ÖN SÖZ Sevgili gençler, 21. yüzyıl hiç şüphesiz sosyalleşmiş ve seçtiği alanda kendini yetiştirmiş donanımlı kişilere ufuklar açacaktır. Bu ufukların yolu kaliteli üniversitelerden, fakültelerden geçmektedir. ROBERT YAYINLARI olarak sizlere bu yolculuğunuzda arkadaş olmayı ve rehberlik etmeyi kendimize görev kabul ettik. Lise 9. 10. ve 11. sınıflara yönelik hazırladığımız kitap setiyle okul ve sınavlara yardımcı bir ders kaynağı oluşturmayı hedefledik. Bu kitaplar MEB in 2018 Ocak ayında güncellediği yeni müfredat programlarına göre hazırlandı. Yayınlarımız 2018 2019 eğitim öğretim yılında uygulanacak yeni müfredata uyumludur. Kitaplarımız KONU ÖZETLİ SORU BANKASIDIR. Kitaplarımızın içerik özellikleri hakkında şunları hatırlatmak istiyoruz: KONUNUN ÖZÜ bölümünde ünitelerin konu bütünlüğüne dikkat edilerek birbiriyle bağlantılı alt konular birlikte özetlendi. Çok uzun üniteler kendi içinde parçalara ayrılarak testleri ve ünite testi o bölümü kapsayacak şekilde ayarlandı. ETKİNLİKLER bölümünde bilginin pekişmesi adına branşlara göre farklı metotlar kullanılarak eğlenceli bilgi tekrarı yapıldı. KAVRAMA TESTİ yle soru kısmına kolay bir başlangıç yapmanızı amaçladık. uygulama TESTİ yle birden fazla kazanımı bir arada barındıran soruları aşamalı bir şekilde sizlerle buluşturduk. MODEL TEST le zor diyebileceğimiz sorular gelişiminize katkı sağlayacak şekilde bir araya toplandı. ÜNİTE TARAMA TESTİ yle üniteyi sınav tadında sorularla baştan sona taramanızı hedefledik. YAZILI SORULARI yla okul sınavlarına bir adım önde başlamanızı amaçladık. Özenle oluşturulan bu sorularda da bir öğretmenin sormazsam olmaz dediği tarzda sorular, soruldu ve çözüldü. Kitabımızdan üst seviyede bir fayda elde etmek için bir üniteyi çalışırken bütün bölümleri sırayla çalışarak, çözerek bir sonraki bölüme geçmenizi öneriyoruz. Başarılı olmanız dileğiyle..
Kİtabımızı Tanıyalım KAVRAMA TESTİ TEK KAZANIMLI SORULARDAN OLUŞAN KOLAY TESTLER KONUNUN ÖZÜ ETKİNLİK SİZİN İÇİN KONUNUN KONU BİLGİSİNİN EN CAN ALICI ŞEKİLDE KALICILIK KAZANMASI İÇİN ÖZETLENDİĞİ KENDİNİZİ DENEDİĞİNİZ BÖLÜM BÖLÜM
YAZILI SORULARI VE ÇÖZÜMLERİ OKUL YAZILILARINA PROVA YAPACAĞINIZ KLASİK SORULARIN OLDUĞU BÖLÜM MODEL TEST ÜNİTE TARAMA TESTİ KONUYU BÜTÜN HER ÜNİTENİN SONUNDA YÖNLERİYLE ELE ALAN ZOR OLAN DENEME TADINDA SORULARDAN OLUŞAN GENEL TARAMA TESTLER TESTLERİ UYGULAMA TESTİ BİRDEN FAZLA KAZANIM BARINDIRAN ORTA ZORLUKTA TESTLER KİMYA
İÇİNDEKİLER KİMYA BİLİMİ I, BÖLÜM KONUNUN ÖZÜ: SİMYADAN KİMYAYA...13 KAVRAMA TESTİ 1...15 UYGULAMA TESTİ 1...17 II, BÖLÜM KONUNUN ÖZÜ: KİMYA DİSİPLİNLERİ VE KİMYACILARIN ÇALIŞMA ALANLAR...19 1. ÜNİTE KAVRAMA TESTİ 2...21 UYGULAMA TESTİ 2...23 IıI, BÖLÜM KONUNUN ÖZÜ: KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ...25 KAVRAMA TESTİ 3, 4, 5...27 UYGULAMA TESTİ 3, 4, 5...33 Iv, BÖLÜM KONUNUN ÖZÜ: KİMYA UYGULAMALARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ...39 ETKİNLİK 1...43 KAVRAMA TESTİ 6, 7...45 MODEL TEST 1, 2, 3...49 ÜNİTE TARAMA TESTİ 1...55 YAZILI HAZIRLIK SORULAR...59
İÇİNDEKİLER ATOM VE PERİYODİK SİSTEM I, BÖLÜM KONUNUN ÖZÜ: ATOM MODELLERİ VE ATOMUN YAPIS...67 KAVRAMA TESTİ 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14...69 UYGULAMA TESTİ 6, 7, 8, 9, 10...83 2. ÜNİTE MODEL TEST 4...93 II, BÖLÜM KONUNUN ÖZÜ: PERİYODİK SİSTEM...95 ETKİNLİK 2...99 KAVRAMA TESTİ 15, 16, 17, 18, 19, 20...101 UYGULAMA TESTİ 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17...113 MODEL TEST 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12...127 ÜNİTE TARAMA TESTİ 2...143 YAZILI HAZIRLIK SORULAR...147 KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER I, BÖLÜM KONUNUN ÖZÜ: KİMYASAL TÜRLER, KİMYASAL TÜRLERİN SINIFLANDIRILMASI...155 KAVRAMA TESTİ 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28...159 UYGULAMA TESTİ 18, 19, 20, 21...175 MODEL TEST 13, 14...183 3. ÜNİTE Iı. BÖLÜM KONUNUN ÖZÜ: ZAYIF ETKİLEŞİMLER, FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞİMLER...187 ETKİNLİK 3...189 KAVRAMA TESTİ 29, 30, 31, 32...191 UYGULAMA TESTİ 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34...199 MODEL TEST 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21...225 ÜNİTE TARAMA TESTİ 3...239 YAZILI HAZIRLIK SORULAR...243
İÇİNDEKİLER MADDENİN HALLERİ 5. ÜNİTE 4. ÜNİTE KONUNUN ÖZÜ: MADDENİN FİZİKSEL HALLERİ...247 ETKİNLİK 4...251 KAVRAMA TESTİ 33, 34, 35, 36...253 UYGULAMA TESTİ 35, 36, 37...261 MODEL TEST 22...267 ÜNİTE TARAMA TESTİ 4...269 YAZILI HAZIRLIK SORULAR...273 DOĞA VE KİMYA KONUNUN ÖZÜ: DOĞA VE KİMYA...277 ETKİNLİK 5...279 KAVRAMA TESTİ 37...281 MODEL TEST 23...283 ÜNİTE TARAMA TESTİ 5...285 CEVAP ANAHTARI ETKİNLİK CEVAPLAR...290 KAVRAMA TESTİ CEVAPLAR...293 UYGULAMA TESTİ CEVAPLAR...294 MODEL TEST CEVAPLAR...295 ÜNİTE TARAMA TESTİ CEVAPLAR...296 YAZILI HAZIRLIK SORULARI CEVAPLAR...297
1. ÜNİTE KİMYA BİLİMİ KAZANIMLAR 33 Kimyanın bilim olma sürecini açıklar. 33 Kimyanın ve kimyacıların başlıca çalışma alanlarını açıklar. 33 Günlük hayatta sıklıkla etkileşimde bulunan elementlerin adlarını sembolleriyle eşleştirir. 33 Bileşiklerin formüllerini adlarıyla eşleştirir. 33 Kimya laboratuvarında uyulması gereken iş sağlığı ve güvenliği kurallarını açıklar. 33 Kimyasal maddelerin insan sağlığı ve çevre üzerindeki etkilerini açıklar. 33 Kimya laboratuvarında kullanılan bazı temel malzemeleri tanır.
