Eğitimde Kalite Çalışmalarında MÜDEK Akreditasyonunun Yeri A. Bülent Özgüler MAK Başkanı, MÜDEK Yavuz Erçil Genel Sekreter, MÜDEK, Bayburt
Sunum İçeriği 1. Eğitimde Kalite Çalışmaları i. Yeterlilikler ve Bologna Süreci ii. Kurumsal Değerlendirme ve YKK iii. Program Akreditasyonu ve MÜDEK 2. MÜDEK Program Değerlendirmeleri i. Kısaca MÜDEK ii. MÜDEK Değerlendirme Ölçütleri iii. Değerlendirilen Programların Performansı 2/32
Yeterlilikler Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Mesleki Yeterlilik Kurumu Avrupa Yükseköğretim Alanı Yeterlilikler Çerçevesi Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi (TYYÇ) Mesleki Yeterlilik Belgesi Bologna Süreci; Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi alanı 3/32
Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi, seviye tanımlayıcılar ile belirlenen ve mesleki yeterlilikleri (bir mesleği icra etmek için gerekli bilgi beceri ve davranışlar) Avrupa da standartlaştırmak amacıyla olusturulmuş bir anlaşmadır. Yeterlilikler 8 değişik seviyede belirlenmiştir. Avrupa Yükseköğretim Alanı Yeterlilikler Çerçevesi (The Overarching Framework for Qualifications of EHEA) 2005'te Bologna Süreci üyesi 45 ülkenin Eğitim Bakanları tarafından benimsenen ve "Dublin Seviye Tanımlayıcıları"nı esas alan bir çerçevedir. Yükseköğretimin her kademesi sonunda kazanılması gereken öğrenim çıktıları tanımlanmıstır. 4/32
Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi (TYYÇ), Bologna Süreci'ne üye ülkelerin 2010 yılına kadar oluşturmayı taahhüt ettikleri "yükseköğretim alanında ulusal yeterlilikler çerçevesi" için ulusal düzeyde gerçekleştirilen çalışmalardır. Yükseköğretim alanında yeterlilik, mesleki yeterliliklere benzer şekilde, bir yükseköğretim derecesini başarı ile tamamlayan kişinin neleri bilebileceği, neleri yapabileceği ve nelere yetkin olacağını ifade eder. Yükseköğretim ön lisans ve lisans programlarına ilişkin yeterlilikler: a) Meslekî ön lisans diploması, 2 yıl (120 AKTS) b) Ön lisans diploması, 2 yıl (120 AKTS) c) Lisans diploması, 4 yıl (240 AKTS) ç) Lisans diploması, 5-6 yıl (300-360 AKTS): Diş Hekimliği, Veterinerlik, Eczacılık, Tıp 5/32
Mesleki Yeterlilikler MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 2015-2018 arasında yayımlamış olduğu tebliğler ile toplam 81 meslekte belge zorunluluğu başlatılmıştır. Seviye 3, 4, 5 düzeyinde yeterlilikler belirlenmiş ve (zorunlu olan ve olmayan mesleklerde) belge verilmesine başlanmıştır. MYK ve Sektör Komiteleri: Yeterliliklerin belirlenmesi, Sınav yöntemi ve konularının belirlenmesi, Sınav değerlendirmeleri Mühendislik mesleği: TMMOB kaydı, YÖK temel mühendislik sınavı, MYK yeterlilik belgesi? 6/32
Bologna Süreci Bologna Süreci Ana Faaliyet Alanları o Diploma ve Derecelerin Tanınması o Kalite Güvencesi o Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi o Öğrenci Katılımı ve Sosyal Boyut Bologna Eşgüdüm Komisyonları (BEK) bu dört alan kapsamında olan o AKTS o Öğrenim Çıktıları o Hareketlilik o Öğrenciyi süreçlere katma gibi faaliyetleri düzenler Yeterlilikler TYYÇ Öğrenim çıktıları Ders kazanımları 7/32
