ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ Acaba Atığınız Kimin Hammaddesi? Yeni Nesil Çevreci Yaklaşımlar Paneli 1 Mart 2018,Bursa

Endüstriyel Simbiyoz Nedir?

Simbiyoz Nedir? Farklı türden canlıların, belirli koşullar altında bir arada yaşaması olarak tanımlanabilir Bir arada yaşayan bu türler, birbirlerinin varlığından karşılıklı olarak yarar sağlarlar

Endüstriyel Simbiyoz Nedir? Endüstriyel simbiyoz, tercihen birbirine yakın işletmeler arasında madde (atık, yan ürün, su vb.) ve enerji değişimi başta olmak üzere olası her türlü kaynağın ortaklaşa kullanılması ve böylelikle kaynak kullanımının optimize edilmesidir. Doğrusal üretim sisteminden döngüsel üretim sistemine geçişi ifade etmektedir.

ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ Endüstriyel simbiyoz yaklaşımı kavram olarak 1990 larda, uygulama olarak ise çok daha öncesinde gelişmeye başlamıştır. Endüstriyel işletmeleri ve bağlantılı oldukları diğer faaliyetleri bir eko-sistem olarak ele almaktadır. İşletmeler arası işbirliklerinin geliştirilmesi ile kaynak verimliliği ve atık azaltımı yönünde etkin çözümler oluşturulabileceğini ortaya koymaktadır. İşbirliği yaklaşımıyla maliyetlerin azaltılması ve çevresel performansın geliştirilmesi

Geleneksel Üretimden Sürdürülebilir Üretime Kaynak: Professor Annik Magerholm Fet, Norwegian University of Science and Technology Temiz Yaşam Endüstriyel Geleneksel Üretim Döngüsü / Eko-verimlik Üretim Simbiyoz Analizi

Olası İşbirliği Alanları Hammadde/ Malzeme Ulaşım/ Lojistik Çevre/ Sağlık/ Güvenlik Bilgi ve İletişim Sistemleri Üretim Süreçleri İnsan Kaynakları Enerji Pazarlama Halkla İlişkiler

Atık Yönetiminde ES Temiz üretim, ekoverimlilik ve diğer pek çok kavramla dirsek temasındadır, kapsayıcıdır Hem kirleticiye, hem prosese, hem de tüm yaşam döngüsüne odaklanabilir

KAZANIMLAR Yaratılan iş, istihdam Ek satışlar Özel sektör yatırımları Mevzuata uyum İnovasyon ve girişimcilik Rekabet İşbirliği Kaynak kullanımı Depolamaya giden atık miktarı CO 2 salınımı Su kullanımı Üretim maliyetleri Risk

Dünya daki Uygulamalar

ES Modelleri küresel ulusal kendiliğinden Styria bölgesel kolaylaştırılan şehir EB Kanada Kaynak: International Synergies Limited

Kaynak: Mette Skovjberg, Klaundborg Municipality Kalundborg - Danimarka 1961 1979 1972 1980-1989 1990-1999 2000-2010

NISP - İngiltere Kazançlar Yıllık Kazançlar 5 yıllık Toplam Kazanç İşletmelerdeki 156 Milyon 780 Milyon Tasarruf Miktarı İşletmelerin İlave 176 Milyon 880 Milyon Satışları Azalan Atık Miktarı 7 Milyon ton 35 Milyon ton CO 2 Salınımında 6 Milyon ton 30 Milyon ton Azalım Hammadde 10 Milyon ton 49 Milyon ton Tasarrufu Tehlikeli Atık 0,4 Milyon ton 1,8 Milyon ton Azaltımı Su Tasarrufu 10 Milyon ton 48 Milyon ton İş İmkanları 8.770 53.000 NISP in yaklaşık 15.000 Üyesi bulunmaktadır.

