Karabük Ticaret ve Sanayi Odası Karabük Genel Durum ve Yatırım Ortamı Raporu Hazırlayan Doç. Dr. İsmail Şahin 2018
KARABÜK ÜN EKONOMİK VE SOSYAL GÖRÜNÜMÜ İŞGÜCÜ Nüfus Nüfus Artış Hızı Nüfus Yoğunluğu 0-14 Yaş Grubu / m 2 244.453 2,27 59 5,75 80.810.525 1,36 102 23,7 Emekli/Nüfus oranına da bakıldığında 21,46 lik bir pay göze çarpmaktadır. Diğer bir ifadeyle, Karabük te toplam emekli sayısı Eylül itibariyle toplam 52.018 kişidir. Bunlardan 39.832 kişi 4A (SSK), 6.172 kişi 4C (ES) ve 6.014 kişi 4B (Bağkur) kapsamındadır. Toplam nüfus içerisinde kayıtlı olarak 63.530 kişi çalışmaktadır. Bu durum nüfusun 26,21 ine tekabül etmektedir. Detaylarına bakıldığında 14.907 kişinin Kamuda, 6.222 kişinin Bağkur kapsamında ve son olarak 42.401 kişinin de SSK lı olarak çalıştığı görülmektedir. 15-64 Yaş Grubu 65+ Yaş Grubu 71,27 12,23 68,0 8,3 TİCARET VE SANAYİ ODALARI EĞİTİM Okur Yazar Oranı İlköğretim Mezun Sayısı 95,03 2.649 96,50 1161901 Karabük te, Karabük Ticaret ve Sanayi Odası ve Safranbolu Ticaret ve Sanayi Odası olmak üzere iki Oda bulunmaktadır. Karabük TSO nun 1.673, Safranbolu TSO nun 673 aktif üyesi bulunmaktadır. Her ikisinin toplam üye sayısı 2.346 dır. Ortaöğretim Mezun Sayısı / m 2 2.568 987634 SEKTÖREL DURUM YÜKSEKÖĞRETİM Okuyan Öğrenci Sayısı Toplam Akademisyen Sayısı İŞGÜCÜ İşgücüne Katılım Oranı İşsizlik Oranı -2018 2018-2019 52.555 1004 7198987 158098 50,8 9,7 Karabük ün lokomotif sektörü Kardemir AŞ ve onun etrafına kümelenmiş demir-çelik sektörüdür. Buna ek olarak Gürmen (Ramsey) ve LCW merkezli tekstil sektörü bulunmaktadır. Yenice İlçesi kaliteli ve nitelikli bir orman bölgesidir. Türkiye de uluslararası sertifikaya sahip 5 orman bölgesinden biri olup, yıllık 800 bin metreküp hammadde üretmektedir. Diğer taraftan Eflani bölgesinde sınırlı sayıda mermer işletmeleri bulunmaktadır. Hayvancılık da bu bölgede sınırlı da olsa göze çarpmaktadır. Safranbolu ise lokum ve safran üretimi ile ön plana çıkmaktadır. İstihdam Oranı 45,9 TURİZM DIŞ TİCARET İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi 326.128 721.194 1047.322.000-395.066 156.992.940 233.799.651 390.792.591-76.806,711 Safranbolu da lokomotif sektör turizmdir. Turizm Bakanlığı verilerine göre 2018 yılının ilk altı ayında itibariyle Safranbolu da 89.897 yerli ve 46.118 yabancı olmak üzere toplam 136.015 turist konaklamıştır. Rakamlara bakıldığında 27.933 kişi ile Çin den gelenlerin birinci sırada olduğu görülmektedir. Bu rakamı 14.042 kişi ile Tayvan dan gelenler takip etmektedir. Dolayısıyla Safranbolu turizminde Uzakdoğu ana pazar konumundadır. İDARİ YAPI DEVAM EDEN PROJELER Karabük te merkez ilçe dâhil 6 ilçe, 8 belediye ve 275 köy bulunmaktadır. Karabük ilinin nüfusu, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre 244.453 tür. 81 il içerisinde 67. Sırada yer almaktadır. Batı Karadeniz Bölgesinde yer alan Karabük ilinin nüfus bakımından en büyük ilçeleri sırasıyla Merkez, Safranbolu ve Yenice dir. Yüzölçümü bakımından en büyük ilçesi, Safranbolu, nüfus ve yüzölçümü bakımından en küçük ilçesi ise Ovacık tır. Yakın geçmişte işçi kenti olarak anılan Karabük, ilde üniversitenin kurulmasıyla öğrenci kenti olma yolunda hızla ilerlemektedir. YÜKSEKÖĞRETİM 2018 yılı itibariyle Karabük Üniversitesi nin 52.555 öğrencisi bulunmaktadır. Üniversitede 1004 akademik personel bulunmaktadır. Bu çerçevede yüksek öğretim öğrenci sayısının il nüfusu içerisindeki oranı