Akreditasyon: Tanım Kalite Güvencesi: Bir kalite sisteminde uygulanan planlı ve sistematik faaliyetler.... Gerçekleştirilen sistematik ölçümler, belli bir standartla kıyaslama ve süreç izleme ile birlikte, bunlarla ilişkili olan ve hataları önlemek amaçlı oluşturulan bir geri besleme çevrimi. (*) Akreditasyon: Bir kurumun, hizmetin veya bireyin, ihtiyaç duyulan bir hizmeti veya operasyonu sunabilmesi için onun olanaklarının, kapasitesinin, tarafsızlığının, yetkinliğinin ve tutarlılığının, tanınırlığı olan bir ajans tarafından belgelenmesi. (*) Eğitim Akreditasyonu: Bir eğitim kurumu veya programının hizmet ve operasyonlarının, geçerli standartlara (ölçütlere) uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla dış bir ajans tarafından değerlendirildiği bir tür kalite güvence sürecidir. (*) ASQ (American Society for Quality) tanımları 8/32
Kurumsal Değerlendirme: Dünya Avrupa Birliği: EUA-InstEval (European University Association) Bu kurumsal değerlendirme programının misyonu yükseköğretim kurumlarına, gönüllü [ve ücretli] bir dış değerlendirme yoluyla, kendi stratejik liderliklerini ve değişim yönetimi kabiliyetlerini geliştirmek için destek sağlamak. ABD: Yaklaşık 3000 yükseköğretim kurumunun kurumsal akreditasyonu «bölgesel akreditasyonlar» yoluyla yapılıyor. Örnek olarak «New England Association of Schools and Colleges» incelenebilir. Birleşik Krallık: QAA (Quality Assurance Agency for Higher Education) Özerk, sivil insiyatif bir kuruluş. Meslek örgütleri konsorsiyumu. «Kurumsal değerlendirme» yapıyor. Japonya: JUAA (Japan Universıty Accreditation Association) Yüksek öğretim kurumlarının bir araya gelerek oluşturduğu sivil dernek. Üniversite ve «college» «school» gibi diğer yükseköğretim kurumlarınının zorunlu dış değerlendirmesini yapıyor ve akredite ediyor. Avusturya: AQ (Agency for Quality Assurance and Accreditation) Kurumsal akreditasyon yapıyor ve kalite kültürünü yerleştirmeye çalışıyor. YKK ya benziyor ama program akreditasyonu da yapıyor. 9/32
Kurumsal Akreditasyon/Değerlendirme Kullanılan Standartlar/Ölçütler: o Misyon ve Amaçlar o Planlama ve Değerlendirme o İdari Yapı ve Yönetim o Akademik Program o Öğretim Kadrosu o Öğrenciler o Bilgi Kaynakları o Fiziksel ve Teknolojik Altyapı o Finans Kaynakları o Kamuya Açıklık o Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri (Varsa!) o İlşkilerde Etik ve Bütünsel Tutarlılık 10/32
Mühendislikte Lisans Programı Akreditasyonu Şemsiye Örgüt IEA (International Engineering Alliance) Karşılıklı tanıma anlaşması Washington Accord imzacıları (üyeleri) 1. Australia - Engineers Australia (1989) 2. Canada - Engineers Canada (1989) 3. China Association for Science and Technology, CAST (2016) 4. Chinese Taipei - Institute of Engineering Education Taiwan (2007) 5. Hong Kong China - The Hong Kong Institution of Engineers (1995) 6. India - National Board of Engineering (2014) 7. Ireland - Engineers Ireland (1989) 8. Japan - Japan Accreditation Board for Eng. Education (2005) 9. Korea - Accreditation Board for Eng. Education of Korea (2007) 10. Malaysia - Board of Engineers Malaysia (2009) 11. New Zealand - Institution of Professional Engineers NZ (1989) 12. Pakistan Pakistan Engineering Council (2017) 13. Russia - Association for Engineering Education of Russia (2012) 14. Singapore - Institution of Engineers Singapore (2006) 15. South Africa - Engineering Council of South Africa (1999) 16. Sri Lanka - Institution of Engineers Sri Lanka (2014) 17. Turkey - MÜDEK (2011) 18. United Kingdom - Engineering Council UK (1989) 19. United States - ABET (1989) 11/32
