İstanbul un Uluslararası Finans Merkezi Olma Potansiyelinin Değerlendirilmesi Bölüm II Ekler Mayıs 2009 * Bu Rapor Devlet Planlama Teşkilatı tarafından İstanbul un uluslararası finans merkezi (İUFM) olması için hazırlanacak olan Strateji Belgesi çalışmaları kapsamında oluşturulan Mevcut Durum Analizi Çalışma Grubu nun talebiyle Türkiye Bankalar Birliği tarafından Deloitte Danışmanlık A.Ş ye hazırlatılmış ve Çalışma Grubu görüşleri doğrultusunda nihai hale getirilmiştir.
Ekler 1) Yararlanılan kaynaklar 2) Karşılaştırmalı ülke profilleri 3) Finansal model güncellemeleri - 1 -
Yararlanılan Kaynaklar Kaynaklar BAA internet sitesi Eurobarometer OECD UNDP Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Euromoney Yearbooks Ofcom Uluslararası Para Fonu (IMF) Barclays FATF Oxford Çalışma Grubu Yaşam Stili Endeksi Bloomberg Finansal Raporlama Konseyi (FRC) PricewaterhouseCoopers Yolsuzluk Algılanışı Endeksi CB Richard Ellis (CBRE) HAZINE & BMWI Royal Bank of Scotland www.ameinfo.com CEBR Heritage Ekonomik Güvenilirlik Endeksi Sermaye Piyasası Kurulu www.byegm.gov.tr Deloitte HSBC T.C. Başbakanlık Müsteşarlığı Devlet Planlama Teşkilatı www.cma.gov.eg Deloitte Vergi Takımı İsrail IBFD T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı www.doingbusiness.org Deloitte Vergi Takımı İrlanda ICAEW T.C. Merkez Bankası www.ebi.gov.eg Deloitte Vergi Takımı Rusya IDA The Economist www.finfacts.com Deloitte Vergi Takımı Türkiye İstanbul Menkul Kıymetler Borsası The Financial Times www.fsa.gov.uk Deloitte Vergi Takımı İngiltere İngiltere Ulaştırma Departmanı, internet sitesi The Law Society www.heritage.org Dış Ticaret Müsteşarlığı İngiltere Hazinesi The Lawyer www.london.gov.uk Dublin Uluslararası Finans Merkezi İnternet Sitesi İngiltere Yönetim Danışmanlığı Birliği (MCA) The McKinsey Quarterly www.mf.gov.eg Dünya Bankası Lloyd s TSB Transparency International www.smartt-villages.com Dünya Ekonomi Forumu (WEF) Londra Kurumu / Z/Yen Türkiye Bankalar Birliği Economist Intelligence Unit (EIU) Londra Uluslararası Finans Hizmetleri (IFSL) Türkiye İstatistik Kurumu Ekonomist Rehberi: Şehir: Londra Uluslararası Finans Merkezi Rehberi Mercer İnsan Kaynakları Danışmanlığı UCAS - 2 -
Ekler 1) Yararlanılan kaynaklar 2) Karşılaştırmalı ülke profilleri 3) Finansal model güncellemeleri - 3 -
İçindekiler Karşılaştırmalı Ülke Profilleri: Londra Moskova Dublin Madrid İsrail Singapur İstanbul - 4 -
Ekler: Londra Genel Bakış Finans Merkezi Olarak Londra Londra, dünya çapında erişime sahip ve finansal hizmetlerin tümünü sunan bir merkezdir Genel Bakış Londra küresel bir finans merkezi olmanın yanı sıra dünyanın önde gelen iş merkezlerinden biridir. Avrupa nın en büyük 500 şirketinden 100 ünün merkezi Londra dadır. Dünyadaki en büyük finans şirketlerinin dörtte birinin Avrupa genel merkezleri de Londra da bulunmaktadır. 550 den fazla uluslararası bankanın ve 170 global menkul kıymetler kuruluşunun Londra da ofisleri bulunmaktadır. Karşılaştırmak gerekirse, bu sayı Frankfurt ta 280, Paris te 270 ve New York ta 250 dir. Nisan 2004 te 753 Milyar $ olan Londra döviz ticaret hacmi, Nisan 2008 de 1.819 Milyar $ olmuştur. Global döviz ticaretinin üçte biri Londra da gerçekleşmektedir. Tarihsel İçerik Londra, İngiltere nin uluslararası ticari bir devlet olmasıyla birlikte 17. yüzyılın sonlarına doğru İngiliz İmparatorluğunun takas merkezi olarak belirmiştir. Bank of England 1694 yılında; denizcilik sigortalarının yapılması ile ünlenen ve Londra nın Lloyd suna dönüşen Edward Lloyd s Coffee House ise 1688 yılında kurulmuştur. Amerika nın dünyanın önde gelen ekonomik gücü olarak ortaya çıkışı, Londra nın avantajını azaltmıştır. Ancak, 1970 yılında kurulan Eurobond piyasası ile Londra, poundun takas merkezi olmasının ötesinde uluslararası para birimlerine ilişkin finansal hizmetler sunan bir merkez haline gelmiştir. Sermaye akımları ve yabancı sahipliğe ilişkin açık kapı politikası ile Londra piyasalarındaki kısıtlayıcı şartların kaldırılması, 1980 den itibaren uluslararası sermaye akımlarının gelişimini hızlandırmıştır. Uluslararası Bir Finans Merkezi Olarak Konumlandırma Londra, New York ile uluslararası bir finans merkezi olma konusunda rekabet etmektedir. Uluslararası bir yatırım bankası olarak hem New York ta hem de Londra da ofislerimizin olması gerekiyor onlar olmadan uluslararası olmamız mümkün olamaz. Finansal merkezlere ilişkin son yapılan çalışmaların çoğunda Londra finansal hizmetler alanında artış gösteren bir algıyla New York un önünde yer almaktadır. Söz konusu durumda Enron skandalı ve 11 Eylül olayları sonrasında Amerika da düzenleyici faaliyetlere ilişkin maliyetlerin artışının önemli etkisi olmuştur; Londra göreceli olarak daha hafif müdahalelere konu olan düzenleyici bir rejime sahiptir. Londra her türlü hizmeti veren finansal bir merkez konumundadır. Belli konularda baskın bir pozisyona sahiptir, örneğin: 2008 yılı Ocak ve Eylül ayları arasında gerçekleşen global yabancı hisse senedi ticaretinin %29 u Londra Menkul Kıymetler Borsası nda gerçekleşmiştir. Londra, 2008 in ilk 9 ayındaki global ilk-halka arzların %9 unu gerçekleştirmiştir. Bu dönem içerisinde Londra daki 69 adet ilk-halkaarz 82,9 Milyar $ değer yaratmıştır. 