1. ÜNİTE KONUNUN ÖZÜ 1. BÖLÜM: SİMYADAN KİMYAYA Simyacılar, Maddenin iç yapısını, kullanım alanlarını, dönüşümlerini inceleyen bilim dalı kimyadır. Suda çözme, İnsanlığın var oluşundan yaklaşık 18. yüzyıla kadar madde ile ilgili yapılan çalışmalara simya (alşimi) denir. Bu uğraşıları yapanlara da simyacı (alşimist) denir. Özütleme, Damıtma, Simyacının amacı, Süzme, Ölümsüzlük iksirini bulmak, Kristallendirme Değersiz madenleri altına çevirmek, gibi laboratuvar teknikleri kullanmışlardır. İnsanların temel ihtiyaçlarını karşılamaktır. Simya deneme - yanılmaya dayalı olduğu, sistematik bilgi birikimi sağlamadığı ve teorik temelleri olmadığı için bilim değildir. Simyacıların Keşfettiği Maddeler Seramik, Boya, Cam, Mürekkep, Barut, Sabun, Tuz ruhu (HCI), Kezzap (HNO3), Zaç yağı (H2SO4), Metal işleme, İmbik Demir, Bakır, Simyacılar, Gümüş, Kimyada kullanılan fırınlar, Altın, Su banyosu, Civa, Damıtma düzeneği, Kükürt elementleri, Kroze, Alaşım, El kantarı, Tuz, Su terazisi, Soda, Göztaşı (CuSO4), İmbik (damıtma) Kıbrıs taşı (FeSO4), gibi araç gereçleri geliştirmişlerdir. Şap KAI(SO4)2 tır. 13
KONUNUN ÖZÜ 1. ÜNİTE I Önemli simyacılar İbni Sina: Sağlık alanında birçok eseri vardır. Empodokles: Bütün maddelerin toprak, su, hava ve ateş olmak üzere dört temel maddeden oluştuğunu ileri sürmüştür. Demokritus: Atom fikrini ortaya atan ilk simyacıdır. İbni Sina II Uygarlıkların kimya bilimine katkıları Aristo Mezopotamyalılar insan sağlığına önem vermiş, ilaç geliştirmiş ve cerrahi operasyonlar yapmışlardır. Ayrıca cam, boyama ve süs eşyaları yapmışlardır. Aristo: Evrenin toprak, su, hava ve ateş gibi dört elementten oluştuğunu söylemiştir. Aristoya göre, bu elementlerin sıcak, soğuk, ıslak, kuru olmak üzere dört özelliği vardır. Çinliler, bazı tepkimelerin belirli sıcaklıkta gerçekleştiğini tespit etmiş ve su banyoları ile ısı dengeleyici aletler tasarlamışlardır. Terazi kullanmışlardır. Hintliler, laboratuvar araçları geliştirmişler, ilaç hazırlamışlardır. Ateş Kuru Mısırlılarda, mumyalama ve piramitler önemli çalışmalardandır. Sıcak Yunanlılar da boyama, deri işlemeciliği, cam ve sabun yapmışlardır. Hava Toprak Orta Asya uygarlıkları, metal işlemeciliği, boyama, temizlikte çeşitli otları kullanma, veterinerlik ve tıp ile ilgili çalışmalar yapmışlardır. Islak Soğuk Su IV. Modern kimyanın öncüleri, Dalton: İlk atom modelini yapmıştır. Robert Boyle: Elementi "kendinden daha basit maddelere ayrıştırılamayan saf made" olarak tanımlamıştır. Robert Boyle'un fizik kimya alanındaki en önemli eseri Kuşkucu Kimyager adlı kitabıdır. Cabir bin Hayyan: Nitrik asit (HNO3), hidroklorik (HCl), sülfürikasit (H2SO4) gibi bir çok asit keşfetmiştir. Damıtma düzeneği (imbik) geliştirmiştir. Ebu Bekir er - Razi: Hekim, bilim insanı ve filozoftur. Kroze, fırın gibi laboratuvar araçlarını geliştirmiştir. Gliserini keşfetmiş, alkolü tıpta antiseptik olarak kullanmıştır. Maddenin atom ve boşluktan oluştuğu görüşünü savunmuştur. Antoine Lavoisier: Kütlenin konumu kanununu buldu. Ayrıca yanma olayının havadaki oksijen gazı ile olduğunu açıkladı. Antonie Lavoisier, bir miktar kalayı hava dolu cam balona koyup ağzını kapatmış ve ısıtmıştır. Cam balonun ağzını açmadan beyaz bir toz olduğunu gözlemlemiştir. Cam balonu tekrar tarttığında ağırlığının değişmediğini görmüştür. Simyada kullanılan maddeleri bedenler (metaller), ruhlar (kükürt, arsenik, cıva, nişadır), taşlar (pirit, mağnezya), vitrioller (metal sülfatlar), boraks (boraks, soda), tuzlar olarak sınıflandırmıştır. Priestley: Oksijen gazını elde etmeyi başardı. 14
1 KAVRAMA TESTİ 1. 4. Sindirim bozuklukları için maydanoz kullanmışlardır. I Bakır metalini altın metaline çevirme II Çömlek yapımında kil kullanmışlardır. II Suyu elektroliz etme IV. Metal işlemeciliği yapmışlardır. Yukarıdaki işlemlerden hangileri simyacıların ilgi alanlarındandır? V. Barınmak için çadır yapımında polyester kullanmışlardır. Eski çağlarda insanların yaptığı çalışmalar ile ilgili kaç tanesi doğrudur? A) 1 2. Metal işleyerek araç gereç yapma I Boyama için bitkileri kullanmışlardır. B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 Aşağıdakilerden hangisi simyacıların kullandığı deneme - yanılma yöntemlerinden biri değildir? 5. Aşağıdakilerden hangisi simyacıların deneme - yanılma yoluyla buldukları maddelerden biri değildir? A) Özütleme A) Plastik B) Suda çözme B) Demir C) Elektroliz etme C) Kıbrıs taşı D) Damıtma (imbik) D) Kezzap E) Kristallendirme E) Barut 3. I Tuz V II Soda Şap 6. Maddeler Göz Taşı Deterjan IV III I Simyadan kimyaya aktarılan birçok madde ve teknik vardır. II Simya sistematik bilgi içerir. Yukarıda eski insanların sıkça kullandığı maddeler ile ilgili kavram haritası verilmiştir. IV. Simyacılar atom ile ilgili görüş ortaya koymuşlardır. Yukarıdaki ifadeler doğru (D) ve yanlış (Y) olarak, I, II, III ve IV yolunu izleyerek sıralandığında aşağıdakilerden hangisi doğru olur? Buna göre, kavram haritasında yer alan maddelerden hangisi eski insanların kullandıkları maddelerden biri değildir? A) I B) II C) III D) IV Simyanın teorik temelleri olmadığı için bilim değildir. A) D, D, Y, Y E) V B) Y, D, D, Y D) D, D, Y, D 15 C) Y, Y, D, Y E) D, Y, Y, D
KAVRAMA TESTİ 1 7. 10. I Aristo II Empodokles B Simyacılar T Buna göre, A toprak B su ise, Y soğuk özelliğidir. IV I C ateş, D hava ise T sıcak özelliğidir. II X soğuk T ıslak özelliği ise, D topraktır. Yukarıda simyacılar ile ilgili kavram haritası verilmiştir. ifadelerinden hangileri doğrudur? Buna göre, kavram haritasındakilerden hangisi simyacı değildir? B) II C Z Yukarıdaki şemada A, B, C, D Aristo'nun dört elementini, X, Y, Z, T Aristo'nun dört özelliğini ifade etmektedir. III Cabir bin Hayyan C) III D) IV E) V 11. Simyacılar ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi Demokritus'a göre; yanlıştır? Maddeler dört elementten oluşur. A) Basit laboratuvar araç ve gereçlerini geliştirmişlerdir. I Maddenin bölünemeyen parçasına atom denir. II Her şey atomdan ve boşluklardan oluşmuştur. B) Çalışmaları teorik temellere dayanır. IV. Atomların sayı ve dizilişlerinin farklılığı farklı maddeleri oluşturur. C) Hastalıkların tedavisinde bitkileri kullanmışlardır. yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur? D) Çalışmalarında deneme - yanılma yöntemini kullanmışlardır. A) I, II ve III E) Sistematik, bilgi aktarımında bulunmamışlardır. B) II ve III D) I, II ve IV C) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 12. 9. D Y Demokritus 8. X A. Lavoisier V A) I A Simyacı Çalışması - Fikri Aristo Dört elemente ait dört özellik vardır. I Demokritos Maddenin en küçük parçası atomdur. II Cabir Bin Hayyan bir çok asiti keşfetmiştir. II Tales Her madde sudan oluşur. IV. Ebu Bekir Er Razi gliserini keşfetmiş, alkollü sağlıkta kullanmıştır. IV. Cabir Bin Hayyan Çeşitli asit sentezi yapmıştır. İmbik, su terazisi, kroze gibi deney araçları kimya döneminde bulunmuştur. I Aristo'ya göre, maddeler dört elementten oluşmuştur. Yukarıdaki simyacıların çalışma veya fikirlerinden hangileri doğrudur? Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur? A) I, II ve III B) I, II ve IV D) I, II, III ve IV C) II ve III A) I, II, III ve IV E) II, III ve IV D) I, II ve III 16 C) II, III ve IV E) III ve IV
1 UYGULAMA TESTİ 1. Barut 4. I Sülfürik asit Bilim İnsanı Kimya İle İlgili Çalışması A Lavoisier Kütlenin korunumu kanununu buldu. IV. Şap I Dalton İlk atom modelini yaptı. V. Kauçuk II Robert Boyle Element tanımını yaptı. II Tuz ruhu Yukarıdakilerden hangisi simyacıların keşfettiği maddelerden biri değildir? A) V B) IV C) III D) II Yukarıdaki bilim insanlarından hangilerinin kimya ile ilgili çalışması doğru verilmiştir? E) I A)Yalnız I 5. Göz taşı Cabir Bin Hayyan 2. Çinliler J. Priestley I Yunanlılar Demokritus II Hintliler Aşağıda verilen sorulardan hangisinin cevabı yukarıda verilmemiştir? IV. Mezopotamyalılar V. Mısırlılar A) Simya döneminde birçok asiti keşfeden simyacı kimdir? Yukarıdakilerden kaç tanesi kimya bilimine katkısı olan uygarlıktır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 B) Oksijen gazını elde etmeyi başaran bilim insanı kimdir? E) 5 C) İlk atom modeli kime aittir? D) Formülü CuSO4 olan bileşiğin simya döneminde adı nedir? E) Simyada ilk atom ifadesini açıklamaya çalışan kimdir? 3. 6. Aşağıdakilerden hangisi kimya döneminden önce araştırma yapmış simyacılardan değildir? Lavoisiler, yanma olayını açıklamıştır. I Robert Boyle önemli simyacılardan biridir. II Aristo tanımına göre, demir katısı soğuk ve kuru özelliklerini taşır. A) Demokritus B) Cabir Bin Hayyan C) Empodokles Yukarıdaki yargılardan hangileri doğrudur? D) Rutherford E) Aristo 17
