Doç. Dr. Sezer ÇABRİ Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi MİRAS HUKUKU ŞERHİ (TMK m. 495-574) Cilt- I
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR... XLV 1. GİRİŞ...1 I. MİRAS HUKUKU KAVRAMI...1 II. MİRAS HUKUKU NUN GEREKLİLİĞİ...3 III. MİRAS HUKUKU NUN ANAYASA ile GÜVENCE ALTINA ALINMASI...4 IV. KÜLLİ HALEFİYET ve SONUÇLARI...5 A. Genel Olarak...5 B. Külli Halefiyetin Sonuçları...7 1. Her Ölen Kişinin Külli Halefinin Bulunması...7 2. Mirasın Geçişinin Mirasbırakanın Ölümüyle Birlikte Kendiliğinden Gerçekleşmesi...8 3. Mirasın Hak ve Borçlarla Birlikte Bütün Olarak Mirasçılara Geçmesi...10 4. Mirasçıların Terekenin Borçlarından Dolayı Müteselsilen ve Bütün Malvarlığıyla Sorumlu Olması...12 5. Tereke Üzerinde Elbirliğiyle Hak Sahipliğinin Olması...17
X 6. Miras Ortaklığının Sona Erdirilmesinin İstenebilmesi...21 C. Özel Halefiyet Halleri... 23 V. MİRAS HUKUKU NUN TÜRK MEDENİ KANUNU İÇİNDEKİ YERİ... 25 VI. MİRAS HUKUKU NUN DİĞER HUKUK DALLARIYLA İLİŞKİSİ... 26 VII. MİRAS HUKUKU NA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR.28 A. Miras (Tereke)... 28 1. Genel Olarak... 28 2. Malvarlığında Olup Da Terekede Yer Almayan Hukukî İlişkiler... 30 3. Malvarlığında Yer Almayıp Da Terekede Yer Alan Hukukî İlişkiler...35 4. Ölüm Sebebiyle Doğrudan Mirasçıların Şahsında Doğan Haklar... 38 B. Mirasbırakan... 40 C. Mirasçı (Yasal ve Atanmış)...42 D. Vasiyet Alacaklısı (Cüz î Halefiyet)... 46 E. Ölüme Bağlı İşlem (Ölüme Bağlı Tasarruf)... 49 1. Genel Olarak... 49 2. Maddî Anlamda Ölüme Bağlı İşlemler...51 3. Şekli Anlamda Ölüme Bağlı İşlemler...51
XI ÜÇÜNCÜ KİTAP MİRAS HUKUKU BİRİNCİ KISIM MİRASÇILAR BİRİNCİ BÖLÜM YASAL MİRASÇILAR 2. ZÜMRE SİSTEMİ ve ALTSOYUN MİRASÇILIĞI (m. 495)...55 I. GENEL OLARAK...55 II. ZÜMRE SİSTEMİ...58 A. Genel Olarak...58 B. Zümreler... 60 1. Birinci Zümre Mirasçılar... 60 2. İkinci Zümre Mirasçılar... 63 3. Üçüncü Zümre Mirasçılar... 64 C. Zümre Sistemine Hâkim Olan İlkeler...65 1. Mirasçı Olabilmek İçin Bir Zümreye Dâhil Olma...65 2. Bir Önceki Zümrede Mirasçı Bulunması Sonraki Zümrenin Mirasçılığını Engellemesi...67 3. Zümre İçindeki Ön Sıradaki Mirasçıların Alt Sırada Bulunan Mirasçıların Mirasçılığını Engellemesi... 69 4. Zümre Başları ile Kök Başlarının Önceliği...70 5. Altsoyun Zümre Başı ve Kök Başına Halef Olması...70 6. Mirasın Eşit Olarak Paylaştırılması...73 7. İkinci ve Üçüncü Zümrede Mirasın Ana ve Baba Hattı Olarak İkiye Ayrılması...74
XII III. IV. YARIM KAN HISIMLARININ MİRASÇILIĞI...76 MİRASBIRAKANA ÇİFT HISIMLIK BAĞI ile BAĞLI OLANLARIN MİR ASÇILIĞI... 77 3. ANA ve BABANIN MİRASÇILIĞI (m. 496)...78 I. GENEL OLARAK...78 II. ANA ve BABANIN YERİNİ HALEFİYET YOLUYLA ALTSOYUNUN ALMASI...79 III. BİR TARAFTA MİRASÇI KALMAMASI HALİNDE MİRASIN DİĞER TARAFA KALMASI...81 4. BÜYÜK ANA ve BÜYÜK BABANIN MİRASÇILIĞI (m. 497)...82 I. GENEL OLARAK... 82 II. BÜYÜK ANA ve BÜYÜK BABANIN YERİNİ HALEFİYET YOLUYLA ALTSOYUNUN ALMASI... 84 III. BÜYÜK ANA ve BÜYÜK BABALARDAN BİRİNİN ALTSOYU BULUNMAKSIZIN ÖLMESİ...85 IV. BÜYÜK ANA ve BÜYÜK BABANIN ALTSOYU BULUNMAKSIZIN ÖLMESİ...85 V. EŞİN VARLIĞININ ÜÇÜNCÜ ZÜMREDEKİLERİN MİRASÇILIĞINA ETKİSİ...85 5. EVLİLİK DIŞI HISIMLARIN MİRASÇILIĞI (m. 498)...87 I. GENEL OLARAK... 87 II. BABA ile ÇOCUK ARASINDA SOYBAĞININ KURULMASI ve SONUÇLARI...89 6. SAĞ KALAN EŞİN MİRASÇILIĞI (m. 499)...93 I. GENEL OLARAK...93 II. EŞİN YASAL MİRAS PAYI...95 A. Eşin Tek Başına Mirasçı Olması...95 B. Eşin Birinci Zümre ile Birlikte Mirasçı Olması... 96 C. Eşin İkinci Zümre ile Birlikte Mirasçı Olması... 97 D. Eşin Üçüncü Zümre ile Birlikte Mirasçı Olması... 97 III. AYRILIK KARARININ EŞİN MİRASÇILIĞINA ETKİSİ.98
XIII IV. BOŞANMANIN EŞİN MİRASÇILIĞINA ETKİSİ... 99 V. BOŞANMA DAVASI DEVAM EDERKEN EŞLERDEN BİRİNİN ÖLMESİ... 102 A. Genel Olarak... 102 B. Sağ Kalan Eşin Mirasçılık Sıfatının Sona Ermesi İçin Gerekli Koşullar... 104 1. Derdest Bir Boşanma Davasının Olması... 104 2. Dava Sırasında Eşlerden Birinin Ölmüş Olması... 107 3. Ölen Eşin Mirasçılarından Birinin Davaya Devam Etmesi... 108 4. Mirasçılardan Birinin Davaya Devam Etmek İçin Talepte Bulunması... 113 5. Diğer Eşin Kusurunun İspatlanmış Olması...114 C. Sonuçları...118 VI. BUTLAN KARARININ EŞİN MİRASÇILIĞINA ETKİSİ... 120 A. Genel Olarak Evliliğin Butlanı... 120 B. Butlan Kararının Sonuçları... 122 VII. GAİPLİK KARARININ EŞİN MİRASÇILIĞINA ETKİSİ... 125 VIII. MAL REJİMİNİN EŞİN MİRASÇILIĞINA ETKİSİ... 126 IX. BİRDEN FAZLA SAĞ KALAN EŞİN VARLIĞI... 127 7. EVLÂTLIĞIN MİRASÇILIĞI (m. 500)...129 I. GENEL OLARAK... 129 II. EVLÂTLIK ve ALTSOYUNUN YASAL MİRASÇI OLABİLMESİ İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR... 130 III. EVLÂTLIK ve ALTSOYUNUN MİRASÇILIĞININ ÖZELLİKLERİ... 133 A. Evlâtlık ve Altsoyunun Mirasbırakanın Birinci Zümre Mirasçısı Olması... 133 B. Evlâtlık ve Altsoyunun Kendi Kan Hısımlarıyla Olan Mirasçılığının Devam Etmesi... 135