2007 yılındaki global hedge fon varlıklarının %20 si Londra dan yönetilmiştir. 2007 sonunda, 500 Milyar $ değerindeki Avrupa hedge fon varlıklarının beşte dördü İngiltere den yönetilmiştir. İngiltere, 2009 un ilk 9 ayındaki Avrupa yatırım bankacılığı gelirlerinin %23 ünün kaynağıdır. Londra, 2008 Mart ta yurtdışı bankalara kullandırılan kredilerde (%20) ve alınan kredilerde (%24) lider paya sahip olmuştur. Londra Piyasası, uluslararası sigorta ve reasürans (özellikle de denizcilik ve havacılık) alım-satımında dünyada lider konumdadır. Kaynak: IFSL IFM in the UK 2008, www.london.gov.uk - 5 -
Ekler: Londra Genel Bakış Finans Merkezi Olarak Londra (devam) Londra, bankacılık ve sigorta işlemlerinde uluslararası bir merkez olma rolünü sürdürmektedir Strateji ve Vizyon Londra dünyanın bankacılık merkezi ve Avrupa nın ana iş merkezi olarak tanıtılmaktadır. Hizmet verdiği piyasalarda uluslararası niteliğe sahip bir finans merkezi olması hedeflenmektedir. Londra nın, hakim olduğu piyasalardaki mevcut durumunu koruyarak finansal enstrümanların tümüne ilişkin hizmet vermesi hedeflenmektedir. Örn: döviz, sigorta, tezgah üstü türev ürünleri ve sermaye piyasaları ve yeniliklere devam edilmektedir. Öncelikli olarak ön ofis işlemleri hedeflenmekte, arka ofis işlemleri deniz aşırı veya ülkenin daha düşük maliyetli bölgelerinde konumlandırılmaktadır. Londra nın uluslararası görüntüsü ve açıklığı ile gurur duyulmaktadır Londra nın, uluslararası bir finans merkezi olarak, finansal hizmetlerdeki başarısı, büyük çaplı yerel ekonomilere sahip New York ve Tokyo dan önemli ölçüde ayrılmaktadır. Daha ufak ölçekli bir yerel ekonomiye sahip olmakla birlikte Londra nın başarısı büyük ölçüde uluslararası rolüne dayanmaktadır. Londra, uluslararası piyasa fırsatlarına sürekli olarak cevap verebilmekte olup başarısını yenilik ve açıklık üstüne kurabilmiştir. (HM Treasury,2006) Londra, düzenleyici çerçeve, mali ortam, yaşam tarzı ve nitelikli iş gücünün temini alanlarındaki rekabete odaklanmıştır. Hükümet ve diğer çevrelerin, finansal hizmetler için rekabetçi bir iş ortamının sağlanmasına ilişkin rolü vardır. Bu durum, düzenlemelerin orantılı ve makro ekonomik hedefler ile uyumlu olması anlamına gelmektedir: nitelikli iş gücünün, adil ve rekabetçi bir vergi rejiminin, modern, yüksek kaliteli iş ve yaşama ortamının yaratılmasının sağlanması (HM Treasury, 2006) Açıklama ve Uygulama Londra nın düzenleyici rejimi, uluslararası rakiplerine kıyasla avantajlı görülmektedir. İngiltere nin tek ve prensip bazlı finansal sektör düzenleyicisi, Amerika nın daha az hassas ve karmaşık sistemine kıyasla üstün durumdadır. Düzenlemelerin uygulama tarzı da fark yaratmaktadır. İngiltere nin uygulamaya dönük dengeli yaklaşımı, daha sonuç odaklı ve etkin olarak algılanmaktadır. (GFCI raporu) Finansal Hizmetler Otoritesi (FSA), Katar ve Dubai gibi gelişen piyasalarda örnek alınmaktadır. Söz konusu yerler ayrıca üst düzey yöneticilerini FSA dan transfer etmişlerdir. Londra, nitelikli iş gücüne erişim açısından da önde gelen bir merkez olarak tanınmaktadır. Avrupa kapsamındaki işlemlerimizi Londra da konsolide ettik çünkü ihtiyacımız olduğu her zaman, istenen tecrübeye sahip kişileri bulabiliyoruz ve işgücünün azaltılması daha kolay olabiliyor (Uluslararası Menkul Kıymet İşlemleri Direktörü, Avrupa nın önde gelen yatırım bankası) Cazip olmayan vergi rejimi, Londra nın baskın pozisyonu için en önemli tehlikeyi oluşturmaktadır. Lloyd s sigorta,omega Underwriting ve Hiscox geçen yıl içerisinde, Londra dan Bermuda ya taşınma kararlarını açıklamışlardır: Kim ne derse desin Bermuda nın temel sebebi vergi rejimidir. (Sigorta sektörü analisti) Ekim 2006 da HSBC, merkezini Londra dan taşıması durumunda yılda 750 Milyon $ tasarruf edeceğini bildirmiştir. Başkan Gordon Brown, söz konusu endişelere 2007 yılı için açıklanan bütçede %2 lik bir kurumlar vergisi kesintisi ile cevap vermiştir. Kaynak: HM Treasury - 6 -