baz alındığında 21 lik bir seviyeyle Türkiye de ilk sırada yer almaktadır. Verilerden hareket edildiğinde Üniversitesi-Sanayi İşbirliği için Karabük pilot il olma potansiyeline sahiptir. Eskipazar Metal ve Metal Ürünleri İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Projesi Nitelikli işgücü (Karabük Üniversitesi) Gelişmiş sanayi tecrübesi (Demir-çelik sektörü) Teknik altyapı (Teknopark) Üniversite-Sanayi İşbirliği (Demir-Çelik Enstitüsü) Etkin ulaşım ağı (kara, deniz ve demiryolu) Yenice Orman ve Orman Ürünleri İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Projesi Karabük ün 71 i Ormanlarla kaplıdır ve bu oranla Türkiye de birinci sıradadır. Karabük te yıllık ortalama 800 bin ton metreküp nitelikli hammadde üretilmektedir. Karabük Ormanları FSC sertifikalı Türkiye deki 5 orman bölgesinden biridir. Filyos Liman Projesi Filyos-Köstence-Tuna ticaret ağı Uluslararası pazarlara açılma Nitelikli ürün ve küresel pazar
DIŞ TİCARET KARABÜK BÖLGESİ İÇİN DESTEKLENEN YENİ YATIRIM TEŞVİKLERİ Karabük ihracatında aslan payı demir çelik sektörüne aittir. verilerine göre toplam ihracat 326.128 Milyon dolar iken, toplam ithalat 721.194 Milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Toplamda 116 ülkeye ihracat yapılmıştır. 37 ülkeye 1 Milyon Dolar ın üstünde ihracat gerçekleştirmiştir. Fas İran Peru Malezya Mısır ABD Azerbaycan Romanya Tunus Yemen Çin (78. Sırada) Demir ve çelik İhracat (ilk 10 ülke milyon dolar) 57.747.829 İhracat Kalemleri (ilk 5 ürün) Demir veya çelikten eşya Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı Örme giyim eşyası ve aksesuarı İthalat (ilk 10 ülke milyon dolar) Rusya Federasyonu 42.436.315 Ukrayna 164.076.986 15.235.067 ABD 124.715.329 15.124.097 Brezilya 57.003.789 12.839.167 Çin 51.824.941 12.756.357 Kolombiya 48.270.146 12.709.878 Endonezya 29.436.734 12.528.579 Almanya 17.893.292 12.409.105 Belarus 8.463.776 11.071.382 Azerbaycan 7.264.372 247.328 İtalya 7.151.925 İthalat Kalemleri (ilk 5 ürün) 246.655.921 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar 271.571.070 22.940.027 7.859.363 2.699.023 Metal cevherleri, cüruf ve kül Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları, aksam-parça-aksesuarı 176.371.478 41.454.989 Demir ve çelik 255.294.609 108.159.783 57.886.173 9.764.286 2018 KARABÜK BÖLGESEL DESTEKLERDEN FAYDALANABİLECEK SEKTÖRLER VE BÖLGELER İTİBARİYLE ASGARİ YATIRIM TUTARLARI VEYA KAPASİTELERİ Sektör 1 2 3 4 5 US-97 0121,0122.2 0500.0.04 15 Entegre damızlık hayvancılık yatırımları dahil olmak üzere entegre hayvancılık yatırımları (dipnot 5 te belirtilen asgari kapasite şartlarına uymayan yatırımlar hariç)((ek: RG 22/06/2018-30456) Asgari 5.000 büyükbaş kapasiteli süt yönlü entegre hayvancılık yatırımları ile komple yeni veya tevsi niteliğindeki asgari 10.000 büyükbaş kapasiteli et yönlü entegre hayvancılık yatırımları 5.bölge Su ürünleri yetiştiriciliği (balık yavrusu ve yumurtası üretimi dahil) Gıda ürünleri ve içecek imalatı (dip not 6 da belirtilen yatırım konuları hariç) 8 1912 ve 1920 Bavul, el çantası, saraciye, ayakkabı vb imalatı 9 10 11 11 27 17 18 20 Giyim eşyası imalatı Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç), hasır ve buna benzer örülerek yapılan maddelerin imalatı 1 milyon TL nin üzerindeki tevsi yatırımlar Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı 21 10 Milyon TL (Değişik:RG-20/1/2018-30307) bkz: dipnot 4 24 2026 (2693.2, 2694.1, 2695.1, 2695.3, 2695.4, 2610.2.03.01 hariç) Tekstil ürünleri imalatı (dip not 8 de belirtilen şartları saglamayan iplik ve dokuma yatırımları hariç Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı(değişiklik: RG 22/06/2018-30456) (us-97 2423 hariç ek6 konularına göre 4.bölge seviyesinde teşvik alır) Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı (fırınlanmış kilden, kiremit, biriket, tuğla ve inşaat malzemeleri, çimento, inşaat amaçlı beton ürünleri, hazır beton, harç, çok katlı yalıtım camları hariç) Tekstilin aprelenmesi konusunda komple yeni yatırım için 10 Milyon TL, tevsi yatırım için 5 Milyon TL ve diğer yatırım cinsleri için Apreleme yatırımları haricindeki diger yatırım konularında 1 milyon TL Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi, 2720, 273 metal döküm sanayi 28 28 Metal eşya 30 32 Makine ve teçhizat imalatı 29 Büro, muhasebe ve bilgi işlem makineleri 30 imalatı ((Ek: RG-8/4/2015-29320) 5.bölge
Sektör US-97 Sektör US-97 33 34 35 36 39 41 42 43 44 45 46 31 32 33 34 361, 3692, 3693, 3694, 3699.3.02-05, 3699.3.18 5510.1.01, 5510.2.01,5510.3.02, 5510.5.02, 5510.5.04 5510.3.01 6302.0.01 6302.0.03 Mobilya imalatı (sadece plastikten imal edilenler hariç), müzik aletleri imalatı, spor malzemeleri imalatı, oyun ve oyuncak imalatı, kalem imalatı ile çocuk arabaları ve pusetler ile bunların aksam ve parçaları imalatı. (Ek: RG 22/06/2018-30456) 80 (809 hariç) Eğitim hizmetleri (okul öncesi eğitim hizmetleri dahil, yetişkinlerin eğitilmesi ve diğer eğitim faaliyetleri hariç) ( (Değişik:RG-13/10/2012-28440) 5.bölge 8511.0.01-05, 8511.0.99, 8531.0.01-03 Elektrikli makine ve cihazları imalatı (ek6 konuları 4.bölge seviyesinde teşvik alır) Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları imalatı ((Ek: RG-8/4/2015-29320) 5.bölge Tıbbi aletler hassas ve optik aletler imalatı ( (Ek: RG-8/4/2015-29320) 5.bölge seviyesinde teşvik alır.) Motorlu kara taşıtı ve yan sanayi ( ek6 değişiklikleri 4.bölge Oteller (özel teşvik konusu vardır. bkz (Ek: RG 28/04/2018-30405)) Öğrenci yurtları Soğuk hava deposu hizmetleri Lisanslı depoculuk ((Ek: RG 03/05/-30055) 5.bölge Hastane yatırımı, huzurevi ((Ek:RG 22/06/2018-30456) Sağlık turizmi kapsamında yaşlı ve/veya engelli bakım köyleri ve esenlik tesisi yatırımları 5.bölge Özel sektör tarafından yapılacak şehirlerarası yük ve/veya yolcu taşımacılığına yönelik demiryolu yatırımları ile şehir içi yük taşımacılığına yönelik demiryolu yatırımları. (Değişik:RG-9/5/2014-28995) Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde veya termal turizm konusunda bölgesel desteklerden yararlanabilecek nitelikteki turizm konaklama yatırımları. (Bakınız:Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri) 3 yıldız ve üzeri 100 öğrenci 1000 metrekare Hastane: Huzurevi: 100 kişi 47 Akıllı çok fonksiyonlu teknik tekstil 48 50 Atık geri kazanım veya bertaraf tesisleri ( (Ek: RG 22/06/2018-30456) 5 milyon TL. ve üstü yatırımlar 5.bölge Seracılık ((Ek: RG 22/06/2018-30456) istanbul ili hariç en az 6 milyon TL.ve 50 dekar ve üstü sera yatırımları (Değişik:RG-20/1/2018-30307) Denizyolu veya havayolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar. Test merkezleri, rüzgar tüneli ve bu mahiyetteki yatırımlar (otomotiv, uzay veya savunma sanayine yönelik olanlar). 