SORULAR 1- Genişletici maliye politikası uygulanması sonucunda faiz oranının yükselmesine bağlı olarak özel yatırım harcamalarının azalması durumuna ne ad verilir? A) Dışlama etkisi B) Para yanılsaması C) Likidite tuzağı D) Efektif talep E) Faiz esnekliği 2- c=0.8 ve vergi oranı %20 iken t=0.20, kamu harcamalarında 100TL lik bir artış olursa, milli gelirdeki değişim ne kadar olur? A) 100 B) 170 C) 450 D) 278 E) 358 3- Bir ekonomide IS-LM denge noktası BP eğrisinin üzerinde ise hangi durum ortaya çıkar? A) Dış açık B) Dış denge C) Dış fazla D) Dışsal fayda E) Dış borç 4- Aşağıdakilerden hangisi bir maliye politikası işleminin uygulanmaya konulması ile beklenen sonucu vermesi arasındaki gecikmeyi nitelemektedir? A) Tanıma gecikmesi B) Gözlem gecikmesi C) Tepki gecikmesi D) Uygulama gecikmesi E) Etki gecikmesi 5- Enflasyonun devlet gelirlerinin reel gelirini azaltıcı etkisini ortaya koyan görüş hangisidir? A) Ücret fiyat spirali B) Oliviera Tanzi etkisi C) Singer Prebiach tezi D) Finansal kırılganlık E) Mundell Fleming modeli
6- Merkez Bankası kaynaklarından borçlanmanın enflasyonist etki yaratmamasının şartı hangisidir? A) Kısa vadeli borçlanma B) Özel tasarrufların kısılması C) Sabit faizli borçlanma D) Atıl kapasitenin olması E) Toplam talebin artması 7- Enflasyonla mücadelede etkin olmayan vergiler hangisidir? A) Tüketim vergileri B) Servet vergileri C) Harcama vergileri D) Gelir vergileri E) Kurum vergileri 8- Devletin para basmak yoluyla harcamalarını finanse etmesi vergi almak gibi kendisine kaynak yaratmasına neden olur. Bu tür kaynaklara ne ad verilir? A) Baş vergisi B) Sterilizasyon C) Parasal genişleme D) Monetizasyon E) Enflasyon vergisi 9- Otomatik istikrar sağlama özelliği en fazla olan aşağıdakilerden hangisidir? A) İşsizlik sigortası B) Artan oranlı gelir vergisi C) Tarımsal yardımlar D) Kamu harcamaları E) Servet vergileri 10- Durgunluk dönemi ile ilgili hangisi söylenemez? A) Durgunlukla mücadelede kişisel ve kamusal harcamaların artırılması şeklinde genişletici politikalar uygulanmalı-dır B) Hafif seyrettiği durumlarda otomatik istikrar sağlayıcılar etkili olur C) Hem işsizliğin hem de talep yetersizliğinin olduğu bir durumdur D) Şiddeti yoğunlaştıkça otomatik istikrar sağlayıcıların etkisi artar E) Yoğun bir durgunluk ise kamu harcamalarının artırılması şeklinde iradi politikalar uygulanmalıdır 11- Dışlama etkisinin görülmemesi için gereken faiz oranı sabitliği nasıl sağlanır? A) Kamu yatırım harcamalarının artırılması ile B) Genişletici maliye politikasına ek parasal tabanın genişletilmesi ile C) Daraltıcı para politikası uygulamaları ile D) Vergilerin artırılması ile E) Borçlanmanın iç kaynaklardan sağlanması ile
12- Hangisi genişletici maliye politikası uygulamasının olumsuz sonuçlarından değildir? A) Marjinal ithalat eğilimi artar. B) Dışlama etkisi yaratır. C) Faizleri düşürür. D) Milli gelir düşüşü yaşanır. E) İthalatı artırır. 13- Aşağıdakilerden hangisi arz şokuna sebep olmaz? A) Savaş B) Kötü hava koşulları C) Doğal afetler D) İç savaş E) Turizm 14- Kısa dönem Phillips Eğrisinin şekli nasıldır? A) Pozitif B) Yatay C) Dik D) Negatif E) Yataya yakın 15- Gelirler politikasına yönelik yapılan eleştiri hangisidir? A) Fiyat artışlarını durduramaması B) Kaynak dağılımını bozması C) İşsizliği azaltamaması D) Belirsizliğe yol açması E) Ücret artışlarına neden olması 16- Monetaristlere göre ekonomi uzun dönemde hangi noktada dengeye gelecektir? A) Tam istihdam B) Yapısal işsizlik C) Eksik istihdam D) Optimum nüfus E) Doğal işsizlik 17- Borçlanma işlemleri ülkemizde hangi kurum aracılığıyla yürütülür? A) Hazine Müsteşarlığı B) Maliye Bakanlığı C) Ekonomi Bakanlığı D) Başbakanlık E) Kalkınma Bakanlığı