Ekler: Londra Finansal Hizmetler Piyasası Finansal Hizmetler Piyasası Finansal hizmetler İngiltere GSYİH sinin %7,6 sına karşılık gelmekte, sektörde 1 milyon kişi istihdam edilmektedir Yerel Ekonomiye Genel Bakış Finansal Hizmetler Piyasası Rakamları İngiltere sektör bazında GSYİH, 2008 %1 %23 %76 Tarım Üretim Hizmetler İngiltere, dünyanın en büyük 5. ekonomisidir. 2008 yılı kişi başına düşen GSYİH si 36.600$ dır. 2006-2007 yılları arasında gerçekleşen reel GSYİH büyümesi %3 tür. Küresel ekonomik krizin etkileriyle bu değer 2008 de %0,7 ye düşmüştür. İngiltere finansal hizmetler sektörü 2007 de yaklaşık 1,04 Milyon kişiyi istihdam etmiştir. 2007 sonunda 353.000 kişi Londra da şehir-tipi işlerde istihdam edilmiştir. 324 lisanslı banka ve 647 sigorta şirketi bulunmaktadır. İngiltere de 2008 Mart itibariyle yabancı bankaların 250 şubesi veya iştiraki bulunmaktadır. İngiltere bankacılık sektörü toplam İngiltere istihdamının %1,5 ine ve finansal hizmetler istihdamının %45 ine karşılık gelmektedir. İngiltere Finansal Hizmetler Piyasasının Büyüklüğü Finansal Hizmetler Piyasasının Büyümesi ve Yapısı Bankacılık Bankacılık sektörü aktifleri, 2008 Banka mevduatı, 2008 Banka kredileri, 2008 Sigorta İngiltere tarafından üretilmiş toplam primler, 2007 Fon Yönetimi İngiltere de yönetilen fonlar, 2007 Türevler OTC günlük işlem hacmi, 2007 Borsada işlem gören hacim, 2007 Yabancı Para Ortalama günlük işlem hacmi, 2007 7.919 Milyar 5.402 Milyar 3.471 Milyar 218,3 Milyar 4.118 Milyar $1.093 Milyar 6 Milyar sözleşme $1.472 Milyar Finansal hizmetler 2007 İngiltere GSYİH sinin %7,6 sını oluşturmuştur. İngiltere finansal hizmetler ticaret fazlası, 2008 in ilk yarısında 21,1 Milyar ı geçmiştir. 2009 a kadar Londra daki toplam finansal hizmetler çalışan sayısının 378.000 olması beklenmektedir. Genel sigorta primleri son 10 yılda %20 artarak 2007 de 43,7 Milyar olmuştur. Yabancı finans kuruluşları, İngiliz bankacılık ve sermaye piyasası sektöründe oldukça etkindir. 2007 yılında bankacılık sektörünün aktiflerinin %58 i yabancı bankalardan ileri gelmektedir. Kaynak: IFSL, World Bank, ONS, IFSL (2008), IMF (2007), CIA World Fact Book www.cityoflondon.co.uk - 7 -
Ekler: Londra Finansal Hizmetler Piyasası İngiltere Bankacılık Sektörü Bankacılık sektörünün İngiltere ekonomisinde önemli bir rolü vardır Bankacılık Sektörüne Genel Bakış Sınır ötesi işlemlerin merkezi Toplam içerisindeki % si, 2007 İngiltere deki Bankaların Sayısı İngiltere Bankacılık Aktifleri Milyar $ Banka Türü 1999 2007 2008 İngiltere ye ait 121 72 70 Yabancılara ait (İngiltere dahil) 1 79 85 86 Doğu Avrupa ve Afrika firmasının İngiltere şubesi 109 90 85 (İngiltere dışı dahil) 2 Doğu Avrupa ve Afrika firmasının İngiltere hizmeti (İngiltere dışı dahil) İngiltere de bulunan toplam yabancı bankalar= 1+2+3 / 5 4 Doğu Avrupa ve Afrika dışı 3 135 79 80 Toplam kayıtlı bankalar 444 331 324 İngiltere nin uluslararası bankacılıkta önemli bir rolü vardır. Avrupa daki en büyük ve dünyada Amerika dan sonraki ikinci büyük bankacılık mevduatları İngiltere dedir. İngiltere sınır ötesi bankacılıkta en büyük merkezdir (global banka kredilerinin %20 si). En önemli özel ve yatırım bankacılığı merkezlerindendir. Avrupa Merkez Bankası na göre, İngiltere bankacılık sektörünün toplam aktiflerinin %36 sı en büyük 5 banka tarafından tutulmakta, bu sayı Avrupa genelinde %42 yi bulmaktadır. Dolayısıyla, İngiltere bankacılık sektörü oldukça bölünmüştür. İngiltere bankacılık sektörü toplam İngiltere istihdamının yaklaşık %1,5 ini bünyesinde barındırmaktadır. Yerel Bankalar Bankacılık sektörü son yıllarda yapı kooperatiflerindeki konsolidasyona ve ayrışmalara bağlı olarak çok değişmiştir. Altı yerel banka ticari bankacılığı domine etmektedir. Bunlar Barclays, RBS, HSBC, HBOS, Abbey ve Lloyd s TSB dir. En büyük yapı kooperatifi ülke çapındadır ve eğer banka olsa İngiltere deki en büyük altıncı banka olabilecek büyüklüktedir. Yabancı Bankalar 2008 Mart itibariyle, İngiltere de 250 yabancı banka bulunmaktadır. Bunların çoğu Londra da yer almakta; yabancı bankalar İngiltere bankacılık varlıklarının %54 üne karşılık gelmektedir. Bunların çoğu yatırım, bireysel harici bankacılık ve birleşme & satın almalarda özelleşmiştir. Yatırım Bankaları Birçoğunun genel müdürlük veya merkez ofisleri Londra dadır. 2008 de İngiltere, Avrupa yatırım bankacılığının %25 ine kaynaklık etmiştir. Kaynak: IFSL Banking 2008, EIU (2007), IFSL IFM in the UK 2008-8 -
Ekler: Londra Finansal Hizmetler Piyasası İngiltere Sermaye Piyasası Avrupa nın en büyük menkul kıymetler borsası İngiltere dedir Sermaye Piyasasına Genel Bakış Şirketlerin Sayısı Uluslararası İlk-halka-arz Sayısı AYP Asıl İlk halka arz Sayısı Global Yabancı Hisse Senedi İşlem Hacmi % Olarak Londra menkul kıymetler borsası ve ilgili pazarı, Alternatif Yatırım Pazarı (AIM) Avrupa daki en büyük ve dünyada NYSE den sonraki ikinci en büyük menkul kıymetler borsasını oluşturmaktadır. AIM yurtiçi ve yurtdışındaki küçük şirketlere sermaye sağlamak üzere kurulmuştur. AIM şirketlerine yatırımı teşvik etmek üzere İngiltere, risk sermayesi yatırımcılarına vergi avantajları sağlamaktadır. Son yıllarda Londra menkul kıymetler borsası birçok işleme maruz kalmış, ancak rakiplerini alt etmeyi başarmıştır. Hatta, 2007 yılında Borsa Italiana yı bünyesine katmıştır. Son yıllarda Londra menkul kıymetler borsası diğer borsalarla işbirliği anlaşmaları imzalamış (örneğin teknolojik işbirliği için Tokyo borsası ile) ve uluslararası pozisyonunu güçlendirmeyi hedeflemiştir. 