UYGULAMA TESTİ 1 7. Aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? II dır. Simya A) Kimya, maddenin yapısını, bileşimini inceleyen bilim dalıdır. döneminde damıtma için geliştirilmiştir. Kimyanın öncülerinden III ilk atom modeli geliştirilmiştir. B) Simyacılar uzun süre besinlerin korunması için tuz kullanmışlardır. Yukarıda boş bırakılan yerlere yazılması gereken uygun kelimeler aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? C) Aristo tanımına göre gazlar sıcak ve ıslak özelliktedir. D) Bilgi birikimi oluşturarak kimya biliminin oluşturulması simyacıların amaçlarındandır. E) İbni Sina tıp ile ilgilenmiştir. 8. I II III A) Deneme yanılma İmbik A. Lavoisier B) Deneme yanılma Suda çözme Dalton C) Deney Özütleme Robert Boyle D) Deneme yanılma İmbik Dalton E) Deney Kristallendirme Robert Boyle I Imbik II Kroze V Erlen Araç Gereç 11. Su Terazisi Seramik I Cam III Su Banyosu II Mürekkep IV. Barut IV Yukarıda simyacıların kullandığı araç gereçlerin kavram haritası verilmiştir. Yukarıdaki maddelerden hangileri simyadan günümüze aktarılmıştır? Buna göre, kavram haritasında verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I ve II A) I 9. I 10. Simyacıların en çok kullandığı yöntem B) II C) III D) IV B) II ve III D) I, II, III ve IV C) II, III ve IV E) V Simya ve kimya dönemlerinde element ile ilgili; 12. Modern kimyada, her element atom adı verilen taneciklerden oluşmuştur. Damıtma I Çöktürme I Robert Boyle'nin element tanımı atom altı taneciklerin keşfiyle geçerliliğini yitirmiştir. II Polimerleşme II Simyada Empodokles maddelerin atomlardan oluştuğunu savunmuştur. V. Özütleme IV. Elektroliz Yukarıdaki işlemlerden kaç tanesini simyacılar kullanmıştır? yargılarından hangileri doğrudur? A)Yalnız I A) 1 18 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
1. ÜNİTE KONUNUN ÖZÜ 2. BÖLÜM: KİMYA DİSİPLİNLERİ VE KİMYACILARIN ÇALIŞMA ALANLARI Biyokimya: Canlı organizmalar üzerindeki kimyasalları ve etkilerini inceleyen kimya disiplinidir. Anorganik Kimya: Organik olmayan bileşiklerin yapılarını, tepkimelerini inceler. Asit, baz, tuz, su, mineraler anorganik kimyanın ilgi alanına girer. Analitik Kimya: Maddelerin tanınması, bileşenlerinin nicel ve nitel olarak incelenmesini sağlayan kimya disiplinidir. Analitik kimya, boya, yakıt, gıda, kozmetik gibi birçok endüstri alanında tıpta, adli kimyada kullanılan disiplindir. Polimer Kimyası: Çok sayıda küçük birimin (monomer) birleşerek büyük molekül (polimer) oluşumlarını inceler. Plastik naylon, orlon, kauçuk yapay polimere, proteinler ve karbonhidratlar yapay polimere örnektir. Fizikokimya: Kimyasal tepkimelerde basınç, sıcaklık, derişim etkilerini inceleyen kimya disiplinidir. Kimyasal tepkimelerde iş, enerji, hız değişimleri, ilgi alanına girer. Endüstriyel Kimya: Sanayide kullanılan hammaddelerin imalatıyla ilgilenir. Çevre Kimyası: Çevreyi kirleten maddeleri ve bunların etkilerini inceleyen kimya disiplinidir. Organik Kimya: Karbon kimyası olarak da bilinir. Karbon temelli bileşiklerin yapılarını inceleyen kimya disiplinidir. Petrol ürünleri, boyalar, ilaçlar, plastikler organik kimyanın ilgi alanına girer. Kimya Alanı ile İlgili Başlıca Meslekler: Kimyager, eczacı, kimya öğretmeni, kimya mühendisi, metalurji mühendisi. 19
KONUNUN ÖZÜ 1. ÜNİTE Kimyager: Organik kimya, anorganik kimya, analitik kimya, biyokimya, fizikokimya gibi kimya bilimi konularında ileri düzey eğitim alan kimya bilimcileridir. Gübre Endüstrisi: Tarımda ürün verimini ve kalitesini arttırmak için toprağa verilen maddelerin üretimi aşamasında kimya biliminden yararlanılır. Eczacı: İlaçların üretilmesi, geliştirilmesi, dağıtımı ve insan vücudundaki etkilerini inceler. Kimya Öğretmeni: MEB tarafından onaylanan eğitim programları çerçevesinde kimya konusu ile ilgili bilgi, beceri, tutum ve davranışları öğrencilere çeşitli yöntemlerle kazandıran, kimya ile ilgili eğitim veren kişidir. Kimya Mühendisi: Kimya biliminin yanında matematik, fizik, ekonomi, mühendislik bilimlerini birleştirerek farklı sanayi dallarında kimyasal maddenin en ekonomik biçimde üretilmesi, geliştirilmesi alanlarında çalışan kişidir. Boya Endüstrisi: Boya, inşaat, gıda, metal, ahşap gibi bir çok alanda kullanılır. Boyaların kullanıldıkları yere göre kimyasal yapıları farklıdır. Metalurji Mühendisi: Bileşiminde metal bulunan maden filizlerinden metal alaşımlarının elde edilmesi, bunların teknik ihtiyaçlarına göre, tasarlanması, geliştirilmesi, üretilmesi alanlarında çalışan kişidir. Başlıca Kimya Endüstrileri: İlaç, petrokimya, gübre, boya, arıtım, tekstil endüstrileridir. Petrokimya: Petrol, doğal gaz ve bunlardan elde edilen ürünlerle ilgilenen endüstri alanıdır. Ham petrol fiziksel, kimyasal yöntemlerle başka ürünlere dönüştürülür. Bu dönüşümlerden benzin, motorin, gaz yağı, organik çözücüler, motor yağları, asfalt, zift, hidrokarbonlar elde edilir. Arıtım: Suyu, toprağı ve havayı kirleten maddelerin incelenmesi, uzaklaştırılması için kimya biliminden yararlanılır. Tekstil Endüstrisi: Tekstilde ipliğin eldesi, boyanması ve kimyasaların uzaklaştırılmasında kimya biliminden yararlanılır. İlaç Endüstrisi: İlaç hammaddelerinin üretimi ve maddelerin vücutta oluşturduğu tepkimeleri incelemek için kimya biliminden yararlanılır. 20
2 KAVRAMA TESTİ 1. 4. Maddenin bileşenlerini inceler. I Hidrojen, oksijen, azot gibi elementlerin karbon ile yaptığı bileşikleri inceler. II Su arıtımı için yöntemler geliştirilmesi Yukarıdaki ifadelerin ait olduğu kimya alt dalları aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? I II A) Fizikokimya Anorganik kimya B) Analitik kimya Organik kimya C) Biyokimya Organik kimya D) Anorganik kimya Fizikokimya E) Analitik kimya Anorganik kimya Yukarıdakilerden hangileri kimya biliminin insan hayatına katkı sağladığı gelişmelerdendir? A) I ve II I D) I, II ve III 5. 2. Hastalıkların tedavisi için birçok ilaç geliştirilmesi I Suç ve suçluları ortaya çıkarmak için birçok analizlerin geliştirilmesi HCI (hidroklorik asit), NaOH (sodyum hidroksit), NaCl (yemek tuzu) gibi maddeleri inceleyen kimya disiplini aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? E) II ve III Hastanenin biyokimya laboratuvarında çalışan bir kimyager kan ve idrar analizleri yaparak hastalıkların tedavisine yapımcı olmaktadır. Buna göre, kimyager; A) Biyokimya Analitik kimya B) Fizikokimya I Biyokimya C) Analitik kimya II Fizikokimya D) Anorganik kimya kimya disiplinlerinden hangileri kullanmamıştır? E) Polimer kimyası II 3. C) Yalnız II E) Yalnız I Kimyasal tepkimelerde iş, enerji, hız gibi olayları inceleyen kimya dalı fizikokimyadır. I Kimyasal maddelerin neden olduğu çevre kirliliğini ve bunların önlenmesi ile ilgili çalışmalarla ilgilenen kimya dalı çevre kimyasıdır. 6. Analitik kimya ile ilgili; Maddenin bileşenlerini, ayrılmasını inceler. I Bileşenlerin madde içindeki miktarlarını araştırır. II Atom altı tanecikleri inceleyen kimya dalı nükleer kimyadır. II Çok sayıda molekülün kimyasal bağlarla oluşturduğu molekülleri inceler. Yukarıdaki kimya disiplinleri ile ilgili verilen ifadelerden hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur? II 21
KAVRAMA TESTİ 2 7. Kimyanın Alt 10. Analitik kimya; Çalışma Disiplinleri Tarımda toprak analizinde Alanı 1. Fizikokimya a. Besin maddelerinin kimyasal yapılarını inceler. 2. Organik kimya b. Kimyasal tepkimelerde enerji değişimleri inceler. 3. Gıda kimyası c. Karbon temelli bileşikleri inceler. +2 I Suyun içindeki Mg sinde II Tıpta kan analizinde IV. Maden filizinin içindeki metallerin belirlenmesinde yukarıdaki çalışmaların hangilerinde kullanılır? A) I, II ve III B) 1-b C) 1-b D) 1-c 2-b 2-a 2-c 2-b 2-c 3-c 3-c 3-a 3-a 3-b B) II, III ve IV D) I, II, III ve IV Yukarıda verilen kimyanın alt disiplinleri ile çalışma alanlarının eşleştirilmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) 1-a iyonu miktarının belirlenme- C) II ve III E) I, II ve IV E) 1-a 11. Kimyasal piller I Araba aküleri II Plastikler 8. Yukarıdaki maddelerin üretim alanlarından hangileri fizikokimyanın uğraş alanına girer? C2H5OH I NaCl D) Yalnız III II C6H12O6 E) II ve III IV Mg(OH)2 Yukarıdaki bileşiklerin hangileri organik kimyanın çalışma alanında yer alır? A) I ve II B) II ve IV D) I ve III C) I, III ve IV E) II, III ve IV 12. 9. Kimya mühendisi, kimya biliminin yanında matematik, fizik ve biyoloji bilimlerinde de bilgi sahibidir. I Metalürji mühendisi makine mühendisinin yaptığı işleri yapabilir. Otomotiv I Arıtma II Tarım kimyası, bitkilerin sağlıklı büyümesi için gübreler geliştirir. II Tekstil IV. Kimya simyadan bağımsız gelişmiştir. IV. Boya Yukarıdaki ifadeler doğru (D), yanlış (Y) olarak I, II, III ve IV sırası izlenerek sıralanması aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? V. Tarım Yukarıdaki çalışma alanlarından kaç tanesi kimya bilimi ile ilişkilidir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 A) D, Y, D, Y D) Y, Y, Y, D E) 5 22 B) D, D, Y, Y C) D, D, Y, D E) Y, D, D, D
