ancak siyasi desteği güçlü olmayan hükümetlerin çeşitli toplumsal kesimleri etkileyecek olan m IMF Başkanı Christine Lagarde ile Goldman Sachs Başkanı Gary D. Cohn Davos ta düzenlenen panele katıldı. yapısal reformları gerçekleştirmesi kolay değildi. Bu da bir kısır döngü yaratıyordu. Ayrıca yapısal reform başlığı altında her ülkede yapılması gerekenler faklıydı. Örneğin Çin de büyümeyi şişiren altyapı yatırımlarından uzaklaşıp iç tüketimi artıracak ve sosyal güvenlik sistemlerini geliştirecek politikalara öncelik vermek gerekiyordu. Lula nın iktidara geldiği günden itibaren yoksulluğu hafifletecek politikalara öncelik vermiş olan Brezilya da ise altyapı yatırımlarıyla büyümeyi desteklemek gerekliydi. TEKNOLOJİ KASIRGASI Bu yıl Davos ta en iyimser olanlar ve çok daha parlak bir geleceğin müjdesini verenler, yeni bir sıçrama aşamasına geldiği anlaşılan teknoloji devriminin öncüleri ve uygulayıcılarıydı. Google Başkanı Eric Schmidt, Microsoft CEO su Satya Nadella, Facebook CEO su Sheryl Sandberg ile Vodafone CEO su Vittorio Colao nun katıldığı oturumda bir iyimserlik yarışması yaşandı adeta. Söz konusu şirketlerin her birinin bugüne kadar elde ettiği başarı, güç, servet ve etki ortadayken bu şirketleri yönetenler daha hiçbir şey görmediniz, asıl bundan sonra olacakları görün diyordu. Teknolojideki yeni gelişmelerin insanların yeteneklerini daha da artıracağını anlatıyorlardı ama bu yetenekli insanların nasıl yönetileceğini pek düşünmüyorlardı. Davos ta da en çok konuşulan konulardan biri de yapay zekâ alanında kaydedilen çarpıcı gelişmelerdi. Bu alanda önemli çalışmaları bulunan bilim adamları pek çok alanda insanın yerini alacak makinelerin ya da robotların geliştirilmesinde büyük bir sıçramanın eşiğinde bulunulduğunu anlatıyordu. Biraz bilim kurgu hikâyesi gibi gelen bu gelişmelerin yakın bir gelecekte hayatımızı dönüştürecek ve ekonomileri kökünden sarsacak sonuçlar verebileceğini hissedince ister istemez ürküyor insan. TÜRKİYE GÜNDEMDE YOKTU G20 ülkeleri dönem başkanı olan Türkiye nin bu konuyla ilgili olarak yaptığı çalışmaları Davos ta anlatması olumlu bir çabaydı ama bunun dışında Türkiye nin Davos ta gündem oluşturan ülkelerden biri olduğunu söylemek zordu. Türkiye nin şu anda Davos ta ilgi çekecek bir yeni başarı hikâyesi yok ne yazık ki. EKONOMİK FORUM 19i
HABER m TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, sulama kanallarının tamamlanmasıyla kentin tahıl ambarına dönüşeceğini söyledi. Hisarcıklıoğlu, Diyarbakır iş dünyasıyla bir araya geldi TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Diyarbakır da, bölgenin Oda/Borsa başkanlarıyla bir araya gelerek birlik ve beraberlik mesajı verdi. Hisarcıklıoğlu, Türkiye nin ihracatının ilk dokuz ayda %5, Diyarbakır ın ise %38 arttığını anımsatarak, Komşu ülkelerde huzur olsaydı, Türkiye rekorunu Diyarbakır kıracaktı açıklamasında bulundu. Çeşitli temaslarda bulunmak üzere Diyarbakır a giden Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Diyarbakır da Oda ve Borsa Müşterek Toplantısı na katıldı. TOBB Oda ve Borsa Müşterek Toplantısı na TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu nun yanı sıra Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakan Yardımcısı Kutbettin Arzu, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Sayar, Diyarbakır Ticaret Borsası (DTB) Yönetim Kurulu Başkanı Ebubekir Bal, bölgedeki Oda/Borsa başkanları ile çok sayıda iş insanı katıldı. Toplantının açılış konuşmasını yapan TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, Türkiye nin ihracatının ilk dokuz ayda %5, Diyarbakır ın ise %38 arttığını anımsatarak, Komşu ülkelerde huzur olsaydı, Türkiye rekorunu Diyarbakır kıracaktı. Kaybettiğimiz Irak ve Suriye pazarını, Çin e yapmış olduğumuz mermer ihracatıyla karşıladık. İhracat tutarına baktığımız zaman ise Diyarbakır olarak 2002 yılında sadece 7 milyon dolar olan pay şu anda 237 milyon dolara çıkmıştır. Bu müthiş bir rakamdır. Suriye ve Irak ta eğer bir huzur olmuş olsaydı o zaman bu rakam 300 ü bulacaktı dedi. DİYARBAKIR IN HEDEFİ, 1 MİLYAR DOLARLIK İHRACAT OLMALI Diyarbakır ın, kendisine bir hedef koyması gerektiğini ifade eden Hisarcıklıoğlu, birinci hedefin 1 milyar dolarlık ihracatı yakalaması gerektiğini söyledi. Diyarbakır ve Diyarbakırlıların bunu yapabileceğine vurgu yapan Hisarcıklıoğlu, Diyarbakır da müthiş bir potansiyel var. TOBB olarak Diyarbakır ın bu hedefe ulaşması noktasında alt yapıyı da yapıyoruz. Elimizden ne geliyorsa bu kapsamda desteklerimizi veriyoruz. Ama bu potansiyelin ortaya çıkabilmesini tüccarlarımız ve sanayicilerimiz yapacak diye konuştu. Bölgedeki sınır kapılarının modernizasyonu sayesinde araçların kapıda bekleme süresi 1 saatten 15 dakikaya indiğine dikkat 20 EKONOMİK FORUM