2008 de 1.898 şirket asıl pazarda ve 1.681 şirket de AIM de kote edilmiştir. 2008 Eylül sonunda Londra (Asıl pazar ve AIM) 701 şirketle, NYSE (416) ve Nasdaq ın (337) önüne geçmiştir. Aynı zamanda Londra diğer tüm borsalardan daha fazla ilk-halka-arz gerçekleştirmiş (yılda 84 tane), NYSE Euronext, Deutsche Börse ve Nasdaq ın toplamını geçmiştir. 2008 in ilk 9 ayında Londra borsası piyasa kapitalizasyonu 2,6 Trilyon $ dan fazladır, yani global sermaye piyasası kapitalizasyonunun %6 sıdır. Londra GSYİH yüzdesi olarak, 2007 yılında %164 ile ikinci en yüksek orana sahiptir. Bu değer Amerika dan (NYSE ve Nasdaq toplamı olan) %149 dan daha fazladır Kaynak: LSE Annual Report 2008, IFSL IFM in the UK 2008-9 -
Ekler: Londra Finansal Hizmetler Piyasası İngiltere Sabit Getiri Piyasası Londra önemli bir uluslararası emtia, türev ürünler ve döviz merkezidir Uluslararası Borçlanma Senetleri Net İhracatlar ve İhraççılar 2008/2Ç Milyar $ Sağlam Senet Piyasası İşlem Hacmi Milyar Sabit Getiri Piyasasına Genel Bakış LSE tahvil ihracatı ve kotasyonunda dünyanın başlıca merkezlerindendir. Londra uluslararası tahvil ticaretinde de lider merkezlerdendir. Londra daki Book Runner ların Eurobond birincil pazarının %60 ına ve ikincil pazarının %70 ine karşılık geldiği düşünülmektedir. Tahvil kotasyonu için yıllık ücretler yoktur, bu da uzun dönemli tahvilleri hesaplı kılmaktadır. İngiltere kaynaklı ihraççıların tahvilleri 2007 yılında 1.700 Milyar olmuş, böylece on yıl önceki değerinin üç katına çıkmıştır. Son on yılda devlet tahvilinden şirket tahviline geçiş yaşanmış, şirket tahvili 1990 larda toplam tahsil edilmemiş değerin %32 si iken, 2007 de %66 sına yükselmiştir. İşlem hacmindeki artış senet ihracatındaki artışa bağlanabilir. 2007-2008 arasında uluslararası sermaye piyasasında durulma yaşanmıştır. Global kriz ticareti de sekteye uğratmış, işlem hacmi 2007-2008 de 8,45 ten 8,11 e düşmüştür. Türev Ürünler Piyasasına Genel Bakış Dünya türev ürünler iş hacminin %43 lük payı ve sınır ötesi türev ürünler iş hacminin %47 si ile lider global türev ürünler merkezidir. 5 türev ürünler borsası aktiftir: Liffe (kısa dönemli Euro faiz oranlı sözleşmelerde liderdir), Londra Metal Borsası (demir dışı metallerde uluslararası işlerin %90 dan fazlasını yapmaktadır), ICE Vadeli İşlemler Londra, APX Grubu ve EDX Londra. Londra merkezde yaklaşık 10.000 kişi türev ürünlerde istihdam edilmektedir. Emtia Piyasasına Genel Bakış New York tan sonraki en büyük emtia ticareti merkezidir. Londra nın başlıca üç türev ürün borsası global emtia ticaretinin %15 ini gerçekleştirmiştir. Birçok uluslararası emtia organizasyonu bulunmaktadır. ICE vadeli işlemler borsası Londra, enerji vadeli işlemleri ve opsiyonlar borsasında Avrupa da liderdir. Londra Metal Borsası, vadeli işlemler sözleşmesi alım satımında dünyadaki dördüncü büyük emtia borsasıdır. Döviz Piyasasına Genel Bakış Dünyadaki en büyük döviz piyasasıdır, 2007 deki tüm döviz sözleşmelerinin %34 ü Londra da gerçekleştirilmiştir. 2008 Nisan ına kadarki bir yılda İngiltere iş hacmi %32 büyürken, Amerika daki iş hacmi %16 büyümüştür. İngiltere nin uluslararası pozisyonu gereği çoğu işlem döviz içermemektedir. Nisan 2008 de, Londra daki ortalama yıllık döviz iş hacmi 1.819 Milyar $ dır. Döviz piyasasında İngiltere de Amerika dakinden iki kat fazla dolar alım satımı yapılmıştır. Kaynak: IFSL IFM in the UK 2008, EIU (2007), IFSL Derivatives 2007, IFSL Exchanges 2007, LSE - 10 -
Ekler: Londra Finansal Hizmetler Piyasası İngiltere Sigortacılık Sektörü Avrupa daki en büyük sigortacılık sektörü İngiltere dedir Net Global Primler Milyar Hayat Dışı Primlerin Kaynakları, 2006 % Payı Hayat ve Hayat Dışı Sigorta Piyasasına Genel Bakış Diğer Genel Uzun- Vadeli İngiltere sigortacılık sektörü Avrupa daki en büyük, Amerika dan sonra dünyadaki ikinci büyük sigortacılık sektörüdür. Londra piyasası uluslararası sigortacılıkta dünyada liderdir. İngiltere piyasası toplam global prim gelirinin %11 ine sahiptir. Üstelik, İngiltere deki tüm finansal hizmetler çalışanlarının üçte biri bu sektörde istihdam edilmektedir. 