XIV C. Evlâtlık ve Altsoyunun Sadece Evlât Edinene Mirasçı Olması... 136 D. Evlât Edinen ile Evlâtlık ve Altsoyu Arasındaki Mirasçılığın Tek Yönlü Olması... 138 8. DEVLETİN MİRASÇILIĞI (m. 501)...139 I. GENEL OLARAK... 139 II. DEVLETİN MİRASÇILIĞI İÇİN YAPILMASI GEREKENLER... 142 III. DEVLETİN MİRASÇILIĞININ HÜKÜM ve SONUÇLARI... 144 A. Terekenin Resmî Defterinin Tutulması... 144 B. Devletin Terekenin Borçlarından Miras Yoluyla Edindiği Değerler Ölçüsünde Sorumlu Olması... 145 IV. DEVLETİN MİRASÇILIK SIFATINI KAYBEDİP EDEMEYECEĞİ... 145 İKİNCİ BÖLÜM ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR BİRİNCİ AYIRIM TASARRUF EHLİYETİ 9. VASİYETNAME YAPMA EHLİYETİ (m. 502)...149 I. GENEL OLARAK... 149 II. VASİYETNAME YAPMA EHLİYETİNİN KOŞULLARI.150 A. Ayırt Etme Gücünü Sahip Olmak... 151 1. Genel Olarak... 151 2. Ayırt Etme Gücünün Bulunması Gereken An... 152 B. On Beş Yaşını Doldurmuş Olmak... 155 III. EHLİYETSİZLİĞİN YAPTIRIMI... 157
XV 10. MİRAS SÖZLEŞMESİ YAPMA EHLİYETİ (m. 503)...158 I. GENEL OLARAK... 158 II. EHLİYETİN KOŞULLARI... 160 A. Mirasbırakanın Ehliyeti... 160 1. Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmak... 160 2. Ergin Olmak... 162 3. Kısıtlı Olmamak... 164 B. Ölüme Bağlı Tasarrufta Bulunmayan Tarafın Ehliyeti... 165 III. EHLİYETSİZLİĞİN SONUÇLARI... 167 A. Mirasbırakanın Ehliyetsizliği... 167 B. Diğer Tarafın Ehliyetsizliği... 168 11. ÖLÜME BAĞLI İŞLEMLERDE İRADE BOZUKLUĞU (m. 504)...170 I. GENEL OLARAK...170 II. İRADE BOZUKLUĞU HALLERİ... 172 A. Yanılma... 172 B. Aldatma...174 C. Korkutma veya Zorlama...176 III. İRADE BOZUKLUĞUNA BAĞLANAN SONUÇLAR... 179 A. Ölüme Bağlı İşlemden Dönme... 179 1. Genel Olarak... 179 2. Süresi... 179 3. Şekli...181 a. Vasiyetnamede...181 b. Miras Sözleşmesinde... 182 B. Ölüme Bağlı İşlemin Gerçek Arzuya Göre Sonuç Doğurması... 183 C. Ölüme Bağlı İşlemin İptalini İsteme... 185
XVI İKİNCİ AYIRIM TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜ 12. TEREKEDE TASARRUF EDİLEBİLİR KISMIN KAPSAMI (m. 505)...187 I. GENEL OLARAK... 187 II. SAKLI PAYLI MİRASÇILAR... 190 III. SAKLI PAYIN ÖZELLİKLERİ... 194 IV. SAKLI PAYLI MİRASÇI BULUNMAMASI... 196 13. SAKLI PAYLI MİRASÇILAR ve SAKLI PAY ORANLARI (m. 506)...197 I. GENEL OLARAK... 197 II. SAKLI PAY ORANLARI... 198 A. Altsoy... 198 1. 743 Sayılı Medeni Kanun a Göre... 198 2. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu na Göre... 199 B. Ana ve Baba...200 1. 743 Sayılı Medeni Kanun a Göre...200 2. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu na Göre... 201 C. Eş... 202 1. 743 Sayılı Medeni Kanun a Göre... 202 2. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu na Göre... 202 D. Kardeşler...204 1. 743 Sayılı Medeni Kanun a Göre...204 2. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu na Göre...204 a. 5650 Sayılı Kanun dan Önce...204 b. 5650 Sayılı Kanun dan Sonra... 205 14. TEREKENİN HESAPLANMASI, BORÇLARIN İNDİRİLMESİ (m. 507)... 206 I. GENEL OLARAK...206 II. TEREKENİN MEVCUDUNUN BELİRLENMESİ...209
III. IV. XVII DEĞERLENDİRME ANI...216 TEREKEDEN ÇIKARILACAK DEĞERLER...217 A. Mirasbırakanın Borçları... 218 1. Genel Olarak... 218 2. Koşula Bağlı Borçlar... 219 3. İrat Borçları ile İntifa Yükümlülüğü... 220 4. Eşin Artık Değere Katılma Alacağı... 220 5. Eğitim ve Öğrenimini Tamamlamamış Olan veya Engelliliği Bulunan Çocuklara Yapılacak Ödemeler... 226 6. Ana ve Baba veya Büyük Ana ve Büyük Baba ile Yaşayan ve Emek veya Gelirlerini Aileye Özgüleyen Ergin Çocuklar ve Torunlara Verilecek Tazminat... 226 7. Vasiyet Borçları... 227 8. Mirasbırakanın Ölümü Üzerine Sona Eren Borçlar.. 227 9. Mirasın Paylaşılmasına İlişkin Masraflar ile Veraset ve İntikal Vergisi... 228 B. Cenaze Giderleri... 228 C. Terekenin Mühürlenmesi ve Yazım Giderleri... 229 D. Mirasbırakan ile Birlikte Yaşayan ve Onun Tarafından Bakılan Kimselerin Üç Aylık Geçim Gideri.230 E. Ceninin Varlığı Halinde Ananın Doğama Kadarki Geçim Giderleri, Eğitimini Tamamlamamış Çocuklar ile Engelli Çocuklara Terekeden Ödenecek Tazminat... 233 V. TEREKEYE EKLENECEK DEĞERLER... 233 15. SAĞLARARASI TENKİSE TABİ KAZANDIRMALARIN TEREKEYE EKLENMESİ (m. 508)...235 I. GENEL OLARAK... 235 II. TENKİSE TABİ SAĞLARARASI KARŞILIKSIZ KAZANDIRMALAR... 236
