3. LOJİSTİKTE OTOMASYON TEKNOLOJİLERİ SEMİNERİ DEPOLAMADA TEKNOLOJİ KULLANIMI Dr. İsmail KARAKIŞ LODER Genel Sekreteri 06.11.2014, İstanbul
İçerik Neden Depo ve Depolarda Teknoloji? Konvansiyonel / Otomatik Depolar Soru & Cevap 2
Neden Depo ve Depolarda Teknoloji? Neden depoya ihtiyaç vardır? Müşteri hizmet politikasını desteklemek (istenen müşteri hizmet düzeyini en az maliyetle gerçekleştirmek) Üretici ve müşteri arasındaki zaman ve yer farklılıklarını gidermek Teslim Süresini Kısaltmak Arz ve Talebi koordine edebilmek Talepteki mevsimsel etki Üretim ve Nakliyedeki değişkenlik (nakliye ve üretim ekonomilerinden yararlanmak) Üretim veya Satınalma için ekonomik stok seviyesi oluşturmak Ürüne Katma Değer katabilmek Fiyatlama / Etiketleme Ambalajlama vb. 3
Neden Depo ve Depolarda Teknoloji? 2004 yılında İngiltere de dağıtım merkezlerindeki temel sorunlara ilişkin İngiltere de 3PL olarak hizmet veren 50 şirkete anket uygulanmış ve 45 geçerli dönüş sağlanmıştır. Anket çalışmasının sonuçları; Dağıtım merkezlerindeki en önemli sorun maliyet düşürme (%73 oranında) olarak belirlenmiştir. 2007 itibariyle maliyet düşürme %51 oranına gerileyeceği ve temin sürelerinin kısaltılması sorunun %64 oranı ile ilk sırada olacağı öngörülmüştür. Maliyete odaklı yalınlık; hizmet düzeyine odaklı çeviklik kavramına doğru kaymaktadır (Paradigmatik Değişim). 4
Neden Depo ve Depolarda Teknoloji? Tedarik Zinciri Yönetimi; pazar koşullarının daha sert ve zor tahmin edilebilir olması neticesinde; Sipârişte öncü olmayı sağlayan maliyet odağından pazarda öncü olmayı sağlayan yanıt verme odağına kaymaktadır. 5
Neden Depo ve Depolarda Teknoloji? Müşteri Hizmet Düzeyi Mâliyet Sürekli Performans Artışı Tasarım aşamasında Operasyon süresince 6
Neden Depo ve Depolarda Teknoloji? Daha fazla iş gücü çözüm olabilir mi? Teknoloji ile entegre olan yeni yaklaşımlar; Sıkı stok kontrolü Kısa yanıt süreleri WMS RFID AS/RS Depolarda mâliyet yönetimi çok önemlidir! 7
Depo tasarımı açısından bir deponun konvansiyonel veya otomatik depo olarak tasarlanma kararı, Stratejik düzeyde bir karar olup hareket ve depolama aktivitelerini gerçekleştiren malzeme taşıma ekipmanlarının (AS/RS, AGV, konveyör sistemleri vb.) operatörler veya sürücüler tarafından doğrudan kontrol edilmesine gerek olmamasıdır. Ekipmanların seçimi taktik ve işletim parametrelerinin belirlenmesi operasyonel düzey bir karardır. 8
Otomatik depolar için önemli karar verme kriterleri Mâliyetler Arsa mâliyeti (PB/m 2 ) İnşâ mâliyeti (PB/m 2 ) Raf mâliyeti (PB/depolama birimi) Ekipman satınalma mâliyetleri (PB) İlk yatırım / kurulum mâliyeti (PB) İş gücü mâliyeti (PB/depolama birimi) Operasyonel mâliyetler (PB/depolama birimi) Diğer mâliyetler (PB) 9
BU HACİM İÇİN MASRAF YAPILIYOR! SADECE ZEMİN YERLEŞİMİ İÇİN DEĞİL 10
Otomatik depolar için önemli karar verme kriterleri Hız mı? Hacim mi? 11
Otomatik depolar için önemli karar verme kriterleri Yatırım mâliyetleri Operasyonel mâliyet dengesi!!! Toplam Sahip Olma Mâliyeti Yaklaşımı 12
Otomatik depolar için önemli karar verme kriterleri Toplam Sahip Olma Mâliyeti Yaklaşımı TOPLAM SAHİP OLMA MALİYETİ HESAPLAMA ŞABLONU Maliyet Kalemleri Para Birimi İdari Maliyetler (Yıllık) Mal-Hizmet Bedeli İdari Maliyetler Miktar Diğer Maliyetler Kullanım Maliyeti (Yıllık) Yatırım Maliyetleri İşçilik Maliyetleri Kira Maliyeti Enerji Kullanımı Arsa Maliyeti Arızalanma Maliyeti İnşaat Maliyeti Diğer Maliyetler Sigorta Maliyeti Bakım Maliyeti (Yıllık) Yasal (vergi vb.) Maliyetler Yıllık Planlı Bakım Bedeli Komisyon Maliyetleri Garanti Uzatma Bedeli Diğer Maliyetler Diğer Maliyetler Faydalı Ömür Değişim Maliyeti (Yıllık) Faiz Oranı Değişim Maliyeti Kurulum Maliyeti Diğer Maliyetler İşçilik Maliyetleri Lojistik Maliyetler Donanım Maliyeti Nakliye Maliyetleri Yazılım Maliyeti Gümrük Maliyetleri Eğitim Maliyeti Ardiye Maliyetleri Sisteme Entegrasyon Maliyeti Stokta Tutma Maliyetleri Lisans Maliyeti Diğer Maliyetler Diğer Maliyetler 13