2007 yılı verilerine göre İngiltere de toplam prim üretiminin GSYİH ya oranı % 15.7 dir. Mart 2008 de İngiltere de 647 sigortacılık şirketi vardır Bunların 489 u sadece genel işler, 133 ü sadece hayat, 25 i de her ikisini yapmaktadır. Şirketlerin %79 u İngiltere ye aittir, bu sayı 1991 de %83 tür. Hayat Dışı Sigorta Prim geliri 2000 den beri sabit veya düşen fiyatlar dolayısıyla durgundur. Son yıllarda yükselen alanlar motorlu taşıtlar ve mülkiyet olmuştur. Sektörde şirket birleşmeleri ve satın almalar fazlaca olduğu için Avrupa daki en kalabalık pazarlardan biri haline gelmiştir. Uzun Vadeli Sigorta Prim geliri son on yılda neredeyse üç katına çıkmıştır. Sigortacılar 2000-2002 yıllarındaki hisse senedi pazarı düşüşlerinden olumsuz etkilenmiştir. O zamandan bu yana karlılık artmış, bu gelişmeye hisse senedine daha az talep olması, karlılığa katılımın düşmesi ve maliyet azaltma gibi etkenler sebep olmuştur. Standard Life ve Aviva pazarın beşte birine sahiptir. Reasürans Piyasasına Genel Bakış Londra uluslararası reasüransta, özellikle de denizcilik ve havacılıkta merkezdir. 2006 yılında Londra en büyük global denizcilik ve havacılık net primlerine sahiptir (%24 ve %39). Londra piyasasının uluslararası mevcut reasüransın yaklaşık dörtte birine karşılık geldiği düşünülmektedir. İngiltere reasürans kazancı 2003 te 2,4 Milyar ile en yüksek değerine ulaşmış, ancak 11 Eylül den sonra düşüş yaşanmıştır. İngiltere Reasürans Net İhracatı Milyon Direkt Şirket amilleri IFA lar Londra Piyasası İngiltere sigortacılık sektörünün yüksek risk içeren ayrı bir bölümüdür. Londra daki tüm şirketler küçük bir bölgede toplanmıştır, böylece sıkı bağlar kurulmuş ve bilgi akışı kolaylaşmıştır (rekabet avantajı). Şirketlerin dörtte üçü yabancılara aittir. Kaynak: IFSL Insurance 2007, ABI UK Insurance Key Facts, IFSL IFM in the UK 2008, IFSL Insurance Update 2008-11 -
Ekler: Londra Finansal Hizmetler Piyasası İngiltere Varlık Yönetimi Piyasası Londra hedge fonlarda küresel lider konumundadır Yönetilen Varlıklar Milyar Varlık Grubuna Göre Yatırımlar, 2007 Yönetilen Toplam Varlıkların % Payı Varlık Yönetimi Sektörüne Genel Bakış 2007 de İngiltere den yönetilen varlıkların toplamı yaklaşık 4,1 Trilyon dir Fon yönetimi sektörünün 2007 İngiltere GSYİH sinin %0,8 ini yarattığı düşünülmektedir İngiltere de 50.000 kişi bu sektörde istihdam edilmektedir Sigortaların sahip olduğu varlık yöneticileri %30 yönetilen varlık oranı ile en büyük gruplardır İngiltere varlık yönetimi sektörü üst kısımda yoğunlaşmıştır, ilk on varlık yöneticisi %48 paya sahiptir. Piyasada küçük ve orta ölçekli olanlar da vardır Son yıllarda sektörde birleşmelere gidilmiş, bunun en büyük örneği Black Rock ve Merrill Lynch birleşmesi olmuştur İngiltere den yönetilen varlıkların %77 si kurumsal yatırımcılar tarafından yapılmakta (sigorta şirketleri, emekli fonları), %21 i bireysel sektörde yapılmaktadır. (Bunun 230 Milyar kadarı Lüksemburg, Dublin ve diğer yerlerde bulunmaktadır) İngiltere varlık yönetimi piyasası oldukça uluslararasıdır: Varlıklar İngiltere de uluslararası müşteriler adına yönetilmektedir (İngiltere deki tüm varlıkların %34 ü) Fonların büyük kısmı yurtdışında ikamet ederken varlık yönetimi İngiltere den yapılmaktadır Hedge Fon Piyasasına Genel Bakış Londra New York tan sonraki en büyük hedge fon merkezidir Londra nın global hedge fon sektörü 2002-2008 arasında iki katı büyüklüğe çıkmış ve %18 i bulmuştur Londra Avrupa daki en büyük hedge fon yönetim merkezidir 2008 sonunda, Avrupa hedge fon varlıklarının beşte dördü İngiltere dışından yönetilmiştir. Bunlar hesaba katıldığında Londra Avrupa daki hedge fonların %90 ının yönetildiği yer olmaktadır 2008 yılında 1.300 den fazla Avrupa bazlı hedge fon vardır ve bunun üçte ikisi Londra dadır 2008 yılında İngiltere ve Amerika Asya hedge fonlarının yönetiminin merkezi olmuştur Londra aynı zamanda Avrupa nın prim komisyonu olan hedge fonlarında da lider merkezdir (bunlar Avrupa aktivite, yönetim ve gözetiminin %90 ına karşılık gelmektedir) Kaynak: IFSL IFM in the UK 2008, IFSL Hedge Funds 2009, IFSL Fund Management 2008-12 -
Ekler: Londra Genel Rekabet Ortamı Nitelikli İşgücü İngiltere yüksek niteliklerle donatılmış işgücüne ve gelişmiş finansal uzmanlığa sahiptir Genel Açıklama Yüksek Öğrenim 100% 80% 60% 40% 20% İngiltere deki işgücünün sektörlere göre dağılımı, 2007 0% İngiltere nin 61 milyonluk nüfusu, yıllık İngiltere deki iş gücüne katılan üniversite mezunu sayısı 5,5 milyondur ve %0,3 artış göstermektedir işgücünün %8 i halen öğrenimine devam etmektedir 2008 yılında İngiltere nin toplam işgücü Diğer 2006/07 yılı içerisinde öğrenim gören öğrenci sayısı 2,4 milyon olup söz 31,2 milyon kişidir 2,001 Diğer hizmetler konusu öğrencilerin %13 ü yurtdışından gelmektedir 2,230 İnşaat Ortalama yaş 40,2 dir 3,199 Üretim Sadece Londra da 3,4 milyon kişi 413,430 yeni öğrenci 2007 yılında İngiliz üniversitelerine kabul edilmiştir: Finans, bankacılık, sigorta, çalışmaktadır Bu öğrencilerden 48.645 i yurtdışından gelmiştir 6,593 destek hizmetleri Londra oldukça genç bir nüfus 33.949 öğrenci İşletme, İş Yönetimi, Finans ve Ekonomi Dağıtım, oteller ve dağılımına sahiptir. 