XVIII 16. ÜÇÜNCÜ KİŞİ LEHİNE HAYAT SİGORTASI (m. 509)...241 I. GENEL OLARAK... 241 II. SİGORTA ALIM DEĞERİNİN TEREKEYE EKLENMESİNİN KOŞULLARI... 242 A. Hayat Sigortasının Bulunması... 242 B. Hayat Sigortasının Üçüncü Kişi Lehine Olması...244 C. Üçüncü Kişi Lehine Yapılan Kazandırmanın İvazsız Olması... 245 III. TEREKEYE EKLENECEK MİKTAR...246 17. MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA SEBEPLERİ (m. 510)... 248 I. GENEL OLARAK...248 II. SAKLI PAYLI MİRASÇILARIN MİRASÇILIKTAN ÇIKARILMASI...249 III. ÇIKARMANIN ŞEKLİ... 252 IV. ÇIKARMA SEBEBLERİ... 253 A. Mirasçının, Mirasbırakana veya Yakınlarından Birine Karşı Ağır Bir Suç İşlenmesi... 254 1. Genel Olarak... 254 2. Fiilin Niteliği... 254 3. Fiilin Mirasbırakana veya Yakınlarından Birine Karşı İşlenmesi... 258 4. Fiilin Çıkarma Tasarrufunun Yapıldığı Anda Gerçekleşmiş Olması... 261 B. Mirasçının Mirasbırakana veya Mirasbırakanın Ailesi Üyelerine Karşı Aile Hukukundan Doğan Yükümlülüklerini Önemli Ölçüde Yerine Getirmemesi.262 V. ÇIKARMANIN HÜKÜMSÜZ HALE GELMESİ ve MİRASBIRAKANIN MİRASÇIYI AFFETMESİ... 267 18. MİRASÇILIKTAN ÇIKARMANIN HÜKÜMLERİ (m. 511)... 269 I. GENEL OLARAK... 269 II. ÇIKARILAN MİRASÇI BAKIMINDAN... 269
XIX III. ÇIKARILAN KİMSENİN MİRAS PAYI BAKIMINDAN... 273 A. Çıkarılan Kişinin Yerini Altsoyunun veya Diğer Yasal Mirasçıların Alması... 273 B. Çıkarılan Kişinin Saklı Payı Üzerinde Mirasbırakanın Tasarruf Edebilmesi ve Altsoyun Saklı Payının Korunması... 274 C. Mirasçılıktan Çıkarılan Kimsenin Mirasbırakandan Önce Ölmesi... 277 D. Çıkarmanın Mirasbırakanın Çıkarılan Kişi Lehine Yaptığı Önceki Ölüme Bağlı Tasarruflara Etkisi... 278 19. MİRASÇILIKTAN ÇIKARMADA İSPAT YÜKÜ (m. 512)...279 I. GENEL OLARAK... 279 II. ÇIKARMA TASARRUFUNDA ÇIKARMA SEBEBİNİN GÖSTERİLMESİ ZORUNLULUĞU... 279 III. ÇIKARMA SEBEBİNİN VARLIĞINI İSPAT YÜKÜ... 282 IV. SEBEBİN İSPATLANAMAMASI veya ÇIKARMA SEBEBİNİN TASARRUFTA GÖSTERİLMEMESİ... 283 V. MİRASBIRAKANIN ÇIKARMA SEBEBİNDE YANILMASI... 286 20. BORÇ ÖDEMEDEN ACİZ SEBEBİYLE MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA (m. 513)... 289 I. GENEL OLARAK... 289 II. KORUYUCU ÇIKARMANIN KOŞULLARI... 290 A. Mirasçılıktan Çıkarılan Kişinin Mirasbırakanın Altsoyu Olması... 290 B. Altsoy Borç Ödemeden Aciz Halde Olmalı... 291 C. Altsoyun Doğmuş veya Doğacak Çocukları Bulunmalı.292 D. Çıkarılan Altsoyun Saklı Payının Yarısının Onun Doğmuş veya Doğacak Çocuklarına Özgülenmesi... 293 E. Mirasçılıktan Çıkarmanın Ölüme Bağlı Tasarrufla Yapılması... 294 III. KORUYUCU ÇIKARMANIN HÜKÜMLERİ... 294
XX A. Çıkarılan Altsoy Bakımından... 294 B. Çıkarılan Altsoyun Çocukları Bakımından... 295 IV. KORUYUCU ÇIKARMANIN İPTALİ... 296 ÜÇÜNCÜ AYIRIM ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN ÇEŞİTLERİ 21. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN ÇEŞİTLERİ (m. 514).. 299 I. ÖLÜME BAĞLI İŞLEM TASARRUF (İŞLEM) K AVR A MI... 299 II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARA İLİŞKİN ÖLÇÜTLER... 301 A. Genel Olarak... 301 B. Ölüme Bağlı Tasarrufun Ölçütleri... 303 1. Ölümün Hukukî İşlemin Sebebi Olması... 303 2. Lehine Ölüme Bağlı İşlem Yapılan Kişinin Mirasbırakanın Ölüme Anında Hayatta Olması...304 3. Mirasbırakanın Sağlığında Hukukî İşlemle Bağlı Olmaması...304 4. Mirasbırakanın Yaptığı İşlemin Terekeyi Etkilemesi... 305 5. Mirasbırakan Hayatta Olduğu Sürece Tasarrufun Hüküm ve Sonuç Doğurmaması... 305 6. Mirasbırakanın İfayı Mirasçılara Yüklemesi... 306 III. YERİNE GETİRİLMESİ BAĞIŞLAYANIN ÖLÜMÜNE BAĞLI OLAN BAĞIŞLAMALARIN ÖLÜME BAĞLI TASARRUF HÜKÜMLERİNE TABİ OLMASI... 306 IV. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İKİ ANLAMI...311 A. Genel Olarak...311 B. Maddî Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar...311
XXI C. Şekli Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar... 312 V. MİRASBIRAKANIN TASARRUF ETMEDİĞİ KISMIN MİRASÇILARA KALMASI... 315 22. KOŞULLAR ve YÜKLEMELER (m. 515)...316 I. GENEL OLARAK...316 II. KOŞUL...318 A. Genel Olarak...318 B. Ölüme Bağlı Tasarrufların Koşula Bağlanması... 320 C. Hukuka ve Ahlâka Koşullar... 323 1. Genel Olarak... 323 2. Özel Durumlar... 327 a. Evlenmeye İlişkin Kayıtlar... 327 b. Mirastan Yoksun Bırakmaya İlişkin Ceza Kayıtları... 329 D. Anlamsız ve Yalnız Başkalarını Rahatsız Edici Koşullar.331 E. İmkânsız Koşullar... 331 III. YÜKLEME... 332 A. Genel Olarak... 332 B. Konusu ve Yerine Getirilmesi... 334 C. Hukuka ve Ahlâka Aykırı Yüklemeler... 337 D. Anlamsız ve Yalnız Başkalarını Rahatsız Edici Yüklemeler... 337 E. Yüklemenin İmkânsız Olması... 338 23. MİRASÇI ATAMA (m. 516)...339 I. GENEL OLARAK... 339 II. MİRASÇI ATAMANIN ŞEKLİ... 342 III. MİRASÇI ATANABİLECEK KİŞİ... 343 IV. MİRASÇI ATAMANIN SONUÇLARI... 347 24. VASİYET (BELİRLİ MAL BIRAKMA) (m. 517)... 354 I. GENEL OLARAK... 354 II. VASİYETİN BAZI TÜRLERİ... 360