18- Devletin para basma tekeline sahip olmasının sonucu olarak para basmaktan elde ettiği gelire ne ad verilir? A) Emisyon B) Sterilizasyon C) Monetizasyon D) Senyoraj E) Arbitraj 19- İç borçlanmada Hazinenin Merkez Bankasına vermiş olduğu senetlere ne ad verilir? A) Fon B) İç varlık C) Menkul kıymet D) Hazine bonosu E) Depo sertifikası 20- Klasik iktisatçıların kabul ettiği bütçe tipi hangisidir? A) Açık veren bütçe B) Telafi edici bütçe C) Devri bütçe D) Fazla veren bütçe E) Denk bütçe
ÇÖZÜMLER Çözüm-1 (A) DIŞLAMA ETKİSİ: Genişletici maliye politikası uygulanması sonucunda faiz oranının yükselmesine bağlı olarak özel yatırım harcamalarının azalması durumudur. Çözüm-2 (D) Çözüm-3 (C) IS-LM-BP modelinde BP nin üzerinde kalan IS-LM denge noktaları Dış ödemeler fazlasına altında kalan denge noktaları dış ödemeler açığına işaret eder. Çözüm-4 (C) TEPKİ GECİKMESİ: Bir maliye politikası işleminin uygulanmaya konulması ile beklenen sonucu vermesi arasındaki gecikmedir. Çözüm-5 (B) Tanzi Etkisi: Enflasyonist dönemlerde, vergilerin tarh ve tahsili arasındaki sürenin uzaması nedeniyle vergi ge-lirlerinin reel değerinin azalmasıdır. Çözüm-6 (D) Atıl kapasitenin varlığı durumunda Merkez Bankasından borçlanma fiyatlar genel düzeyi üzerinde çok etkili olmamaktadır. Çözüm-7 (B) Gelir vergisi ve dolaylı vergilerin aksine, servet vergilerinin enflasyonla mücadele açısından etkinliği çok daha azdır. Hem servet vergilerinin tabanının dar olması hem de bu vergilerin toplam talep artıģını yakından izlememesi ne-deniyle enflasyonla mücadele açısından etkin değildir. Çözüm-8 (E) Devlet açısından da enflasyonun etkileri olmaktadır. Eğer devlet para basmak yoluyla harcamalarını finanse ederse tıpkı vergi almak gibi kendisine kaynak yaratmış olur. Enflasyon vergisi olarak tanımlanan bu durum; Devletin para basması sonucunda kişilerin elinde tuttukları paranın değerinin azalması sonucunda, kişilerin reel balanslarını (ellerinde tuttukları paranın gerçek değerini) korumak için tüketimlerini azaltmalarıdır. Çözüm-9 (B) Sistemin ekonomik konjonktüre karşı tepki veren en önemli aracı gelir vergisidir. Gelir vergisi, artan oranlı tarife yapısı nedeniyle, milli gelirdeki değişmelere karşı yapısında otomatik esneklik taşımaktadır. Artan oranlı yapısı adalet il-kesi açısından en uygun vergidir.
Çözüm-10 (D) Hafif şiddetteki durgunluklarda otomatik istikrar sağlayıcılar etkilidir. Durgunluğun şiddeti arttıkça iradi politikalar uygulanması gerekir. Çözüm-11 (B) Maliye politikaları ile faizler yükselince genişletici para politikası ile para arzı artırılarak faizlerin düşmesi sağlanabilir. Çözüm-12 (C) Genişletici maliye politikası uygulamasının birinci sıkıntısı dışlama etkisi yaratmasıdır. Genişletici maliye politikası ile faizler düşmez tam tersine yükselir ve dışlama etkisi görülür. Diğer bir sorun ise ekonominin dış ticarete açık olmasıdır. Bilindiği gibi, ihracat milli geliri arttırıcı, ithalat ise kısıcı yönde etkilemektedir. Gelir ve ona bağlı olarak tüketimin artması, marjinal ithalat eğilimine bağlı olarak ithalatı da arttırmaktadır. Çözüm-13 (B) Arz şokları arasında savaşlar, üretimi azaltan kötü hava koşulları, demografik değişimler, doğal afetler, faktör fiyatlarını ve faktör arzlarını etkileyen diğer unsurlar örnek olarak sayılabilir. Çözüm-14 (D) Phillips eğrisi Kısa dönemde negatif eğimli, Uzun dönemde diktir. Çözüm-15 (B) Gelirler politikasına kaynak dağılımını bozduğu eleştirisi yapılır. Çözüm-16 (E) Monetaristlere göre, bir ekonomide beklenen enflasyon oranının değişken olmasına bağlı olarak uzun dönemde yüksek enflasyon ile ekonomi doğal işsizlik oranında dengededir. Çözüm-17 (A) Borçlanma Hazine Müsteşarlığı aracılığıyla gerçekleştirilir. Çözüm-18 (D) Senyoraj hakkı: Devletin para basma tekeline sahip olmasının sonucu olarak para basmaktan elde ettiği gelirdir. Çözüm-19 (B) İç varlık; Merkez Bankasının Hazineye borç verirken almış olduğu senetlerdir. Çözüm-20 (E) Klasiklere göre devletin küçük pasif ekonomiye müdahale etmeyen ve denk bütçeye sahip olmalıdır.