25-34 yaş 7,070 bölümlerine kaydolmuştur restoranlar aralığındaki nüfus toplam Londra İngiltere, dünyanın en iyi 100 üniversitesinden 11 ini bünyesinde barındırır. İlk çalışan nüfusunun %30 unu Kamu yönetimi, sağlık ve 7,980 eğitim oluşturmaktadır 100 içerisinde 54 üniversiteye sahip olan Amerika dan sonra 2. sırada gelmektedir 2008 yılında eğitime yapılan harcamalar GSYİH nin %5,8 ini İngiltere dünyanın en iyi 100 MBA programından 18 ini bünyesinde barındırır. sector (2007) oluşturmaktadır Bunlardan 3 tanesi ilk 20 de yer almaktadır. (Financial Times, 2009) Sektörde '000 employed istihdam in edilen kişi sayısı 000 (2007) İngiltere deki işgücünün sektörlere göre dağılımı, 2006 100% 80% 60% 40% 20% 0% 62 73 80 104 143 513 '000 sektör işgücü (2006) Finansal Hizmetler Çalışanları Diğerleri Aracılık/fon yönetimi Yardımcı aktiviteler Hayat Life sigortası/emeklilik insurance/ pensions Elementer Elementer Sigorta sigorta Sigortacılık yan aktiviteleri Bankalar ve finans kuruluşları İngiltere de finansal hizmetler sektöründe çalışan kişi sayısı Haziran 2008 itibarıyla 1.03 milyondur. Son on iki ay içerisinde işten çıkarılanların sayısı 16.000 e yaklaşmıştır Toplam finansal hizmet sektörünün üçte biri, 316,000 kişi Londra da çalışmaktadır. 2006 verilerine göre finansal hizmetler sektöründe çalışan başına sağlanan katma değer ( 84,900), ekonomi genelinde sağlanan katma değerin ( 39,400) iki katından fazladır Londra da çalışanların %26,1 i lisans veya lisansüstü eğitime sahiptir. Bu oran İngiltere genelinde %17,9 dur Londra, New York la beraber karmaşık finans ürünlerine yenilikler getirebilen yüksek finansal uzmanlığa sahip çalışanları barındırmaktadır İngiltere de ikinci dil çok yaygın olmasa da bu durum finansal hizmetlerin başarısını etkilemez çünkü İngilizce zaten uluslararası ticaret dili olarak kabul görmüştür 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% %38 >=1 yabancı dil Yabancı Dil Durumu %18 >=2 yabancı dil %6 >=3 yabancı dil %62 Yabancı dili olmayan Kaynak: UCAS, EIU (2007), Eurobarometer Europeans and Their Languages 2005, HEFCE (2007), IFSL IFM in the UK 2008, HESA - 13 -
Ekler: Londra Genel Rekabet Ortamı İmaj ve Algılanış Londra çeşitlilik barındıran ve küresel ekonominin merkezi konumundaki bir şehir olarak algılanmaktadır Marka Değeri Anholt Ulusal Marka Endeksi, 2Ç, 2007 112. 16. 22. 27. 34. 37. 11. Açıklama İngiltere, 2007 AT Kearney FDI Güven Endeksinde, 2006 yılında da olduğu gibi 4. sırada yer almıştır. Bu çıkarıma dünyanın en büyük şirketlerinin üst yönetimleriyle yapılan anketler yoluyla varılmıştır İngiltere değerlendirmeye alınan 40 ülke arasında, dünyanın dört bir yanındaki 25.000 tüketiciyle ülkelerin marka değeri üzerine yapılan Anholt National Brands Index ine göre 1. olmuştur Londra, şehirleri, tüketici yanıtlarına göre 6 açıdan (her şehri ekonomik ve eğitim fırsatlarına göre) değerlendiren Anholt City Brands Index ine göre 50 şehir arasında 2. olmuştur Square Rival a rakip olacak yeni finansal bölgenin inşasına 1980 de başlanmıştır. Canary Wharf ın birinci fazı 1991 de tamamlanmıştır. Şimdi, İngiltere deki en yüksek 3 bina, birçok finansal kuruluş ve yaklaşık 90.000 çalışan bu bölgede bulunmaktadır Ulus sıralaması (40 ülke arasında) Anholt Şehirler Marka Endeksi, 2007 2. 13. 21. 23. 35. 39. <50 Şehir sıralaması (50 şehir arasında) Kaynak: AT Kearney FDI Confidence Survey (2007), Anholt Nation Brands Index 2007, Anholt City Brands Index 2007-14 -
Ekler: Londra Genel Rekabet Ortamı Politik ve Ekonomik İstikrar İngiltere istikrarlı politik ve ekonomik ortamından yararlanmaktadır Yönetim Biçimi Meclis Sistemi Seçim Sistemi Parlamenter monarşi Hükümet Sistemi İki meclisli sistem; üst meclis Lordlar Kamarası & alt meclis Avam Kamarası 18 yaştan sonra oy verme hakkı. Çoğul seçim sistemi (en çok oyu alan seçilir) Yasama hem hükümet hem de meclisin iki kamarasında yetkilidir Yargı yönetme ve yürütmeden bağımsızdır, ne monarşi ne de ordu hükümet politikası üzerinde aktif role sahiptir Ekonomi Politikası 1980 lerde Başbakan Margaret Thatcher işçi sendikalarının gücünü kırmış, devletin ekonomiye katılımını düşürmüş, sağlık ve emeklilikte özel sektörün pozisyonunu yükseltmiş, tekel sektörleri rekabete açmış ve İngiltere yi daha serbest piyasacı yapmıştır Son 10 yılın İşçi Sendikası Merkez Banka sından bağımsız olmuş, para politikasından uzaklaşmış, ulusal minimum ücreti belirlemiş ve İngiltere yi Euro nun dışında tutmuştur Şimdiki ekonomik uygulamalar neredeyse tamamen finansal ve ekonomik krizi artırmaya yöneliktir. Bankacılıkta bugüne kadar benimsenen kurallar gelecek yıllarda birçok soruna neden olacaktır Politik Görünüm İngiltere politik olarak istikrarlıdır, EIU politik risk puanlamasından Mart 2008 de AAA (en düşük risk) almıştır Orta sol İşçi Partisi, 18 yıl boyunca orta sağ Muhafazakar Parti tarafından durdurulduktan sonra, 1997 Mayıs ından beri hükümettedir. İşçi Partisi 2001 ve 2005 te tekrar seçilmiştir 2006 da İşçi Partisi baskısının altında başbakan Tony Blair bir yıl içinde çekileceğini belirtmiştir. 