B ÇÖÜE Test 1 1. BÖÜ 3 ambalar Öğrenci lambanın en parlak 3. yanmasını istiyor ise gerili- min ve akımın en büyük olması gerekir. Bu ise pillerin seri bağlanması ile sağ- 1 3 4 lanır. 1 ucu ye, ucunu 3 e, 4 ucu ye iletken tellerle seri bağlanırsa lamba en Şekil-I parlak yanar. Şekil-II Şekil-III Şekil-I de piller seri ve düz bağlanmıştır. 1 ve 3 uçlarını birleştirirsek ucunu ye, 4 ucunu Bu ener yanar. ye bağlarsak lamba ışık veremez. ve 4 uçlarını ye, 1 ve 3 uçlarını ye bağlarsak Şekil-II ve Şekil-III teki pillerin aynı kutupları ard arda bağlandığından devredeki toplam potansiyel sıır Şekil-II ve Şekil-III teki enerler ışık vermez. III. yargı yanlıştır. piller paralel bağlanır. amba yanar ama en parlak yanmaz. CEP CEP C. 4. Şekil-I Şekil-II Şekil-I de piller seri bağlı, Şekil-II deki piller paralel bağlıdır. Her bir pilin üzerindeki gerilim ise, Şekil-I deki lambanın üzerindeki gerilim, Şekil-I Şekil-II Deneyi yapan, deney esnasında amacına uygun bir şekilde, bilinçli olarak istediği gibi değiştirebildiği değişkene bağımsız değişken denir. Bağımsız değişenin değişmesinden etkilenen değişkene bağımlı değişken denir. 1 = + =, Şekil-II deki lambanın üzerindeki Deney esnasında sabit tutulan değişkene kontrol edilebilen değişken denir. Bu durumda Şekil-I deki lamba daha parlak yanar. Beste nin kurduğu devrede pil sayısı sabit tutulan değişkendir. gerilim ise = II. yargı yanlıştır. Şekil-I deki piller üzerinden çekilen akım daha azla olduğundan bu piller daha çabuk tükenir. Dolayısıyla Şekil-I deki lamba daha kısa süre yanar, Şekil-II deki lamba daha uzun süre yanar. I amba sayısı I. devrede 1, II. devrede tane dir. amba sayısı bağımsız değişkendir. ambaların parlaklığı bağımlı değişkendir. I CEP D CEP E EETİ E NETİ 45
5. P anahtar Şekildeki devrede ve P lambaları paralel bunlarda lambasına seri bağlanmıştır. ve P lambalarından i akımı geçerse, lambasından i akımı geçer. ambalar özdeş olduğuna göre lambası ve P den daha parlak yanar. Pillerden birisi ters çevrilip devreye bağlarsak toplam emk ısıır Dolayısı ile hiçbir lamba ışık vermez. lambası patladığında lambası üzerinden akım geçmez. ve P lambaları seri bağlı ve P den eşit şiddette akım geçer. ve P lambaları yanar. III. yargı yanlıştır. CEP C 7. ambanın en uzun süre ışık vermesini istiyorsak pillerin lambaya paralel bağlanması gerekir. Bu ise, 1 ve 3 ucunu veya ye ve 4 ucunun veya ye bağlanmasıyla sağlanır. II. işlem yapılırsa lamba en uzun süre yanar. 1 3 4 ve 3 ucunu birleştirip 1 ucunu ye 4 ucunu ye bağlarsak piller seri bağlanır. amba en parlak yanar akat yanma süresi kısa 1 ve 3 uçlarını birleştirip ucunu ye, 4 ucunu ye bağladığımızda lamba üzerindeki toplam emk sıır olur lamba yanmaz. CEP B 8. 