20 dekar Asgari ellibin metrekare kapalı alana sahip uluslararası fuar yatırımları (konaklama ve alışveriş merkezi üniteleri hariç). (Değişik:RG-8/4/2015-29320) Savunma Sanayii Müsteşarlığından alınacak proje onayına istinaden gerçekleştirilecek savunma alanındaki yatırımlar. Maden istihraç yatırımları ve/veya maden işleme yatırımları (4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununda tanımlanan I. grup madenler ve mıcır yatırımları ile İstanbul ilinde gerçekleştirilecek istihraç ve/veya işleme yatırımları hariç).(5.bölge seviyesinde teşvik alır.) (Değişik:RG-13/10/2012-28440) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenen AR-GE projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin veya parçaların üretimine yönelik yatırımlar. (Ek:RG-15/2/2013-28560) Motorlu kara taşıtları ana sanayinde gerçekleştirilecek asgari 300 milyon TL tutarındaki yatırımlar ve asgari 75 milyon TL tutarındaki motor yatırımları ile asgari 20 milyon TL tutarındaki motor aksamları, aktarma organları/ aksamları ve otomotiv elektroniğine yönelik yatırımlar. (Ek:RG-15/2/2013-28560) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından düzenlenen geçerli bir maden işletme ruhsatı ve izni kapsamında 3213 sayılı Maden Kanununun 2 nci maddesinin 4-b grubunda yer alan madenlerin girdi olarak kullanıldığı elektrik üretimi yatırımları. (Ek:RG-9/5/2014-28995) (Değişik: RG-5/10/- 29848) EK-4 te yer alan Teşvik Edilmeyecek Yatırımlar hariç olmak üzere, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının vereceği proje onayına istinaden, yıllık asgari 500 ton eşdeğer petrol (TEP) enerji tüketimi olan mevcut imalat sanayi tesislerinde gerçekleştirilecek, mevcut durumuna göre en az yüzde yirmi oranında enerji tasarrufu sağlayacak şekilde tasarlanan ve sağlanacak enerji tasarrufu ile yatırımın geri dönüş süresi 5 yıl ve daha az olan enerji verimliliği projesine yönelik yatırımlar. (Ek: RG-9/5/2014-28995) Atık ısı kaynaklı olarak, bir tesisteki atık ısıdan geri kazanım yolu ile elektrik üretimine yönelik yatırımlar (doğal gaza dayalı üretim tesisleri hariç). (Ek: RG-9/5/2014-28995) Asgari 50 milyon TL tutarındaki, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) yatırımları ve yer altı doğal gaz depolama yatırımları. (Ek: RG-6/8/2014-29080) Karbon elyaf üretimine veya karbon elyaf üretimi ile birlikte olmak kaydıyla karbon elyaftan mamul kompozit malzeme üretimine yönelik yatırımlar. 500 ton eşdeğer petrol (TEP) enerji/yıl 50 Milyon TL
Sektör US-97 (Ek: RG-8/4/2015-29320) Maden Kanununa istinaden düzenlenmiş geçerli Arama Ruhsatı veya Sertifikasına sahip yatırımcıların ruhsatlı sahalarında yapacağı maden arama yatırımları. (Ek: RG-19/11/2015-29537) Yenilenebilir enerji üretimine yönelik türbin ve jeneratör imalatı ile rüzgar enerjisi üretiminde kullanılan kanat imalatı yatırımları.(5.bölge seviyesinde teşvik alır.) 1 (Ek: RG 8/4/-29678) Direk soğutmalı slab döküm ve sıcak haddeleme yöntemi ile alüminyum yassı mamul üretimine yönelik entegre yatırımlar (Ek: RG 03/05/-30055) Nükleer enerji santrali yatırımları. (Ek: RG 17/08/-30157) Araştırma ve referans laboratuvarı, tüketici güvenliği ve enfeksiyon hastalıkları referans laboratuvarı, ilaç ve tıbbi cihaz analiz ve kontrol laboratuvarı ile deney hayvanları üretim test ve araştırma merkezi birimlerinin yer aldığı laboratuvar kompleksi yatırımları. (Ek:RG-22/6/2018-30456) EK-6 da yer alan yatırım konularında gerçekleştirilecek asgari 500 milyon TL tutarındaki yatırımlar.(5.bölge 500 Milyon TL