2007 de Gordon Brown yeni başbakan olmuştur. Bundan önce de İngiltere nin 19. yüzyıldan beri en uzun süre hizmet eden bakanı olmuştur İçişleri Bakanlığı na göre terör önemli bir tehdittir. 2001 den beri 1.000 kişi terörle mücadele yasası gereği tutuklanmıştır Ekonomik İstikrar BoE sayısal rahatlama programını duyurmuştur. Buna göre Merkez Bankası kamu veya özel sektör varlıklarını, devletten borç almadan satın alacaktır. Bu yeni para yaratacak, ekonomiyi canlandıracaktır, likidite artacak, kredi desteği sağlanacaktır İngiltere enflasyon ve faiz oranları (EIU) Ortalama faiz oranı Ortalama enflasyon oranı EIU Ülke Risk Dereceleri, Mart 2008 Bağımsız risk Bankacılık sektörü riski Ekonomik yapısı riski Politik risk AA A AA AAA Kur riski A Kaynak: EIU (2008) - 15 -
Ekler: Londra Genel Rekabet Ortamı Altyapı Londra nın çok iyi bir ulaşım ve iletişim ağı vardır Hava Taşımacılığı Londra nın gelişmiş hava taşımacılığı sayesinde finansal merkezlere ve bölgesel ekonomilere ulaşımı vardır: Londra Heathrow İngiltere nin en büyük ve dünyanın en meşgul havaalanıdır, 90 ı aşkın ülkedeki 180 noktaya ulaşımı vardır ( yaklaşık 90 havayolu şirketi Heathrow da bulunmaktadır) Londra Gatwick 2. en meşgul İngiltere havaalanı ve dünyanın en meşgul tek yönlü havaalanıdır. 90 havayolu şirketi Gatwick in 2 terminalinde faaliyet göstermekte, yaklaşık 200 noktaya ulaşım sağlanmaktadır Bunların yanı sıra 3 daha küçük havaalanı vardır. (City, Luton, Stansted) Bunlar daha çok Avrupa içi uçuşlarda aktiftir İngiltere, Dünya Seyahat & Turizm endeksinde göre, havaalanı kalitesinde yüksek puanlar almaktadır: Aktif havaalanı sayısı- 2/133, müsait koltuk km- 2/133, uluslararası hava ulaşım ağı- 14/133, hava taşımacılığı altyapı kalitesi- 27/133 Londra Heathrow & Gatwick havaalanları Londra merkezden 15-20 dk içinde kolay ulaşılabilir mesafededir Londra City havaalanı şehirden 6 mil, Canary Wharf tan 3 mil uzaklıktadır 2007 de Heathrow için üçüncü bir pist girişiminde bulunulmuş, 2007 de Stansted teki mevcut terminal için kapsamlı bir genişleme programı başlatılmış, 2008 de de ikinci bir terminal için plan başvurusu yapılmıştır Londra nın ulaşım alt yapısı (özellikle de yeraltı ağı) genişleme ve modernleşmeye ihtiyaç duymaktadır İletişim ve Bilgi Teknolojileri İngiltere nin gelişmiş bir telekom ve bilgi teknolojileri altyapısı vardır. İngiltere, Bilgi İletişim Teknolojileri altyapısında WEF Dünya Seyahat & Turizm endeksi sıralamasına göre 7/133 olmuştur (2009) İngiltere telekom hizmetleri nüfuzu (nüfusun % si olarak, 2007) Kaynak: OFCOM, 2007 %11 %53 %64 %93 2007 Mart itibariyle İngiltere deki evlerin yarıdan çoğunda geniş ağ vardır. Ortalama hız 2007 Haziran da 4,6Mbit/s dır Cep telefonu olan evler (%93) sabit hattı olanları (%90) ilk kez 2006 yılında geçmiştir 3G 2006 da piyasaya çıkmış, bağlantı sayısı %70 artarak 7,8 Milyon olmuştur 2006 da toplam TV olan evlerin %1,7 si HDTV ye abonedir. Dijital TV nüfuzu 2007 nin birinci çeyreğinde %80 lik bariyeri aşmıştır Kaynak: WEF (2009), Ofcom The Communications Market 2007, BAA, DFT - 16 -
Ekler: Londra Genel Rekabet Ortamı İş Yapma Kolaylığı Dünya Bankası na göre İngiltere en kolay iş yapılan 6. ülkedir Bürokrasi Dünya Bankası 2009 İş Yapma Kolaylığı raporu İngiltere yi 181 ülke içinde 6. seçmiştir: Detaylı Dünya Bankası İş Yapma Kolaylığı Sıralaması, İngiltere (2009) 181 61. Global ülke sıralaması (181 ülke arasında) İngiltere iş yapma kolaylığı bakımından iyi bir yerdedir Tescil işlemleri dışında sürekli olarak ilk 30 a girmeyi başarmaktadır 28. 22. 28. 24. 8. 9. 16. 9. 1 2. Hükümet Müdahale Seviyesi İngiltere nin 10 ekonomik serbestisi (Ekonomik Serbestlik Endeksi, 2009) 54.0% 60.8% 78.9% 70.6% 65.5% 30.0% 40.0% 25.0% 23.0% 60.0% Anahtar: 100 = en serbest = dünya ortalaması Rusya 2009 yılında globalde 146., Avrupa da da 43 ülke içinde 41. en serbest ekonomiye sahip ülke seçilmiştir. İngiltere %50,8 serbest iken dünya ortalaması %59,5 tir Şeffaflık ve Yolsuzluk İngiltere Dünya Yolsuzluk Algılanışı Endeksi nde (2008) 16/180 olmuştur Ancak bazı son gelişmeler İngiltere hükümetinin şeffaflığına leke sürmüş olabilir: İngiltere politik partilerine soyluluk rütbesi için nakit aktarımı yapılması konusuna ilişkin sürmekte olan soruşturma Başsavcının soruşturmayı İngiltere-Suudi Arabistan Al Yamamah savunma sözleşmesindeki BAE Systems Plc tarafından yapılan rüşvet iddiası ile sonlandırma kararı Kaynak: World Bank Ease of Doing Business Survey 2008, Heritage 2009, Transparenct International - 17 -