XXII A. Genel Olarak... 360 B. Vasiyetin Türleri... 361 1. Alt Vasiyet... 361 2. Ön Vasiyet... 362 3. Seçimlik Vasiyet... 363 4. Parça Vasiyeti...364 5. Çeşit (Nevi) Vasiyeti... 365 6. Alacak Vasiyeti... 366 7. İbra Vasiyeti... 367 8. İntifa Vasiyeti... 368 9. Oturma (Sükna) Vasiyeti... 369 10. İrat Vasiyeti... 370 11. Tedarik Vasiyeti... 371 12. Yasal Mal Vasiyeti... 372 C. Vasiyet Konusunun Terekede Bulunmaması... 372 III. VASİYET ALACAKLISI... 373 IV. VASİYETİN BORÇLUSU... 376 V. VASİYET BORCUNUN DOĞUMU ve MUACCEL HALE GELMESİ... 380 A. Doğumu... 380 B. Muaccel Hale Gelmesi... 381 VI. ZAMANAŞIMI... 383 25. VASİYET BORCUNUN TESLİMİ (m. 518)...387 I. GENEL OLARAK... 387 II. VASİYET OLUNAN ŞEYİN MİRASIN AÇILDIĞI GÜNKÜ DURUMU ile TESLİM EDİLMESİ... 388 III. HASAR ve YARANIN GEÇİŞİ... 389 IV. VASİYET BORÇLUSUNUN VASİYET KONUSUNUN HASARA UĞRAMASINDAN SORUMLULUĞU... 390
XXIII V. VASİYET BORÇLUSUNUN YAPTIĞI MASRAFLARI VEKÂLETSİZ İŞ GÖRME HÜKÜMLERİNE GÖRE TALEP EDEBİLMESİ... 391 26. VASİYET BORCUNUN TEREKE ile İLGİLİ (m. 519)...392 I. GENEL OLARAK... 392 II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFUN (VASİYETİN) SAKLI PAYI İHLÂL ETMESİ... 392 III. TASARRUFU YERİNE GETİRME YÜKÜMLÜSÜNÜN MİRASÇILIK SIFATININ SONA ERMESİNİN TASARRUFA ETKİSİ... 395 IV. YASAL veya ATANMIŞ MİRASÇININ MİRASI REDDETMESİNİN LEHİNE YAPILMIŞ KAZANDIRMAYA ETKİSİ... 396 27. YEDEK MİRASÇI ATAMA (m. 520)...398 I. GENEL OLARAK... 398 II. YEDEK MİRASÇININ MİRASI KAZANMA KOŞULU.. 401 28. ARTMİRASÇI ATAMA (m. 521)... 405 I. GENEL OLARAK... 405 II. HUKUKÎ NİTELİĞİ...409 III. ARTMİRASÇILIĞIN TEK KADEME OLARAK ÖNGÖRÜLEBİLMESİ...411 IV. ARTMİRASÇILIĞI İLİŞKİN HÜKÜMLERİN BELİRLİ MAL BIRAKMADA DA UYGULANABİLMESİ... 413 29. ARTMİRASÇIYA GEÇİŞ (m. 522)...416 I. GENEL OLARAK...416 II. ÖNMİRASÇININ ÖLÜME BAĞLI TASARRUFTA GÖSTERİLEN GEÇİŞ ANINDAN ÖNCE ÖLMESİ...417 III. MİRASIN ARTMİRASÇIYA GEÇMESİNE OLANAK KALMAMASI...418 30. ARTMİRASÇI ATAMADA GÜVENCE GÖSTERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ (m. 523)...420 I. GENEL OLARAK... 420
XXIV II. MİRASIN RESMİ DEFTERİNİN TUTULMASI... 421 III. ÖNMİRASÇININ GÜVENCE GÖSTERME ZORUNLULUĞU... 423 IV. GÜVENCE GÖSTERİLMEMESİ veya ARTMİRASÇININ BEKLENEN HAKLARININ TEHLİKEYE DÜŞÜRÜLMESİ... 427 31. ÖNMİRASÇININ MİRASI KAZANMASI (m. 524)...431 I. GENEL OLARAK... 431 II. MİRASI ARTMİRASÇIYA GEÇİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ... 432 III. ARTVASİYET ALACAKLISI ATAMA... 435 32. ARTMİRASÇININ MİRASI KAZANMASI (m. 525)...437 I. GENEL OLARAK... 437 II. ARTMİRASÇININ GEÇİŞ ANANDA SAĞ OLMASI... 437 III. MİRASIN ARTMİRASÇIYA GEÇMESİ... 438 IV. ARTVASİYET ALACAKLISI... 439 33. VAKIF KURMA (m. 526)...441 I. GENEL OLARAK... 441 II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLA VAKIF KURULMASININ HUKUKÎ SONUÇLARI...444 A. Vakfın Tüzel Kişilik Kazanması...444 B. Vakfın Ölüme Bağlı Tasarrufla Yapılan Kazandırmayı Kazanması...446 1. Vakfın Mirasçı Atanması...446 2. Vakfa Belirli Mal Bırakılması...448 34. OLUMLU MİRAS SÖZLEŞMESİ (m. 527)... 449 I. GENEL OLARAK...449 II. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ... 452 A. Olumlu Miras Sözleşmesi-Olumsuz Miras Sözleşmeleri.452 B. Bir Taraflı Miras Sözleşmesi-İki Taraflı Miras Sözleşmesi... 453
XXV C. İvazlı (Karşılıklı) Miras Sözleşmesi-İvazsız (Karşılıksız) Miras Sözleşmesi... 455 III. OLUMLU MİRAS SÖZLEŞMESİ... 456 A. Genel Olarak... 456 B. Miras Sözleşmesinin Mirasbırakanın Tasarruf Yetkisini Etkilememesi... 457 C. Mirasbırakanın Miras Sözleşmesindeki Yükümlülüğü ile Bağdaşmayan Ölüme Bağlı Tasarruflara veya Bağışlamalara İtiraz Edilebilmesi... 458 1. Genel Olarak... 458 2. Kanunda Düzenlenen Haller...460 a. Miras Sözleşmesine Aykırı Düşen Ölüme Bağlı Tasarruflar...460 b. Miras Sözleşmesine Aykırı Düşen Bağışlamalar.462 aa. Miras Sözleşmesi ile Mirasçı Atanması... 462 bb. Miras Sözleşmesi ile Belirli Mal Bırakılması...464 3. Yaptırım... 465 4. Miras Sözleşmesine Aykırı Olan Diğer Tasarruflar.466 a. Mirasbırakanın Yaptığı İvazlı Tasarruflar...466 b. Mirasbırakanın Malvarlığını İsraf Etmesi ya da Fiili Tasarruflar Yoluyla Miras Sözleşmesiyle Lehine Tasarruf Yapılan Kişiye Zarar Vermesi...468 35. MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİ (m. 528)...470 I. GENEL OLARAK... 470 II. TARAFLARI... 475 III. KONUSU... 476 IV. TÜR LER İ... 479 V. HÜKÜMLERİ...480 A. Feragat Eden Kişi Bakımından...480 B. Feragat Edenin Altsoyu Bakımından... 482
XXVI 1. Genel Olarak... 482 2. İvazlı Feragatin Altsoyun Mirasçılığına Etkisi... 483 3. İvazsız Feragatin Altsoyun Mirasçılığına Etkisi...484 C. Feragatin Tasarruf Edilebilir Kısma Etkisi... 487 36. MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMDEN DÜŞMESİ (m. 529)... 489 I. GENEL OLARAK... 489 II. FERAGATİN BELLİ BİR KİŞİ veya KİŞİLER LEHİNE YAPILMASI... 490 III. FERAGATİN EN YAKIN ORTAK KÖKÜN ALTSOYU LEHİNE YAPILMIŞ OLMASI... 492 37. MİRASTAN FERAGATTA TEREKE ALACAKLILARININ HAKLARI (m. 530)...495 I. GENEL OLARAK... 495 II. SORUMLULUĞUN KOŞULLARI... 496 A. Mirastan Feragat Sözleşmesinin İvazlı Olması... 496 B. Miras Açıldığı Zaman Terekenin Borçları Karşılayamaması... 496 C. Tereke Alacaklılarının Alacaklarını Kısmen veya Tamamen Diğer Mirasçılardan Alamamış Olması... 497 D. İvazın Feragat Eden Mirasçıya Mirasbırakanın Ölümünden Önceki Beş Yıl İçinde Verilmiş Olması... 499 III. SORUMLULUĞUN KAPSAMI... 499 DÖRDÜNCÜ AYIRIM ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN ŞEKİLLERİ 38. VASİYETNAMENİN TÜRLERİ (m. 531)...501 I. GENEL OLARAK... 501 II. VASİYETNAMENİN TÜRLERİ... 503 III. ORTAK VASİYETNAME... 504