1 6. nahtar kapatıldı- ğında devre tamamlanır. ambaların üzerin- den akım geçer ve lambalar yanar. ambalardan biri patladığında devreden akım r=0 r=0 geçmez. Diğer lambada söner. lambasına paralel bir lambası bağlandığında devrenin eşdeğeri azalacağından anakoldan geçen akım artar. lambasının parlaklığı artar, nin parlaklığı azalır. Üreteçlerden birisinin kutupları değiştirildiğinde üreteçler özdeş ise toplam gerilim sıır olur ve lambalar yanmaz. Üreteçler özdeş değilse toplam gerilim sıırdan arklı olur ve lambalar öncekinden daha az parlaklıkta yanar. III. yargıda kesinlik yoktur. CEP C Üreteçler özdeş ve lambalara paralel bağlı olduklarından her bir lambanın üzerindeki gerilim eşittir. Her bir üretecin gerilimi lambanın direnci ise lambaların üzerlerinden geçen akımlar, i = i = Bu durumda ampermetrelerin üzerlerinden geçen akımlar, i 1 = i = anahtarı açıldığında lambalar paralel bağlı olduklarından lambası sönerken ampermetresinin üzerinden geçen akım değişmez. nakoldan geçen akım azalacağından 1 ampermetresinin üzerinden geçen akımda azalır. I. ve II. yargılar yanlıştır. Üreteçler paralel bağlandığından anahtarı açıldığında ve lambalarının üzerinden geçen akım değişmez. CEP C 46 EETİ E NETİ
Test ÇÖÜE ambalar 1. 3. Şekil-I Şekil-II Şekil-III Şekil-I de: lambasının uçları arasındaki gerilim sıır olduğundan ışık vermez. Şekil-II de: lambası kısa devre olduğundan ışık vermez. Şekil-III te: lambası kısa devre olduğundan ışık vermez. CEP E alnız anahtarı kapatıldığında lambasının uçları arasındaki gerilim, yalnız anahtarı kapatıldığında, yalnız anahtarı kapatıldığında Ι 1 = Ι = Ι 3 CEP C. 4. + P N,, lambalarının uçları arasındaki lambaların üçü de ışık verir. CEP D ve anahtarları açıldığında P ve lambaları üzerinden akım geçmez ve sönerler. CE P B EETİ E NETİ 47
5. 7. B T 6. B anahtarı kapalı iken lambaların uçları arasındaki anahtarı açık iken lambaların uçları arasındaki 0 0 lambasının parlaklığı değişmez. ve lambaları söner. Üreteçten çekilen akım azalacağından, üretecin ömrü artar. I CEP E lambası açık iken lambaların uçları arasındaki T 3 3 5 5 5 5 anahtarı kapalı iken lambaların uçları arasındaki T 3 3 3 ve lambalarının parlaklıkları artar. lambasının parlaklığı artar. II. yargı yanlıştır. T lambasının parlaklığı azalır. I 8. Şekil-I deki devrede: Devreden geçen akım, i1 =. olur lambasının ışık verme süresi, q.. t t q = & = olur i 1 CEP D Şekil-Ι anahtarı kapatıldığında: lambasının uçları arasındaki gerilim arttığından parlaklığı artar. lambasının uçları arasındaki gerilim azaldığından parlaklığı azalır. lambasının uçları arasındaki gerilim değiştiğinden parlaklığı değişmez. I CEP E Şekil-II deki devrede: Devreden geçen akım, i =. olur lambasının ışık verme süresi, q.. t t q = & = olur Şekil-III teki devrede: Devreden geçen akım, i3 =. olur lambasının ışık verme süresi, q.. t t q = & = olur t > t > t i Şekil-ΙΙ i 3 Şekil-ΙΙΙ CEP B 48 EETİ E NETİ