2 UYGULAMA TESTİ 1. Sudaki zararlı iyonların giderilmesi 4. Ağır metallerin çöktürülmesi Dezanfektan uygulanması Yukarıdaki olaylar kimyanın aşağıdaki uğraş alanlarından hangisine aittir? Kimya Dalı Uğraş Alanı Farmasötik kimya İlaç geliştirme I Agrokimya Tarımda verimi artırma II Elektrokimya Organik bileşikler Yukarıda verilen kimya dallarından hangilerinin uğraş alanları doğru verilmiştir? A) Arıtım B) Endüstri kimyası C) Petrokimya B) Yalnız II D) I ve II D) Termokimya C) II ve III E) Tekstil işleme 5. 2. Temizlik maddeleri A) Organik kimya I Gübreler B) Çevre kimyası II İlaçlar C) Polimer kimyası Yukarıdaki maddelerden hangileri kimyacıların uğraş alanına girer? D) Analitik kimya E) Biyokimya C) I, II ve III E) I ve III 6. 3. Kirletici maddelerin doğa üzerindeki etkilerini inceleyen, çözüm yollarını araştıran kimya disiplini aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Buna göre, bu kimyacı kimyanın hangi alt disiplininden yararlanmıştır? Termokimya I Farmakoloji A) Organik kimya II Histoloji B) Anorganik kimya Yukarıdakilerden hangileri kimya alt disiplinleri arasında yer alır? D) I, II ve III 10 gram maddenin bileşenlerini inceleyen bir kimyacı maddenin %10'nun C, %70'inin H ve %20'sinin O atomlarından oluştuğunu saptıyor. I C) Biyokimya D) Fizikokimya C) II ve III E) Analitik kimya E) I ve II 23
UYGULAMA TESTİ 2 7. Kimyanın Alt Çalışma Disiplinleri 10. Alanı Sanayide kullanılan organik ve anorganik maddenin üretimi ilgi alanıdır. Organik olmayan bileşikleri inceler. I Fizikokimya Orlon, kauçuk, teflon üretimi ilgi alanıdır. Yerküredeki doğal kimyasalları inceler. II Anorganik kimya Asit, baz, tuz, su ve mineraller ilgi alanıdır. Jeokimya a. Sistemlerdeki enerji değişimini inceler. 2. Fizikokimya b. 3. Anorganik kimya c. Yukarıda verilen kimyanın alt disiplini ve çalışma alanı eşleştirilmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? B) 1-c 2-a 2-b 3-c 3-a C) 1-c Çalışma Alanı Endüstriyel kimya 1. A) 1-b Kimya Disiplini D) 1-b E) 1-a 2-a 2-c 2-b 3-b 3-a 3-c Yukarıda verilen kimya disiplinlerinden hangilerinin çalışma alanı doğru verilmiştir? I D) I, II ve III C) II ve III E) I ve II 11. Araba aküleri, piller, kimyanın hangi alt disiplininin 8. çalışma alanına girer? İlaç endüstrisi Arıtım A) Fizikokimya Tekstil endüstrisi B) Biyokimya Boya endüstrisi C) Organik kimya Gübre endüstrisi D) Gıda kimyası Petrokimya E) Analitik kimya Yukarıdakilerden kaç tanesi kimya endüstrisidir? A) 2 9. B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 12. Ayakkabı tabanındaki kauçuk maddesinin eldesi ve üretimi kimyanın hangi disiplininin ilgi alanına girer? CH3COOH I NaCl II CH4 A) Fizikokimya IV. CH3OH B) Organik kimya C) Termokimya Yukarıdaki bileşiklerin hangileri organik kimyanın ilgi alanına girer? D) Polimer kimyası A) I ve II E) Analitik kimya D) I, III ve IV 24 B) I, II ve III E) III ve IV C) II, III ve IV
1. ÜNİTE KONUNUN ÖZÜ 3. BÖLÜM: KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ Element: Yapısında tek cins atom bulunduran maddelerdir. C, Ca Mg, gibi bir atomdan oluşanlar atomik elementtir. O2, H2, S4 gibi gibi en az iki atomdan oluşanlar moleküler elementtir. Bazı elementlerin sembolleri Atom No Sembol Element Adı 1 H Hidrojen 2 He Helyum Sabit basınçta erime ve kaynama sıcaklıkları sabittir. 3 Li Lityum Sabit sıcaklıkta yoğunlukları sabittir. 4 Be Berilyum 5 B Bor Elementlerin özellikleri; Saf maddelerdir. Fiziksel, kimyasal yöntemlerle daha basit maddelere ayrışmazlar. 6 C Karbon Elementler sembolle gösterilir. Günümüzde kullanılan elementlerin sembolleri Berzelius tarafından yapmıştır. 7 N Azot 8 O Oksijen Elementler homojendir. 9 F Flor Günümüzde 118 elementin varlığı bilinmektedir. 92 tanesi doğal, diğerleri yapaydır. 10 Ne Neon 11 Na Sodyum 12 Mg Magnezyum 13 Al Alüminyum 14 Si Silisyum 15 P Fosfor 16 S Kükürt 17 Cl Klor 18 Ar Argon 19 K Potasyum Krom 20 Ca Kalsiyum Ametaller H, C, N, P, O, S, F, Cl, Br, I elementleridir. 24 Cr Krom 25 Mn Mangan 26 Fe Demir 27 Co Kobalt Elementler metal, ametal, yarımetal ve soygaz olmak üzere 4'e ayrılır. Metaller Fe, Ni, Cr, Na,... gibi günlük hayatta bir çok alanda kullanılır. Kükürt Yarı metallere örnek B, Si verilebilir. Bor Soygazlar He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn elementleridir. 25 28 Ni Nikel 29 Cu Bakır 30 Zn Çinko 35 Br Brom 47 Ag Gümüş 50 Sn Kalay 53 I Iyot 56 Ba Baryum 79 Au Altın 80 Hg Civa 82 Pb Kurşun
KONUNUN ÖZÜ 1. ÜNİTE Bileşik: İki ya da daha fazla elementin belirli oranda özelliklerini kaybederek oluşturdukları saf maddelerdir. Uygulama Aşağıdaki bileşiklerde bulunan atom sayıları hangilerinde yanlış verilmiştir? Bileşiklerin özellikleri Saf maddelerdir. Hal değişimi hariç homojen maddelerdir. Belirli basınçta erime ve kaynama sıcaklıkları sabittir. Belirli sıcaklıkta yoğunlukları sabittir. Elementler belirli oranda birleşir. Kimyasal yöntemlerle bileşenlerine ayrılır. (Elektroliz gibi) Bileşik Atom Sayısı CH3COOH 8 I Mg(NO3)2 5 II CaCO3 4 IV. Al2(SO4)3 17 V. CuCl2 3 A) I, II ve III B) II, III e V D) II, III ve IV Bileşik oluşurken elementler özelliklerini kaybeder. C) I, II, IV ve V E) II ve III Formülle gösterilirler. Bileşik Sistematik Yaygın Formülü Adı Adı HCI Hidrojen klorür Tuz ruhu HNO3 Nitrik asit Kezzap H2SO4 Sülfürik asit Zaç yağı CH3COOH Asetik asit Sirke asiti H2O Dihidrojen monoksit Su NaCl Sodyum klorür Tuz CaCO3 Kalsiyum karbonat Kireç taşı CaO Kalsiyum oksit Sönmemiş kireç NH4Cl Amonyum klorür Nişadır KNO3 Potasyum nitrat Güherçile Na2CO3 Sodyum karbonat Çamaşır sodası NaHCO3 Sodyum bikarbonat Yemek sodası NaOH Sodyum hidroksit Sudkostik KOH Potasyum hidroksit Potas kostik Ca(OH)2 Kalsiyum hidroksit Sönmüş kireç NH3 Amonyak Amonyak NaClO Sodyum hipoklorit Çamaşır suyu Uygulama NaHCO3 bileşiği ile ilgili; Yaygın adı yemek sodasıdır. I 3 çeşit atom içerir. II 6 tane atom içerir. ifadelerinden hangileri doğrudur? Uygulama Kezzap I Sudkostik II Tuz ruhu IV. Sirke asiti V. Sönmüş kireç Yukarıdaki bileşiklerden hangisi üç çeşit atom içermez? A) I 26 B) II C) III D) IV E) V
3 KAVRAMA TESTİ 1. 4. Elementler ile ilgili, Saf maddelerdir. I Sabit basınçta erime noktaları karakteristiktir. II S4 II Fiziksel ve kimyasal yöntemlerle ayrışmazlar. IV. Be ifadelerinden hangileri doğrudur? V. N2 B) I, II ve III D) I ve III 2. Ba I O2 Yukarıdaki elementlerin moleküler ve atomik olarak sınıflandırılması aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? C) II ve III E) I ve II Moleküler Element Atomik Element A) II, IV I, III, IV B) I, III, IV II, V C) II, III, V I, IV D) III, V I, II, IV E) I, IV II, III, V Magnezyum Kalsiyum 5. Azot Bir bileşik ile ilgili; Yapısında üç çeşit atom bulunmaktadır. Fosfor Bir molekülünde dokuz tane atom bulunmaktadır. Aşağıda sembolü verilen elementlerden hangisinin adı yukarıda verilmemiştir? bilgileri veriliyor. A) C Buna göre, bileşiğin formülü aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? B) N C) Ca D) P E) Mg A) H2SO4 B) CH3COOH D) H3PO4 6. 3. Element Sembolü Element Adı Na Sodyum I K Klor II Mn Mangan IV. Cr Krom V. He Helyum B) 2 C) 3 D) 4 E) C2H5OH CH4 CO2 H2O Yukarıda verilen bileşikler ile ilgili; İki çeşit atom içerme I Atomların birleşme oranlarının farklı olması II Sembolle gösterilme hangileri ortaktır? Yukarıdaki element sembollerinden kaç tanesinin adı doğru verilmiştir? A) 1 C) C3H7OH D) I ve III E) 5 27 C) II ve III
KAVRAMA TESTİ 3 7. 10. Bileşiklerin özellikleri ile ilgili; Co Kimyasal yöntemlerle ayrışırlar. I CO Elementler belirli oranlarda birleşir. II Cu Formülle gösterilirler. IV. CuCl2 Elementler özelliklerini kaybederek bileşik oluştururlar. Yukarıdaki maddelerden hangileri elementtir? A) I, II ve III Saf maddelerdir. D) I, II ve IV yukarıdaki ifadelerden kaç tanesi doğrudur? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 B) II ve IV E) II, III ve IV E) 5 11. Bilim insanları elementleri sembolle gösterirken Latince adının ilk harfini ya da ilk iki harfini kullanmışlardır. 8. Elementin Latince Adı Sembolü Nitrogenium (Azot) N Kalium (Potasyum) K Cuprum (Bakır) Cu Aurum (Altın) Au Fluorum (Flor) Fl C6H12O6 bileşiği ile ilgili, C, H, O atomlarının birleşme oranı sırası ile 1/2/1 şeklindedir. I 2 tane C6H12O6 bileşiğinde 24 tane atom bulunur. II 1 tane C6H12O6 molekülünde 12 H atomu bulunur. Buna göre, tabloda verilen elementlerden hangisinin sembolü yanlış verilmiştir? ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve III B) Yalnız II D) I, II ve III C) II ve III A) Azot E) I ve II D) Potasyum 12. 9. B) Bakır Elementlerin günümüzdeki sembollerle gösterimini A. Lavoisier yapmıştır. I Altın elementi Ag sembolü ile gösterilir. II Tuz ruhu bileşiğinin formülü HCI'dir. C) Flor E) Altın Element Adı Element Sembolü Kurşun Pb Klor Cl Neon Ne Krom Kr Karbon C Yukarıdaki ifadelerden hangileri yanlıştır? Yukarıdaki adı verilen elementlerden hangisinin sembolü yanlış verilmiştir? I A) Kurşun D) I ve II I C) II ve III D) Krom 28 B) Klor C) Neon E) Karbon