Türkiye deki Uygulamalar

Türkiye de ES Projeleri

İskenderun Körfezi ES Projesi

TR41 Bölgesi ES Programı Bölgedeki endüstriyel simbiyoz uygulamalarının yaygınlaştırılmasına yönelik olarak farkındalığın arttırılması, bölgesel ve sektörel analizlerin yapılarak mevcut potansiyelin ve stratejinin belirlenmesi, fizibilite çalışmalarının yapılması, iletişim faaliyetlerinin yürütülmesi ve endüstriyel simbiyoz uygulamalarının sürdürülebilirliğine ve yaygınlaştırılmasına yönelik altyapının oluşturulmasının sağlanması amaçlanmaktadır.

Sektörel Analiz Bölgenin sektörel yapısının incelenmesi (firma sayısı)

Değerlendirme kriterleri OSB tipi (karma/ihtisas) Büyüklük (alan) Firma sayısı Doluluk oranı Sektörel dağılım OSB lerin Sektörel Yapısı İlin sektörel yapısını temsiliyet durumuna göre öne çıkan OSB ler Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi Nilüfer Organize Sanayi Bölgesi Bursa Organize Sanayi Bölgesi Sektörel çeşitliliğe göre öne çıkan OSB ler Nilüfer Organize Sanayi Bölgesi Bursa Organize Sanayi Bölgesi Hasanağa Organize Sanayi Bölgesi

Öne Çıkan Atıklar Tehlikeli/tehlikesiz atıklar Atıkların değerlendirilme/değerlendirilmeme durumu

Potansiyel ve Strateji Belirleme Atık alış-verişine yönelik endüstriyel simbiyoz olanakları Diğer endüstriyel simbiyoz olanakları Ortak lojistik kullanımı Ortak insan kaynakları kullanımı Ortak Ar-Ge Ortak eğitim Ortak atık taşıma, bertaraf

Firma ve Kurum Ziyaretleri Belediyeler ÇŞM Firmalar TSO OSB 64 firma 28 kurum 130 kişi

Sinerji Çalıştayları 21 Nisan 2015 Bursa 16 Kasım 2015 Bilecik 3 ilde yapılan 4 Sinerji Çalıştayı sonucunda, yaklaşık 650 potansiyel sinerji tespit edildi. 17 Kasım 2015 Eskişehir 1 Aralık 2015 Bursa

Örnek Sinerjiler Susam yıkama atık suyundaki susam kabuklarının kurutularak yem sanayinde değerlendirilmesi Madencilik sektöründeki standart dışı kumun ve mermer tozunun fiber cement üretiminde kullanılması Mısır ve buğdayın fermantasyonu sonucu açığa çıkan ham karbondioksit gazı ile endüstriyel temizlik elemanı olarak pellet kurubuz üretimi

Uygulamaya Yönelik Fizibilite Projeleri Mermer Atıklarından Katma Değeri Yüksek Kimyasal Madde Üretimi ES Seramik Atıksu Arıtma Keklerinin Çimento Sektöründe Kullanımı

ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ MALİ DESTEK PROGRAMI

PROGRAMIN AMAÇ ve ÖNCELİKLERİ

Önemli Bilgiler

Önemli Bilgiler Kar Amacı Güden İşletmeler Limited Şirketler Anonim Şirketler Komandit Şirketler Kolektif Şirketler Şahıs İşletmeleri Kar Amacı Güden Kooperatifler

Özet Geleneksel üretimden döngüsel ekonomiye geçişte endüstriyel simbiyoz önemli bir araç ES çevresel faydalar sağladığı gibi işletmelere ekonomik faydalar sağlamakta İşletmeler arası işbirliği taahhüdü gerekli ve anlaşmalar ticari prensiplere uygun olmalı Ortaklıkların kurulması için bazen iletişim teknolojiden daha önemli Başarılı örnekler var ama daha da yaygınlaşması için önümüzde çok yol var

Son Söz

Teşekkürler Nalan Tepe-Şençayır Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı Planlama Uzmanı nalan.sencayir@bebka.org.tr @nalantepesencayir