Otomatik depolar için önemli karar verme kriterleri Esneklik Mevsimsellik, ürün yaşam döngüleri, müşteri talep dalgalanmalarından ötürü oluşan hacimsel farklılıklara karşı yanıt verebilme Farklı depolama birimleri veya ürün özelliklerine göre ekipmanların değişimi veya dönüşümüne olanak sağlama Büyüme stratejisini destekleme ve uzun vadeli planlar (iş modelleri) 14
Otomatik depolar için önemli karar verme kriterleri (devam): İşlem doğruluğu Personel yönetimi gereksinimi İş güvenliği 15
Otomatik depolar için önemli karar verme kriterleri (devam): Uygulama başarısı 16
İtalya daki depolar için deneysel veriler ile ortaya konan saatte işlem gören palet sayısının 50-70 palet üzerinde veya depolama lokasyonu sayısının 5.000-7.000 palet üzerinde olduğu durumda otomatik depolama çözümü (örneğin vinç) uygun hale gelmektedir. Türkiye için saatte işlem gören palet sayısının 143 palet (3 vardiya ise 430 palet, günlük giriş miktarı 1.500 palet günlük giriş + çıkış miktarı 3.000 palet) ve üzeri olduğunda otomatik depo çözümleri mâliyet açısından uygun olmaktadır. Depolama yeri sayısının 29.000 adetten fazla olması durumunda otomatik depolama alternatifi mâliyet açısından uygun olmaktadır. 17
Bu durum; Türkiye de işçilik ve operasyonel mâliyetlerin Avrupa ülkelerine göre daha az olması, İlk yatırım mâliyetinin para birimi ve kur faktörlerinden ötürü Avrupa ülkeleri için daha düşük olması, Türkiye pazarının mâliyet odaklı bir pazar olmasının yanı sıra geleceğe yönelik plânlama konusundaki belirsizlikler içermesi, Otomatik depo çözümlerinin esnekliği azaltması ve bu belirsizlik ortamında Türkiye deki işletmelerin Avrupa daki işletmelere göre çok daha büyük iş hacimlerinde AS/RS tercih etmesi ile açıklanabilir. 18
Hem konvansiyonel hem otomatik çözümleri içeren depo olur mu? Ürünlerin çeşitliliği (Farklı depolama birimleri, farklı hız ve/veya hacim ihtiyaçları) Bütçesel kısıtlar Konvansiyonel / Otomatik Depolar California Cartage Company Warehouse 19
Bu karar hangi performans göstergelerini etkiler? Gösterge Adı Depolama Birimi Başına Mâliyet Operasyonel Mâliyetlerin Toplam Mâliyetlere Oranı m 2 Başına Mâliyet Ekipman Kullanım Oranı Depo İçi Taşıma Oranı Sipâriş Toplama Süresi Ürün Çıkış Hızı Stok Devir Hızı Stok Gün Sayısı İşlem Doğruluk Oranı İş Kazası Sayısı Ekipman Kullanım Oranı 20
Teşekkürler... 21
Bu karar hangi performans göstergelerini etkiler? Gösterge Adı Birim Formül Depolama Birimi Başına Mâliyet TL/Palet Toplam Mâliyet/Toplam Depolama Birimi Sayısı Operasyonel Mâliyetlerin Toplam Mâliyetlere Oranı % (Operasyonel Mâliyetler/Toplam Mâliyetler) x 100 m 2 Başına Mâliyet TL/m 2 Toplam Mâliyet/Net m 2 Ekipman Kullanım Oranı % Depo İçi Taşıma Oranı % Sipâriş Toplama Süresi dk. (Net Çalışma Saati+Net Arızalı Olduğu Saat)/Toplam Çalışma Saati) x 100 (Yerleşimler Arası Taşınan Parça Sayısı/(Giren Parça Sayısı+Çıkan Parça Sayısı+Yerleşimler Arası Taşınan Parça Sayısı)) x 100 Bir sipârişe ilişkin toplama sürecinin başlamasından bitişine kadar geçen toplam süre Ürün Çıkış Hızı Palet/Saat Ürün Çıkış Miktarı/Günlük Çalışma Süresi Stok Devir Hızı - Yıllık Toplam Satışlar/Yıllık Stok Tutarı Stok Gün Sayısı Gün Stok Devir Hızı/Çalışma Gün Sayısı İşlem Doğruluk Oranı % Doğru İşlem Sayısı/Toplam İşlem Sayısı İş Kazası Sayısı Adet Ekipman Kullanım Oranı % Çalışandan Kaynaklanan İş Kazaları+Ekipmandan Kaynaklanan İş Kazaları+İşletmeden Kaynaklanan İş Kazaları 22 (Net Çalışma Saati+Net Arızalı Olduğu Saat)/Toplam Çalışma Saati) x 100