4 KAVRAMA TESTİ 1. 4. NaCl Ni I H2O Fe II O2 Hg IV. Cu Mg Yukarıdaki maddelerden hangileri saf maddedir? A) I, II, III ve IV D) II, III ve IV Br C) Yalnız III Aşağıdaki elementlerden hangisinin sembolü yukarıda verilmemiştir? E) III ve IV A) Civa B) Mangan D) Demir 2. E) Nikel CH3COOH bileşiği ile ilgili, Karbon, hidrojen ve oksijen elementlerinden oluşmuştur. 5. I C, H, O atomlarının birleşme oranı sırasıyla 1/2/1 şeklindedir. Bileşik Formülü Bileşik Adı HNO3 Nitrik asit II CH3COOH molekülünde sekiz tane atom vardır. I NaOH Sodyum hidroksit II CaCO3 Kalsiyum karbonat ifadelerinden hangileri doğrudur? IV. H2SO4 Hidroklorik asit B) I, II ve III Yukarıda formülü verilen bileşiklerden hangilerinin adı doğru verilmiştir? E) I ve II A) I ve II B) I, III ve IV D) I, II, III ve IV 3. C) Brom Tuz ruhu 6. I Zaç yağı II Sud kostik Aşağıdaki elementlerden hangisinin sembolünde "B" harfi bulunmaz? B) Bizmut Yukarıdaki özel adı verilen bileşiklerden hangilerinin yapısında H atomu vardır? D) I, III ve IV E) II, III ve IV A) Bor IV. Kezzap A) I, II ve III C) I, II ve III C) Berilyum D) Bakır C) II, III ve IV E) Baryum E) I, II, III ve IV 29
KAVRAMA TESTİ 4 7. Bileşik Formülü Bileşik Adı 10. Karbon " KOH Potas kostik Oksijen " Y Hidrojen " T I HNO3 Kezzap II CH3COOH Sirke asiti IV. NaCl Yemek sodası Yukarıdaki elementler karşılarında verilen sembollerle gösterildiğinde CH3CH2OH bileşiğini oluşturmak için bu sembollerden kaçar tane gerekir? Yukarıdaki formülü verilen bileşiklerden hangilerinin özel adı doğru verilmiştir? A) I, II ve III B) II ve III D) I, II, III ve IV C) I, III ve IV E) II, III ve IV Y T A) 2 1 3 B) 2 1 6 C) 1 5 1 D) 2 6 1 E) 1 1 6 11. 8. Bileşikteki Atom Çeşidi Bileşikteki Atom Sayısı I Yemek sodası X 3 5 II Tuz ruhu Y 3 7 Yukarıdaki özel adı verilen bileşik formüllerinden hangilerinin yapısında O atomu yoktur? Z 2 2 A) I ve II B) Yalnız I D) II ve IV 9. Bileşik Kireç taşı X, Y ve Z bileşiklerinin atom çeşidi ve atom sayıları verilmiştir. C) Yalnız III Buna göre, X, Y ve Z bileşikleri aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? E) I ve III X Y Z A) HNO3 MgSO4 HCl B) BaO CaCO3 H2O C) Na2SO4 HClO3 HNO3 D) MgCO3 Ca(OH)2 CaO E) CaCO3 H2SO4 MgO Brom, kalay, gümüş elementlerinin sembolleri aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? Brom Kalay Gümüş A) Br K Ag B) B Kl Gm 12. Demir I Hidrojen II Sönmemiş kireç C) B Kl Au Yukarıdaki maddelerden hangileri saf maddedir? D) Br Sn Ag E) Br Sn Au I 30 C) I, II ve III E) I ve III
5 KAVRAMA TESTİ 1. H2O 4. Element Adı Sembol S4 Krom Kr CO2 I Mangan Mn CH3COOH II Nikel Ni IV. Çinko Sn Mn Yukarıdaki maddelerden kaç tanesi bileşiktir? Yukarıda adı verilen elementlerden hangilerinin sembolü doğru verilmiştir? A) 1 A) I, II ve III B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 B) II, III ve IV 2. Sembolü I Yemek tuzu V II Sodyum Saf I Maddedir. Cıva Yukarıda adı verilen maddelerden hangileri formülle gösterilir? D) I, III ve IV II Hg'dir. Elementtir. IV. Sirke asiti A) II ve IV E) I, II, III ve IV I 5. Platin C) I, III ve IV Kimyasal C) I, II ve III yollarla ayrışır. Yoğunlugu karakteristiktir. IV III E) II, III ve IV Cıva ile ilgili verilen kavram haritasında hangisi yanlıştır? A) I 3. B) II 6. Azot C) III D) IV E) V Bileşik Atom Sayısı I Altın MgCl2 3 II Civa I Al2(SO4)3 17 IV. Kireç taşı II CH3COOH 8 Yukarıdaki maddelerden hangileri sembollerle gösterilir? Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinin atom sayısı doğru verilmiştir? A) I ve II D) I, III ve IV B) I, II ve III C) III ve IV E) II, III ve IV 31
KAVRAMA TESTİ 5 7. 10. Sud kostik I I Tuz ruhu Saf maddedir. Yukarıdaki bileşiklerde bulunan atom sayılarının karşılaştırılması aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) III > I > II Sistematik adı sülfürik asittir. V II Sönmüş kireç B) III > II > I D) I > III > II C) I > II > III E) II > III > I II Özel adı kezzaptır. H2SO4 1 tanesinde 7 tane atom vardır. 3 çeşit atom içerir. IV III Yukarıdaki H2SO4 ile ilgili verilen kavram haritasındaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) I 8. Element Sembolü Element Adı P Fosfor I Fe Demir II Ag Gümüş IV. B Berilyum V. Pb Kurşun 9. B) II C) III D) IV E) V A) HNO3 Kezzap B) NH3 Amonyak C) CaO Sönmemiş kireç D) H2SO4 Tuz ruhu E) NaHCO3 Yemek sodası E) V 12. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin sistematik adı Üç çeşit atom içerir. yanlış verilmiştir? I 5 tane atom içerir. II Saf maddedir. ifadelerinden hangileri doğrudur? D) Yalnız III D) IV verilmiştir? Ca(NO3)2 bileşiği ile ilgili; A) I ve II C) III 11. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin yaygın adı yanlış Yukarıda sembolü verilen elementlerden hangisinin adı yanlış verilmiştir? A) I B) II I C) II ve III 32 A) CH3COOH Asetik asit B) Ca(OH)2 Kalsiyum hidroksit C) CaCO3 Kalsiyum sülfat D) KOH Potasyum hidroksit E) NaCl Sodyum klorür
3 UYGULAMA TESTİ 1. 4. X bileşiğinin iki çeşit atom içerdiği bilinmektedir. Buna göre, X bileşiği aşağıdakilerden hangisi olamaz? II Çamaşır sodasının formülü CaCO3'tür. A) Tuz ruhu IV. O2 atomik elementtir. B) Amonyak Yukarıdaki ifadelerin I, II, III, IV sırası ile doğru (D), yanlış (Y) şeklinde sıralanması aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? C) Yemek tuzu D) Sönmemiş kireç A) D, D, D, Y E) Kezzap 2. Kobalt elementinin sembolü Co'dur. I Elementler sadece atomik halde bulunur. D) Y, D, Y, Y 5. NaNO3, CaCO3, MgSO3 I Oksijen atomu sayıları Bileşikler ile ilgili; II Sembolle gösterilirler. II Atom türü sayıları ifadelerinden hangileri doğrudur? niceliklerinden hangileri eşittir? I I C) I, II ve III I D) I, II ve III E) Yalnız II 6. 3. E) D, Y, D, Y I Bileşiği oluşturan elementler arasında sabit bir oran vardır. Atom sayıları C) Y, Y, D, D Fiziksel yöntemlerle ayrışırlar. bileşiklerinin birer tanesi için; A) I ve II B) D, Y, Y, Y C) II ve III E) I ve II Element Adı Element Sembolü Brom Br Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? I İyot I A) Bileşikler tek tür atomlardan oluşur. II Bakır Cu B) Elementler fiziksel ve kimyasal yöntemlerle ayrışmaz. IV. Kalay Sn V. Çinko Zn C) Bileşikler kendini oluşturan bileşenlerin özelliklerini göstermez. Yukarıda adı verilen elementlerden kaç tanesinde sembolü doğru verilmiştir? D) Bazı elementler doğada diatomik olarak bulunur. E) Element ve bileşikler saf maddedir. A) 1 33 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
UYGULAMA TESTİ 3 7. 10. Kireç taşı Sirke asiti I Çamaşır sodası I Yemek sodası II Potas kostik II Zaç yağı IV. Yemek sodası Yukarıdaki bileşiklerden hangileri üç çeşit atom içermektedir? Aşağıda formülü verilen bileşiklerden hangisinin adı yukarıda verilmemiştir? A) KOH B) NaHCO3 C) CaCO3 D) Ca(OH)2 E) Na2CO3 8. Kobalt I Kükürt II Fosfor 11. IV. Mangan I C2H5OH Aşağıda sembolü verilen elementlerden hangisinin adı yukarıda verilmemiştir? A) P B) S II C2H5COOH Yukarıdaki bileşiklerde bulunan H atomu sayılarının karşılaştırılması aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? C) F D) Mn CH3OCH3 E) Co A) II > I > III B) I = II = III D) II = III > I 9. Karbon x Hidrojen & Oksijen 3 C) I = II > III E) III > II > I C, H ve O atomları yukardaki simgelerle gösterildiğinde; & CH4, & x & şeklinde gösterilir. & 12. & I CH3OH, & x 3 Kalay & şeklinde gösterilir. Yemek tuzu & II H2O, & Alkol şeklinde gösterilir. 3 Silisyum & Yukarıdaki maddelerden kaç tanesi sembollerle gösterilir? ifadelerinden hangileri doğrudur? A) 1 Bor 34 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
4 UYGULAMA TESTİ 1. 4. Elementler ile ilgili, Bir bileşik ile ilgili, En küçük yapıtaşı atomdur. Dört çeşit atom içermektedir. I Sabit sıcaklıkta yoğunlukları ayırt edici özelliktir. Bir tanesinde 6 tane atom vardır. II Kimyasal yöntemlerle ayrışırlar. bilgileri veriliyor. ifadelerinden hangileri doğrudur? Buna göre, bileşiğin formülün aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? D) I, II ve III E) II ve III A) NaHClO3 B) (NH4)3PO4 C) HNO3 D) Mg(HClO3)2 E) CH3COOH 2. Kobalt 5. Mangan H2 Argon I P10 Kalay II Na IV. C Aşağıda sembolü verilen elementlerden hangisinin adı yukarıda verilmemiştir? A) Ar B) Sn C) Mn D) K Yukarıdaki maddelerden hangileri moleküller elementtir? E) Co A) I, II ve III B) III ve IV D) II, III ve IV 3. Element Sembolü Element Adı Ca Kalsiyum I B Baryum II P Fosfat II Kurşun IV. Pb Kurşun IV. Civa V. Cu Bakır 6. B) 2 C) 3 D) 4 E) I ve II Kalay I Yemek tuzu V. Kezzap Yukarıda verilen maddelerden kaç tanesi saf maddedir? Yukarıda sembolü verilen elementlerden kaç tanesinin adı doğru verilmiştir? A) 1 C) II ve III A) 1 E) 5 35 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