Ekler: Londra Genel Rekabet Ortamı Yaşam Tarzı Londra yüksek kalitede yaşam biçimi sunan uluslararası bir şehirdir, ancak pahalıdır Genel Bakış PwC ye göre Londra dünyadaki en büyük 6. şehir ekonomisine sahiptir. Aynı zamanda en büyük finans merkezlerindendir Temmuz 2007 itibariyle, Londra nın popülasyonu 7,5 Milyon olmuş, Avrupa daki en kalabalık şehir haline gelmiştir Londra nın tarihi Romalılara dayanır. Westminster Sarayı, Londra Kulesi, Greenwich Maritime ve Kew Bahçeleri de burada bulunmaktadır Londra da çeşitlilik vardır. 2008 itibariyle nüfusun %40 ı azınlık etnik gruplardan oluşmaktadır ve şehirde 300 ün üzerinde dil konuşulmaktadır Sosyal Konfor İngiltere de hükümet destekli eğitim sistemi vardır, özellikle Londra çevresinde birçok özel okul da bulunmaktadır İngiltere eğitim sistemi, Dünya Seyahat & Turizm sıralaması 2009 a göre 17/133 olmuştur İngiltere de devlet destekli Ulusal Sağlık Hizmeti (USH) ve özel sağlık sektörü vardır USH mevcut kaynaklarla artan talebi karışılmakta güçlük çekmektedir Londra nın otobüs ağı dünyadaki en büyüklerdendir. Hafta içi her gün 6 Milyon dan fazla yolcu seyahat etmektedir Eğlence Yaşam Pahalılığı Kültürel aktiviteler Londra da 200 müze, tiyatro sahnesi, 5 profesyonel orkestra, Royal Orkestra Evi, Royal Bale ve ünlü sanat galerileri bulunmaktadır Gece Hayatı Londra da 6000 in üzerinde restoran (%22 si İngiliz) vardır ve bunların 35 i Michelin yıldızı almıştır. Aynı zamanda birçok bar, kulüp ve müzik merkezi bulunmaktadır Şehrin %30 undan fazlası parklar ve yeşil alandır İngiltere nin Güney Doğusu nda golf kursları ve diğer spor aktiviteleri vardır Londra 2012 Olimpiyatları na ev sahipliği yapacaktır Londra daki Oxford Caddesi dünyadaki en uzun caddedir YM Endeksi 1. Yaşam pahalılığı en yüksek olan şehirler endeksi, 2008 3. 13. 14. 16. 23. 28. Londra Mercer Global yaşam pahalılığı endeksine göre 2008 de üçüncüdür, 2007 de ise ikincidir Kaynak: WEF Travel and Tourism index (2009), Mercer Global cost of living index (2007), PwC UK Economic Outlook (2007) - 18 -
Ekler: Londra Genel Rekabet Ortamı Mali Ortam Kötü değil ancak karmaşıktır Oranlar Kurumsal Vergi Vergiye tabi karlar için vergi oranı %28 dir, bu değer küçük şirketler için %21 dir (vergiye tabi karlar 300.000 den az iken) İngiltere de yerleşik şirketler global karları üzerinden kurumsal vergiye tabidir. Hükümet yabancı karlara dair düzenlemeleri sürekli olarak yenilemektedir Bir şirket İngiltere de vergiye tabidir eğer: İngiltere de kurulmuşsa, ya da Merkezi yönetimi İngiltere de ise ve kontrolü İngiltere den yapılıyorsa Şirketler genellikle masraflarını brüt kardan düşmektedir. Sermaye kazancı vergiye tabi gelire dahildir ancak önemli düzeydeki (%10 üzerindeki) hisse senedi yatırımları muaftır Kayıpları vergiye tabi kar ile denkleştirmek genellikle serbesttir ve kayıpların taşınması da mümkündür. Kayıplar genellikle bir yıl geriye taşınabilmektedir Kayıpların grup vergi indirimi de mümkündür Gelir Vergisi %20 baz oranı (birçok gelir üzerinde), daha yüksek vergi ödeyenler için %40 a kadar çıkmaktadır, kar payları için en üst %25 lik efektif oran kullanılmaktadır Başka ülkede oturanlar ikamet etmeyen rejiminden yararlanabilirler ancak bunun için yıllık 30.000 ödemeleri gerekmektedir Stopaj Vergisi Kar paylarında %0, faiz ödemelerinde %20, hazine bonolarından %22 Çoğu ürün ve hizmetin satışında %17,5 standart oran Bazı düşürülmüş oranlar/muafiyetler vardır Diğer Damga vergisi (Hisse alımında %0,5 ve mülk alımında %4) Çalışanların ulusal sigortası (Maaş bordrosu üzerinden %12,8 sosyal güvenlik vergisi) Bazı çalışanların ulusal sigorta maliyetleri (maaşlar üzerindeki %1 açık uçlu vergi dahil) Uyum ve Yönetim Şirketler kendi kurumsal vergi borçlarını değerlendirmektedir. Vergiye tabi kazançlar yıllık olarak beyan edilmektedir. Büyük ölçekli firmalar, cari yıla ilişkin tahmini vergi yükümlülüklerini esas alarak 4 eşit taksitle ödeme yapmaktadır. İngiltere de vergi kanununa uyum ve yaptırım yüksektir. İngiltere de detaylı vergi kanunları vardır, hükümet yakın zamanda vergi kaçakçılığına karşı takip sistemleri geliştirmiştir. İngiltere vergi sistemi dünyadaki en detaylı ve karmaşıklardan biridir (9.000 sayfalık mevzuat), sık sık değişmektedir ve uyum maliyetlidir. Ancak, yönetim profesyonelce ve iş-dostu olarak yapılmaktadır. Uluslararası Durum İngiltere 100 den fazla vergi antlaşmasına dahildir. Antlaşmalar çoğunlukla İngiltere deki ve uluslararası stopaj vergilerindeki faiz, ayrıcalık ve lisans ödemelerinden muaf kılmaktadır. İngiltere de transfer fiyatlaması gibi konularda OECD ilkelerine bağlı kalınmaktadır. İngiltere deki şirketlerin fazla borçlarını yönlendirmek için transfer fiyatlaması kurallarına örtülü sermaye hususları dahil edilmiştir Kontrollü yabancı şirket kuralları potansiyel olarak ülke dışındaki alt kuruluşların karlarını İngiltere vergi sistemine getirmektedir Yabancı şubelerin gelirleri vergiye tabidir - 19 -