İntravasküler Kateter İnfeksiyonları Dr.Serkan Öncü
Damariçi infeksiyonlarının en sık nedeni Morbidite - Mortalite %12-25 Maliyet 25.000$/vaka
Periferik venöz kateter Periferik arter kateter Santral venöz kateter (Geçici) Santral venöz kateter (Kalıcı) Pulmoner arter kateter Periferik santral kateter İmplante kateter Umblikal kateter.
Kateter ağzının kontaminasyonu Giriş yeri kontaminasyon Kontamine sıvı Hematojen yayılım
Koagülaz (-) Stafilokok Staphylococcus aureus Enterococcus spp. P.aeruginosa Candida spp. Enterobacter spp. Acinetobacter spp. Serratia spp. Diğer
Kateter tipi Santral > periferik Çok lümenli > tek lümenli Kateter giriş yeri Alt ekstremite > üst ekstremite Femoral > juguler > subklavian Üst kol > dirsek > el üstü Kateter takılış şekli Cut down > perkütan Acil > Elektif Kateter bakımı Kötü > İyi Kateterin takılı kalma süresi Uzun > Kısa
İnfeksiyon var mı? İnfeksiyon ağırlığı nedir? Ampirik tedavi başlanmalı mı? Kateter çekilmeli mi?
Ateş / İnfeksiyon (kaynak kateter?) Hipotansiyon yok Organ Yetmezliği yok Hipotansiyon var Organ yetmezliği var *Kan kültürü *Kateter çekilmeli??? *Kan kültürü *Kateter çekilmeli!!! Antibiyotik??? Antibiyotik!!!!
Kateter İnfeksiyonu??? Sepsis kaynağı olabilecek odak saptanamaması Kateter çıkış yerinde inflamasyon ya da pürülans Yetersiz kateter bakımı Tipik organizmalara bağlı bakteriyemi Persistan bakteriyemi Semptomların İ.V. sıvı tedavisi ile başlaması Kateter çekilmesi ile kliniğin düzelmesi
Kateter İnfeksiyonu???? Tanı Kateter + Periferik Hemokültür Kateterin korunduğu yöntem Kateterin korunmadığı yöntem Kantitatif kan kültürü Katater kan kültürü >3 Periferik kan Semikantitatif kültür Kültür > 15 cfu Üreme zaman tekniği Kantitatif yöntem Periferik kan kültürü Kateter kan kültürü üreme süresi > 2h Kültür > 100 cfu
Kateterin takılı kalabileceği koşullar Kateter değişiminin güç olması Hemodinamik olarak stabil hastalar Metastatik komplikasyon yokluğu Tünel veya Cep infeksiyon yokluğu Tedavi edilebilir etken Kan 48-72 h sonunda steril
Antibiyotik Kilit Tekniği Intraluminal kaynaklı kateter infeksiyonu 1-5 mg/ml antibiyotik konsantrasyonu önerilir 2-5 ml SF ya da 50-100 U heparin ile dilüsyon Antibiyotik 4-48 h kilitlenir Tedavi süresi 1-2 hafta
Antibiyotik Kilit Avantajları Yüksek antibiyotik konsantrasyonu Düşük toksite Düşük maliyet Kolay uygulama Ayaktan tedavi
KNS - Kateter çekili Antb. (5-7 gün) - Kateter takılı Antb. + AL (10-14 gün) Komplikasyon Yok S.aureus Kateter çekilmeli Antb.(>14 gün) Gram (-) Çomak Kateter çekilmeli Antb. (10-14 gün) Geçici Kateter İnfeksiyonları Candida spp. Kateter çekilmeli Antb. (14 gün) Komplikasyon var Septik tromboz Osteomiyelit Endokardit Kateter çekilmeli Antibiyotik (4-8 hafta)
Kalıcı Kateter İnfeksiyonları Kateter çekilmeli Komplikasyon Yok Komplikasyon var Antibiyotik KNS S.aureus Gram (-) çomak Candida spp. Kateter takılı Antibiyotik (10 gün) + Antb. Kilit (10 gün) Kateter çekili Antibiyotik 14 gün Kateter takılı Antibiyotik + Antibiyotik Kilit 14 gün Kateter çekili Antibiyotik 10-14 gün Kateter takılı Antibiyotik + Antibiyotik Kilit 14 gün Kateter çekilmeli Antibiyotik 14 gün Yanıt yok Yanıt yok Kateter çekilmeli Yanıt yok Kateter çekilmeli Kateter Çekilmeli