UYGULAMA TESTİ 4 7. 10. Simya döneminde atom ile ilgili ilk görüş Demokritus'a aittir. I Kireç taşı I Kimya döneminde ilk element tanımını yapan Dalton'dur. II Amonyak Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinin yapısında O atomu yoktur? II Elementlerin, günümüzdeki sembollerini yapan Berzelius'tur. A) I ve III Yukarıda verilen ifadelerden hangileri doğrudur? A) I, II ve III D) I ve III 8. Tuz ruhu B) Yalnız III D) Yalnız III C) Yalnız I C) I ve II E) II ve III E) II ve III 11. Bileşik Formülü Bileşik Adı I Sirke H2SO4 Sülfürik asit II Oksijen I CaO Kalsiyum hidroksit II KOH Potasyum oksit Alkol Yukarıdaki maddelerden hangileri elementtir? B) Yalnız III Yukarıda formülü verilen bileşiklerden hangilerinin adı doğru verilmiştir? E) I ve II A)Yalnız I D) Yalnız III Element Adı 9. Azot N Çinko Zn Gümüş Au Kalay Sn Civa Hg 12. Aşağıdaki elementlerin hangisinin sembolünde "C" Yukarıda adı verilen elementlerden hangisinin sembolü yanlış verilmiştir? D) Azot Element Sembolü A) Civa C) II ve III B) Kalay harfi bulunmaz? A) Karbon C) Gümüş D) Bakır E) Çinko 36 B) Krom C) Kalsiyum E) Kurşun
5 UYGULAMA TESTİ 1. Bileşik Formülü Bileşik Adı NaHCO3 Yemek sodası I NaCl II NH3 4. Bileşik Bileşikteki Atom Çeşidi Bileşikteki Atom Sayısı Yemek tuzu X 2 2 Amonyak Y 3 7 Z 4 6 Yukarıda formülü verilen bileşiklerden hangilerinin özel adı doğru olarak verilmiştir? I X, Y ve Z elementlerinin atom çeşidi ve bileşikteki atom sayıları verilmiştir. Buna göre, X, Y, Z bileşiklerinin formülleri aşağıdakilerin hangisindeki gibi olabilir? X 2. Karbon & Hidrojen 3 Y Z A) H2O HNO3 NaCl B) CO CaCO3 H2O C) NaCl H2SO4 NaHCO3 D) CO2 Ca(OH)2 K3PO4 E) H2O H2SO4 Mg(OH)2 Oksijen x 5. Yukarıdaki elementler karşılarındaki sembollerle gösterildiğinde, 3 3 & I & x 3 Bileşiktir. 3 formülü aşağıdaki bileşiklerden hangisine aittir? A) CH4 B) CH3OH C) C2H5OH D) CH3COOH Sistematik adı sodyum klorürdür. II Fiziksel yöntemle ayrışır. Yemek Tuzu Saf maddedir. IV E) C2H4O4 III Yemek tuzu ile ilgili verilen kavram haritasında hangisi yanlıştır? A) I B) II 6. 3. NaCl formülüdür. V x Altın C) III D) IV E) V Bileşik Atom Sayısı CH4 5 I Kireç I Ca(NO3)2 5 II Alkol II C2H5OH 9 IV. Klor Yukarıdaki maddelerden hangileri elementtir? Yukarıda verilen bilgilerden hangilerinin atom sayısı doğru verilmiştir? A) I ve II D) II ve IV B) I ve IV E) I, II ve IV B) II ve III D) I, II ve III 37 E) I ve II
UYGULAMA TESTİ 5 7. 10. H2SO4 bileşiği ile ilgili; Tuz ruhu Elementler belirli oranda birleşmiştir. I Kezzap I Üç çeşit atom içerir. II Zaç yağı II Özel adı tuz ruhudur. IV. Sodyum klorür ifadelerden hangileri doğrudur? Yukarıdaki adı verilen bileşiklerden hangileri asittir? A) I ve II B) I, II ve III D) I ve III A) I ve II C) Yalnız II B) I, II ve III D) II, III ve IV E) II ve III 11. 8. C) I, II ve IV E) II ve III Element Sembol Altın Cu Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin yaygın adı yanlış verilmiştir? I Alüminyum Sn II Bakır Au A) Ca(OH)2 Sönmüş kireç IV. Kurşun Al V. Fosfor P B) KOH Potas kostik C) HCI Tuz ruhu D) NaHCO3 Çamaşır sodası E) CaCO3 Kireç taşı Yukarıdaki element - sembol eşleştirmelerinden hangisi yanlış yapılmıştır? A) I 12. B) II C) III D) IV E) V Oksijen Bakır Çinko 9. İyot Aşağıdaki bileşiklerden hangisi üç çeşit atom içermez? A) Kezzap B) Zaç yağı Aşağıda formülü verilen bileşiklerden hangisi yukarıda verilen elementlerden en az birini içermez? C) Amonyak D) Sirke asiti A) Na2SO4 E) Sud kostik D) ZnBr2 38 B) CuCl2 C) Pbl2 E) SF6
1. ÜNİTE KONUNUN ÖZÜ 4. BÖLÜM: KİMYA UYGULAMALARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Kimya laboratuvarında deney yaparken zarar görmemek için laboratuvar güvenlik kuralları ve kimyasal maddelerle güvenli bir şekilde nasıl çalışılacağı bilinmelidir. (NaClO), alkol gibi maddeler tahriş edicidir. Güvenlik uyarı işaretleri Yanıcı madde sembolü: Bu işaret tutuşma sıcaklığı düşük maddelerin saklama kapları üzerinde bulunur. Alkol içeren sıvılar, aseton, benzin gibi maddeler yanıcıdır. Tahriş Edici Madde Patlayıcı madde sembolü: Bu işaret yanlış kullanıldığında patlayabilen maddelerin kapları üzerinde bulunur. Nitrogliserin gibi maddeler patlayıcıdır. Yanıcı Maddeler Yakıcı madde sembolü: Bu işaret yakıcı ve kolay tutuşabilen maddelerin bulunduğu kapların üzerinde bulunur. Oksijen, klor, hidrojen peroksit (H2O2), nitrik asit gibi maddeler yakıcıdır. Patlayıcı Madde Zehirli (toksik) madde sembolü: Ağız, deri ve solunum yoluyla zehirlenmelere yol açan maddelerdir. Hidrojen sülfür, etilen amin gibi maddelerin bulunduğu kapların üzerinde yer alır. Yakıcı Maddeler Aşındırıcı (korozif) madde sembolü: Bu işaret cilt ve diğer dokulara temas halinde aşındırıcı ve yakıcı olabilen maddelerin kapları üzerinde bulunur. NaOH, asitler, fenol gibi maddeler aşındırıcıdır. Zehirli (Toksik) Madde Radyoaktif madde sembolü: Çevreye radyoaktif madde yayan maddelerin uyarı işaretidir. Aşındırıcı (Korozif) Madde Tahriş edici madde sembolü: Bu maddeler, cilt, göz ve solunum yollarında tahrişe neden olur. Sodyum hipoklorit Radyoaktif Madde 39
KONUNUN ÖZÜ 1. ÜNİTE I Çevreye zararlı madde sembolü: Havayı, suyu ve toprağı kirleten maddeler için kullanılan uyarı şaretidir. İnsan sağlığı ve çevre için önemli olan elementler ve bileşikler Na (Sodyum): Vücutta su dengesinin korunması, kas ve sinir fonksiyonlarının sağlıklı çalışmasında görev alır. Çevre için önemli, toprakta ve suda iyon dengesini sağlar. Çevreye Zararlı Madde Sodyum Sıcak cisim güvenliği: Yapılacak işlemde sıcak yüzey veya ısıtıcı olduğunu belirtir. K (Potasyum): Vücut sıvılarında, kandaki glikoz seviyesinde, sinir işlevlerinde ve hormon kontrolünde görev alır. Çevre için önemli, bitkilerin büyümesinde, hayvanların beslenmesinde gereklidir. Fe (Demir): Vücudumuzda oksijen taşınmasında hemoglobinin temel parçasıdır. DNA sentezinde yer alır. Çevre için önemi, bitkiler için ikinci derecede önemi olan elementtir. Ca (Kalsiyum): Kemik, iskelet ve dişlerin korunması için gereklidir. Çevre için önemli, hayvan iskeletinde, mercanda, dişte, yumurta kabuğunda bulunur. Bitki ve hayvan yaşamı için gereklidir. Sıcak Cisim Güvenliği Kırılabilir cam güvenliği: Yapılacak işlemde cam malzemelerin kırılabileceğini gösterir. Kalsiyum Mg (Magnezyum): Kemik, iskelet, diş, kas ve sinirlerin gelişmesinde önemlidir. Enzimlerin yapısında bulunur. Yeşil yapraklı bitkilerde klorofilin yapısında bulunur. Kırılabilir Cam Güvenliği Hg(Cıva): İnsan için zararlı etkileri vardır. Böbrek, sinir sistemi, beyin fonksiyonlarında bozulmaya yol açar. DNA'da hasarlara neden olur. Elbise güvenliği: Deneylerde kullanılan malzemelerin elbiselere sıçrayarak aşındırıcı etkisinden korunmak için önlük ve tulum giyilmesi gerektiğini belirtir. Cıva Pb (Kurşun): İnsan sağlığına çok zararlı elementlerdendir. Hemoglobinin yapısında ve sinir sisteminde bozulmaya neden olabilir. Böbrek ve beyin hasarlarına yol açar. Bitkilerde klorofil sentezini sınırlayarak bitki gelişimini olumsuz etkiler. Elbise Güvenliği 40
KONUNUN ÖZÜ 1. ÜNİTE Dereceli silindir: Üzeri ml cinsinden bölmelerden oluşan cam malzemelerdir. Saf sıvı ve çözeltilerin hacminin ölçülmesinde kullanılır. Kurşun CO2 (Karbondioksit): Hava kirliliği ile solunum rahatsızlıklarına, asit yağmurlarına yol açar. Toprağın ve suyun ph değerini değiştirir. NO2 (Azot dioksit): Baş ağrısı, yorgunluk, baş dönmesi, solunum yolu rahatsızlıkları, kalıcı akciğer rahatsızlıkları oluşturabilir. Çevre için asit yağmurları oluşturur. Toprağın ve suyun ph değerini değiştirir. Dereceli Silindir Cam balon: Çözelti hazırlanmasında, reaksiyonların gerçekleştirilmesinde kullanılır. SO3 (Kükürt trioksit): Göz temasında körlük, cilt temasında yanıklara yol açabilir. Solunması durumunda ses kısıklığı ve zehirlenmelere yol açabilir. Çevre için asidik dumanlar oluşturarak asit yağmurları oluşturur. CO (Karbon monoksit): Kanda oksijen yetersizliğine sebep olarak beyin ve sinir sisteminde bozukluklara neden olur. Karbon monoksit zehirlenmesi komaya ve ölüme yol açabilir. Cl2 (Klor): Klor gazı zehirlenmelere ve ölümlere neden olabilir. Solunum sistemini olumsuz etkileyerek öksürük, göğüs ağrısı, akciğerde su tutulumuna neden olabilir. Klor düşük seviyede bile çevreye suya, toprağa ve topraktaki canlılara zarar verir. Cam Balon II Kimya laboratuvarında kullanılan temel malzemeler Balon joje: Çözeltilerin hazırlanması ve saklanmasında kullanılır. Camın boyun kısmında kabın ölçü çizgisi bulunur. Beherglas: Çözelti hazırlama, ısıtma, madde karıştırılması işlemlerinde kullanılır. Balon Joje Pipet: Üzerinde ml cinsinden bölmeler bulunan cam borudur. Az miktardaki sıvıların çok hassas ölçümlerinde kullanılır. Beherglas Büret: Üzeri çizgi ile derecelendirilmiş cam malzemelerdir. Titrasyon işlemlerinde kullanılır. Pipet Büret 41