9. I. durumda: lambasının uçları arasındaki gerilim, + =... 11. ambanın parlaklığını artırmak için lambaya seri olan direnci yok edilmelidir. i lamba ok edilemiyor- sa lambaya seri i olan dirence paralel bir direnç eklenmelidir. direncine paralel bir direnç eklendiğinde eşdeğer direnç azalacağından ana kol akımı artar. ambanın parlaklığıda artmış II. durumda: üreteci yerine ters bağlandığında lambanın parlaklığı değişmediğinden, =... ve ortak çözüldüğünde, lambasına seri bir direnç eklendiğinde eşdeğer direnç artar, anakol akımı azalır. ambanın parlaklığı azalır. lamba = = > veya > = 10. B CEP E ambaya paralel bir direnç eklendiğinde eşdeğer direnç azalır. na kol akımı artar. Fakat akım ikiye ayrılacağından lambanın üzerinden geçen akım azalır. i CEP B anahtarı açık iken lambaların uçları arasındaki 3 3 3 1. anahtarı kapalı iken lambaların uçları arasındaki 0 lambasının parlaklığı artar. lambası söner. lambasının parlaklığı artar. I CEP E Şekil-Ι Şekil-ΙΙ Şekil-ΙΙΙ ambalarının uçları arasındaki Ι > Ι = Ι CEP C EETİ E NETİ 49
Test 3 ÇÖÜE ambalar 1. 4. T. Elektrik devresinde: alnız anahtarı kapatıldığında, lambaları ışık verir. ve anahtarları kapatıldığında,, lambaları ışık verir. alnız anahtarı kapatıldığında,, lambaları ışık verir. I + CEP E Şekilde görüldüğü gibi arasında tüm lambalar birbirine paralel bağlı olduğundan hepsi eşit şiddette ışık verir. CEP alnız anahtarı kapatıldığında, lambasının iki ucu arasındaki gerilim sıır olduğundan söner. alnız anahtarı kapatıldığında, T lambasının iki ucu arasındaki gerilim sıır olduğundan söner. ve anahtarları açık iken T ve lambaları seridir. Üzerlerindeki potansiyeller ise bunlara paralel olan nin potansiyeli + = Bunlara seri olan nin potansiyeli de 3 en parlak yanar. I CEP E 5.,, ve N lam - ba la rı pa ra lel bağ lı ol du ğun dan uçları arasındaki gerilimler eşit Buna göre lambaların parlaklıkları eşit N CEP C 3. 6. P Şekil-Ι Şekil-ΙΙ Şekil-ΙΙΙ,, lambalarının uçları arasındaki P = P > P CEP D 1 3 Şekil-Ι Şekil-ΙΙ Şekil-ΙΙΙ, ve P lambalarının ışık şiddetleri eşit olduklarına göre üzerlerindeki gerilimler eşittir. Bu durumda, 1 =, =, 3 = olacağından > 1 = 3 CEP B 50 EETİ E NETİ
7. 9. T Tüm lambaların ışık vermesi için anahtarının kapatılması yeterlidir. CEP anahtarı açık iken lambaların uçları arasındaki 3 3 anahtarı kapalı iken lambaların uçları arasındaki 0 lambası söner. lambasının parlaklığı artar. lambasının parlaklığı değişmez. III. yargı doğrudur. CEP E 8. anahtarı kapalı iken lambaların uçları arasındaki anahtarı açık iken lambaların uçları arasındaki ve lambaları yanmaya devam eder. I. yargı yanlıştır. lambası ten daha parlak yanar. lambasının parlaklığı azalır. III. yargı yanlıştır. CEP B 10. P nah tar la rın tü mü açık iken,, lam ba la rı üze rinden akım geç ti ğin den ya nar, di ğer lam ba lar yan maz. CEP C T EETİ E NETİ 51
11. 1 3 4 5 Elektrik devresindeki,, lambalarından elektrik akımı geçmediğine göre, 1 = 3 = 4 + 5 1 = + 3 1 > 3 I. yargı kesinlikle doğrudur. 3 = 4 + 5 3 > 4 II. yargı kesinlikle doğrudur. ile 5 i karşılaştıramayız. III. yargı için kesin birşey söylenemez. CEP C 1. / / anahtarı açık iken lambaların uçları arasındaki anahtarı kapalı iken lambaların uçları arasındaki 0 lambasının parlaklığı değişmez. lambası söner. lambasının parlaklığı artar. III. yargı yanlıştır. CEP B 5 EETİ E NETİ