Mühendislikte Lisans Programı Akreditasyonu Şemsiye Örgüt ENAEE (European Network for Accreditation of Engineering Education) EUR-ACE etiketi vermeye yetkili ve karşılıklı tanıma anlaşması bulunan kuruluşlar 1. CTI (France)-Commission des Titres d'ingénieur 2. ASIIN (Germany) 3. Engineers Ireland (Ireland) 4. QUACING (Italy)- Agenzia per la Certificazione di Qualità e l Accreditamento EUR-ACE dei Corsi di Studio in Ingegneria 5. Ordem dos Engenheiros (Portugal) 6. ARACIS (Romania)-Agency for Quality Assurance in Higher Education 7. AEER (Russia)-Association for Engineering Education of Russia 8. KAUT (Poland) 9. MÜDEK (Turkey)-Association for Eval. and Accreditation of Engineering Programmes 10. Engineering Council (UK) 11. OAQ (Switzerland)-Organ für Akkrediti. und Qualitäts. der Schweizerischen Hochschulen 12. ANECA (Spain)-National Agency for Quality Assessment and Accreditation of Spain 13. FINEEC (Finland)-Korkeakoulujen arviointineuvosto KKA 14. ZSVTS (Slovakya) - Zväz slovenských vedeckotechnických spoločností 12/32
Kurumsal Program Farklar Değerlendirme Kapsamı Odaklanılan Özellikler Ayrıntı Düzeyi Kuruma Yararı Giren Öğrenciye Yararı Çıkan Öğrenciye Yararı Kurumsal Bütünsel (Rektör Perspektifi) Girdiler (Stratejik Plan) Ana Hat Eşgüdüm Ortam Kalitesine Güven Kurumsal Kimlik Program Bilimsel Alan (Bölüm Başkanı Perspektifi) Çıktılar (Bilgi, beceri) Detay Mezun Nitelikleri Eğitimde Kalite Düzeyine Güven Profesyonel Hayat için Referans Her iki değerlendirmede ortak olan konular: o Öğretim Kadrosu o Öğrenciler o Bilgi Kaynakları o Fiziksel ve Teknolojik Altyapı o Karar Alma Süreçleri Fark Kurumsal Program Tüm Kurumda Programı İlgilendirdiği Kadarıyla 13/32
Program Değerlendiricisi: Kanıt Var mı? Bakılması gereken ayrıntı düzeyi: o Gazetecilikle ilgili temel kavram ve ilkeleri bilir (Gazetecilik ve Habercilik, İLEDAK) o Diyetetik bilgilerini uygulayabilir (Beslenme ve Diyetetik, SABAK) o Sanat ve tasarım yöntemlerini, materyallerini bilir (Sanat Temel Alanı) o Hukuk metodolojisi ile yorum yöntemlerini bilir (Hukuk Temal Alanı) o Toplumunun yaşadığı dönüşümlerin nedenlerini bilir (Sosyal ve Davranış Bilimleri Temel Alanı) 14/32
MÜDEK Program Çıktıları Proje ve risk yönetimi Deney tasarlama ve yapma Gerekli teknik araçları geliştirme, seçme, kullanma Gelişmeleri izleme, kendini yenileme Karmaşık PROBLEM SAPTAMA ve ÇÖZME Karmaşık Ürün, Süreç, Sistem TASARIMI Matematik, fen, mühendislik bilgisi, bu bilgileri uygulama becerisi Girişimcilik, yenilikçilik Çok disiplinli takımlarda çalışabilme Etkin yazılı ve sözlü iletişim, yabancı dil bilgisi Geliştirilecek çözümün etkilerini tartabilme Etik, Çevre, Sürdürülebilirlik, Sağlık, Güvenlik Çağın sorunları, Hukuksal sonuçlar 15/32