KONUNUN ÖZÜ 1. ÜNİTE Ayırma hunisi: Heterojen sıvıların (zeytinyağı - su) ayrılmasında kullanılır. Kroze: Metal veya porselenden yapılmış, fincana benzeyen malzemedir. Analizlerde, kül haline getirme ve çözme işlemlerinde kullanılır. Kroze Sacayağı: Üzerine amyant yerleştirilir. Cam malzeme bunun üzerine konarak ısıtma işlemi yapılır. Ayırma Hunisi Huni: Sıvıların başka kaba aktarımında, süzme işlemlerinde kullanılır. Erlenmayer: Çözelti hazırlanması, saklanması, kristallendirme, titrasyon işlemlerinde kullanılır. Sacayağı İspirto ocağı: Isıtma işlemlerinde kullanılır. Erlenmayer İspirto Ocağı Deney tüpü: Laboratuvarda çeşitli amaçlar için kullanılır. Saat camı: Az miktardaki katı maddenin ısıtma ve kurutma işlemlerinde kullanılır. Deney Tüpü Saat Camı Havan: Katı maddeleri toz haline getirmek için kullanılır. Spatül: Toz veya küçük parçalar halindeki maddeleri almak için kullanılır. Havan Spatül Baget: Çözelti hazırlamasında karıştırma için kullanılır. 42
ETKİNLİK-1 ETKİNLİK Korozif, balon joje, fizikokimya, metalurji, kurşun, asit, kalay, oksijen, sönmüş kireç, Aristo, soğuk, alşimist, imbik, su terazisi, Mısır, özütleme, Democritus, element, Lavoisier A. YUKARIDA VERİLEN KELİMELERİ AŞAĞIDAKİ CÜMLELERDE YER ALAN BOŞLUKLARA UYGUN ŞEKİLDE YERLEŞTİRİNİZ. 1. Simya döneminde temel ihtiyaçları karşılamak, değersiz madenleri altına çevirmek gibi işlerle uğraşanlara... denir. 2. Simyacılar damıtma düzeneği olarak da bilinen... aletini geliştirmişlerdir. 3. Simyacılar uğraşları sonucunda kimyada da kullanılan fırınlar, damıtma düzenekleri, su banyosu, kroze, el kantarı,... gibi araç gereçleri keşfetmişlerdir. 4. Simyacılar damıtma, süzme, kristallendirme, mayalama... gibi laboratuvar tekniklerini kullanmışlardır. 5. Kimyanın simyadan yola çıkarak bilim olma sürecinde Mezopotamya, Çin, Hint, Yunan... gibi uygarlıkların önemli katkıları olmuştur. 6.... maddeler dört elementten oluşur ve maddelere ait dört özellik vardır görüşünü savunmuştur. 7. Toprak, kuru ve... özelliktedir. 8.... her şeyin atom ve boşluktan oluştuğu görüşünü öne sürmüştür. 9. Robert Boyle modern kimyada ilk... tanımını yapmıştır. 10. Kimyanın kurucularından kabul edilen... kütlenin korunumu kanununu bulmuştur. 11. Kimyasal tepkimelerde moleküllerin hızı, hareketi, iç enerji değişimlerini inceleyen kimya dalı... dır. 12. Bileşiminde metal bulunan maden filizlerinden metal eldesi, bu metallerin sanayide kullanımı ile ilgili çalışma yapan kimya alanı ile ilgili meslek...mühendisliğidir. 13. Ca(OH)2 formülü ile bilinen bileşiğin yaygın adı... tir. 14. Sn olarak bilinen elementin adı...'dır. 15.... yakıcı maddedir. 16. HCI, H2SO4, HNO3 gibi asitler... maddelerdir. 17.... çözeltilerin hazırlanmasında ve saklanmasında kullanılır. 18.... elementi insan sağlığı için zararlıdır. 19. SO3 gazı... yağmurlarına neden olur. 43
ETKİNLİK ETKİNLİK-1 B. AŞAĞIDAKİ CÜMLELERİ DOĞRU ( ) YANLIŞ ( ) OLARAK DEĞERLENDİRİNİZ 1. Simyacılar damıtma düzeneği, kroze, su terazisi, fırınlar, su banyosu gibi bir çok araç gereç geliştirmişlerdir. 2. Simyanın teorik temelleri olup, sistematiktir. 3. Simyacılar suda çözme, özütleme, damıtma, süzme, çöktürme, kristallendirme gibi laboratuvar teknikleri kullanmışlardır. 4. Simyacılar, plastik, naylon gibi bir çok maddeyi keşfetmişlerdir. 5. Demokritus dört element fikrini savunmuştur. 6. Cabir bin Hayyan, sağlık alanında bir çok eser vermiştir. 7. Aristoya göre hava ıslak ve sıcak özelliktedir. 8. Kimyanın öncülerinden Robert Boyle kütlenin korunumu kanununu buldu. 9. Kimyada ilk atom modelini Dalton oluşturmuştur. 10. Biyokimya, canlı organizmalar üzerindeki kimyasalların etkilerini inceleyen kimyanın alt dalıdır. 11. Kimyasal tepkimelerde basınç, sıcaklık, derişim etkilerini inceleyen kimyanın alt dalı fizikokimyadır. 12. Metalurji mühendisi, ilaçların üretilmesi, geliştirilmesi, dağıtımı ve insan vücudundaki etkilerini inceler. 13. Çevre kimyasının başlıca uğraş alanı kirleticilerdir. 14. Başlıca kimya endüstrileri, ilaçlar, petrokimya, gübreler, boyalar, arıtım, tekstil endüstrileridir. 15. Hastanenin kan tahlili ile ilgili laboratuvarda çalışan kimyager fizikokimyadan yararlanır. 16. Bor elementinin sembolü Br'dir. 17. Elementler saf maddelerdir, kimyasal yöntemlerle ayrışırlar. 18. Zaç yağının formülü H2SO4 tür. 19. Elementler bileşik oluştururken belirli oranlarda birleşirler. 20. Dihidrojen monoksit bileşiğinin formülü H2O'dur. 21. Kireç taşında iki çeşit element vardır. 22. Kezzap bileşiğinde 5 tane atom vardır. 23. Balon joje çözelti hazırlamak için kullanılan laboratuvar malzemesidir. 44
6 KAVRAMA TESTİ 1. 3. Güvenlik İşareti Zehirli madde sembolü I Aşındırıcı madde sembolü II Radyoaktif madde sembolü Yukarıda verilen güvenlik işaretinin anlamı aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) Yanıcı madde Anlamı B) Patlayıcı madde C) Yakıcı madde Yukarıda verilen güvenlik işaretlerinden hangilerinin anlamı doğru verilmiştir? D) Zehirli madde E) Radyoaktif madde II I 2. C) I ve II 4. Yukarıda verilen güvenlik sembolü ile ilgili; Yukarıda verilen güvenlik sembolü ile ilgili; Yakıcı madde sembolüdür. Tahriş edici madde sembolüdür. I Oksijen, hidrojen peroksit kaplarının üzerinde bulunur. I Alerjik deri reaksiyonlarına neden olur. II Deneyde koruyucu elbise giyilmelidir. II Petrol tankerlerinde, alkol içeren kapların üzerinde bulunur. ifadelerinden hangileri doğrudur? ifadelerinden hangileri doğrudur? II B) II ve III D) I ve III 45 C) I ve II
KAVRAMA TESTİ 6 5. 8. Na I K II Fe IV. Cl2 Yukarıdaki elementlerden hangilerinin insan sağlığına zararı yoktur? A) I ve II D) I, II ve III B) I, II ve IV C) II, III ve IV E) I, II, III ve IV Yukarıda verilen laboratuvar malzemesinin adı nedir? A) Erlen B) Beherglas D) Cam balon 6. C) Büret E) Dereceli silindir Laboratuvar Malzemesi 9. Adı I CO Balon joje Pb II Ca Yukarıdaki maddelerden hangileri insan sağlığı için zararlıdır? I Kaşık II Saat camı A) I ve II Yukarıda verilen laboratuvar malzemelerinden hangilerinin adı doğru verilmiştir? I D) I ve II 7. B) Yalnız III C) Yalnız I 10. C) II ve III Kimyasal maddelerin ambalajları üzerindeki etkiler koparılmamalıdır. Yukarıdaki güvenlik işareti ile ilgili; Zehirli (toksit) madde sembolüdür. I Öğretmenin onay vermediği hiçbir işlem yapılmamalıdır. I Asit bulunan kapların üzerinde bulunur. II Kırık, çatlak, kirli cam eşyalar kullanılmamalıdır. II Bu maddeler kesinlikle vücuda temas ettirilmemelidir. Yukarıdaki verilen laboratuvar güvenlik kurallarından hangileri doğrudur? ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II 46 B) Yalnız I
7 KAVRAMA TESTİ 1. Laboratuvar Malzemesi 3. Yukarıda verilen güvenlik işaretinin anlamı aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? Adı Pipet I Beherglas II Erlenmayer A) Yanıcı madde B) Yakıcı madde C) Zehirli madde D) Patlayıcı madde E) Tahriş edici madde Yukarıdaki laboratuvar malzemelerinden hangilerinin adı doğru verilmiştir? Güvenlik İşareti Laboratuvar Malzemesi 4. 2. Adı Kroze I Ayırma hunisi II Büret Anlamı İşlemde elektrik kullanıldığını gösterir. I Buharlaşan maddenin zarar verebileceğini gösterir. II Yanıcı madde Yukarıda güvenlik işaretlerinden hangilerinin anlamı doğru verilmiştir? Yukarıdaki laboratuvar malzemelerinden hangilerinin adı doğru verilmiştir? I D) I ve II I C) II ve III D) I, II ve III 47 C) II ve III E) I ve III
KAVRAMA TESTİ 7 5. 8. I II Yukarıdaki laboratuvar malzemesinin adı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X ışınları ile yapılan deneyde yukarıdaki güvenlik işaretlerinden hangileri uyarı olarak yer alır? I A) Büret B) Pipet C) Dereceli silindir D) Beherglas E) Erlenmayer E) Yalnız I 9. I 6. Laboratuvar Malzemesi Kullanımı Pipet Az miktarlardaki sıvıların hassas ölçümlerinde, sıvıların başka kaba aktarımında kullanılır. I Balon joje Çözelti hazırlamak kullanır. II Baget Karışım hazırlanması sırasında maddeleri karıştırmak için kullanılır. II Çamaşır suyu şişesinin üzerinde yukarıdaki güvenlik işaretlerinden hangileri bulunmaz? için D) I ve III 7. C) Yalnız III E) II ve III 10. Aşağıdaki güvenlik işaretlerinden hangisinin anlamı Yukarıda verilen laboratuvar malzemelerinden hangilerinin kullanımı hakkında verilen ifadeler doğrudur? yanlış verilmiştir? A) Radyoaktif madde B) Aşındırıcı madde C) Patlayıcı madde D) Yanıcı madde E) Zehirli madde Fe I Ca II Pb Yukarıdaki maddelerden hangileri insan sağlığı için zararlıdır? I B) Yalnız III C) I ve II E) I ve III 48