XXVII A. Genel Olarak...504 B. Ortak Vasiyetnamelerin Geçerliliği... 505 39. RESMİ VASİYETNAMENİN DÜZENLENMESİ (m. 532)... 509 I. GENEL OLARAK... 509 II. RESMÎ MEMUR...510 III. TANIKLAR... 513 40. OKUNARAK ve İMZALANARAK DÜZENLENEN RESMİ VASİYETNAME (m. 533)... 514 I. GENEL OLARAK...514 II. DÜZENLENMESİ...516 A. Son Arzuların Resmî Memura Bildirilmesi...517 B. Mirasbırakanın Metni Resmî Memurun Huzurunda Okuması ve İmzalaması...519 C. Resmî Memurun Vasiyetnameyi İmzalaması... 520 41. OKUNARAK ve İMZALANARAK DÜZENLENEN RESMİ VASİYETNAMEYE TANIKLARIN KATILMAS (m. 534)... 524 I. GENEL OLARAK... 524 II. TANIKLARIN KATILMASI... 525 A. Mirasbırakanın Vasiyetnameyi Okuduğunu ve Son Arzularına Uygun Olduğunu Beyan Etmesi... 525 B. Tanıkların Beyanı... 526 III. İŞLEMDE BİRLİK KURALI... 531 42. OKUNMADAN ve İMZALANMADAN DÜZENLENEN RESMİ VASİYETNAME (m. 535)... 534 I. GENEL OLARAK... 534 II. VASİYETNAMENİN İKİ TANIĞIN ÖNÜNDE OKUNMASI... 535 III. TANIKLARIN BEYANI... 538 IV. KARMA VASİYETNAME...540 A. Genel Olarak...540 B. Karma Vasiyetnamelerin Çeşitleri... 541
XXVIII V. VASİYETNAMENİN DÜZENLENMESİNDE ÖZEL DURUMALR... 543 A. Türkçe Bilmeyenlerin Vasiyetname Düzenlemesi... 543 B. Görme Engellilerin Vasiyetname Düzenlemesi...546 C. Sağır ve Dilsizlerin Vasiyetname Düzenlemesi... 547 43. DÜZENLEMEYE KATILMA YASAĞI (m. 536)...549 I. GENEL OLARAK... 549 II. DÜZENLEMEYE KATILMA YASAĞI... 550 III. KAZANDIRMA YASAĞI... 554 44. VASİYETNAMENİN SAKLANMASI (m. 537)...558 I. GENEL OLARAK... 558 45. EL YAZILI VASİYETNAME (m. 538)... 560 I. GENEL OLARAK... 560 II. EL YAZILI VASİYETNAMENİN YARARLARI ve SAKINCALARI... 561 A. Yararları... 561 B. Sakıncaları... 562 III. EL YAZILI VASİYETNAMENİN ŞEKİL ŞARTLARI...564 A. Vasiyetnamenin Metni...564 1. Genel Olarak...564 2. Üçüncü Kişiler Tarafından Vasiyetnameye Ekler Yapılması... 571 B. Düzenleme Tarihi...574 1. Genel Olarak...574 2. Tarihin Gösteriliş Şekli... 576 3. Tarihin Elle Yazılması... 578 4. Tarihin Yazılma Anı... 578 5. Tarihin Vasiyetnamede Bulunmaması veya Yanlış Yazılması... 579 C. İmza... 581
XXIX IV. EL YAZILI VASİYETNAMEDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI... 584 V. EL YAZILI VASİYETNAMENİN SAKLANMASI... 585 46. SÖZLÜ VASİYETNAME: SON ARZULARIN İKİ TANIĞA ANLATILMASI (m. 539)...587 I. GENEL OLARAK... 587 II. SÖZLÜ VASİYETNAME YAPABİLMENİN KOŞULLARI... 589 A. Olağanüstü Halin Varlığı... 590 1. Genel Olarak... 590 2. Yakın Ölüm Tehlikesi... 591 3. Ulaşımın Kesilmesi... 595 4. Hastalık... 596 5. Savaş... 597 6. Benzer Haller... 598 B. Resmî veya El Yazılı Vasiyetname Yapma Olanağına Sahip Olmama... 598 III. SÖZLÜ VASİYETNAMENİN DÜZENLENMESİ... 599 A. Son Arzuların İki Tanığa Bildirilmesi... 599 B. Tanıkların Vasiyeti Belgeleme Konusunda Görevlendirilmesi... 601 47. SÖZLÜ VASİYETNAMENİN BELGELENMESİ (m. 540)... 603 I. GENEL OLARAK... 603 II. BELGELEME...604 A. Tanıkların Son Arzuları Yazarak Mahkemeye Başvurması...604 B. Tanıkların Doğrudan Mahkemeye Başvurması...611 C. Son Arzuların Hâkim Dışında Kanunen Yetkili Kılınmış Kişileri Tevdi Edilmesi...611 48. SÖZLÜ VASİYETNAMENİN HÜKÜMDEN DÜŞMESİ (m. 541)...614 I. GENEL OLARAK...614
XXX II. SÖZLÜ VASİYETNAMENİN HÜKÜMDEN DÜŞME KOŞULLARI... 615 A. Mirasbırakan İçin Sonradan Diğer Şekillerde Vasiyetname Yapma Olanağının Doğması... 615 B. Diğer Şekillerde Vasiyetname Yapma Olanağının Doğmasının Üzerinden Bir Ay Geçmesi...616 49. VASİYETNAMEDEN YENİ VASİYETNAME ile DÖNME (m. 542)...618 I. GENEL OLARAK...618 II. VASİYETNAMEDEN SONRADAN YAPILAN ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLA DÖNÜLMESİ... 620 A. Mirasbırakanın Sonraki Ölüme Bağlı Tasarrufta Vasiyetnameden Döndüğünü Açıkça Beyan Etmesi... 620 B. Mirasbırakanın Sonradan Yaptığı Vasiyetnamede Önceki Vasiyetnamesini Geri Aldığına İlişkin Açık Bir Beyanda Bulunmaması... 625 50. VASİYETNAMEDEN YOK ETME ile DÖNME (m. 543)...628 I. GENEL OLARAK... 628 II. VASİYETNAMENİN MİRASBIRAKAN TARAFINDAN YOK EDİLMESİ... 629 III. VASİYETNAMENİN KAZA SONUCU veya ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN KUSURUYLA YOK OLMASI... 634 A. Genel Olarak... 634 B. Vasiyetnamenin Üçüncü Kişinin Hukuka Aykırı ve Kusurlu Fiiliyle Yok Olması... 638 51. VASİYETNAMEDEN SONRAKİ SAĞLARARASI TASARRUFLA DÖNME (m. 544)... 640 I. GENEL OLARAK...640 II. SONRADAN YAPILAN VASİYETNAMEDE ÖNCEKİ VASİYETNAMENİN GERİ ALINDIĞINA İLİŞKİN AÇIK BİR TASARRUFUN BULUNMAMASI..640