MÜDEK: Temel Özellikleri Mali ve idari olarak bağımsız bir dernektir. Üye ve yönetim yapısında akademi ve sanayi dengesi gözetilir. Ofis yönetimi dışındaki tüm faaliyetleri gönüllüler yürütür. Akreditasyon sürecinin tüm evrelerini Mühendislik Eğitim Programları Akreditasyon Kurulu (MAK) yönetir. Akreditasyon kararlarında MÜDEK - MAK son yetkilidir. Etkinlikleri: o Mühendislik lisans programlarının değerlendirilmesi ve akreditasyonu o o o Değerlendiricilerin seçimi ve eğitimi Kurumların program değerlendirmesi konusunda bilgilendirilmesi ve eğitimi Akreditasyon süreçleri ve değerlendirme ölçütleri iyileştirme çalışmaları 16/32
MÜDEK: Dernek Yapılanması 17/32
MÜDEK: Değerlendirme ve Akreditasyonlar 2003-2017 Toplam 2017-2018 2018-2019 Devam eden (2) Planlanan (3) Programları değerlendirilen üniversiteler 51 31 33 Farklı disiplinler 26 19 23 Toplam program değerlendirmeleri 827 (357) (1) 101 (62) 144 (49) Akreditasyon verilen/uzatılan programlar 268 [78] 18/32
MÜDEK Değerlendirme Ölçütleri Ölçüt 5 Ölçüt 6 Ölçüt 7 Eğitim Planı Öğretim Kadrosu Altyapı Ölçüt 4 Sürekli İyileştirme Ölçüt 1 Öğrenciler PROGRAM Ölçüt 8 Kurum Desteği ve Parasal Kaynaklar Ölçüt 9 Organizasyon ve Karar Alma Süreçleri Ölçüt 10 Disipline Özgü Ölçütler Ölçüt 3 Program Çıktıları Ölçüt 2 Program Eğitim Amaçları 19/32
Alt Ölçütler Ölçüt 1 - Öğrenciler GD+YGD Yetersizlikler (2015-2016-2017) 1.1. Öğrenci Altyapısı 0 4 1.2. Dikey yatay geçiş, çift anadal, yandal 3 4 Kaygı 1.3. Öğrenci Hareketliliği 0 8 Zayıflık 1.4. Danışmanlık 3 19 1.5. Başarı Değerlendirmesi 2 14 1.6. Mezuniyet Koşulları 3 20 0 5 10 15 20 25 30 35 % 20/32
Alt Ölçütler Ölçüt 2 - Program Eğitim Amaçları GD+YGD Yetersizlikler (2015-2016-2017) 2.1. Eğitim Amaçları Tanımı 10 12 2.2.a MÜDEK PEA Tanımına Uygun 2.2.b Özgörevle Uyumlu 1 1 1 3 Kaygı Zayıflık 2.2.c Paydaş gereksinimleri 7 25 2.2.d Yayımlanmış 1 2 2.2.e Güncelleniyor 8 26 2.3. Amaçlara ulaşma süreci ve kanıtları 31 31 0 5 10 15 20 25 30 35 % 21/32
Alt Ölçütler Ölçüt 3 Program Çıktıları GD+YGD Yetersizlikler (2015-2016-2017) 3.1. MÜDEK Çıktılarına Uyumluluk 4 6 3.2. Ölçme değerlendirme süreci var ve işletiliyor 31 41 3.3. Mezunların çıktıları sağlamasının kanıtları 15 24 i Temel bilimler ve mühendislik bilgisi kanıtları 1 8 Kaygı Zayıflık ii Karmaşık problem tanımlama, çözme kanıtları 6 12 iii Karmaşık ve gerçekçi tasarım yapabilme 14 20 iv Analiz için Modern Teknikler, BT kullanma 6 7 v Deney tasarım, yapma, yorumlama kanıtları 7 27 vi Disiplin içi & çok disiplinli takım çalışması 8 44 vii Sözlü ve yazılı teknik iletişim becerisi kanıtları 7 15 viii Yaşam boyu öğrenme, bilgiye ulaşım kanıtları 2 9 ix Mesleki ve Etik sorumluluk kanıtları 5 15 x Proje, risk yönetimi, girişimcilik, yenilikçilik 13 14 xi Mühendislikte toplumsal boyut kanıtları 8 20 0 10 20 30 40 50 % 22/32
Alt Ölçütler Ölçüt 4 Sürekli İyileştirme GD+YGD Yetersizlikler (2015-2016-2017) 4.1. Ölçme Değerlendirme Sürekli İyileştirme için kullanılıyor 21 23 Kaygı Zayıflık 4.2. İyileştirme sistematik toplanmış verilere dayalı 23 29 0 10 20 30 40 % 23/32
Alt Ölçütler Ölçüt 5 Eğitim Planı GD+YGD Yetersizlikler (2015-2016-2017) 5.1. Eğitim Planı (Müfredat) 7 11 5.2. Bilgi ve Beceri Kazandırılması 3 6 Kaygı Zayıflık 5.3. Eğitim Planı Yönetimi 4 18 5.4.a 60 AKTS mat.+temel bilim 5 22 5.4.b. 90 AKTS Mühendislik 0 1 5.4.c. Genel eğitim 2 4 Ölçüt 5.5. Ana Tasarım deneyimi 30 35 0 5 10 15 20 25 30 35 40 % 24/32