1 MODEL TEST 1. Simyacılar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Element 4. A) Metal işlemeciliği ile çeşitli aletler geliştirmişlerdir. Demir Fe I Cıva Hg B) Basit laboratuvar araç ve gereçleri geliştirmişlerdir. II Bakır Cu C) Tıp, felsefe, astronomi ile ilgilenmişlerdir. IV. Altın Au D) Çalışmalarında deney kullanmışlardır. V. Brom B E) Hastalık tedavisinde çeşitli bitkiler kullanmışlardır. Yukarıda verilen elementlerden hangisinin sembolü yanlış verilmiştir? A) I 2. B) II C) III D) IV E) V Göz taşı 5. Civa Sistemlerde enerji değişimlerini inceleyen kimya dalı aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? Cam A) Fizikokimya Kezzap B) Analitik kimya Simyacıların kullandığı yukarıdaki maddelerden kaç tanesi günümüzde element olarak kullanılmaktadır? C) Çevre kimyası Kükürt A) 1 3. Sembol B) 2 C) 3 D) 4 D) Biyokimya E) Polimer kimyası E) 5 6. Cu Hg K Mg Aşağıdaki adı verilen elementlerden hangisinin sembolü yukarıda verilmemiştir? A) Magnezyum D) Cıva B) Bakır Bileşik Formülü Bileşik Adı CaCO3 Kalsiyum karbonat I H2SO4 Sülfürik asit II KOH Kalsiyum hidroksit IV. NaCl Sodyum klorür V. H2O Dihidrojen monoksit Yukarıda formülü verilen bileşiklerden hangisinin adı yanlış verilmiştir? C) Kalsiyum E) Potasyum A) I 49 B) II C) III D) IV E) V
MODEL TEST 1 7. 10. Yanda verilen laboratuvar malzemesi Aşağıdaki bileşiklerin hangisinde dört çeşit atom vardır? A) Amonyak B) Tuz ruhu D) Yemek sodası ile ilgili, Adı bürettir. C) Zaç yağı I Zeytin yağı su gibi karışımları ayırma işlemlerinde kullanılır. E) Sirke asiti II Sıvı - sıvı karışımının yoğunluk farkından yararlanarak ayırma işlemi yapılır. 8. işlemlerinden hangileri doğrudur? B) Yalnız II D) I ve III C) II ve III Yukarıdaki güvenlik uyarı işareti, Oksijen I Klor II Hidrojen peroksit maddelerinden hangilerinin kapları üzerinde bulunur? 11. Aşağıdaki maddelerden hangisi asit yağmurlarının oluşmasına sebep olur? A) Pb B) CO2 D) O2 9. Güvenlik İşareti C) Na E) Mg Anlamı Zehirli madde I Elbise güvenliği II Göz güvenliği 12. NO2 SO2 SO3 CO CO2 Yukarıda verilen uyarı işaretlerinden hangilerinin anlamı doğru verilmiştir? A) I, II ve III B) Yalnız I Yukarıdaki maddelerden kaç tanesi fosil yakıtlarından oluşup atmosferi kirleten gazlardandır? C) I ve II A) 1 E) I ve III 50 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
2 MODEL TEST 1. 4. I Çöktürme Aşağıdaki bileşiklerin hangisinde krom elementi bulunur? II Elektroliz A) Cr2O3 B) K2O IV. Polimerleşme C) NaCl D) SF6 Damıtma Simyacılar çalışmaları sırasında yukarıdaki yöntemlerden hangilerini kullanmamışlardır? A) I ve II B) III ve IV D) II, III ve IV 2. E) MgBr2 C) I, II ve III E) I, III ve IV Simyacı Yaptığı Çalışma Cabir Bin Hayyan Damıtma düzeneği olan imbik aletini keşfetti. I Demokritos Atom ile ilgili görüşler öne sürdü. II Aristo Maddelerin dört elementten oluştuğunu ve dört özellik görüşünü savundu. 5. Maddenin nitel ve nicelik olarak bileşenlerini inceleyen kimya dalı aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) Anorganik kimya B) Gıda kimyası C) Analitik kimya D) Elektrokimya E) Organik kimya Yukarıdaki simyacılardan hangilerinin yaptığı çalışma doğru verilmiştir? I Bileşik Formülü Bileşik Adı Na2CO3 Sodyum karbonat I HCI Hidroklorik asit II HNO3 Sülfürik asit 6. 3. Pb(NO3)2 + 2KBr " PbBr2 + 2KNO3 Yukarıdaki tepkimede aşağıdaki elementlerden hangisi yoktur? Yukarıda formülü verilen bileşiklerden hangisinin adı doğru verilmiştir? A) Brom I D) Kalay B) Potasyum C) Kurşun D) I, II ve III E) Azot 51 E) II ve III
MODEL TEST 2 7. Laboratuvara yiyecek, içecek getirilmemeli ve tüketilmemelidir. 10. I Kullanılan deney malzemeleri yıkanmalı kirli bırakılmamalıdır. Laboratuvar Malzemesi Çözelti hazırlama işleminde kullanılır. I Az miktardaki sıvıların hassas karıştırılmalarında kullanılır. II Analizde, kül haline getirme ve çözme işlemlerinde kullanılır. II Sıvılar pipetle alınırken ağızla çekilebilir. Yukarıda verilen laboratuvar güvenlik kurallarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) II ve III D) I, II ve III 8. E) Yalnız I Kullanımı Yukarıda verilen laboratuvar malzemelerinden hangilerinin kullanım alanı doğru verilmiştir? A) I, II ve III C) Yalnız III E) I ve III Yukarıdaki güvenlik uyarı işareti, Alkol I Deodorant II Tuz ruhu maddelerinden hangilerinin kapları üzerinde yer alır? D) I ve III C) Yalnız III 11. E) II ve III CO2 I Hg II N2 9. Güvenlik İşareti Yukarıdaki maddelerden hangileri çevre için zararlıdır? Anlamı Sıcak cisim güvenliği B) II ve III D) I ve III I Kesici/delici güvenliği II Kırılabilir cam güvenliği D) I, II ve III B) II ve III hangisinde doğru verilmiştir? A) B C) Yalnız III B) Be D) Ba E) I ve II 12. Berilyum elementinin sembolü aşağıdakilerden Yukarıda güvenlik işaretlerinden hangilerinin anlamı doğru verilmiştir? I C) I ve II 52 C) Bi E) Br
3 MODEL TEST 1. 4. Cam I Barut SnO II Şap ZnBr2 IV. Mürekkep Aşağıdaki elementlerin hangisi yukarıdaki bileşiklerin herhangi birinde bulunmaz? V. Tuz ruhu Yukarıdaki maddelerden kaç tanesi simyadan günümüze aktarılmıştır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 Bilim İnsanı 2. A) Oksijen B) Kalay D) Kurşun E) 5 Yaptığı Çalışma 5. C) Karbon E) Çinko NaCl Lavoisier Kütlenin korunumu kanununu buldu. I Robert Boyle Element tanımını yaptı. II CH3COOH II Van Helmont Elementlerin günümüzdeki sembollerini yaptı. Yukarıdaki bileşiklerden hangileri organik kimyanın çalışma alanına girmez? I C6H12O6 Yukarıdaki bilim insanlarından hangilerinin yaptığı çalışma doğru olarak verilmiştir? 3. PbCl2 D) I ve III C) II ve III S8 6. I P10 Zaç yağı I Yemek sodası II CO II Yemek tuzu IV. Cu Yukarıdaki maddelerden hangileri elementtir? Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinin yapısında oksijen atomu yoktur? A) I ve II II D) I, II ve IV B) III ve IV C) Yalnız IV D) I ve II 53 B) Yalnız II C) II ve III E) I ve III
MODEL TEST 3 7. Bileşik Adı Formül Sud kostik NaOH I Sönmemiş kireç CaO II HCl Tuz ruhu 10. Yukarıdaki adı verilen bileşiklerden hangilerinin formülü doğru verilmiştir? D) I, II ve III 8. Laboratuvar Malzemesi Adı Beherglas I Ayırma hunisi II Pipet E) II ve III Yukarıdaki laboratuvar malzemelerinden hangilerinin adı doğru verilmiştir? II Yukarıdaki güvenlik işaretinin anlamı aşağıdakilerden hangiinde verilmiştir? C) I, II ve III E) I ve III A) Yakıcı madde B) Çevreye zararlı madde C) Korozif madde D) Zehirli madde E) Radyoaktif madde 11. Pb I Mg II Hg 9. Yukarıdaki maddelerden hangileri insan sağlığı için zararlıdır? D) I, II ve III C) Yalnız III E) I ve III Yukarıdaki güvenlik işareti; Tuz ruhu I Deterjan II Çamaşır suyu 12. Fosfor, Berilyum, Klor, Bakır maddelerinden hangilerinin saklama kabı üzerinde bulunur? Aşağıdaki elementlerden hangisinin adı yukarıda verilmemiştir? A) Be D) I, II ve III C) II ve III E) I ve III B) P D) F 54 C) Cl E) Cu
1 ÜNİTE TARAMA TESTİ 1. 4. Demokritus Aşağıdaki bileşiklerin hangisinde oksijen atomu en fazladır? Empodokles A) NaNO3 Cabir Bin Hayyan B) Ca(ClO3)2 D) Mg3(PO4)2 Robert Boyle C) Al2(SO4)3 E) CaSO4 Dalton Yukarıdakilerden kaç tanesi simyacı değildir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 5. Alkol Bakır Hava 2. Kıbrıs taşı (FeSO4) Su I Göz taşı (CuSO4) Altın II Şap (KAI(SO4)2.12H2O IV. Plastik Kükürt Yukarıdaki maddelerden hangileri simyacıların keşfettiği maddelerdendir? Yukarıdaki maddelerden kaç tanesi formülle gösterilir? A) I ve II A) 2 B) II, III ve IV D) I, II ve III 3. C) I, III ve IV B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 E) I, II, III ve IV Element Adı Sembol Klor Cl I Azot N II Mangan Mn Plastik, naylon, PVC, teflon gibi maddelerin üretimi çalışma alanı olan kimya dalı aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? IV. Nikel Ni A) Biyokimya V. Kalay Kl B) Polimer kimyası 6. Yukarıdaki adı verilen elementlerden hangisinin sembolü yanlış verilmiştir? C) Fizikokimya A) I E) Anorganik kimya B) II C) III D) IV D) Analitik kimya E) V 55
ÜNİTE TARAMA TESTİ 1 7. 10. Asit çözelti hazırlanırken üzerine su dökülmelidir. I Kimyasal maddelere kesinlikle çıplak elle dokunulmamalıdır. Laboratuvar Malzemesi Adı Sacayağı I İspirto ocağı II Spatül II Kimyasal maddeler koklanmamalıdır. Yukarıdaki laboratuvar güvenlik kurallarından hangileri doğrudur? I D) I, II ve III 8. C) II ve III E) I ve III Güvenlik İşareti Anlamı Tahriş edici madde Yukarıda laboratuvar malzemelerinden hangilerinin adı doğru verilmiştir? Patlayıcı madde I A) I, II ve III C) Yalnız III E) I ve III Yakıcı madde II 11. Aşağıdaki bileşiklerden hangisi üç farklı tür element içermez? A) KClO3 Yukarıdaki güvenlik işaretlerinden hangilerinin anlamı doğru verilmiştir? D) I, II ve III 9. B) Al2S3 D) CH3COOH C) II ve III 12. E) I ve III C) HNO3 E) H2SO4 Laboratuvar Malzemesi Adı Dereceli silindir I Balon joje II Büret Yukarıdaki güvenlik işaretini içeren kimyasal madde ile ilgili; Yakıcı maddedir. I Kolay alevlenen maddedir. II Tutuştuklarında kolay söndürülemezler. Yukarıda laboratuvar malzemelerinden hangilerinin adı doğru verilmiştir? yargılarından hangileri doğrudur? D) I, II ve III B) II ve III A) I ve III D) I ve II E) I ve II 56 B) I, II ve III E) II ve III C) Yalnız III