XXXI III. MİRASBIRAKANIN VASİYETE KONU MAL ÜZERİNDE SAĞLARARASI BİR TASARRUFTA BULUNMASI... 643 52. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ (m. 545)...651 I. GENEL OLARAK... 651 II. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ... 652 III. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN ŞEKİL YÖNÜNDEN VASİYETNAMEDEN FARKLARI... 655 A. Tarafların Aynı Anda Resmî Memur Önünde Bulunması... 655 B. Resmî Memurun Son Arzuları Yazması veya Yazdırması ile Metnin Okunması... 656 C. Tarafların Metni Tanıklar Önünde İmzalamaları... 657 D. Tarafları Tanıklar Önünde Belgeyi Okuduğunu ve Son Arzularına Uygun Olduğunu Beyan Etmesi... 657 E. Tanıkların Şerh ve İmzası... 658 IV. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN SAKLANMASI, TEVDİİ ve AÇILMASI... 659 V. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN KANUNDA ÖNGÖRÜLEN ŞEKİLDE YAPILMAMASININ YAPTIRIMI...660 VI. ŞEKİL YÖNÜNDEN SAKAT OLAN MİRAS SÖZLEŞMESİNİN VASİYETNAME OLARAK AYAKTA TUTULMASI...660 53. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN SÖZLEŞME veya VASİYETNAME ile ORTADAN KALDIRILMASI (m. 546).663 I. GENEL OLARAK... 663 II. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARIN ANLAŞMASIYLA ORTADAN KALDIRILMASI...664 A. Genel Olarak...664 B. Koşulları... 665 1. Tarafların Hayatta Olması... 665 2. Ehliyet... 667
XXXII 3. Şekli... 668 C. Sonuçları... 669 III. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN ÇIKARMA SEBEPLERİNDEN BİRİNİN VARLIĞINA DAYALI OLARAK VASİYETNAMEYLE ORTADAN KALDIRILMASI... 672 A. Genel Olarak... 672 B. Koşulları... 674 1. Mirasçılıktan Çıkarma Sebeplerinden Birinin Varlığı... 674 2. Çıkarma Sebebinin Miras Sözleşmesinin Yapılmasından Sonra Ortaya Çıkması... 676 3. Şekli... 677 4. Ehliyet... 679 C. Sonuçları... 680 IV. MİRAS SÖZLEŞMESİNDE DÖNME HAKKININ SAKLI TUTULMASI... 681 V. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN KENDİLİĞİNDEN SONA ERMESİ... 682 A. Lehine Ölüme Bağlı İşlem Yapılmış Kişinin Mirasbırakandan Önce Ölmesi... 682 B. Boşanma...684 C. Evliliğin Butlanına Karar Verilmesi... 686 D. Mirastan Yoksunluk Sebebinin Varlığı... 687 E. Bozucu Koşulun Gerçekleşmesi veya Geciktirici Koşulun Gerçekleşmemesi... 688 54. MİRAS SÖZLEŞMESİNDEN SAĞLARARASI EDİMLERİN YERİNE GETİRİLMEMESİ SEBEBİYLE DÖNÜLMESİ (m. 547)... 689 I. GENEL OLARAK... 689 II. DÖNMENİN KOŞULLARI... 691 A. Borçlunun Temerrüde Düşmüş Olması... 691
XXXIII B. Borçluya Borcun İfası veya Teminata Bağlanması İçin Süre Verilmiş Olması... 692 III. DÖNME HAKKININ KULLANILMASI... 693 IV. DÖNMENİN SONUÇLARI... 695 A. Genel Olarak... 695 B. Diğer Seçimlik Hakların Kullanılıp Kullanılamayacağı.696 55. MİRAS SÖZLEŞMESİNDE KARŞI TARAFIN MİRASBIRAKANDAN ÖNCE ÖLMESİ (m. 548)... 698 I. GENEL OLARAK... 698 II. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMSÜZ HALE GELMESİ ÜZERİNE VERİLENLERİN İADESİ... 700 III. LEHİNE ÖLÜME BAĞLI İŞLEM YAPILAN KİŞİNİN MİRASBIRAKANDAN ÖNCE ÖLMESİNE RAĞMEN MİRAS SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİLİĞİNİ KORUMASI... 701 56. TASARRUF EDİLEBİLİR KISMIN SONRADAN DARALMASININ MİRAS SÖZLEŞMESİ veya VASİYETNAMEYE ETKİSİ (m. 549)...703 I. GENEL OLARAK... 703 II. TASARRUF EDİLEBİLİR KISMIN DARALMASI HALLERİ... 704 III. TASARRUF EDİLEBİLİR KISMIN DARALMASININ SONUÇLARI... 705 BEŞİNCİ AYIRIM VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ 57. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN ATANMASI, EHLİYETİ ve GÖREVİ BAŞLAMASI (m. 550)... 707 I. GENEL OLARAK... 707 II. ATANMASI... 708
XXXIV III. HUKUKÎ NİTELİĞİ... 713 IV. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ OLARAK ATANABİLECEK KİŞİLER... 715 V. GÖREVE BAŞLAMASI...717 VI. ÜCRET İSTEME HAKKI... 719 58. BİRDEN ÇOK VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ ATANMASI (m. 551)...722 I. GENEL OLARAK... 722 II. BİRDEN ÇOK VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNDEN BİRİNİN GÖREVİ KABUL ETMEMESİ, GÖREVE BAŞLAYAMAMASI veya GÖREVİNİN SONA ERMESİNİN DİĞERİNE ETKİSİ.. 723 III. BİRDEN ÇOK VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN ACELE HALLERDE TEK BAŞINA HAREKET EDEBİLMESİ...724 59. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN GÖREV ve YETKİLERİ (m. 552)...725 I. GENEL OLARAK... 725 II. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN GÖREVLERİ... 727 A. Terekedeki Malların, Hakların ve Borçların Listesinin Düzenlenmesi... 727 B. Terekeyi Yönetme, Yönetimin Zorunlu Kıldığı Ölçüde Tereke Mallarının Zilyetliğinin Devrini İsteme.728 C. Tereke Alacaklarını Tahsil Etme ve Borçlarını Ödeme... 731 D. Vasiyetleri Yerine Getirme... 732 E. Terekenin Paylaşılması İçin Plan Hazırlama... 734 F. Tereke ile İlgili Dava ve Takiplerde Miras Ortaklığını Temsil Etme... 735 G. Terekeyle İlgili Davalar ve Takipler Hakkında Bilgi Verme... 739