Alt Ölçütler Ölçüt 6 Öğretim Kadrosu GD+YGD Yetersizlikler (2015-2016-2017) 6.1. (a) Sayıca yeterlilik 7 41 6.1. (b) Tüm alanların kapsanması 5 8 6.2. Yeterli nitelikte 0 2 Kaygı Zayıflık 6.3. Atama ve Yükseltme Kriterleri 0 0 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 % 25/32
Alt Ölçütler Ölçüt 7 Altyapı GD+YGD Yetersizlikler (2015-2016-2017) 7.1. Sınıflar, Lab. vb 4 29 7.2. Sosyal, Kültürel ve Mesleki Ortam 2 7 Kaygı Zayıflık 7.3. Modern Mühendislik Araçları 3 2 7.4. Kütüphane 0 10 7.5. Lab. Güvenliği ve Engelli Altyapısı 14 30 0 5 10 15 20 25 30 35 % 26/32
Alt Ölçütler Ölçüt 8 Kurum Desteği ve Parasal Kaynaklar GD+YGD Yetersizlikler (2015-2016-2017) 8.1. Bütçe Stratejisi 2 6 Kaygı Zayıflık 8.2. Öğretim kadrosu çekme, mesleki gelişim 2 10 8.3. Bakım ve İşletme 2 12 8.4. Teknik ve İdari Kadrolar 13 33 0 5 10 15 20 25 30 35 % 27/32
Organizasyon ve Karar Alma Süreçleri Ölçüt 9 Organizasyon ve Karar Alma Süreçleri GD+YGD Yetersizlikler (2015-2016-2017) Kaygı 9 Zayıflık 0 0 5 10 15 20 25 30 35 % 28/32
Alt Ölçütler Ölçüt 10 Disipline Özgü Ölçütler GD+YGD Yetersizlikler (2015-2016-2017) 10.1. Disipline Özgü Özel Ölçütler 12 15 10.2. Birden fazla ölçüt kümesi sağlanması 0 1 Kaygı Zayıflık 0 5 10 15 20 25 30 35 % 29/32
Alt Ölçütler En Sık Karşılaşılan Zayıflıklar 104 GD, 77 YGD En Sık Yapılan"Zayıflık" Değerlendirmeleri (2015-2016-2017) 3.2. PÇ Ölçme/Değerlendirme süreci var ve işletiliyor 22 55 7.5. Lab. Güvenliği ve Engelli Altyapısı 16 48 5.5. Ana Tasarım deneyimi 22 45 2.3. Eğitim Amaçlarına ulaşma süreci ve kanıtları 24 40 3.1.iii Karmaşık ve gerçekçi tasarım yapabilme kanıtları 4.2. İyileştirme sistematik toplanmış verilere dayalı 5.4.a. 60 AKTS Mat.+Temel Bilim (deneysel destek) 3.3. Mezunların çıktıları sağlamasının kanıtları 3 16 27 27 25 23 30 33 İlk Kez Genel Değerlendirme Yeniden Genel Değerlendirmeler 4.1. Ölçme/Değerlendirme Sürekli İyileştirme için kullanılıyor 18 24 10.1. Disipline Özgü Ölçütler 5 23 Not: Rastlanma sıklığı >% 20 olan yetersizlikler kapsanmıştır. 0 10 20 30 40 50 60 % 30/32
Alt Ölçütler En Sık Karşılaşılan Kaygılar 104 GD, 77 YGD En Sık Yapılan "Kaygı" Değerlendirmeleri (2015-2016-2017) 3.1.vi Disiplin içi & çok disiplinli takım çalışması 3.2. Program Çıktılarını ölçme değerlendirme süreci işletiliyor 6.1.a. Öğretim Kadrosu sayıca yeterlilik 8.4. Teknik ve İdari Kadrolar 2.3. Eğitim Amaçlarına ulaşma süreci ve kanıtları 2.2.c. Eğitim amaçları paydaş gereksinimleri 5.5. Ana Tasarım deneyimi 7.1. Sınıflar, Lab. vs 2.2.e. Eğitim amaçları güncelleniyor 4.2. İyileştirme sistematik toplanmış verilere dayalı 4.1. Ö&D Sürekli İyileştirme için kullanılıyor 1.6. Mezuniyet Koşulları 6 18 16 22 25 21 20 18 25 23 33 30 33 30 31 30 29 29 36 38 40 43 49 İlk Kez Genel Değerlendirme Yeniden Genel Değerlendirme 57 Not: Rastlanma sıklığı >% 20 olan yetersizlikler kapsanmıştır 0 10 20 30 40 50 60 % 31/32
Teşekkürler MÜDEK Zincirlidere Caddesi No. 86 Meriçoğlu Plaza Kat:1 Daire:4 Esentepe, Şişli, 34394 İstanbul Telefon: (0212) 211-0281, (0212) 211-0282 Faks: (0212) 211-0289 E-Posta: infos at mudek.org.tr http://www.mudek.org.tr/ 32/32