Sağlık ekibi kateterler konusunda eğitilmeli» Endikasyon» Kateter bakımı» Eğitim belli aralıklarla tekrarlanmalı YBÜ de bu konuda iyi eğitimli bir ekip bulunmalı Sağlık çalışanı sayısı Infeksiyon
Kateteri takan kişi, takılış-çekilme tarihi ve pansuman tarihleri kaydedilmeli Kateterler günlük olarak takip edilmeli KBİ hızı belirlenmeli (hız/1000 SVK) ve trend izlenmeli KBİ nedenleri belirlenmeli Hastalar kateterler konusunda bilgilendirilmeli
İnfeksiyon riski mekanik komplikasyon riski Yerleşme yeri Alt ekstremite > üst ekstremite Femoral > juguler > subklavian Üst kol > dirsek > el üstü Kateter tipi Santral > periferik Çok lümenli > tek lümenli Polivinil, polietilen > Poliüretan, teflon, slikon Cut down > perkütan
Kep Steril eldiven Maske El yıkama Steril gömlek
Kateter giriş yeri muayenesi Kateter takılması Kateter çıkartılması Pansuman öncesi Pansuman sonrası
Kateter takılmadan önce ve pansuman esnasında kateter giriş yeri dezenfekte edilmelidir %2 chlorhexidine %70 alkol Uygulanan antiseptiğin oda havasında kuruması beklenmeli Organik çözücüler (aseton, eter v.s.) kullanılmamalı Kateter ağzı açılmadan önce antiseptik ile silinmeli
Pansuman esnasında eldiven kullanılmalıdır Gazlı bez / transparan yarı-geçirgen örtü kullanılmalı Kateter yerinde kanama-sızıntı gazlı bez Pansuman (ıslak nem, kirli, gevşeme) değişmeli SVK pansumanı belli aralıklarla değişmeli» Gazlı bez 2 gün» Transparan örtü >7 gün Diyaliz sonrası pansuman değişmeli
Kateterlerin çekilme süreleri klinik olarak belirlenir İhtiyaç kalmayan kateter mutlak çekilmeli Aseptik tekniklere uyulmayan kateterler değiştirilmeli (<48 h) PVK ler 72-96 h değişmeli (flebit) PVK dışı kateterler rutin olarak değiştirilmemeli Guidewire kullanarak kateter değiştirilmemeli
Serum setleri değişimi > 72 h Kan ve kan ürünleri içeren solüsyonlar 4 h içerisinde verilmeli Kan ürünleri ve lipid içeren solüsyon set değişimi < 24 h Dextroz ya da aminoasit içeren solüsyonların değişimi > 72 h Lipid içeren solüsyonlar 24 h içinde verilmeli Mültilümen SVK lerde bir port TPN için kullanılmalı
Karışımlar laminar-akım altında hazırlanmalı Bulanık, sıvı kaçağı olan, çatlamış, içerisinde partikül olan ve son kullanım tarihi geçmiş parenteral sıvılar kullanılmamalı Parenteral solüsyonlar bölünmemeli (tek dozda verilmeli) Bölünerek kullanılacak sıvılar» Buzdolabında saklanmalı» Diafram %70 alkol ile silinmeli» Steril araçlar kullanılmalı» Sterilitesinin bozulduğu düşünülen solüsyon kullanılmamalı
Hemodializ ve plazmaferez kateteri» Subclavian ven tercih edilmemeli (stenoz) Diyaliz hastalarında SVK yerine fistül tercih edilmeli Diyaliz kateterleri, diyaliz dışında amaca hizmet etmemeli Diyaliz sonrası kateter giriş yeri antiseptik ile temizlenmeli
Antibiyotik / Antiseptik Kaplı Kateter Klorhekzidin / Gümüş Sülfadiyazin Minosiklin / Rifampin Platinum / Gümüş Tüm önlemlere karşın yüksek infeksiyon hızı > 5 gün kullanılacak SVK Maliyet Direnç