XXXV 60. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN TEREKE MALLARI ÜZERİNDE TASARRUF ETMESİ (m. 553)...740 I. GENEL OLARAK... 740 II. HÂKİMİN YETKİ VERMEDEN ÖNCE MİRASÇILARI DİNLEMESİ... 744 III. OLAĞAN GİDERLERİ KARŞILAYACAK TASARRUFLAR İÇİN İZİN ALINMASINA GEREK OLMAMASI... 745 61. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN GÖREVİNİN SONA ERMESİ (m. 554)...746 I. GENEL OLARAK... 746 II. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN İSTİFASI... 748 III. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN GÖREVİNİ TAMAMLAMADAN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI... 749 62. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN DENETLENMESİ (m. 555)...751 I. GENEL OLARAK...751 II. HÂKİMİN GEREKLİ ÖNLEMLERİ ALMASI... 752 III. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN GÖREVİNE SON VERİLMESİ... 753 63. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN SORUMLULUĞU (m. 556)...756 I. GENEL OLARAK... 756 II. İLGİLİLERE HESAP VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ... 758 III. SULH HÂKİMİNİN SORUMLULUĞUNA GİDİLİP GİDİLEMEYECEĞİ... 759 IV. ZAMANAŞIMI... 760
XXXVI ALTINCI AYIRIM ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİ VE TENKİSİ 64. ÖLÜME BAĞLA TASARRUFLARDA HÜKÜMSÜZLÜK ve İPTAL SEBEPLERİ (m. 557)...761 I. GENEL OLARAK...761 II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN YOKLUĞU ve KESİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ... 763 III. İPTAL SEBEPLERİ... 769 A. Tasarrufun Mirasbırakanın Tasarruf Ehliyetinin Bulunmadığı Bir Sırada Yapılması... 769 B. Tasarrufun Yanılma, Aldatma, Korkutma veya Zorlama Sonucunda Yapılması... 771 1. Genel Olarak... 771 2. İrade Bozukluğu Halleri... 773 a. Yanılma... 773 b. Aldatma... 776 c. Korkutma veya Zorlama... 778 C. Tasarrufun İçeriğinin, Bağlandığı Koşullar veya Yüklemelerin Hukuka ya da Ahlâka Aykırı Olması... 781 D. Tasarrufun Kanunda Öngörülen Şekillere Uyulmadan Yapılması... 786 IV. HÂKİMİN İLERİ SÜRELEN İPTAL SEBEBİYLE BAĞLI OLUP OLMADIĞI... 787 V. ÖLÜME BAĞLI İŞLEMİN İPTALİNİN İLERİ SÜRÜLMESİ... 789 A. Mirasın Açılmasından Önce... 789 1. Genel Olarak... 789 2. Süresi... 790 3. Şekli... 791 a. Vasiyetnamede... 791
XXXVII b. Miras Sözleşmesinde... 792 B. Mirasın Açılmasından Sonra... 793 C. Ölüme Bağlı Tasarrufun Gerçek Arzuya Göre Sonuç Doğurması... 793 65. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİNDE DAVA HAKKI (m. 558)... 796 I. GENEL OLARAK... 796 II. İPTAL DAVASININ KONUSU... 797 III. İPTAL DAVASININ TARAFLARI... 803 A. Davacı... 803 B. Davalı...806 IV. İPTAL SEBEBİNİN VARLIĞINI İSPAT YÜKÜ... 807 V. GÖREVLİ ve YETKİLİ MAHKEME...809 VI. İPTAL KARARININ ETKİSİ...810 66. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİNİN TABİ OLDUĞU SÜRE (m. 559)...813 I. GENEL OLARAK... 813 II. SÜRELER...814 A. Bir Yıllık Süre...814 B. On Yıllık Süre...818 C. Yirmi Yıllık Süre... 820 III. DAİMİ DEF İ HAKKI... 822 67. TENKİS DAVASININ KOŞULLARI (m. 560)... 826 I. GENEL OLARAK... 826 II. TENKİS DAVASININ HUKUKÎ NİTELİĞİ... 831 III. TENKİS DAVASININ TARAFLARI... 837 A. Davacı... 837 1. Saklı Payı İhlal Edilen Mirasçılar... 837 2. Saklı Paylı Mirasçının Alacaklılarının Dava Hakkı.841 B. Davalı... 842
XXXVIII IV. KAZANDIRMANIN MİRASBIRAKANIN ÖLÜM TARİHİNDEKİ DEĞERLERİNİN DİKKATE ALINMASI...846 V. TENKİS DAVASINDA GÖREVLİ ve YETKİLİ MAHKEME... 847 VI. TENKİS DAVASINDA İSPAT YÜKÜ...848 VII. YASAL MİRASÇILARA YAPILAN KAZANDIRMALARIN PAYLAŞTIRMA KURALI SAYILMASI... 849 VIII. MİRASBIRAKANIN MUVAZAALI İŞLEMLERİ... 851 68. SAKLI PAYLI MİRASÇILAR LEHİNE YAPILAN KAZANDIRMALARIN TENKİSİ (m. 561)...858 I. GENEL OLARAK... 858 II. SAKLI PAYLI MİRASÇILARLA, SAKLI PAYLI OLMAYAN KİŞİLERE YAPILAN K AZANDIRMALARDA... 861 69. MİRASÇININ ALACAKLILARININ TENKİS DAVASI AÇMA HAKKI (m. 562)... 863 I. GENEL OLARAK... 863 II. ALACAKLILARIN TENKİS DAVASI AÇMASININ KOŞULLARI...864 A. Saklı Paylı Mirasçının Saklı Payının İhlâl Edilmesi...864 B. Mirasçının İflasına Karar Verilmiş Olması veya Mirasın Geçtiği Anda Alacaklıların Elinde Ödemeden Aciz Belgesinin Bulunması... 865 1. Saklı Paylı Mirasçının İflası Halinde... 865 2. Saklı Paylı Mirasçı Hakkında Borç Ödemeden Aciz Belgesi Bulunması Halinde... 866 C. İflas Dairesi veya Alacaklıların İhtarına Rağmen Mirasçının Tenkis Davası Açmaması... 867 III. ALACAKLILARIN AÇACAĞI TENKİS DAVASININ ÖZELLİKLERİ... 870
XXXIX A. İflas Dairesi veya Alacaklıların Saklı Paylı Mirasçıyla Aynı Koşullarda Dava Açması... 870 B. Tenkis Davasının Alacakla Sınırlı Olarak Açılabilmesi. 873 C. Saklı Paylı Mirasçının Süresinde Dava Açmasına Rağmen Davayı Kaybetmesi... 874 D. Görevli ve Yetkili Mahkeme... 875 IV. MİRASÇILIKTAN ÇIKARILANIN ÇIKARMA TASARRUFUNA İTİRAZ ETMEMESİ HALİNDE İFLAS DAİRESİ ve ALACAKLILARIN DAVA HAKKI... 876 70. TENKİS DAVASININ HÜKÜMLERİ (m. 563)...878 I. GENEL OLARAK... 878 II. TENKİS ORANININ BELİRLENMESİ... 879 A. Mirasbırakanın Aksini Öngörmesi Halinde... 879 B. Mirasbırakanın Aksini Öngörmemesi Halinde... 880 III. TENKİS YÜKÜMLÜSÜNÜN BAZI VASİYETLERİ YERİNE GETİRMEKLE YÜKÜMLÜ KILINMASI... 882 IV. ARTIK DEĞERE KATILMA ALACAĞINA İLİŞKİN YAPILAN ANLAŞMALARIN TENKİSİ... 884 71. BÖLÜNMEZ MAL VASİYETİNİN TENKİSİ (m. 564)...887 I. GENEL OLARAK... 887 II. SEÇİM HAKKININ HUKUKÎ NİTELİĞİ... 890 III. TENKİSE TABİ MALIN DEĞERİNİN BELİRLENECEĞİ AN... 892 IV. BÖLÜNMEZ MAL VASİYETİNİN TENKİSİNE İLİŞKİN KURALLARIN SAĞLARARASI TASARRUFLARA DA UYGULANMASI... 893 72. TENKİSE TABİ SAĞLARARASI KAZANDIRMALAR (m. 565)...895 I. GENEL OLARAK... 895 II. TENKİSE TABİ SAĞLARARASI KAZANDIRMALAR.. 898 A. Denkleştirmeden Kurtulan Kazandırmalar... 898
XL 1. Mirasbırakanın Yasal Mirasçılık Sıfatını Kaybeden Mirasçısına Miras Payına Mahsuben Yapmış Olduğu Kazandırmalar... 898 2. Mirasbırakanın Denkleştirmeden Muaf Tuttuğu Kazandırmalar... 902 B. Miras Haklarının Ölümden Önce Tasfiyesi Amacıyla Yapılan Kazandırmalar... 905 C. Bağışlamalar...906 1. Genel Olarak...906 2. Dönme Hakkı Saklı Tutulan Bağışlamalar... 908 3. Ölmeden Önceki Bir Yıl İçinde Yapılan Bağışlamalar...909 4. Bağışlama Vaatleri...911 5. Karma Bağışlamalar... 913 6. Vakıf Kurmak İçin Yapılan Kazandırmalar... 915 7. Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Uyarınca Yapılan Kazandırmalar...917 D. Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılmak Amacıyla Yapılan Kazandırmalar...918 E. Muvazaalı Bağışlamalar... 927 73. TENKİS YÜKÜMLÜSÜNÜN GERİ VERME BORCU (m. 566)...933 I. GENEL OLARAK... 933 II. DAVALININ İADE BORCU... 934 A. Kazandırma Lehtarının İyiniyetli Olması Halinde... 934 B. Kazandırma Lehtarının Kötüniyetli Olması Halinde... 942 III. MİRAS SÖZLEŞMESİNDE VERİLEN KARŞILIĞIN TENKİS ORANINDA GERİ VERİLMESİNİ İSTEME... 943 74. ÜÇÜNCÜ KİŞİ LEHİNE HAYAT SİGORTALARININ TENKİSİ (m. 567)...945 I. GENEL OLARAK... 945
XLI II. HAYAT SİGORTASININ ÜÇÜNCÜ KİŞİ LEHİNE YAPILMIŞ OLMASI veya KAŞRILIKSIZ OLARAK ÜÇÜNCÜ KİŞİYE DEVREDİLMESİ...946 III. SİGORTA ALACAĞI ÜZERİNDE YAPILAN KAZANDIRMALARDA SİGORTA ALACAĞININ MİRASBIRAKANIN ÖLÜMÜ ANDAKİ SATIN ALMA DEĞERİNİN TENKİSE TABİ OLMASI... 947 75. İNTİFA HAKKININ veya İRAT BORCUNUN TENKİSİ (m. 568)...950 I. GENEL OLARAK... 950 II. İNTİFA ve İRAT VASİYETİNİN SERMAYE DEĞERİNİN BELİRLENMESİ... 952 III. MİRASÇILARIN SEÇİM HAKKI... 953 76. ARTMİRASÇI ATAMADA ÖNMİRASÇININ TENKİS HAKKI (m. 569)...956 I. GENEL OLARAK... 956 77. TENKİSTE SIRA (m. 570)...959 I. GENEL OLARAK... 959 II. ÖLÜME BAĞLI KAZANDIRMALARIN TENKİSİ... 961 III. SAĞLARARASI KAZANDIRMALARIN TENKİSİ... 966 IV. KAMU TÜZEL KİŞİLERİ ile KAMUYA YARARLI DERNEK veya VAKIFLARA YAPILAN KAZANDIRMALARIN TENKİSİ... 969 78. TENKİS DAVASININ TABİ OLDUĞU SÜRE ve TENKİS DEF İ (m. 571)...974 I. GENEL OLARAK... 974 II. SÜRELERİN HUKUKÎ NİTELİĞİ... 975 III. BİR YILLIK SÜRE... 976 IV. ON YILLIK SÜRE... 983 V. TASARRUFUN İPTALİ HALİNDE ÖNCEKİ TASARRUFUN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ... 984 VI. TENKİS DEF İ... 985
XLII YEDİNCİ AYIRIM MİRAS SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN DAVALAR 79. MİRASBIRAKANIN MİRAS SÖZLEŞMESİ ile MİRASÇI ATADIĞI KİŞİYE SAĞLIĞINDA MALVARLIĞINI DEVRETMESİ (m. 572)...989 I. GENEL OLARAK... 989 II. MİRASBIRAKANIN SAĞLIĞINDA BÜTÜN MALLARINI ATANMIŞ MİRASÇIYA DEVRETMESİ HALİNDE TEREKENİN RESMİ DEFTERİNİN TUTULMASINI İSTEME... 991 III. MİRASBIRAKANIN MİRAS SÖZLEŞMESİYLE ATADIĞI MİRASÇIYA MALVARLIĞININ TAMAMINI DEVRETMEMESİ veya MALVARLIĞININ DEVRİNDEN SONRA YENİ MALLAR EDİNMESİ...992 IV. MİRASBIRAKANIN SAĞLIĞINDA MALVARLIĞINI DEVRETMESİ HALİNDE MİRAS SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN HAK ve BORÇLARIN ATANMIŞ MİRASÇININ MİRASÇILARINA GEÇMESİ... 994 80. İVAZLI MİRASTAN FERAGATTE FERAGAT EDENİN SAKLI PAYINI AŞAN KAZANDIRMANIN TENKİSE TABİ OLMASI (m. 573)... 995 I. GENEL OLARAK... 995 II. KAZANDIRMANIN MİRASBIRAKANIN SAĞLIĞINDA YAPILMASI... 996 III. TENKİSİN FERAGAT EDENİN SAKLI PAYINI AŞAN KISIM İÇİN SÖZ KONUSU OLMASI... 996 IV. EDİMLERİN DEĞERİNİN MAHSUBUNUN MİRASTA DENKLEŞTİRME KURALLARINA GÖRE YAPILMASI... 998
XLIII 81. MİRASTAN İVAZLI FERAGAT EDENİN SEÇİM HAKKI (m. 574)... 999 I. GENEL OLARAK...999 II. FERAGAT EDENİN SEÇİMLİK HAKLARINI KULLANMASININ SONUÇLARI...1000 A. Tenkise Tabi Değerin Geri Verilmesi...1000 B. Kazandırmanın Geri Verilmesi...1000 KAYNAKÇA... 1003